Mathata a Basadi ba Lebanang le One
“Fa ke bona tsela e basadi ba tshwarwang ka yone, ruri ga ke batle go gola.”—ZAHRA, WA DINGWAGA DI LE 15, yo o nopotsweng mo makasineng wa GEO, kgatiso ya Sefora.
MAFOKO a mosetsanyana yo o nopotsweng a a ka fa mojeng a bontsha dilo tse di diregang tse di utlwisang botlhoko—mo lefatsheng lotlhe, thubakanyo le tlhaolele di ama basetsana le basadi botshelo jwa bone jotlhe. Ela tlhoko dintlha tseno.
Go tlhaolwa ka ntlha ya bong. Kwa Asia, batsadi ba le bantsi ba rata bana ba basimane go na le ba basetsana. Pego ya lekgotla la Ditšhaba Tse di Kopaneng ya 2011 e fopholetsa gore mo karolong eo ya lefatshe, palo ya baagi e tlhaela ka basadi ba ba ka nnang dimilione di le 134 ka ntlha ya go ntsha mpa, go bolaya masea le go sa tlhokomele bana.
Thuto. Mo lefatsheng lotlhe batho ba le babedi mo go ba bararo ba ba tseneng sekolo ka dingwaga tse di kwa tlase ga tse nnè kgotsa ba ba sa tsenang sekolo gotlhelele ke basadi le basetsana.
Go tlhorontshiwa ka tsa tlhakanelodikobo. Basadi ba ba fetang dibilione di le 2,6 ba nna kwa dinageng tse mo go tsone go betelelwa ke molekane wa lenyalo go sa ntseng go tsewa e se tlolomolao.
Botsogo. Kwa dinageng tse di tlhabologang, mo e ka nnang metsotso mengwe le mengwe e mebedi, go na le mosadi yo o swang ka ntlha ya mathata a boimana kgotsa a pelegi ka go bo go sena thuso ya tsa kalafi ya batho botlhe.
Ditshwanelo tsa setsha. Le fa basadi ba lema selekanyo se se fetang halofo sa dijalo tsa lefatshe lotlhe, mo dinageng di le dintsi ga ba na tshwanelo ya semolao ya go nna le dithoto kgotsa go rua setsha e le boswa.
Ke ka ntlha yang fa basadi ba thibelwa go nna le ditshwanelo tse di ntseng jalo tsa batho botlhe? Ditso dingwe di latela ditumelo le ditlwaelo tsa bodumedi tse di tlhotlheletsang kgotsa e bile di buelela go sotliwa ga basadi le go dirisa dikgoka kgatlhanong le bone. Lokwalodikgang longwe lwa kwa Fora, lo ne lwa nopola mmueledi mongwe wa Moindia e bong Chandra Rami Chopra, yo o neng a re: “Melao yotlhe ya bodumedi e na le selo se le sengwe se e tshwanang ka sone: E tshegetsa go tlhaolwa ga basadi.”
A le wena o ikutlwa jalo? A o akanya gore Baebele e nyenyefatsa basadi jaaka dibuka tse dingwe tse dintsi tsa bodumedi? Batho ba bangwe, ba tsaya gore ditemana dingwe tsa Baebele di a ba nyenyefatsa. Le fa go ntse jalo, Modimo yo o kwadileng Baebele ene o leba basadi jang? Le fa kgang eno e ama maikutlo a batho ba le bantsi fela thata, go sekaseka ka kelotlhoko se Baebele e se bolelang go tla re thusa go bona karabo.
