Heʻikai lavameʻa ha nofo mali kapau ʻoku ʻi ai ʻa e huʻuhuʻú mo e taʻefefalalaʻakí. Ko ia ʻe lava fēfē ke ke fakaʻehiʻehi mei he fuaʻa taʻeʻuhingá?

ʻI he kupu ko ení

•  Ko e hā ʻa e fuaʻa?

•  Ko e hā ʻokú ne fakatupunga ʻa e fuaʻa taʻetotonú?

•  ʻE lava fēfē ke ke mapuleʻi ho fuaʻá?

•  ʻI he fuaʻa ho hoá

•  Ngaahi fehuʻi ki ha fetalanoaʻaki

 Ko e hā ʻa e fuaʻa?

 Ko e foʻi lea “fuaʻa” ʻoku kehekehe hono ngaahi ʻuhingá. ʻI he kupu ko ení, ʻoku ʻuhinga ia ki he ongoʻi ʻoku maʻu ʻe ha taha ʻokú ne tui ʻoku tokanga fakaemanako ha tokotaha ki hono hoá, pe ʻoku tokanga hono hoá ki ha tokotaha kehe. ʻE aʻu nai te ke ongoʻi ʻoku ʻi ha tuʻunga fakatuʻutāmaki hoʻo nofo malí. Kapau leva ko e tuʻungá ia, ko e fuaʻá ko ha ongoʻi anga-maheni pē ia mo totonu. He ko ē, ko e nofo malí ko e haʻi vāofi taha ia ʻi ha ongo meʻa fakaetangata, pea ʻoku totonu ke na fai ʻa e meʻa kotoa pē te na lavá ke maluʻi ʻena nofo malí.

 Tefitoʻi moʻoni Fakatohitapu: “ʻOku ʻikai te na kei toko ua, ka ko e kakano pē taha. . . . Ko e meʻa kuo haʻi fakatahaʻi ʻe he ʻOtuá, tuku ke ʻoua naʻa fakamāvae ia ʻe ha tangata.”​—Mātiu 19:6.

 “Kapau ʻoku ʻi ai ha meʻa ʻokú ne fakamanamanaʻi hoʻo nofo malí, ko e fuaʻá ʻoku hangē ia ha meʻa fakatokangá pea te ne ueʻi leva koe ke fai ha ngāue.”​—Benjamin.

 Kae kehe, ko e fuaʻa taʻetotonú, ʻoku fakatupunga ia ʻe he huʻuhuʻu mo e manavahē taʻeʻuhinga. Ko e ʻofa moʻoní ʻokú ne maluʻi kitautolu mei he fuaʻa taʻetotonu peheé. (1 Kolinitō 13:4, 7) Naʻe tohi ʻe Toketā Robert L. Leahy: “Ko e ngaahi tōʻonga ʻoku hā mai mei he [fuaʻa taʻeʻuhingá] ʻe lava ke ne maumauʻi ʻa e meʻa tofu pē ʻokú ke feinga ke maluʻí ʻa hoʻomo vahaʻangataé.” a

 Ko e hā ʻokú ne fakatupunga ʻa e fuaʻa taʻetotonú?

 Te ke hehema nai ke hoko ʻo fuaʻa kapau naʻe lavakiʻi koe ʻe ho hoa ki muʻá. Pe mahalo naʻe ʻikai ke lavameʻa ʻa e nofo mali hoʻo ongo mātuʻá koeʻuhí naʻe taʻefaitōnunga ha taha ʻiate kinaua pea ʻokú ke manavasiʻi naʻa hoko ha meʻa tatau ki hoʻo nofo malí.

 “ʻI heʻeku kei siʻí naʻe taʻefaitōnunga ʻeku tamaí ki heʻeku faʻeé, ko ia naʻe faingataʻa ke u toe falala ki ha taha. Naʻe uesia fakaeongo heni au pea ko e olá naʻe faingataʻa ke u falala ki hoku husepānití.”​—Melissa.

 Ko e toe tuʻunga ʻe taha: Kapau ʻokú ke faʻa hehema ke ongoʻi taʻepauʻia, ʻe ʻai heni koe ke ke vakai ki he niʻihi kehé ʻoku nau feinga ke veteki hoʻomo nofo malí. ʻE aʻu nai ʻo ke fakakaukau ʻe faingofua pē ki ho hoá ke ne liʻaki koe.

 “Naʻe fakaafeʻi hoku husepānití ke ne kau ʻi he tangata fononga ʻi he mali hono kaungāmeʻá, ʻa ia ʻoku ʻuhingá te ne hoa ai mo ha fefine fononga ʻi he malí. Naʻe ʻikai ke sai eni kiate au. Naʻe pau ke ne fakafoki ia.”​—Naomi.

 ʻOku kehekehe pē ʻa e anga hono fakahoko ʻo e malí ʻi he ngaahi fonuá, ka ko e kau Kalisitiané kuo pau ke nau muimui ki he ngaahi tefitoʻi moʻoni Fakatohitapú. Naʻe fakaʻatuʻi ʻa Naomi ʻi he tuʻunga ko ení? ʻI he fakakaukau atu ki aí, naʻá ne ongoʻi naʻe ʻikai ha makatuʻunga lelei ke ne fuaʻa ai. ʻOkú ne pehē “Naʻá ku ongoʻi feifeitamaki ʻi he taimi ko iá, naʻá ku fakakaukau naʻe fakahoa au ʻe hoku husepānití ki he kau fefine kehé, ka ko e anga pē ia ʻeku fakakaukaú.”

 Tatau ai pē pe ko e hā ʻa e tupuʻangá, ko e fuaʻa taʻetotonú ʻe lava ke ne ueʻi koe ke ke huʻuhuʻu pea tukuakiʻi taʻetotonu ʻoku taʻefaitōnunga ho hoá. Ko e olá ʻe lava ke ne uesia hoʻo nofo malí naʻa mo hoʻo moʻui leleí.

 Tefitoʻi moʻoni Fakatohitapu: “Ko e fuaʻá ʻoku hangē ha kanisā.”​—Palōveepi 14:30, Easy-to-Read Version.

 ʻE lava fēfē ke ke mapuleʻi hoʻo fuaʻá?

 Fakaivimālohiʻi hoʻo falalá. ʻI he ʻikai ke kumi ki ha ngaahi fakaʻilonga ʻo e taʻemateaki ho hoá, fakakaukau ki he ngaahi founga kuó ke maʻu mai ai ʻa ʻene falalá.

 “ʻOku ou fakakaukau ki he ngaahi ʻulungaanga lelei ʻa hoku husepānití. Kapau ʻokú ne fakahāhā ʻa e tokanga ki ha taha, ʻoku ʻuhinga iá ʻokú ne tokanga moʻoni kae ʻikai ko ha fakaueʻiloto hala. ʻOku ou feinga ke manatuʻi ʻoku ʻikai ʻuhinga ʻa e taʻelavameʻa ʻa e nofo mali ʻeku ongo mātuʻá ʻe pehē ai pē mo ʻeku nofo malí.”​—Melissa

 ʻOua ʻe fakakaukau ʻoku tonu hoʻo huʻuhuʻú. Ko Toketā Leahy, naʻe lave ki ai ki muʻá, ʻokú ne tohi: “Taimi ʻe niʻihi ʻoku tau tui ko e meʻa ʻoku tau fakakaukau ki aí, ʻoku pau pē ʻoku moʻoni. Ko e tui fakapapau ko ia ʻoku tau tonú ʻoku hoko leva ia ko e fakamoʻoni. Ka ko e tui ki ha meʻa ʻe hoko ʻo moʻoni ʻoku ʻikai ʻuhinga iá ʻoku moʻoni, pea ko ʻetau ngaahi ongoʻí ʻoku ʻikai ko ha fakamoʻoni pau ia.” b

 “Ko hono fakaʻuhingaʻi hala ha tuʻunga pea huʻuhuʻú ʻe lava ke ne fakatupunga ha palopalema ʻi he nofo malí.”​—Nadine.

 Vahevahe hoʻo ngaahi hohaʻá. Tatau ai pē pe ko e hā ʻa e tupuʻanga hoʻo fuaʻá, talanoa ki ho hoá fekauʻaki mo hoʻo ngaahi hohaʻá koeʻuhí ke mo lava ʻo felotoi ki ha fakangatangata feʻungamālie ki he founga ke mo fefakafeangaiʻaki ai ki he niʻihi kehé.

 “ʻI hoʻomo fetalanoaʻakí, ʻoua ʻe fakakaukau ʻoku loto ho hoá ke ne fakalotomamahiʻi koe pea ʻokú ne feinga ke fakaleleiʻi ʻa e ngaahi meʻá. ʻOku ʻi ai ʻa e ngaahi ʻuhinga lelei ho hoá. Mahalo pē ʻokú ke fuʻu mamahingofua pea ʻamanekina ʻa e meʻa lahi meiate ia. Pe mahalo ʻoku ʻikai ke fakahaaʻi atu ʻe ho hoá ʻa e tokanga ʻokú ke fiemaʻú.”​—Ciara

 Tefitoʻi moʻoni Fakatohitapu: “Tuku ki he tokotaha taki taha ke ne hanganaki kumi, ʻo ʻikai ki he lelei pē ʻaʻaná, ka ki he lelei ʻa e tokotaha kehé.”​—1 Kolinitō 10:24.