A O NE O ITSE?
Ke ka ntlha yang fa Ninife wa bogologolo a ne a bidiwa “motse wa tshololo ya madi”?
Ninife e ne e le motsemogolo wa Mmusomogolo wa Asiria. E ne e le motse o mogolo o o nang le matlo a mantle a segosi le ditempele, mebila e megolo le dipota tse dikgolo thata. Moporofeti wa Mohebera e bong Nahume o ne a o bitsa a re ke “motse wa tshololo ya madi.”—Nahume 3:1.
E ne e le tlhaloso e e tshwanelang, ka gonne ditshwantsho tsa kwa ntlong ya segosi ya ga Senakeribe kwa Ninife di bontsha kafa Baasiria ba neng ba le setlhogo ka teng. Setshwantsho se sengwe se bontsha mmogisi a goga loleme lwa legolegwa le le neng le gateletswe fa fatshe. Mekwalo e e mo ditshwantshong e bontsha gore bagolegwa ba ne ba gogiwa ka dinko le dipounama ka megala e e neng e na le dikgwage tse di phunyang. Balaodi ba batshwarwa ba ne ba laelwa gore ba rwale ditlhogo tse di kgaotsweng tsa dikgosi tsa bone mo melaleng ya bone, jaaka dibaga tse di boifisang.
Mokwalahisitori wa Asiria e bong Archibald Henry Sayce o tlhalosa bosetlhogo jo bo neng jwa nna teng fa motse oo o sena go gapiwa jaana: “Mo tseleng e mofenyi a neng a tsamaya mo go yone go ne go dirilwe dipiramiti ka ditlhogo tsa batho; basimane le basetsana ba ne ba fisiwa ba tshela kgotsa ba bolokelwa tiragalo e e maswe le go feta; banna ba ne ba bapolwa, ba obolwa letlalo ba ntse ba tshela, ba foufadiwa kgotsa ba kgaolwa diatla le maoto, ditsebe le dinko.”
Botlhokwa jwa go dira lobota lo lo thekeletsang mo borulelong jwa matlo a Bajuda e ne e le bofe?
Modimo o ne a laela Bajuda jaana: “Fa go direga gore o age ntlo e ntšha, o direle borulelo jwa gago lobotana lo lo thekeletsang, gore o se ka wa tlisetsa ntlo ya gago molato wa madi ka gonne mongwe . . . a ka nna a wa mo go yone.” (Duteronome 22:8) Lobota lo lo thekeletsang e ne e le selo se se botlhokwa se se tlhomamisang tshireletsego, e re ka Bajuda ba metlha ya ditiragalo tsa Baebele ba ne ba dirisa borulelo jwa matlo a bone thata.
Malapa a le mantsi a Baiseraele a ne a na le borulelo jo bo sephaphathi. Borulelo jwa ntlo e ne le lefelo le le siameng la go iketla mo letsatsing, go fokwa ke phefo le go dira ditiro tse dingwe tsa mo gae. Ka paka ya selemo, e ne e le lefelo le le monate go ka robala mo go lone. (1 Samuele 9:26) Molemi o ne a ka dirisa borulelo go omisa dijo tsa ditlhaka pele ga di silwa kgotsa go omisa mofeige le morara.—Joshua 2:6.
Gape borulelo bo ne bo dirisediwa kobamelo ya boammaaruri mmogo le ya ditshwantsho. (Nehemia 8:16-18; Jeremia 19:13) Moaposetoloi Petere o ne a ya go rapela kwa godimo ga borulelo ka thapama. (Ditiro 10:9-16) Fa go ne go na le ditlhare tsa mofine kgotsa matlhare a ditlhare tsa mokolane, borulelo e ne e le lefelo le le monate la go ikhutsa.
Buka ya The Land and the Book ya re matlo a Baiseraele a ne a na le ditepisi kgotsa lere e e yang kwa borulelong, “ka kwa ntle ga ntlo mme mo gare ga lolwapa.” Ka jalo, mong wa ntlo o ne a ka fologa borulelo a sa tsene mo ntlong. Seno se ka tlhalosa sentle tlhagiso ya ga Jesu e e ka ga go potlakela go tshaba mo motseng o o atlhotsweng e e reng: “A monna yo o kwa godimo ga ntlo a se ka a fologa a ya go ntsha dithoto mo ntlong ya gagwe.”—Mathaio 24:17.