Skip to content

FAKAMATALAʻI ʻO E NGAAHI KONGA TOHI TAPÚ

ʻAisea 42:8—“Ko Sihova Au”

ʻAisea 42:8—“Ko Sihova Au”

 “Ko au Sihova. Ko hoku hingoá ia; ʻoku ʻikai te u ʻoange ʻa hoku lāngilangí ki ha toe taha kehe, pe ko hoku fakahīkihikí ki ha ngaahi ʻīmisi kuo tongi.”—ʻAisea 42:8, Liliu Tohi Tapu Māmani Foʻoú.

 “Ko Sihova au; ko hoku hingoa ia: pea ʻe ʻikai te u ʻange hoku langilangi ki ha taha, pe ko hoku ongoongo ki he ngaahi aitoli.”—ʻAisea 42:8, Paaki Foʻou.

ʻUhinga ʻo e ʻAisea 42:8

 ʻOku tala mai ʻe he ʻOtuá kiate kitautolu ʻa hono huafa fakafoʻituituí peá ne tānaki mai ʻoku ʻikai ke ne ʻoange hono lāngilangí mo hono fakahīkihikí ki he ngaahi ʻaitolí.

 Naʻe ʻai ʻe he ʻOtuá kiate ia ʻa e huafa fakafoʻituitui ko iá, ʻoku anga-maheniʻaki hono liliu ko e “Sihova” ʻi he lea faka-Tongá. a (ʻEkisoto 3:14, 15) Neongo ko e huafa fakaʻotuá ʻoku hā meimei tuʻo 7,000 ʻi he Fuakava Motuʻá (Ngaahi Konga Tohi Tapu Faka-Hepelū mo Faka-Alamea), ʻoku fetongi ʻe he ngaahi liliu lahi ʻa e huafá ʻaki ha hingoa fakalakanga, hangē ko e “ʻEIKI,” (ʻi he mataʻitohi lalahi). Ko ha fakatātā ʻo e meʻá ni ʻoku hā ʻi he Saame 110:1, ʻoku lave fakaekikite fakatouʻosi ai kia Sihova mo Sīsū ko e ʻEiki. ʻI he King James Version, ʻoku tau lau ai: “Naʻe folofola ʻa e ʻEIKÍ [Sihova] ki hoku ʻEikí [Sīsū].” (Ngāue 2:34-36) ʻI he Liliu Tohi Tapu Māmani Foʻoú ʻoku fakafoki ai ʻa e huafa ʻo e ʻOtuá ki hono tuʻunga totonú ke fakafaikehekeheʻi ʻaki ʻa hono ngāueʻaki ʻa e ongo foʻi lea “ʻEikí.” ʻOku pehē ai: “Naʻe folofola ʻa Sihova ki hoku ʻEikí: ’Nofo hifo ʻi hoku nima toʻomataʻú kae ʻoua kuó u tuku ho ngaahi filí ke nau hoko ko ho tuʻunga-vaʻe.’”

 ʻOku tui ʻa e kau mataotao ʻe niʻihi ko e huafa fakaʻotuá ʻoku ʻuhingá “ʻOkú Ne Fakatupunga ke Hoko.” Ko e ʻOtua moʻoní pē ʻe lava ke ngāueʻaki ki ai ʻa e huafa ko iá, koeʻuhí ko ia tokotaha pē ʻokú ne malava ke fakatupunga ʻa ia tonu pea pehē ki heʻene ngaahi meʻa fakatupú ke hoko ki ha meʻa pē ʻokú ne loto ki ai ke fakahoko ʻene taumuʻá.

 ʻI he tuʻunga ʻo Sihova ko hotau Tokotaha-Fakatupú mo e ʻOtua moʻoni pē tahá, ʻokú ne tuha mo ʻetau anga-līʻoa maʻataʻataá. ʻOku ʻikai totonu ke tau lotu ki ha toe taha pe ko ha meʻa pē ʻo kau ai ʻa e ngaahi ʻaitolí mo e ngaahi ʻīmisí.—ʻEkisoto 20:2-6; 34:14; 1 Sione 5:21.

Puipuituʻa ʻo e ʻAisea 42:8

 ʻI he ngaahi veesi kamata ʻo e ʻAisea vahe 42, naʻe tomuʻa tala ai ʻe Sihova ʻa e ngāue ʻa e ‘tokotaha kuó ne filí.’ Naʻe pehē ʻe he ʻOtuá, ko e sevāniti ko eni kuó ne filí “te ne fakahoko ʻa e fakamaau totonú ki he ngaahi puleʻangá.” (ʻAisea 42:1) Fakatatau ki he talaʻofa ko iá, naʻe pehē ʻe he ʻOtuá: “ʻOku ou fanongonongo he taimí ni ha ngaahi meʻa foʻou. Ki muʻa ke nau fisiki haké, te u fakahā atu kinautolu.” (ʻAisea 42:9) Ko e kikite fekauʻaki mo e ‘tokotaha kuó ne filí’ naʻe hoko moʻoni ia ʻi he ngaahi senituli ki mui ai ʻi he taimi naʻe hoko mai ai ʻa e Mīsaiá pe Kalaisí ke fakahoko ʻene ngāue fakafaifekau ʻi he māmaní.—Mātiu 3:16, 17; 12:15-21.

Ngaahi Liliu Kehe ʻo e ʻAisea 42:8

 “Ko au ko Jihova: ko hoku huafa ia: bea ko hoku nāunāu e ikai teu foaki ki ha taha, be ko hoku fakamalo ki he gaahi tamabua kuo togi.”—Paaki Motuʻa.

a Ko e huafa ʻo e ʻOtuá ʻi he lea faka-Hepeluú ʻoku fakafofongaʻi ʻaki ʻa e ngaahi foʻi konisinānite ʻe fā, ʻa ia ʻoku faʻa tohi ʻi he lea faka-Pilitāniá ko e YHWH. ʻI he lea faka-Tongá ʻoku faʻa ngāueʻaki ʻa e huafa ʻo e ʻOtuá ko “Iauē.” Ki ha fakamatala lahi ange, sio ki he “Ko e Huafa Fakaʻotuá ʻi he Ngaahi Konga Tohi Tapu Faka-Hepeluú” ʻi he Fakamatala Fakalahi A4 ʻo e Liliu Tohi Tapu ʻo e Māmani Foʻoú ʻo e Tohi Tapu Māʻoniʻoní.