EKIMANYIELO LE NKUMBO | DIWALA
Ɔnwɛlɔ wa wanu lo yoho ya kɔlɔ lo diwala
Onde olonganyi ayɛ ambokotɛka awui amɔtshi lo kɛnɛ kendana la ɔnwɛlɔ ayɛ wa wanu? Naka ngasɔ, kete ayonga dimɛna wɛ nsɛdingola awui wayela anɛ.
Lo sawo nɛ:
Etombelo wonga l’ɔnwɛlɔ wa wanu efula lo diwala
Ɔnwɛlɔ wa wanu lo yoho y’efula koka kokonya lo weho wa paa tshɛ yendana la yoonge ya demba, mbidja ndo paa ya l’otema, hemɔ ka l’ɛlɔmɔ ndo kansɛrɛ. Ɔnwɛlɔ wa wanu lo yoho y’efula keema tsho l’etombelo wa kɔlɔ lo demba, koko ndo lo awala, konyaka l’awui wa ngala, l’ekakatanu wendana la falanga, l’oshishelo wa kɔlamelo otsha le olonganyi ndo l’odiakelo wa diwala.
Bible mbutaka dia “vɔ [wanu] numataka oko oloyi, vɔ tondjaka lɔlɛngɔ lele oko la tshuha.” (Tokedi 23:32) Ngande wayoyeya dia wɛ oleka ndjasha lo wanu?
Onde wɛ ɔnɔ wanu lo yoho y’efula?
Ambola wayela anɛ koka kokimanyiya dia wɛ ntana ekadimwelo:
Onde wɛ mongaka l’okakatanu di’aha nnɔ wanu lo yoho y’efula?
Onde wɛ ndjambolaka mbala efula etena kakɔna kayoyɔnɔ nto?
Onde wɛ ntetemalaka nnɔ wanu oyadi etombelo akɔna woonga lawɔ lo lɔsɛnɔ layɛ mbidja ndo lo nkumbo kayɛ?
Onde wɛ momalaka etena katshikayɛ nnɔ wanu?
Onde ɔnwɛlɔ ayɛ wa wanu konyaka olonganyi ayɛ dia ndjaoka ambola?
Onde wɛ ɔnɔ wanu efula nshi nyɛ oleki woho wakayanɔka ntondo?
Onde wɛ nɔka wanu lo woshɛshɛ kana mbashɛka la ngelo ndo lo dihole di’olimu?
Naka wɛ nkadimola eelo lo dimbola dimɔtshi kana lo ambola efula, kete eya dia wɛ ɔnɔ wanu lo yoho ya kɔlɔ.
Tɛkɛ nɛndɛ tayɛ
Onde olonganyi ayɛ ambokotɛka dui dimɔtshi lo kɛnɛ kendana l’ɔnwɛlɔ ayɛ wa wanu? Naka ngasɔ, kete ondo wɛ akahembe mbisha tɛkɛ nɛndɛ dia mamɛ mbekelo kayɛ. Wɛ akahangwɛ anto akina, mbidja ndo wadɛyɛ lo mbuta ɔnɛ:
“Otoyosalɛka awui lo yoho ya dimɛna, tshiki lambootshikaka nnɔ wanu.”
“Otondongaka wɛ ekɔ l’olimu wele oko wami, tshiki ndo wɛ mbanɔ efula.”
“Dimi mbeyaka anto efula wondeki nnɔ wanu.”
Naka wɛ tondjaka ɛtɛkɛta wele oko wɛnɛ, onde wɛ fɔnyaka dia wɛ mbidjaka nsaki kayɛ ka monga la diwala di’ɔngɛnɔngɛnɔ la ntondo ka nsaki kayɛ ka nnɔ wanu efula? Kakɔna kahomba ndeka ohomba?
Tɔndɔ dia lo Bible: “Pami kambotshuka ndjakiyanyaka dia . . . woho wakokande ngɛnyangɛnya wadɛnde.”—1 Kɔrɛtɔ 7:33.
Tonyake yimba lo kɛnɛ kakotɛ olonganyi ayɛ lo dikambo di’ɔnwɛlɔ wa wanu
Kakɔna kakokayɛ nsala?
Dja yimba lo kɛnɛ kakotɛ olonganyi ayɛ. Wɛ koka nsala etshikitanu ɛmɔtshi nɛ dia olonganyi ayɛ ndjakiyanyaka lo dikambo di’ɔnwɛlɔ ayɛ wa wanu. Naka wɛ hasadi etshikitanu ndo wɛ ntetemala nnɔ wanu oyadi kɛnɛ kakotɛ olonganyi ayɛ, kete eya dia ɔsɔ mbeyaka monga djembetelo yɛnya di’ɔnwɛlɔ ayɛ wa wanu waya tshondo ya dui di’ohomba efula leyɛ.
Tɔndɔ dia lo Bible: “Onto l’onto atetemale nyanga wahɔ w’onto okina, koko aha wahɔ ande hita.”—1 Kɔrɛtɔ 10:24.
Yanga dia mbeya awui dimɛna. Ɔsɔlayi pombaka mbeya otunyi ande dimɛna naka nde alanga mbidja otshumba. Wɛ nto ekɔ l’okakatanu wa woho akɔ waamɛ. Dia mbahemɛ nsaki kayɛ k’efula k’ɔnwɛlɔ wa wanu, wɛ pombaka mbeya awui efula wendana la wanu ndo woho wa mbewɔ tolonga tendana lawɔ. Wɛ pombaka nto mbeya kɛnɛ kakoka kokimanyiya di’aha ndeka ndjasha lo wanu ndo ndjokalolɛ mbekelo ka kɔlɔ kɛnɛ lo nshi yayaye.
Tɔndɔ dia lo Bible: ‘Tetemala nsɛka nsaki ya demba yalɔshana la yɛ.’—1 Petero 2:11.
Ekimanyielo. Esakelo w’aseka enganga lo kɛnɛ kendana l’ɔnwɛlɔ wa wanu tanemaka l’ahole wasakanɛwɔ kana lo mpitadi. Wɛ woka nto nkɛtshanya l’ɔngɛnyi ayɛ ɔmɔtshi wambohokɔ akambo dia nde kokimanyiya dia wɛ ntshika ndeka ndjasha lo wanu. Elɛka ɔngɛnyi ɔsɔ mbala tshɛ kakoyelɛ nsaki yayɛ y’edjedja yendana l’ɔnwɛlɔ wa wanu.
Yanga ekimanyielo oma le aseka enganga
Tɔndɔ dia lo Bible: “Ɔngɛnyi wa mɛtɛ mbokanaka ngandji tena tshɛ ndo ekɔ ɔnanyɔ lakokayɛ mendɛ le nde lo tena dia paa.”—Tokedi 17:17.
Ɔnwɛlɔ wa wanu wa tshambandeko bu dui diakokayɛ ntshika mbala kakɔ ɔtɔi kana lo mbuta ɔnɛ “Layanga ntatɛ nnɔ yema tshitshɛ.” Koko, wɛ pombaka mbeya dia dui sɔ mongaka l’etombelo wa kɔlɔ lo yoonge yayɛ ndo lo nkumbo kayɛ.
Dia mbeya awui akina: Adia asawo wayela anɛ dia mbeya kɛnɛ kakasale anto akina dia mbahemɛ nsaki yawɔ y’efula y’ɔnwɛlɔ wa wanu.
« Je ne suis plus un homme brutal »
« La rue est devenue ma maison »
Enda ndo vidɛo yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: ’Lakayohetshaka yoho yami ya lɔsɛnɔ’