Basha ba le bantsi ba ba tswileng kwa magaeng a bone ba ya go leka go tshela ba le bosi ba ile ba tshwanelwa ke go boa ka gonne ba na le mathata a madi. A o diragaletswe ke se se tshwanang?

Le fa gone o rata batsadi ba gago, go ka nna thata gore o boele gae. Ka sekai, lekgarebe lengwe le le bidiwang Sarah * la re: “Go nna ke le nosi go dirile gore ke itshepe ka gonne ke ne ke sa thusiwe ke ope. Mme go boela gae go dirile gore ke ikutlwe e kete ke ngwana.” Lekawana lengwe le le bidiwang Richard le lone le ne le ikutlwa jalo. “Ke ne ke sa batle go boela gae mme ke ne ke sa kgone go itlamela. Ke ne ke ikutlwa ke paletswe.”

Fa o le mo boemong jo bo tshwanang le jono, setlhogo seno se ka go thusa gore maemo a siame gape.

Mathata a madi. Basha ba le bantsi ba a gamarega fa ba lemoga gore go nna ba le bosi go a tura. Richard yo go builweng ka ene pelenyana a re: “Ke ne ka leka go itlamela ka madi otlhe a ke neng ke a bolokile.” Go ne ga direga se se tshwanang ka Shaina, lekgarebe le le tswileng kwa gae le na le dingwaga di le 24 mme la boa morago ga ngwaga le halofo. A re: “Nkabo ke kgonne go dirisa madi a me sentle. Ke tswile kwa gae ke se na madi mme ke boile ke le mo dikolotong.” *

Mathata a go bona tiro. Go latlhegelwa ke tiro go ka tlhakatlhakanya dithulaganyo tse motho yo o batlang go nna a le nosi a di dirileng—selo se Shaina a se itemogetseng. A re: “Ke ne ka aloga mo go tsa kalafi ka bo ka ikgolaganya le mokgatlho o o neng wa nthusa go bona tiro. Mme fa ke latlhegelwa ke tiro, go ne go se sepe se nka se dirang. Go ne go se na tiro ya se ke se ithutetseng kwa motseselegaeng o ke neng ke nna kwa go one!”

Go ijesa dijo tsa ditoro. Basha bangwe ba simolola go bereka ba sa ipaakanyetsa go lebana le dikgwetlho tsa gone. Gantsi tiro ya bone ga e monate jaaka ba ne ba akanya. Ba a gakgamala fa ba lemoga gore go ikemela ga go monate jaaka ba ne ba akanya. Ba ne ba sa akanye gore ba tla lebana le dikgwetlho fa ba godile.

Bua le batsadi ba gago ka go boela gae. Tlotla le bone ka dilo tse di jaaka tseno: O tla nna mo gae go fitlha leng? Fa o ntse o le mo lapeng, o tla thusa jang ka go duelela ditshenyegelo? O ka dira ditiro dife mo lapeng? O tla dira lotseno jang? Go sa kgathalesege gore o na le dingwaga di le kae, gakologelwa gore o boetse kwa lapeng, ka jalo, o tshwanetse go ikobela melao ya batsadi ba gago.—Molaomotheo wa Baebele: Ekesodo 20:12.

Ithute go dirisa madi sentle. Buka ya The Complete Guide to Personal Finance: For Teenagers and College Students ya re: “Tsela e o dirisang madi a gago ka yone gone jaanong e tla bontsha gore a o tla kgona go a dirisa sentle fa o godile. . . . Kgakololo ya gore o se ka wa reka dilo tse o sa di tlhokeng e sa ntse e le botlhokwa thata.”—Molaomotheo wa Baebele: Luke 14:28.

Batla kgakololo e e molemo. Batsadi kgotsa batho bangwe ba ba godileng ba ka go naya kgakololo ya kafa o ka bolokang madi ka gone, go a dirisa le go duelela dikoloto. Lekgarebe lengwe le le bidiwang Marie la re: “Ke ne ka tshwanelwa ke go ithuta go dirisa madi sentle. Tsala ya me e ne ya nthusa go dira lenaane la ditshenyegelo tse di botlhokwa le tse di seng botlhokwa. Ke ne ke sa dumele—ditshenyegelo tse dintsi tse ke neng ke na le tsone di ne di se botlhokwa! Gape ke ithutile go nna le nonofo ya botlhokwa ya go nna ke le nosi—go ikgalema.”—Molaomotheo wa Baebele: Diane 13:10.

Batla tiro. Dirisa nako e o ka bong o bereka go batla tiro. Ela tlhoko: Batho bangwe ba tla go raya ba re o “dire se pelo ya gago e se batlang” fa o batla tiro. Mme go batla ‘tiro e o e ratang’ go ka dira gore o se ka wa bona tiro le gore o fetwe ke ditshono tse dintsi tse di ka tlhagang! Go na le go fetsa nako e ntsi o batla tiro e e rileng, ipaakanyetse go amogela tiro nngwe le nngwe e o ka e bonang. Gakologelwa gore selo sa botlhokwa ga se gore o dira tiro efe mme ke gore o e dire ka botswerere. Tota e bile, go lemogilwe gore go nna le maitemogelo le bokgoni ka tiro e o dirang, go dira gore o e itumelele. Ga o tlhoke go dira tiro e o e ratang gore o itumelele go bereka!