Skip to content

Skip to table of contents

Fakahāhā ʻa e Tokaʻi ʻo e Moʻuí mo e Totó

Fakahāhā ʻa e Tokaʻi ʻo e Moʻuí mo e Totó

Lēsoni 12

Fakahāhā ʻa e Tokaʻi ʻo e Moʻuí mo e Totó

ʻOku totonu ke fēfē ʻetau vakai ki he moʻuí? (1) fakatōtamá? (1)

ʻE anga-fēfē hono fakahāhā ʻe he kau Kalisitiané ʻoku nau tokanga ke ʻoua ʻe hoko ha fakatuʻutāmakí? (2)

ʻOku hala ke tāmateʻi ʻa e fanga manú? (3)

Ko e hā ʻa e ngaahi tōʻonga ʻoku ʻikai hā ai ʻa hono tokaʻi ʻo e moʻuí? (4)

Ko e hā ʻa e lao ʻa e ʻOtuá ki he totó? (5)

ʻOku kau ai ʻa e huhu totó? (6)

1. Ko Sihová ko e Matavai ia ʻo e moʻuí. Ko e ngaahi meʻa moʻui kotoa pē ʻoku nau moʻuaʻaki ʻenau moʻuí ki he ʻOtuá. (Sāme 36:9) ʻOku toputapu ʻa e moʻuí ki he ʻOtuá. Naʻa mo e moʻui ʻa ha kiʻi tama teʻeki fanauʻi ʻoku kei ʻi loto ʻi heʻene faʻeé ʻoku mahuʻinga ia kia Sihova. Ke fai fakakaukauʻi pē hano tāmateʻi ʻo ha kiʻi pēpē ʻoku kei tupu pehē ʻoku hala ia ʻi he ʻafio mai ʻa e ʻOtuá.​—Ekisoto 21:​22, 23; Sāme 127:3.

2. ʻOku tokanga ʻa e kau Kalisitiane moʻoní ke ʻoua ʻe hoko ha fakatuʻutāmaki. ʻOku nau fakapapauʻi ʻoku ʻikai fakatuʻutāmaki ʻenau ngaahi meʻalelé mo honau ngaahi ʻapí. (Teutalonome 22:8) ʻOku ʻikai ke fai ʻe he kau sevāniti ʻa e ʻOtuá ha meʻa ʻe hoko noa ai ha fakatuʻutāmaki ki heʻenau moʻuí koeʻuhi pē ke maʻu ai ha fiefia pe ko ha fakatupu loto-fiefia. Ko ia ʻoku ʻikai te nau kau ʻi ha ngaahi sipoti fakamālohi ʻoku fakalaveaʻi loto-lelei pē ai ʻa e kakai kehé. ʻOku nau fakaʻehiʻehi mei he fakafiefia ʻoku fakaʻaiʻai ai ʻa e fakamālohí.​—Sāme 11:5; Sione 13:35.

3. Ko e moʻui ʻa e fanga manú ʻoku toe toputapu mo ia ki he Tokotaha-Fakatupú. ʻE tāmateʻi nai ʻe ha Kalisitiane ha manu ke maʻu ai ha kiki mo ha vala pe ko hono maluʻi ia mei ha mahaki mo ha fakatuʻutāmaki. (Senesi 3:21; 9:3; Ekisoto 21:28) Ka ʻoku hala ke ngaohikoviʻi ʻa e fanga manú pe tāmateʻi kinautolu ʻi ha sipoti pe ke maʻu ai ha fiefia.​—Palovepi 12:10.

4. Ko e ifí, ko e fakateká, mo hono maʻu ʻo e ngaahi faitoʻo kona tapú ke maʻu ai ha fiefiá ʻoku ʻikai ke fai ia ʻe he kau Kalisitiané. ʻOku hala ʻa e ngaahi tōʻongá ni koeʻuhi (1) ʻoku nau ʻai ai kitautolu ko ʻenau kau pōpula, (2) ʻoku nau uesia hotau sinó, pea (3) ʻoku nau taʻemaʻa. (Loma 6:19; 12:1; 2 Kolinito 6:19 [7:1PM]) ʻOku lava ke mātuʻaki faingataʻa hono tuku ʻa e ngaahi tōʻongá ni. Ka kuo pau ke tau fai pehē ke fakahōifuaʻi ʻa Sihova.

5. ʻOku toputapu foki ʻa e totó ʻi he ʻafio mai ʻa e ʻOtuá. ʻOku pehē ʻe he ʻOtuá, ko e soulú, pe moʻuí, ʻoku ʻi he totó. Ko ia ʻoku hala ai ke kai toto. ʻOku toe hala ke kai ha kakano ʻo ha manu naʻe ʻikai ke fakatafe totonu hono totó. Kapau ʻoku ʻi ai ha manu ʻoku fakasisina pe mate ʻi ha tauhele, ʻoku totonu ke ʻoua ʻe kai ia. Kapau ʻoku hokaʻi pe fanaʻi ia, kuo pau ke fakatafe vave ʻa e totó kapau ko e ʻai ke kai ia.​—Senesi 9:​3, 4; Livitiko 17:​13, 14; Ngāue 15:​28, 29.

6. ʻOku hala ke tali ha huhu toto? Manatuʻi, ʻoku fiemaʻu mai ʻe Sihova ke tau fakaʻehiʻehi mei he totó. ʻOku ʻuhinga ʻení kuo pau ke ʻoua naʻa tau ʻai ki hotau sinó ha toto ʻo ha taha kehe ʻi ha faʻahinga founga pē, pea naʻa mo hatau toto naʻe tukutauhi. (Ngāue 21:​25) Ko ia ʻe ʻikai ke tali ʻe he kau Kalisitiane moʻoní ha huhu toto. Te nau tali ha ngaahi faʻahinga ngāue fakafaitoʻo kehe, hangē ko e huhu ʻo e ngaahi meʻa ʻoku ʻikai ke kau ai ha totó. ʻOku nau fie moʻui, ka heʻikai te nau feinga ke haofaki ʻenau moʻuí ʻaki hano maumauʻi ʻa e ngaahi lao ʻa e ʻOtuá.​—Mātiu 16:25.

[Fakatātā ʻi he peesi 25]

Ke fakahōifuaʻi ʻa e ʻOtuá, kuo pau ke tau fakaʻehiʻehi mei he huhu totó, ngaahi tōʻonga taʻemaʻá, mo e ngaahi meʻa ʻe hoko noa ai ha fakatuʻutāmaki