Skip to content

FAKAMATALAʻI ʻO E NGAAHI KONGA TOHI TAPÚ

ʻEkisoto 20:12—“Fakaʻapaʻapa ki Hoʻo Tamaí mo Hoʻo Faʻeé”

ʻEkisoto 20:12—“Fakaʻapaʻapa ki Hoʻo Tamaí mo Hoʻo Faʻeé”

 “Fakaʻapaʻapa ki hoʻo tamaí mo hoʻo faʻeé, koeʻuhí ke ke moʻui fuoloa ʻi he fonua ʻoku foaki kiate koe ʻe Sihova ko ho ʻOtuá.”—‘Ekisoto 20:12, Liliu Tohi Tapu Māmani Foʻoú.

 “Fakaabaaba ki hoo tamai mo hoo faʻe: koeuhi ke fuoloa ho gaahi aho i he fonua oku foaki e Jihova ko ho Otua kiate koe.”—ʻEkisoto 20:12, Paaki Motuʻa.

ʻUhinga ʻo e ʻEkisoto 20:12

 Naʻe fekau ʻe he ʻOtuá ki he kau ʻIsileli ʻo e kuonga muʻá ke nau fakaʻapaʻapa ki heʻenau ngaahi mātuʻá. ʻI hono tānaki atu ʻa e talaʻofá, naʻá ne toe ʻoange ha fekau ʻe taha ki he ʻuhinga ke talangofua aí. Neongo ʻoku ʻikai fiemaʻu ki he kau Kalisitiané ke nau talangofua ki he Lao ʻa Mōsesé ʻa ia ko e Lao ia naʻe ʻoange ʻe he ʻOtuá ki he kau ʻIsilelí, ko ʻene ngaahi tuʻungá ʻoku ʻikai pē ke liliu ia. Ko e Lao ʻa e ʻOtuá ʻoku makatuʻunga ia ʻi he ngaahi moʻoni tefito ʻa ia ʻoku kei ʻaonga ke ngāueʻaki pea ʻoku mahuʻinga foki ki he kau Kalisitiané.—Kolose 3:20.

 Ko e fānaú—iiki mo e lalahi—ʻoku nau fakahaaʻi ʻenau fakaʻapaʻapa ki heʻenau ngaahi mātuʻá ʻi heʻenau talangofuá. (Livitiko 19:3; Palōveepi 1:8) Naʻa mo e lalahi ʻa e fānaú ʻo taki taha maʻu honau ngaahi fāmilí, ʻoku nau hokohoko atu hono tokangaʻi anga-ʻofa ʻa e ngaahi fiemaʻu ʻenau ngaahi mātuʻá. Ko e fakatātaá, ʻoku nau fakapapauʻi ʻoku tokangaʻi lelei ʻenau ngaahi mātuʻá ʻi heʻenau hoholo ke motuʻá, naʻa mo hono tokoniʻi fakapaʻanga kinautolu ʻo kapau ʻoku fiemaʻu.—Mātiu 15:4-6; 1 Tīmote 5:4, 8.

 Fakatokangaʻi ko e fānau ʻIsilelí naʻe pau ke nau fakaʻapaʻapaʻi fakatouʻosi ʻenau tamaí mo ʻenau faʻeé, ʻi he founga ko ení ʻoku fakamahuʻingaʻi ai ʻa e ngafa ʻo e faʻeé ʻi he fāmilí. (Palōveepi 6:20; 19:26) Ko e fānau ʻi he ʻaho ní ʻoku totonu ke nau fai ʻa e meʻa tatau.

 Ko e fekau ke fakaʻapaʻapa ki he ngaahi mātuʻá naʻe ʻi ai maʻu pē hono fakangatangata. Ko e fānau ʻIsilelí naʻe ʻikai fiemaʻu ke nau talangofua ki heʻenau ngaahi mātuʻá pe ko ha toe taha kehe, ʻo kapau ko e fekau ko iá ʻoku fepaki ia mo e Lao ʻa e ʻOtuá. (Teutalōnome 13:6-8) Hangē pē ko ia ʻi he ʻaho ní, ko e kau Kalisitiané ʻoku nau “talangofua ki he ʻOtuá ko e pulé ia kae ʻikai ki he tangatá.”—Ngāue 5:29.

 ʻI he Lao naʻe ʻoange ʻe he ʻOtuá ki he kau ʻIsilelí, naʻá ne talaʻofa ko e fānau ʻoku nau fakaʻapaʻapa ki heʻenau ngaahi mātuʻá te nau “moʻui fuoloa . . . lakalakaimonū” ʻi he fonua naʻe foaki ange ʻe he ʻOtuá. (Teutalōnome 5:16) Heʻikai ai ke nau fuesia ʻa e nunuʻa naʻe hoko ki he fānau lalahi naʻa nau liʻaki ʻa e lao ʻa e ʻOtuá pea angatuʻu ki heʻenau ngaahi mātuʻá. (Teutalōnome 21:18-21) ʻI he faai mai ʻa e taimí kuo ʻikai liliu ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻi he ngaahi lao ko iá. (ʻEfesō 6:1-3) Tatau ai pē pe ʻoku tau kei siʻi pe taʻumotuʻa, te tau fai ha fakamatala ki hotau Tokotaha-Fakatupú. Pea hangē tofu pē ko ʻene talaʻofá, ko e fānau ʻoku nau talangofua kiate ia mo ʻenau ngaahi mātuʻá ʻoku nau moʻui fuoloa. Ko hono moʻoní, ʻoku nau maʻu ʻa e ʻamanaki ke moʻui taʻengata.—1 Tīmote 4:8; 6:18, 19.

Puipuituʻa ʻo e ʻEkisoto 20:12

 ʻE lava ke tau ako ha meʻa mahuʻinga mei he Fekau ʻe Hongofulú ʻa ia ʻoku hā ʻi he ʻEkisoto 20:12. (ʻEkisoto 20:1-17) Ko e konga ki muʻa ʻo e ngaahi fekaú ʻoku fakamatalaʻi ai ʻa e ngaahi fatongia ʻa e kau ʻIsilelí ki he ʻOtuá, hangē ko e fiemaʻu ko ia ke nau lotu kiate ia tokotaha pē. Ko e ngaahi fekau hoko atu aí ʻokú ne fakamatalaʻi ʻa e ngaahi fatongia ʻa e kau ʻIsilelí ki he kaungā faʻahinga ʻo e tangatá, kau ai ʻa e fekau ke anga-tonu ki he hoa malí pea ʻoua ʻe kaihaʻa. Ko ia ai, ko e fekau ke “fakaʻapaʻapa ki hoʻo tamaí mo hoʻo faʻeé” ʻoku hangē ia ha fehokotakingaʻangá, koeʻuhí ko e talangofua ki aí ʻoku ʻuhinga ia ʻokú ne fakahoko fakatouʻosi hotau ngafa ki he ʻOtuá mo e kaungā faʻahinga ʻo e tangatá.

Lau ʻa e ʻEkisoto vahe 20 fakataha mo e fakamatala nounou ʻi laló mo e maʻuʻanga fakamatala fekolosiʻakí.