Ngaahi Tuʻunga-Lea Fakatohitapu ke Fetalanoaʻaki Ai
Ngaahi Tuʻunga-Lea Fakatohitapu ke Fetalanoaʻaki Ai
1. Angahala
Ko hano maumauʻi ʻa e lao ʻa e ʻOtuá mo ʻene tuʻunga haohaoá. 1Sio 3:4; 5:17
Ko e tangatá, ʻi hono tuʻunga ko e fakatupu ʻa e ʻOtuá, kuo pau ke ne fai ha fakamatala kiate Ia. Lo 14:12; 2:12-15
Fakamatalaʻi ʻe he Laó ʻa e angahalá, naʻá ne ʻai ai ʻa e tangatá ke ne ʻilo ia. Lo 3:20
ʻOku angahala kātoa, ʻikai aʻusia ʻa e tuʻunga haohaoa ʻa e ʻOtuá. Lo 3:23; Sā 51:5
E. ʻUhinga kuo faingataʻaʻia kotoa ai ʻi he angahala ʻa ʻĀtamá
ʻOmai ʻe ʻĀtama ʻa e taʻehaohaoá mo e maté ki he tokotaha kotoa. Lo 5:12, 18
Naʻe faimeesi ʻa e ʻOtuá ʻi hono kātakiʻi ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá. Sā 103:8, 10, 14, 17
Ko e feilaulau ʻa Sīsuú ʻokú ne fakalelei ʻa e angahalá. 1Sio 2:2
Ko e angahalá mo e ngaahi ngāue kehe kotoa pē ʻa e Tēvoló ʻe toʻo atu. 1Sio 3:8
F. Fuaʻiʻakau naʻe tapuí ko e talangataʻa, ʻikai ko e fehokotaki fakasino
Ko e tapui ʻo e ʻakaú naʻe fai ia ki muʻa ke fakatupu ʻa ʻIví. Sen 2:17, 18
Naʻe tala kia ʻĀtama mo ʻIvi ke na maʻu fānau. Sen 1:28
Ko e fānaú ʻoku ʻikai ko e ola ʻo e faiangahala, ka ko e tāpuaki mei he ʻOtuá. Sā 127:3-5
Naʻe faiangahala ʻa ʻIvi ʻi he ʻikai ke ʻi ai ʻa hono husepānití; naʻe tamuʻomuʻa ia. Sen 3:6; 1Ti 2:11-14
Ko ʻĀtama ko e ʻulú, naʻe angatuʻu ki he lao ʻa e ʻOtuá. Lo 5:12, 19
H. Angahala ki he laumālie māʻoniʻoní (Mt 12:32; Mk 3:28, 29)
ʻIkai ko e angahala tukufakaholó. Lo 5:8, 12, 18; 1Sio 5:17
ʻE ʻai nai ʻe ha taha ke mamahi ʻa e laumālié, ka ʻe lava ke fakamolemoleʻi. Ef 4:30; Sem 5:19, 20
Ko e fai loto-fiefai ʻo e angahalá ʻoku iku ki he mate. 1Sio 3:6-9
ʻOku fakamaau ʻe he ʻOtuá ʻa e faʻahinga peheé, ʻo toʻo hono laumālié. He 6:4-8
ʻOku ʻikai totonu ke tau lotu maʻá e faʻahinga taʻefakatomala peheé. 1Sio 5:16, 17
2. Faifakamoʻoni
A. Kuo pau ke faifakamoʻoni ʻa e Kalisitiane kotoa pē ʻo tala ʻa e ongoongo leleí
Kuo pau ke fakahā atu ʻa Sīsū ki he tangatá ke maʻu ʻa e hōifuá. Mt 10:32
Kuo pau ke hoko ko e kau fai ki he Folofolá, ʻo fakahāhā ʻa e tui.Ko e kau foʻoú foki ʻoku totonu ke nau hoko ko e kau faiako. Mt 28:19, 20
ʻOku maʻu ʻa e fakamoʻuí ʻi he fakahā atu ki he kakaí. Lo 10:10
E. Fiemaʻu ke toutou ʻaʻahi, hokohoko atu ʻa e faifakamoʻoní
Kuo pau ke fai ʻa e fakatokanga ʻo e ngataʻangá. Mt 24:14
Naʻe fanongonongo ʻe Selemaia ʻa e ngataʻanga ʻo Selusalemá ʻi he laui taʻu. Sel 25:3
Hangē ko e muʻaki kau Kalisitiané, ʻikai malava ke tuku. Ng 4:18-20; 5:28, 29
F. Kuo pau ke faifakamoʻoni ke ʻatā mei he halaia ʻi he totó
Pau ke fakatokanga ki he panaki mai ʻa e ngataʻangá. Is 33:7; Mt 24:14
Ka ʻikai ke fakahoko ia ʻe ʻomai ai ʻa e halaia ʻi he toto. Is 33:8, 9; 3:18, 19
Naʻe ʻataʻatā ʻa Paula mei he halaia ʻi he totó; naʻá ne lea kakato ʻaki ʻa e moʻoní. Ng 20:26, 27; 1Ko 9:16
ʻOku fakahaofi fakatouʻosi ai ʻa e tokotaha ʻoku faifakamoʻoní mo ia ʻoku fanongó. 1Ti 4:16; 1Ko 9:22
3. Faifekau
A. Kuo pau ke hoko ʻa e kau Kalisitiane kotoa pē ko e kau faifekau pe sevāniti
Ko Sīsū ko e faifekau pe ko e sevāniti ʻa e ʻOtuá. Lo 15:8, 9; Mt 20:28
Muimui ʻa e kau Kalisitiané ki heʻene faʻifaʻitakiʻangá. 1Pi 2:21; 1Ko 10:34 (1Ko 11:1, PM)
Kuo pau ke malanga ke lavaʻi ʻa e ngāue fakafaifekaú. 2Ti 4:2, 5; 1Ko 9:16
E. Ngaahi tuʻunga taau ki he ngāue fakafaifekaú
Laumālie ʻo e ʻOtuá mo e ʻilo ki heʻene Folofolá. 2Ti 2:15; Ai 61:1-3
Muimui ʻi he sīpinga malanga ʻa Kalaisí. 1Pi 2:21; 2Ti 4:2, 5
ʻOku akoʻi ʻe he ʻOtuá fakafou ʻi he laumālié mo e kautahá. Sio 14:26; 2Ko 3:1-3
4. Fakafepaki, Fakatanga
A. ʻUhinga ʻoku fakafepakiʻi ai ʻa e kau Kalisitiané
Naʻe fehiʻanekinaʻi ʻa Sīsū, naʻe kikiteʻi ʻa e fakafepaki. Sio 15:18-20; Mt 10:22
ʻOku fakahalaiaʻi ʻa e māmaní ʻe he piki ki he ngaahi tefitoʻi moʻoni totonú. 1Pi 4:1, 4, 12, 13
ʻOku fakafepakiʻi ʻe Sētane, ʻa e ʻotua ʻo e tuʻu ko ení, ʻa e Puleʻangá.ʻIkai ke manavahē ʻa e Kalisitiané, ʻoku poupouʻi ʻe he ʻOtuá. Lo 8:38, 39; Sem 4:8
E. ʻIkai totonu ke fakangofua ʻe he uaifí ke fakamāvaeʻi ia ʻe he husepānití mei he ʻOtuá
Naʻe fai ha fakatokanga; ʻe fai nai ʻe ha niʻihi ha fakamatala hala ki he husepānití. Mt 10:34-38; Ng 28:22
Kuo pau ke hanga ʻa e uaifí ki he ʻOtuá mo Kalaisi. Sio 6:68; 17:3
ʻI he faitōnungá ʻe fakahaofi nai ai ʻa e husepānití foki. 1Ko 7:16; 1Pi 3:1-6
Ko e husepānití ko e ʻulu, ka heʻikai te ne kounaʻi ʻa e lotú. 1Ko 11:3; Ng 5:29
F. ʻOku ʻikai totonu ke fakangofua ʻe he husepānití ʻa e uaifí ke ne taʻofi ʻa ʻene tauhi ki he ʻOtuá
Kuo pau ke ʻofa ki he uaifí mo e fāmilí, ʻo fiemaʻu ke nau moʻui. 1Ko 7:16
ʻOku ʻaʻana ʻa e fatongia ke fili mo fai ha tokonaki. 1Ko 11:3; 1Ti 5:8
ʻOku ʻofa ʻa e ʻOtuá ki he tangata ʻoku tuʻu maʻá e moʻoní. Sem 1:12; 5:10, 11
Ko e fakangaloku ke maʻu ʻa e nongá ʻoku ʻikai ke ʻomai ai ʻa e hōifua ʻa e ʻOtuá. He 10:38
Taki ʻa e fāmilí ki he fiefia ʻi he māmani foʻoú. Fkh 21:3, 4
5. Fakahaʻele Faʻahikehe
A. Fakahaʻele faʻahikehé pau ke talitekeʻi he ko e ngāue ʻa e kau tēmeniō
ʻOku tapui ia ʻe he Folofola ʻa e ʻOtuá. Ai 8:19, 20; Li 19:31; 20:6, 27
Ko e vavaló ʻoku fakatēmeniō; ʻoku fakahalaiaʻi. Ng 16:16-18
ʻOku iku ki he fakaʻauha. Kal 5:19-21; Fkh 21:8; 22:15
ʻOku tapui ʻa e sio ki he fetuʻú ke ʻilo ʻa e kahaʻú. Teu 18:10-12; Sel 10:2
6. Fakahokohoko Taimi
A. Ngata ʻi he 1914 (T.S.) ʻa e Kuonga ʻo e Senitailé
Laine ʻo e kau pule ʻo e puleʻangá naʻe motuhi he 607 K.M. Is 21:25-27
“Fituʻi kuonga” ke ʻosi pea toki fakafoki ʻa e pulé. Ta 4:32, 16, 17
Fitu = 2 × kuonga ʻe 3 1/2, pe 2 × ʻaho ʻe 1,260. Fkh 12:6, 14; 11:2, 3
Lau ʻa e ʻaho ko e taʻu. [Maʻu ai ʻa e taʻu ʻe 2,520] Is 4:6; No 14:34
Ke lele ʻo aʻu ki he fokotuʻu ʻo e Puleʻangá. Lk 21:24; Ta 7:13, 14
7. Fakamanatu, Misa
A. Fakamanatu ʻo e Kai Efiafi ʻa e ʻEikí
Fai tuʻo taha ʻi he taʻu ʻi he ʻaho ʻo e Pāsová. Lk 22:1, 17-20; Ek 12:14
Ko e fakamanatu ʻo e pekia fakaefeilaulau ʻa Kalaisí. 1Ko 11:26; Mt 26:28
Ko kinautolu ʻoku maʻu ʻa e ʻamanaki fakahēvaní ʻoku nau maʻu ʻinasi ai. Lk 22:29, 30; 12:32, 37
Founga ke ʻilo ai ʻe ha taha ʻokú ne maʻu ʻa e ʻamanaki ko iá. Lo 8:15-17
Fakamolemoleʻi ʻa e angahalá ʻoku fiemaʻu ke lilingi ha toto. He 9:22
Ko Kalaisi toko taha pē ʻa e Fakalaloa ʻo e fuakava foʻoú. 1Ti 2:5, 6; Sio 14:6
ʻOku ʻi hēvani ʻa Kalaisi; ʻikai ke toe ʻohifo ia ʻe ha pātele. Ng 3:20, 21
ʻIkai fiemaʻu ke toe fai ʻa e feilaulau ʻa Kalaisí. He 9:24-26; 10:11-14
8. Fakamoʻui
A. Ko e fakamoʻuí ʻoku mei he ʻOtuá fakafou ʻi he feilaulau huhuʻi ʻa Sīsuú
Moʻuí ko e meʻaʻofa ʻa e ʻOtuá fakafou ʻi hono ʻAló. 1Sio 4:9, 14; Lo 6:23
ʻOku malava ʻa e fakamoʻuí fakafou pē ʻi he feilaulau ʻa Sīsuú. Ng 4:12
ʻIkai malava ha ngāue ʻi he “fakatomala ʻi he ngaahi houa fakaʻosi ʻo e moʻuí.” Sem 2:14, 26
Kuo pau ke ngāue mālohi ke maʻu ia. Lk 13:23, 24; 1Ti 4:10
E. ʻOku ʻikai Fakatohitapu ʻa e pehē “ko ʻete haó pē, pea ʻe hao ai pē”
Ko kinautolu ʻoku maʻu ʻa e laumālie māʻoniʻoní ʻe lava ke nau hinga. He 6:4, 6; 1Ko 9:27
Naʻe fakaʻauha ʻa e kau ʻIsileli tokolahi neongo naʻe fakahaofi mei ʻIsipite. Siu 5
Ko e fakamoʻuí ʻoku ʻikai ke hoko vave ia. Fil 2:12; 3:12-14; Mt 10:22
Ko kinautolu ʻoku toe tafokí ʻoku nau kovi ange ʻi he tuʻunga ki muʻá. 2Pi 2:20, 21
F. Taʻefakatohitapu ʻa e “fakamoʻui fakakātoá”
ʻOku taʻemalava ʻa e fakatomalá ki he niʻihi. He 6:4-6
ʻIkai ke hōifua ʻa e ʻOtuá ki he mate ʻa e anga-fulikivanú.Ka ko ʻofa ʻe ʻikai lava ke ne fakatonuhiaʻi ʻa e taʻemāʻoniʻoní. He 1:9
ʻE fakaʻauha ʻa e anga-fulikivanú. He 10:26-29; Fkh 20:7-15
9. Fakamoʻui Mahaki, Lea Kehekehe
A. Fakamoʻui fakalaumālié ʻoku ʻaonga tuʻuloa
Ko e puke fakalaumālié ʻoku fakatupu ʻauha. Ai 1:4-6; 6:10; Ho 4:6
Ko e tefitoʻi ngāué ke fakamoʻui fakalaumālie. Sio 6:63; Lk 4:18, 19
ʻOkú ne toʻo ʻa e angahalá; ʻoatu ʻa e fiefia mo e moʻui. Sem 5:19, 20; Fkh 7:14-17
E. ʻE ʻomai ʻe he Puleʻanga ʻo e ʻOtuá ʻa e fakamoʻui fakaesino tuʻuloa
Naʻe fakamoʻui ʻe Sīsū ʻa e ngaahi mahakí mo malangaʻi ʻa e ngaahi tāpuaki ʻo e Puleʻangá. Mt 4:23
Kuo talaʻofa ko e Puleʻangá ko e fakamoʻuiʻanga tuʻuloa. Mt 6:10; Ai 9:7 (6, PM)
Naʻa mo e maté ʻe fakaʻauha. 1Ko 15:25, 26; Fkh 21:4; 20:14
F. ʻIkai ha fakamoʻoni ʻo e hōifua faka-ʻOtuá ʻi he faifakamoʻui mahaki ʻi he tuí ʻi onopōní
Naʻe ʻikai fakamoʻui fakaemana pē ʻe he kau ākongá ʻa kinautolu. 2Ko 12:7-9; 1Ti 5:23
Hili ʻa e ʻaho ʻo e kau ʻapositoló naʻe ngata ai ʻa e meʻaʻofa fakaemaná. 1Ko 13:8-11
Ko e fakamoʻui mahakí ʻoku ʻikai ko e fakamoʻoni pau ʻo e hōifua ʻa e ʻOtuá. Mt 7:22, 23; 2Te 2:9-11
H. Lea ʻi he ngaahi lea kehekehé ko ha tokonaki fakataimi pē
Ko e fakaʻilonga; ʻoku ʻi ai ʻa e ngaahi meʻaʻofa lelei ange ke kumi ki ai. 1Ko 14:22, PM; 1Ko 12:30, 31
Naʻe kikiteʻi ʻe ʻosi atu ʻa e ngaahi meʻaʻofa fakaemana ʻo e laumālié. 1Ko 13:8-10
Ngaahi ngāue fakaofó ʻoku ʻikai ko e fakamoʻoni pau ʻo e hōifua ʻa e ʻOtuá. Mt 7:22, 23; 24:24
10. Fakatupu
A. ʻOku feongoongoi mo e saienisi kuo ʻosi fakamoʻoniʻí; fakamoʻoniʻi ʻoku hala ʻa e tuputupu māmālié
ʻOku feongoongoi ʻa e saienisí mo e hokohoko ʻo e fakatupú. Sen 1:11, 12, 21, 24, 25
Ko e lao ʻa e ʻOtuá ki he “faahiga” ʻoku moʻoni. Sen 1:11, 12, PM; Sem 3:12
E. Ngaahi ʻaho fakaefakatupú ʻoku ʻikai ko e ngaahi ʻaho houa ʻe 24
Ko e “ʻaho” ʻe lava ke ʻuhinga ko ha vahaʻa taimi pē. Sen 2:4
Ko e ʻahó ki he ʻOtuá ʻe lava ko ha taimi lōloa. Sā 90:4; 2Pi 3:8
11. Fulikivanu, Mamahi ʻa e Māmaní
A. Ko e tupuʻanga ʻo e mamahi ʻa e māmaní
Pule fulikivanú ko e tupuʻanga ʻo e ngaahi taimi kovi he ʻaho ní. Pa 29:2; 28:28
Ko e pule ʻo e māmaní ko e fili ʻo e ʻOtuá. 2Ko 4:4; 1Sio 5:19; Sio 12:31
Fakahoko mai ʻe he Tēvoló ʻa e ngaahi mamahí, toe siʻi hono taimí. Fkh 12:9, 12
Haʻi ʻa e Tēvoló, hoko mai ai ʻa e melino lāngilangiʻia. Fkh 20:1-3; 21:3, 4
E. ʻUhinga ʻoku fakangofua ai ʻa e fulikivanú
Naʻe poleʻi ʻe he Tēvoló ʻa e mateaki ʻa e ngaahi meʻamoʻuí ki he ʻOtuá. Sop 1:11, 12
ʻOku ʻoange ki he faitōnungá ʻa e faingamālie ke fakamoʻoniʻi ai ʻenau mateakí. Lo 9:17; Pa 27:11
ʻOku fakamoʻoniʻi ko e tokotaha loi ʻa e Tēvoló, ʻe fakaleleiʻi ai ʻa e fakakikihí. Sio 12:31
Fakapaleʻi ʻa e faitōnungá ʻaki ʻa e moʻui taʻengata. Lo 2:6, 7; Fkh 21:3-5
F. Ko e fuoloa ʻa e taimi ʻo e ngataʻangá ko e tokonaki ʻaloʻofa ia
Hangē ko ia ʻi he ʻaho ʻo Noá, ʻoku fiemaʻu ʻa e taimi ke fai ha fakatokanga. Mt 24:14, 37-39
ʻOku ʻikai ke fai tuai ʻa e ʻOtuá, ka ʻoku ʻaloʻofa. 2Pi 3:9; Ai 30:18
ʻOku tokoniʻi kitautolu ʻe he Tohi Tapú ke ʻoua naʻa maʻu kitautolu ʻi he mūnoa. Lk 21:36; 1Te 5:4
Fekumi he taimí ni ki he tokonaki ʻa e ʻOtuá ki he maluʻangá. Ai 2:2-4; Sef 2:3
H. Ko e fakaleleiʻanga ki he mamahi ʻa e māmaní ʻoku ʻikai mei he tangatá
ʻOku ilifia mo puputuʻu ʻaupito ʻa e tangatá. Lk 21:10, 11; 2Ti 3:1-5
ʻE ikuna ʻa e Puleʻanga ʻo e ʻOtuá, ʻikai ko e tangatá. Ta 2:44; Mt 6:10
Ke moʻuí, kumi ke melino mo e Tuʻí he taimí ni. Sā 2:9, 11, 12
12. Heli (Kīhena)
A. Kīhena (heli) ʻikai ko ha feituʻu ʻo e fakamamahiʻi ʻaki ʻa e afi moʻoni
Ko e Teleʻa ʻo Hīnomi, ko e lakuʻanga veve ʻi Selusalema. 2Tu 23:10, 14, PM
Ngāueʻaki ʻe Sīsū ʻa Kīhena ko ha fakatātā. Mt 23:33; Mk 9:47, 48
Ko e moʻui lolotongá mo e ʻamanaki ki he kahaʻú ʻoku fakatou ʻauha. Mt 10:28
ʻOkú ne fakatātaaʻi ʻa e “mate ʻangaua,” ko e fakaʻauha taʻengata. Fkh 20:14; 21:8
E. Ko e afí ko ha fakatātā ʻo e ʻauhamālie
ʻOku fakatātaaʻi ʻe he afí ʻa e tuʻusi ʻi he maté. Mt 13:30; 2Te 1:7-9
Kau anga-fulikivanu taʻefakatomalá ʻoku fakaʻauha taʻengata ʻo hangē ʻaki ʻa e afí. He 10:26, 27
Ko e “fakamamahiʻi” ʻo Sētane ʻi he afí ko e mate taʻengata. Fkh 20:10, 14, 15
F. ʻIkai ke fakamoʻoniʻi ʻe he fakamatala kau ki he tangata koloaʻiá mo Lāsalosí ʻoku ʻi ai ha fakamamahi taʻengata
Ko e afí ko e fakatātā pē hangē ko e fatafata ʻo ʻĒpalahamé. Lk 16:22-24
Ko e ʻofa ʻa ʻĒpalahamé ʻoku toe fakafaikehekeheʻi ia mo e fakapoʻulí. Mt 8:11, 12
Ko e fakaʻauhamālie ʻo Pāpiloné ʻoku ui ko e fakamamahi ʻi he afi. Fkh 18:8-10, 21
13. Hēvani
A. Toko 144,000 pē ʻoku ō ki hēvaní
Ko ha tokolahi fakangatangata; ke hoko ko e ngaahi tuʻi mo Kalaisi. Fkh 5:9, 10, PM; Fkh 20:4
Ko Sīsū naʻe muʻomuʻa; kuo fili mo e niʻihi kehe talu mei ai. Kol 1:18; 1Pi 2:21
Tokolahi kehe te nau moʻui he māmaní. Sā 72:8; Fkh 21:3, 4
Toko 144,000 ʻi he tuʻunga makehe ʻikai toe maʻu ʻe ha niʻihi kehe. Fkh 14:1, 3; 7:4, 9
14. Huhuʻi
A. Moʻui fakaetangata ʻa Sīsuú naʻe totongi ko e “huhuʻi ʻo e kakai kotoa”
Naʻe foaki ʻe Sīsū ʻene moʻuí ko e huhuʻi. Mt 20:28
Mahuʻinga ʻo e taʻataʻa naʻe lilingí ʻoku tokonaki ai ʻa e fakamolemole ʻo e angahalá. He 9:14, 22
Naʻe feʻunga ʻa e feilaulau pē ʻe taha pea ʻikai ke toe fiemaʻu.Ko e ngaahi ʻaongá ʻoku ʻikai ke hokonoa mai pē; pau ke lāuʻilo ki hono fiemaʻú. Sio 3:16
E. Ko e totongi fehoanakimālie
Naʻe fakatupu haohaoa ʻa ʻĀtama. Teu 32:4; Koh 7:29; Sen 1:31
Naʻe mole ʻa e haohaoá meiate ia pea mo e fānaú koeʻuhi ko e angahalá. Lo 5:12, 18
Taʻemalava ʻa e fānaú ke fai ha meʻa; fiemaʻu ha tatau tofu pē ʻo ʻĀtama. Sā 49:7; Teu 19:21
Ko e moʻui fakaetangata haohaoa ʻa Sīsuú ko e huhuʻi. 1Ti 2:5, 6; 1Pi 1:18, 19
15. Kau Fakamoʻoni ʻa Sihova
A. Kamata ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová
ʻOku fakahaaʻi ʻe Sihova ʻene kau fakamoʻoní tonu. Ai 43:10-12; Sel 15:16
Fakahokohoko ʻo e kau fakamoʻoni faitōnungá naʻe kamata meia ʻĒpeli. He 11:4, 39; 12:1
Ko Sīsū ko e fakamoʻoni faitōnunga mo moʻoni. Sio 18:37, PM; Fkh 1:5; 3:14
16. Kau Palōfita Loi
A. Naʻe kikiteʻi ʻa e kau palōfita loi; naʻe ʻi ai ʻi he ʻaho ʻo e kau ʻapositoló
Ko e founga ke fakapapauʻi ai ʻa e kau palōfita loí. Teu 18:20-22; Lk 6:26
Naʻe kikiteʻi; ʻoku ʻiloʻi ʻi honau ngaahi fuá. Mt 24:23-26; 7:15-23
17. Kolosi
A. Naʻe tautau ʻa Sīsū ʻi ha ʻakau tautea ko e manukiaʻanga
Naʻe tautau ʻa Sīsū ʻi he ʻakau tautea. Ng 5:30; 10:39; Kal 3:13
Kuo pau ke fua ʻe he Kalisitiané ʻa e ʻakau ʻoku hoko ko e manukiaʻanga. Mt 10:38, PM; Lk 9:23, PM
E. ʻOku totonu ke ʻoua ʻe fai ki ai ha lotu
Fakaʻaliʻali ʻa e ʻakau tautea ʻo Sīsuú ko e manukiaʻanga. He 6:6; Mt 27:41, 42
Ko e ngāueʻaki ʻa e kolosí ʻi he lotú ko e tauhi ʻaitoli. Ek 20:4, 5; Sel 10:3-5
Ko Sīsū kuo hoko ko e laumālie, ʻikai ke kei ʻi he ʻakau. 1Ti 3:16; 1Pi 3:18
18. Kuonga Fakamui
A. ʻUhinga ʻo e “ngataʻanga ʻo e māmaní”
Ngataʻanga ʻo e ngaahi meʻa ʻoku tuʻú ni. Mt 24:3; 2Pi 3:5-7; Mk 13:4
ʻIkai ko e ngataʻanga ʻo e foʻi māmaní, ka ko e fokotuʻutuʻu koví ni. 1Sio 2:17
Taimi ʻo e ngataʻangá ʻoku ki muʻa ʻi he fakaʻauhá. Mt 24:14
ʻE hao ʻa e māʻoniʻoní; hoko mai leva ʻa e māmani foʻoú. 2Pi 2:9; Fkh 7:14-17
E. Fiemaʻu ke ʻāʻā ʻo kau ki he ngaahi fakaʻilonga ʻo e kuonga fakamuí
Ko e ngaahi fakaʻilonga naʻe tokonaki ʻe he ʻOtuá maʻa hotau tataki. 2Ti 3:1-5; 1Te 5:1-4
ʻIkai ke ʻiloʻi ʻe he māmaní ʻa hono mafatukitukí. 2Pi 3:3, 4, 7; Mt 24:39
ʻIkai ke fai tuai ʻa e ʻOtuá, ka ʻokú ne ʻomai ʻa e fakatokanga. 2Pi 3:9
Ko e pale ki he tokanga mo ʻāʻā. Lk 21:34-36
19. Laumālie
A. ʻOku ʻikai ha meʻa taʻefaʻamate ʻi he tangatá
ʻOku ʻikai ke maʻu ʻe he tangatá ha laumālie taʻefaʻamate. Sen 2:7; 3:19
ʻOku ʻikai ha meʻa ʻe kei moʻui ʻi he maté. Sā 115:17; Koh 9:5, 10
Naʻe ʻikai tui ʻa e kau sevāniti ʻa e ʻOtuá ʻoku ʻi ai ha meʻa ʻoku moʻui ʻi he hili ʻa e maté. Sā 6:4, 5; Ai 38:18; Sio 11:11-14
E. Ivi-moʻuí ʻoku ui ko e laumālie
Tefito ia ʻo e moʻuí, fakatolongaʻaki ʻa e mānava. Sem 2:26; Sop 34:14, 15
Mafai ki he ivi-moʻuí ʻoku ʻi he ʻOtuá. Sak 12:1; Koh 8:8, PM
Ivi-moʻui ʻo e faʻahinga ʻo e tangatá mo e fanga manú ʻoku ʻa e ʻOtuá. Koh 3:19-21
ʻI he mate ha taha, ko e mafai ki he ivi-moʻuí ʻoku foki ia ki he ʻOtuá. Koh 12:7
Ko e ʻOtuá pē te ne malava ke toe ʻai ke ngāue ʻa e ivi-moʻuí. Is 37:12-14
Ko e laumālié ʻoku tuku ki he ʻOtuá mo e ʻamanaki ki he toetuʻu. Lk 23:46
Ko e ivi ngāue ʻo e ʻOtuá, ʻikai ko ha tokotaha. Ng 2:2, 3, 33
Naʻe ngāueʻaki ʻi he fakatupú, fakamānavaʻi ʻo e Tohi Tapú mo e alā meʻa pehē. Sen 1:2; Is 11:5
ʻOku fanauʻi mo paniʻaki ʻa e kau mēmipa ʻo e sino ʻo Kalaisí.ʻOku fakaivia mo tataki ai ʻa e kakai ʻa e ʻOtuá ʻi he ʻahó ni. Kal 5:16, 18
20. Lotu
A. Ngaahi lotu ʻoku fanongo ki ai ʻa e ʻOtuá
ʻOku fanongo ʻa e ʻOtuá ki he ngaahi lotu ʻa e tangatá. Sā 145:18; 1Pi 3:12
ʻIkai ke fanongoa ʻa e kau taʻeangatonú kae ʻoua ke liliu honau ʻalungá. Ai 1:15-17
Kuo pau ke lotu ʻi he huafa ʻo Sīsū. Sio 14:13, 14; 2Ko 1:20
Kuo pau ke lotu ʻo fehoanaki mo e finangalo ʻo e ʻOtuá. 1Sio 5:14, 15
ʻOku mātuʻaki fiemaʻu ʻa e tuí. Sem 1:6-8
E. Taʻeʻaonga ʻa hono toutou leaʻaki ʻa e meʻa tatau mo e lotu kia Mele (Malia) pe “kau sangató”
Kuo pau ke lotu ki he ʻOtuá ʻi he huafa ʻo Sīsuú. Sio 14:6, 14; 16:23, 24
Ko e ngaahi lotu launoa pe toutou leaʻakí ʻe ʻikai ke fanongoa. Mt 6:7
21. Lotu (Faʻahinga Tui)
Taha ʻa e ʻamanaki, taha ʻa e tui, taha ʻa e papitaiso. Ef 4:5, 13
Fekauʻi ke ngaohi ākonga. Mt 28:19; Ng 8:12; 14:21
ʻOku ʻiloʻi ʻi hono fuá. Mt 7:19, 20; Lk 6:43, 44; Sio 15:8
ʻOfa mo loto-taha ʻa hono kau mēmipá. Sio 13:35; 1Ko 1:10; 1Sio 4:20
E. ʻOku fakahalaiaʻi totonu ʻa e tokāteline loí
Naʻe fakahalaiaʻi ʻe Sīsū ʻa e tokāteline loí. Mt 23:15, 23, 24; 15:4-9
Naʻá ne fai ia ke maluʻi ʻa e faʻahinga kuo fakakuihí. Mt 15:14
Fakatauʻatāinaʻi kinautolu ʻe he moʻoní ke hoko ko e kau ākonga ʻa Sīsū. Sio 8:31, 32
F. ʻOku mātuʻaki fiemaʻu ke liliu ʻete lotú kapau ʻoku fakamoʻoniʻi ʻoku hala
ʻOku fakatauʻatāinaʻi ʻe he moʻoní; fakamoʻoniʻi ʻoku hala ʻa e ngaahi lotu lahi. Sio 8:31, 32
Kau ʻIsilelí, mo ha niʻihi, naʻa nau liʻaki ʻenau ʻuluaki lotú. Sios 24:15; 2Tu 5:17
Muʻaki kau Kalisitiané naʻe liliu ʻenau tuí. Kal 1:13, 14; Ng 3:17, 19
Naʻe liliu ʻe Paula ʻa ʻene lotú. Ng 26:4-6
ʻOku kākaaʻi ʻa e māmaní kotoa; pau ke fakafoʻou ʻa e ʻatamaí. Fkh 12:9; Lo 12:2
H. Ko e hā ngali “ʻoku ʻi ai ha lelei ʻi he ngaahi lotu kotoa pē” ʻoku ʻikai te ne fakapapauʻi ʻa e hōifua ʻa e ʻOtuá
Ko e ʻOtuá ʻokú ne fokotuʻu ʻa e tuʻunga ki he lotú. Sio 4:23, 24; Sem 1:27
ʻIkai ke lelei ʻo kapau ʻoku ʻikai ko e finangalo ia ʻo e ʻOtuá. Lo 10:2, 3
“Ngaahi ngāue leleí” ʻoku lava pē ke fakafisingaʻi. Mt 7:21-23
ʻOku ʻiloʻi ʻi he fua. Mt 7:20
22. Lotu ki he Fanga Kui
A. ʻOku kulanoa ʻa e lotu ki he fanga kuí
Kuo mate ʻa e fanga kuí, ʻikai toe ʻilo ha meʻa. Koh 9:5, 10
ʻIkai ke taau ʻa e ongo fuofua tupuʻangá ke lotu ki ai. Lo 5:12, 14; 1Ti 2:14
ʻOku tapui ʻe he ʻOtuá ʻa e lotu peheé. Ek 34:14; Mt 4:10
E. ʻE lava ke fakaʻapaʻapaʻi ʻa e tangatá ka ko e ʻOtuá pē ke lotu ki aí
Totonu ke fakaʻapaʻapa ʻa e kau talavoú ki he kakai taʻumotuʻá. 1Ti 5:1, 2, 17; Ef 6:1-3
Ka ko e ʻOtuá pē taha ke lotu ki aí. Ng 10:25, 26; Fkh 22:8, 9
23. Lotu kia Mele (Malia)
A. Ko Mele ko e faʻē ʻa Sīsū, ʻikai ko e “faʻē ʻa e ʻOtua”
Ko e ʻOtuá ʻoku ʻikai hano kamataʻanga. Sā 90:2; 1Ti 1:17
Ko Mele ko e faʻē ʻa e ʻAlo ʻo e ʻOtuá, ʻi hono tuʻunga ʻi he māmaní. Lk 1:35
E. Naʻe ʻikai ke “tāupoʻou ai pē” ʻa Mele
Naʻe mali ia mo Siosefa. Mt 1:19, 20, 24, 25
Naʻe toe ʻi ai mo ʻene fānau tuku kehe ʻa Sīsū. Mt 13:55, 56; Lk 8:19-21
Naʻe ʻikai ko hono “ngaahi tokoua fakalaumālie” eni ʻi he taimi ko ení. Sio 7:3, 5
24. Lotu Tuifio
A. Ko e kau fakataha mo e ngaahi lotu kehé ʻoku ʻikai ko e founga ia ʻa e ʻOtuá
Hala ʻe taha pē, ʻoku fāsiʻi pea ʻoku ʻilo ʻe he tokosiʻi. Ef 4:4-6; Mt 7:13, 14
ʻOku fakatokanga mai ko e tokāteline loí ʻoku fakameleʻi. Mt 16:6, 12; Kal 5:9
ʻOku fekauʻi mai ke mavahe. 2Ti 3:5; 2Ko 6:14-17; Fkh 18:4
E. “Lelei ʻa e lotu kotoa pē” ʻoku ʻikai ke moʻoni ia
ʻOku faivelenga ʻa e niʻihi ka ʻoku ʻikai ke fehoanaki ia mo e ʻOtuá. Lo 10:2, 3
ʻOku fakameleʻi ʻe he koví ʻa e meʻa ʻoku leleí. 1Ko 5:6; Mt 7:15-17
ʻOku ʻomai ʻe he kau akonaki loí ʻa e ʻauha. 2Pi 2:1; Mt 12:30; 15:14
Ko e lotu maʻá ʻoku fiemaʻu ʻa e anga-līʻoa maʻataʻatā. Teu 6:5, 14, 15
25. Māmani
A. Ko e taumuʻa ʻa e ʻOtuá ki he māmaní
Naʻe ngaohi ʻa e Palataisi ʻi he māmaní maʻá e faʻahinga ʻo e tangata haohaoa. Sen 1:28; 2:8-15
Ko e taumuʻa ʻa e ʻOtuá ʻoku pau. Ai 55:11; 46:10, 11
Ke fakafonu ʻa e māmaní ʻaki ʻa e kakai haohaoa mo melino. Sā 72:7; Ai 45:18; Ai 9:6, 7 (5, 6, PM)
ʻE fakafoki mai ʻa e Palataisí ʻe he Puleʻangá. Mt 6:9, 10; Fkh 21:3-5
E. ʻE ʻikai ʻaupito ke fakaʻauha pe taʻenofoʻi
Ko e foʻi māmaní ʻe tuʻu ʻo taʻengata. Koh 1:4; Sā 104:5
Naʻe fakaʻauha ʻa e kakai ʻi he taimi ʻo Noá, ʻikai ko e foʻi māmaní. 2Pi 3:5-7; Sen 7:23
Ko e fakatātā ʻokú ne ʻomai ʻa e ʻamanaki ʻo e hao moʻui atu ʻi hotau taimí. Mt 24:37-39
ʻE fakaʻauha ʻa e fulikivanú; hao moʻui ʻa e “fuʻu kakai lahi.” 2Te 1:6-9; Fkh 7:9, 14
26. Mate
Naʻe haohaoa ʻa e kamataʻanga ʻo e tangatá, ʻamanaki ke moʻui taʻengata. Sen 1:28, 31
Ko e talangataʻá naʻe fakahoko mai ai ʻa e tautea ko e maté. Sen 2:16, 17; 3:17, 19
Angahalá mo e maté kuo tukufakaholo mai ki he fānau kotoa ʻa ʻĀtamá. Lo 5:12
ʻOku ʻikai ke toe ʻilo ha meʻa ʻe he maté. Koh 9:5, 10; Sā 146:3, 4
ʻOku mohe ʻa e kau maté ʻo talitali ki he toetuʻu. Sio 11:11-14, 23-26; Ng 7:60
F. ʻIkai ʻaupito malava ke fai ha talanoa mo e maté
Ko e maté ʻoku ʻikai moʻui ko ha laumālie mo e ʻOtuá. Sā 115:17; Ai 38:18
ʻOku fakatokanga mai ke ʻoua ʻe feinga ke fetalanoaʻaki mo e maté. Ai 8:19; Li 19:31
ʻOku fakahalaiaʻi ʻa e kakai ʻoku fetuʻutaki mo e kau laumālié mo e kau vavaló. Teu 18:10-12; Kal 5:19-21
27. Moʻui
A. ʻOku fakapapauʻi ʻa e moʻui taʻengatá ki he faʻahinga ʻo e tangata talangofuá
Ko e ʻOtuá, ʻa ia ʻoku ʻikai malava ke loí, kuó ne talaʻofa ʻa e moʻuí. Tai 1:2; Sio 10:27, 28
Fakapapauʻi ʻa e moʻui taʻengatá kiate kinautolu ʻoku ngāueʻi ʻa e tuí. Sio 11:25, 26
ʻE fakaʻauha ʻa mate. 1Ko 15:26; Fkh 21:4; 20:14; Ai 25:8
E. Moʻui fakahēvaní ʻoku fakangatangata kiate kinautolu ʻi he sino ʻo Kalaisí
ʻOku fili ʻe he ʻOtuá ʻa e kau mēmipá fakatatau ki heʻene hōifuá. Mt 20:23; 1Ko 12:18
Ko e toko 144,000 pē ʻoku ʻave mei māmaní. Fkh 14:1, 4; 7:2-4; 5:9, 10
Naʻa mo Sione Papitaiso ʻoku ʻikai ke kau ia ʻi he Puleʻanga fakahēvaní. Mt 11:11
F. Talaʻofa ki he tokolahi taʻefakangatangata ʻa e moʻui ʻi he māmaní, “fanga sipi kehe”
Ko e tokolahi ke ʻi hēvani mo Sīsuú ʻoku fakangatangata. Fkh 14:1, 4; 7:2-4
Ko e “fanga sipi kehe” ʻoku ʻikai ko e ngaahi tokoua ʻo Kalaisi. Sio 10:16; Mt 25:32, 40
Lolotonga tānaki he taimí ni ʻa e tokolahi ke fakahaofi ʻi he māmaní. Fkh 7:9, 15-17
Fokotuʻu hake ʻa e niʻihi kehe ki he moʻui ʻi he māmaní. Fkh 20:12; 21:4
28. Nofo Mali
A. Kuo pau ke lauʻi lelei ʻa e nofo malí
ʻOku fakatatauʻi ia kia Kalaisi mo e fefine mali. Ef 5:22, 23
Ko e mohenga ʻo e malí ke taʻeʻuliʻi. He 13:4
ʻOku akonakiʻi ʻa e ongo meʻa malí ke ʻoua te na māvae. 1Ko 7:10-16
Por·neiʹa (feʻauakí) ko e tuʻunga Fakatohitapu pē ʻe taha ki ha vete. Mt 19:9
E. Kuo pau ke ʻapasia ʻa e Kalisitiané ki he tefitoʻi moʻoni ʻo e tuʻunga-ʻulú
Husepāniti ko e ʻulú kuo pau ke ʻofa mo tokanga ki he fāmilí. Ef 5:23-31
Uaifí ke anganofo, ʻofa mo talangofua ki hono husepānití. 1Pi 3:1-7; Ef 5:22
Kuo pau ke talangofua ʻa e fānaú. Ef 6:1-3; Kol 3:20
F. Fatongia ʻo e ngaahi mātuʻa Kalisitiané ki he fānaú
Kuo pau ke fakahā ʻa e ʻofa, fakamoleki ha taimi ki ai mo e tokanga. Tai 2:4
ʻOua ʻe fakaʻitaʻi kinautolu. Kol 3:21
Fai ha tokonaki, kau ai ʻa e ngaahi meʻa fakalaumālié. 2Ko 12:14; 1Ti 5:8
Akoʻi kinautolu ki he moʻuí. Ef 6:4; Pa 22:6, 15; 23:13, 14
H. Kau Kalisitiané ke mali pē mo e Kalisitiane
Mali pē “i he Eiki.” 1Ko 7:39, PM; Teu 7:3, 4; Nehe 13:26
I. ʻOku taʻefakatohitapu ʻa e mali tokolahí
ʻI he kamataʻangá, ko e tangatá ke taha pē hono uaifí. Sen 2:18, 22-25
Naʻe toe fakafoki ʻe Sīsū ʻa e tuʻungá ni ki he kau Kalisitiané. Mt 19:3-9
Muʻaki kau Kalisitiané naʻe ʻikai te nau mali tokolahi. 1Ko 7:2, 12-16; Ef 5:28-31
29. Papitaiso
A. Ko ha fiemaʻu ki he Kalisitiané
Fokotuʻu ʻe Sīsū ʻa e faʻifaʻitakiʻangá. Mt 3:13-15; He 10:7
Fakaʻilonga ʻo e liʻaki kita pe fakatapui. Mt 16:24, PM; 1Pi 3:21
Kiate kinautolu pē ʻoku motuʻa feʻunga ke akoʻí. Mt 28:19, 20; Ng 2:41
Fakauku ʻi he vaí ko e founga totonú ia. Ng 8:38, 39; Sio 3:23
E. ʻIkai ke fakamaʻa atu ai ʻa e angahalá
Naʻe ʻikai papitaiso ʻa Sīsū ke maʻa atu ai ʻa e angahalá. 1Pi 2:22; 3:18
Taʻataʻa ʻo Sīsuú ʻokú ne fakamaʻa ʻa e angahalá. 1Sio 1:7
30. Puleʻanga
A. Meʻa ʻe fai ʻe he Puleʻanga ʻo e ʻOtuá maʻá e faʻahinga ʻo e tangatá
Ke fakahoko mai ʻa e finangalo ʻo e ʻOtuá. Mt 6:9, 10; Sā 45:6; Fkh 4:11
Ko ha puleʻanga fakataha mo e tuʻi mo e ngaahi lao. Ai 9:6, 7 (5, 6, PM); Ai 2:3; Sā 72:1, 8
Fakaʻauha ʻa e fulikivanú, puleʻi ʻa e māmaní fakakātoa. Ta 2:44; Sā 72:8
Pule taʻu ʻe 1,000 ke fakafoki ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá mo e Palataisí. Fkh 21:2-4; 20:6
E. ʻOku kamata lolotonga ʻoku kei ngāue ʻae ngaahi fili ʻo Kalaisí
Hili hono fokotuʻu hake ʻo Kalaisí naʻá ne talitali fuoloa. Sā 110:1; He 10:12, 13
Maʻu ʻa e mafai, tauʻi ʻa Sētane. Sā 110:2; Fkh 12:7-9; Lk 10:18
Fokotuʻu ʻa e Puleʻangá ʻi he taimi ko iá, hoko atu ai ʻa e ʻoiauē ʻa māmani. Fkh 12:10, 12
Faingataʻa he taimi ní ʻoku ʻuhingá ko e taimi ke tuʻu maʻá e Puleʻangá. Fkh 11:15-18
F. ʻIkai ke ‘ʻi he lotó,’ ʻikai ke hoko ʻi he ngaahi feinga ʻa e tangatá
Ko e Puleʻangá ʻoku ʻi hēvani, ʻikai ʻi he māmaní. 2Ti 4:18; 1Ko 15:50; Sā 11:4
ʻOku ʻikai ke ‘ʻi he lotó’; ko e lea ia ʻa Sīsū ki he kau Fālesí. Lk 17:20, 21
ʻOku ʻikai ʻo e māmani ko ení. Sio 18:36; Lk 4:5-8; Ta 2:44
Fetongi ʻa e ngaahi puleʻangá mo e ngaahi tuʻunga ʻa e māmaní. Ta 2:44
31. Sāpate
A. Sāpaté ʻoku ʻikai haʻisia ki ai ʻa e kau Kalisitiané
Naʻe tāmateʻi ʻa e Laó tuʻunga ʻi he pekia ʻa Sīsuú. Ef 2:15
ʻIkai haʻisia ʻa e kau Kalisitiané ke tauhi ʻa e Sāpaté. Kol 2:16, 17; Lo 14:5, 10
Valokiʻi koeʻuhi ko e tauhi ʻa e Sāpaté mo e alā meʻa peheé. Kal 4:9-11; Lo 10:2-4
Hū ki he mālōlōʻanga ʻo e ʻOtuá ʻi he tui mo e talangofua. He 4: 9-11
E. Tauhi Sāpaté naʻe fiemaʻu pē ki he kakai ʻIsileli ʻo onoʻahó
ʻUluaki tauhi ʻo e Sāpaté ʻi he hili ʻa e Hiki-Atú. Ek 16:26, 27, 29, 30
Ko e fakaʻilonga ia ki he kakai ʻIsilelí pē. Ek 31:16, 17; Sā 147:19, 20
Naʻe toe fiemaʻu mo e ngaahi taʻu Sāpate ʻi he Laó. Ek 23:10, 11; Li 25:3, 4
Sāpaté ʻoku ʻikai ke fiemaʻu ki he kau Kalisitiané. Lo 14:5, 10; Kal 4:9-11
F. Mālōlō faka-Sāpate ʻa e ʻOtuá (ʻaho hono 7 ʻo e “uike” fakaefakatupú)
Naʻe kamata ʻi he ʻosi ʻa e fakatupu fakaemāmaní. Sen 2:2, 3; He 4:3-5
Naʻe hoko atu pē hili ʻa e taimi naʻe ʻi māmani ai ʻa Sīsuú. He 4:6-8; Sā 95:7-9, 11
ʻOku mālōlō ʻa e Kalisitiané mei he ngaahi ngāue fakaekita pē. He 4:9, 10
ʻE ngata ʻi he fakaʻosi ʻe he Puleʻangá ʻa e ngāue ki he māmaní. 1Ko 15:24, 28
32. Siasi
A. ʻOku fakalaumālie ʻa e siasí, langa ʻia Kalaisi
ʻIkai ke ʻafio ʻa e ʻOtuá ʻi ha temipale ʻoku ngaohi ʻe he tangatá. Ng 17:24, 25; 7:48
Siasi moʻoní ko e temipale fakalaumālie ʻo e ngaahi maka moʻui. 1Pi 2:5, 6
Ko Kalaisi, ko e maka tuliki; kau ʻapositoló, ko e makatuʻunga hono hoko. Ef 2:20, PM
Ko e ʻOtuá ke lotu ki ai ʻi he laumālie mo e moʻoni. Sio 4:24
E. Naʻe ʻikai langa ʻa e siasí ʻia Pita
Naʻe ʻikai ke pehē ʻe Sīsū ʻe langa ʻa e siasí ʻia Pita. Mt 16:18, PM
Ko Sīsū ʻoku fakahaaʻi ko e “Maka.” 1Ko 10:4
Naʻe fakahā ʻe Pita ko Sīsū ko e makatuʻunga. 1Pi 2:4, 6-8; Ng 4:8-12
33. Sihova, ʻOtua
Foʻi lea “ʻotua” ʻoku taʻefakangatangata hono ngāueʻakí; ko hotau ʻEikí ʻoku ʻi ai hono huafa fakaeia. 1Ko 8:5, 6
ʻOku tau lotu ke fakamāʻoniʻoniʻi ʻa hono huafá. Mt 6:9, 10
Ko Sihova ʻa e huafa ʻo e ʻOtuá. Sā 83:18; Ek 6:2, 3; 3:15; Ai 42:8
Naʻe ʻai ʻe Sīsū ke ʻilolahia ʻa e huafá. Sio 17:6, 26; 5:43; 12:12, 13, 28
ʻIkai malava ke mamata ki he ʻOtuá pea moʻui. Ek 33:20; Sio 1:18; 1Sio 4:12
ʻIkai ke fiemaʻu ke mamata ki he ʻOtuá kae toki tui. He 11:1; Lo 8:24, 25; 10:17
ʻOku ʻiloʻi ʻa e ʻOtuá ʻi heʻene ngaahi ngāue hā maí. Lo 1:20; Sā 19:1, 2
Ko e fakahoko ʻo e kikité ʻoku fakamoʻoniʻi ai ʻa e ʻi ai ʻa e ʻOtuá. Ai 46:8-11
F. Ngaahi ʻulungāanga ʻo e ʻOtuá
Ko e ʻOtuá ko e ʻofa. 1Sio 4:8, 16; Ek 34:6; 2Ko 13:11; Mai 7: 18
ʻOku mahulu atu ʻi he poto. Sop 12:13; Lo 11:33; 1Ko 2:7
ʻOku faitotonu, ngāueʻaki ʻa e fakamaau totonu. Teu 32:4; Sā 37:28
ʻOku māfimafi-aoniu, ʻoku ʻiate ia ʻa e mafai kotoa. Sop 37:23; Fkh 7:12; 4:11
H. ʻIkai ke tauhi kotoa pē ki he ʻOtua tatau
Ko e hala ʻoku matamata totonú ʻoku ʻikai ke tonu maʻu pē. Pa 16:25; Mt 7:21
ʻOku ua ʻa e halá, ko e taha pē ʻoku taki ki he moʻuí. Mt 7:13, 14; Teu 30:19
ʻOku lahi ʻa e ngaahi ʻotuá ka ʻoku taha pē ʻa e ʻOtua moʻoní.ʻIloʻi ʻa e ʻOtua moʻoní ʻoku mātuʻaki mahuʻinga ki he moʻuí. Sio 17:3; 1Sio 5:20
34. Sīsū
A. Ko Sīsū ko e ʻAlo ʻo e ʻOtuá mo e Tuʻi kuo fakanofo
ʻUluaki fānau ʻa e ʻOtuá, naʻe ngāueʻaki ʻi hono fakatupu ʻa e meʻa kehe kotoa pē. Fkh 3:14; Kol 1:15-17
Naʻe ʻai ia ko e tangata, fanauʻi ʻe he fefine, māʻulalo ange ʻi he kau ʻāngeló. Kal 4:4; He 2:9
Naʻe fanauʻi ʻi he laumālie ʻo e ʻOtuá, mo e tufakangá ʻi hēvani. Mt 3:16, 17
Hakeakiʻi ʻo māʻolunga ange ʻi he lolotonga ʻene moʻui ki muʻa pea hoko ko e tangatá. Fil 2:9, 10
E. Ko e tui kia Sīsū Kalaisí ʻoku mātuʻaki mahuʻinga ki he fakamoʻuí
Ko Kalaisi ko e Hako ʻo ʻĒpalahame naʻe talaʻofá. Sen 22:18; Kal 3:16
Ko Sīsū pē ko e Taulaʻeiki Lahí, huhuʻi. 1Sio 2:1, 2; He 7:25, 26; Mt 20:28
Ko e moʻuí ʻoku fakafou mai ʻi he ʻiloʻi ʻo e ʻOtuá mo Kalaisi pea mo e talangofua. Sio 17:3; Ng 4:12
F. ʻOku fiemaʻu ʻa e meʻa lahi ange ʻi he tui kia Sīsuú pē
Kuo pau ke ʻalu fakataha ʻa e tuí mo e ngāue. Sem 2:17-26; 1:22-25
Kuo pau ke talangofua ki he ngaahi fekau, fai ʻa e ngāue naʻá ne fai. Sio 14:12, 15; 1Sio 2:3
ʻIkai ko ia kotoa pē ʻoku ngāueʻaki ʻa e huafa ʻo e ʻEikí ʻe hū ki he Puleʻangá. Mt 7:21-23
35. Tēvolo, Kau Tēmeniō
A. Ko e Tēvoló ko ha tokotaha laumālie
ʻOku ʻikai ko e kovi ʻi loto ʻia kita ka ko ha tokotaha laumālie. 2Ti 2:26
Ko e tēvoló ko ha tokotaha hangē ko e kau ʻāngeló. Mt 4:1, 11; Sop 1:6
Naʻá ne ʻai pē ʻe ia ia ko e Tēvoló ʻi heʻene holi kovi. Sem 1:13-15
E. Ko e Tēvoló ko e pule taʻehāmai ʻo e māmaní
ʻOkú ne puleʻi ʻa e māmaní ʻi he tuʻunga ko e ʻotua. 2Ko 4:4; 1Sio 5:19; Fkh 12:9
ʻOku kei tuku pē ke moʻui kae ʻoua ke fakaleleiʻi ʻa e fakakikihí. Ek 9:16; Sio 12:31
ʻE tuku ki he luo, pea toki fakaʻauha. Fkh 20:2, 3, 10
F. Ko e kau tēmenioó ko e kau ʻāngelo angatuʻu
Naʻa nau kau mo Sētane ki muʻa he Lōmakí. Sen 6:1, 2; 1Pi 3:19, 20
Fakamāʻulaloʻi, tuʻusi mei he fakamaama kotoa. 2Pi 2:4; Siu 6
ʻOku faitau ki he ʻOtuá, fakafeʻātungiaʻi ʻa e tangatá. Lk 8:27-29; Fkh 16:13, 14
ʻE fakaʻauha fakataha mo Sētane. Mt 25:41; Lk 8:31; Fkh 20:2, 3, 10
36. Toe Foki Mai ʻa Kalaisi
A. Taʻehāmai ki he faʻahinga ʻo e tangatá ʻene toe foki maí
Naʻe tala ki he kau ākongá heʻikai toe mamata kiate ia ʻa māmani. Sio 14:19
Kau ākongá pē naʻe sio ki heʻene ʻalu haké; tatau pē mo ʻene foki maí. Ng 1:6, 10, 11
ʻI hēvani, ko e laumālie taʻehāmai. 1Ti 6:14-16; He 1:3
ʻOku toe foki mai ʻi he mafai ʻo e Puleʻanga fakahēvaní. Ta 7:13, 14
E. ʻIloʻi ʻi he ngaahi moʻoniʻi meʻa hā mai
Naʻe kole ʻa e kau ākongá ki ha fakaʻilonga ʻo ʻene ʻi aí. Mt 24:3
ʻOku “mamata” ʻa e kau Kalisitiané ki heʻene ʻi aí ʻaki ʻa e mahino. Ef 1:18
Lahi ʻa e meʻa ʻoku faʻuʻaki ʻa e fakamoʻoni ʻo ʻene ʻi aí. Lk 21:10, 11
ʻOku “mamata” ki ai ʻa e ngaahi filí ʻi he hoko mai ʻa e fakaʻauhá. Fkh 1:7
37. Toetuʻu
A. Ko e ʻamanaki ki he kau maté
Ko kinautolu kotoa ʻi he ngaahi faʻitoká ʻe fokotuʻu. Sio 5:28, 29
ʻOku fakapapauʻi ia ʻi he toetuʻu ʻa Sīsuú. 1Ko 15:20-22; Ng 17:31
Ko e kau faiangahala ki he laumālié heʻikai toetuʻu. Mt 12:31, 32
ʻOku fakapapauʻi ʻa e toetuʻú kia kinautolu ʻoku tuí. Sio 11:25
E. Toetuʻu ki he moʻui ʻi hēvani pe ʻi māmani
ʻOku mate kotoa pē ʻia ʻĀtama; maʻu ʻa e moʻuí ʻia Sīsū. 1Ko 15:20-22; Lo 5:19
Natula kehekehe ʻa kinautolu ʻoku toetuʻú. 1Ko 15:40, 42, 44
Ko kinautolu ʻoku kau fakataha mo Sīsuú te nau hangē ko iá. 1Ko 15:49; Fil 3:20, 21
Ko kinautolu ʻoku ʻikai te nau pulé te nau ʻi he māmaní. Fkh 20:4e, 5, 13; 21:3, 4
38. Tohi Tapu
A. Folofola ʻa e ʻOtuá ʻoku fakamānavaʻi
Naʻe ueʻi ʻa e kau tangata ʻe he laumālie ʻo e ʻOtuá ke nau hiki. 2Pi 1:20, 21
ʻOku ʻi ai ʻa e kikite: Ta 8:5, 6, 20-22; Lk 21:5, 6, 20-22; Ai 45:1-4
Ko e Tohi Tapú kātoa naʻe fakamānavaʻi pea ʻoku ʻaonga.E. Ko ha tataki ʻaonga ki hotau ʻahó
Fakatuʻutāmaki hono tukunoaʻi ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni Fakatohitapú. Lo 1:28-32
ʻOku ʻikai ke fetongi ia ʻe he poto ʻo e tangatá. 1Ko 1:21, 25; 1Ti 6:20
Ko ha maluʻi mei he fili mālohi tahá. Ef 6:11, 12, 17
Tataki ʻa e tangatá ʻi he hala totonú. Sā 119:105; 2Pi 1:19; Pa 3:5, 6
F. Kuo hiki maʻá e kakai ʻo e ngaahi puleʻanga mo e matakali kotoa
Naʻe kamata ʻa e hiki Tohi Tapú ʻi he Hahaké. Ek 17:14; 24:12, 16; 34:27
Ko e tokonaki ʻa e ʻOtuá ʻo ʻikai ki he kau ʻIulopé pē. Lo 10:11-13; Kal 3:28
Tali ʻe he ʻOtuá ʻa e kakai ʻo e faʻahinga kotoa. Ng 10:34, 35; Lo 5:18; Fkh 7:9, 10
39. Tolu-Tahaʻi-ʻOtua
A. Ko e ʻOtuá ʻa e Tamaí, ko e Toko Taha pē, ʻoku māʻolunga taha ʻi he ʻunivēsí
Ko e ʻOtuá ʻoku ʻikai ko e toko tolu. Teu 6:4; Mal 2:10; Mk 10:18; Lo 3:29, 30
ʻAló naʻe fakatupu; naʻe toko taha pē ʻa e ʻOtuá ki muʻa. Fkh 3:14; Kol 1:15; Ai 44:6
Ko e ʻOtuá ko e pule ʻo e ʻunivēsí ʻi he taimi kotoa pē. Fil 2:5, 6; Ta 4:35
Ko e ʻOtuá ke hakeakiʻi he meʻa kotoa pē. Fil 2:10, 11
E. ʻOku māʻulalo ange ʻa e ʻAló ʻi he Tamaí ʻi he ki muʻa pea mo e hili ʻene haʻu ki he māmaní
Naʻe talangofua ʻa e ʻAló ʻi hēvani, naʻe fekau mai ʻe he Tamaí. Sio 8:42; 12:49
Naʻe talangofua ʻi he māmaní, lahi ange ʻa e Tamaí. Sio 14:28; 5:19; He 5:8
Naʻe hakeakiʻi ʻi hēvani, kei moʻulaloa pē. Fil 2:9; 1Ko 15:28; Mt 20:23
Ko Sihova ko e ʻulu ia ʻo Kalaisí mo hono ʻOtuá. 1Ko 11:3; Sio 20:17; Fkh 1:6e
F. Ko e taha ʻa e ʻOtuá mo Kalaisí
ʻOkú na feongoongoi kakato maʻu ai pē. Sio 8:28, 29; 14:10
ʻOkú na taha, hangē ko ia ko e husepāniti mo e uaifi. Sio 10:30; Mt 19:4-6
Kuo pau ke taha pehē ʻa e kau tui kotoa pē. Sio 17:20-22; 1Ko 1:10
ʻE taha ʻa e lotu kia Sihová fou ʻia Kalaisi ʻo taʻengata. Sio 4:23, 24
H. Ko e laumālie māʻoniʻoni ʻo e ʻOtuá ko hono ivi ngāué ia
Ko e ivi, ʻikai ko ha tokotaha. Mt 3:16; Sio 20:22; Ng 2:4, 17, 33
ʻIkai ko ha tokotaha ʻi hēvani fakataha mo e ʻOtuá mo Kalaisi. Ng 7:55, 56; Fkh 7:10
ʻOku ngāueʻaki ia ʻe he ʻOtuá ke ne fakahoko ʻa e ngaahi taumuʻa. Sā 104:30; 1Ko 12:4-11
Ko kinautolu ʻoku tauhi ki he ʻOtuá ʻoku nau maʻu ia ʻo tatakiʻaki kinautolu. 1Ko 2:12, 13; Kal 5:16
40. Tomuʻa Fakatufakangaʻi
A. ʻIkai ke tomuʻa fakatufakangaʻi ʻa e tangatá
Ko e taumuʻa ʻa e ʻOtuá ʻoku pau. Ai 55:11; Sen 1:28
ʻOku ʻoange ki he tokotaha tāutaha ʻa e fili ʻo e tauhi ki he ʻOtuá. Sio 3:16; Fil 2:12
41. Toto
A. Maumauʻi ʻe he huhu totó ʻa e toputapu ʻo e totó
Naʻe tala kia Noa ko e totó naʻe toputapu, ko e moʻuí ia. Sen 9:4, 16
Naʻe tapui ʻi he fuakava Laó ʻa e kai ʻo e totó. Li 17:14; 7:26, 27
Ko hono tapuí naʻe toe tala ki he kau Kalisitiané. Ng 15:28, 29; 21:25
E. Fakahaofi ʻo e moʻuí ʻoku ʻikai fakatonuhiaʻi ai ʻa e maumauʻi ʻo e lao ʻa e ʻOtuá
ʻOku lelei ange ʻa e talangofuá ʻi he fai feilaulaú. 1Sa 15:22; Mk 12:33
ʻOku fakatuʻutāmaki ke fakamuʻomuʻa ʻete moʻuí ʻi he lao ʻa e ʻOtuá. Mk 8:35, 36
42. ʻAho Mālōlō, Fai ʻAho
A. Ngaahi fai ʻahó, Kilisimasí, naʻe ʻikai ke kātoangaʻi ʻe he muʻaki kau Kalisitiané
Kinautolu pē ʻoku ʻikai ko e kau lotu moʻoní naʻa nau kātoangaʻí. Sen 40:20; Mt 14:6
ʻAho ʻo e pekia ʻa Sīsuú ke fakamanatu. Lk 22:19, 20; 1Ko 11:25, 26
ʻIkai ke totonu ʻa e kātoanga konā mo longoaʻá. Lo 13:13; Kal 5:21; 1Pi 4:3
43. ʻĀmaketone
A. Ko e tau ʻa e ʻOtuá ke fakangata ʻa e fulikivanú
ʻOku fakatahaʻi ʻa e ngaahi puleʻangá ki ʻĀmaketone. Fkh 16:14, 16
ʻOku fai tau ʻa e ʻOtuá, ʻo ngāueʻaki ʻa e ʻAló mo e kau ʻāngelo. 2Te 1:6-9; Fkh 19:11-16
Founga ʻe lava ke tau hao moʻui aí. Sef 2:2, 3; Fkh 7:14
E. ʻOku ʻikai maumauʻi ai ʻa e ʻofa ʻa e ʻOtuá
Ko e māmaní ʻoku mātuʻaki kovi ʻaupito. 2Ti 3:1-5
Faʻa kātaki ʻa e ʻOtuá, ka ʻoku fiemaʻu ʻe he fakamaau totonú ke fai ha meʻa. 2Pi 3:9, 15; Lk 18:7, 8
Kuo pau ke toʻo ʻa e fulikivanú kae lakalakaimonū ʻa e māʻoniʻoní. Pa 21:18; Fkh 11:18
44. ʻĪmisi
A. Ko e ngāueʻaki ʻo e ʻīmisí, tamapuá ʻi he lotú ʻoku fakaongoongokoviʻi ai ʻa e ʻOtuá
ʻIkai malava ke ʻi ai ha ʻīmisi ʻo e ʻOtuá. 1Sio 4:12; Ai 40:18; 46:5; Ng 17:29
Fakatokanga ki he kau Kalisitiané ke ʻoua ʻe ngāueʻaki ʻa e ʻīmisí. 1Ko 10:14; 1Sio 5:21
Kuo pau ke lotu ki he ʻOtuá ʻi he laumālie mo e moʻoni. Sio 4:24
E. Lotu ki he ʻīmisí naʻe fakamoʻoniʻi hono fakatuʻutāmakí ki he puleʻanga ʻIsilelí
Lotu ki he ʻīmisí naʻe tapui ki he kakai Siú. Ek 20:4, 5
ʻIkai malava ke fanongo, lea; kinautolu ʻoku nau ngaohí ʻoku nau hoko ʻo hangē ko kinautolú. Sā 115:4-8
Naʻe ʻomai ai ʻa e tauhele mo e fakaʻauha. Sā 106:36, 40-42; Sel 22:8, 9
F. ʻIkai ke fakamafaiʻi ʻa e lotu fou ʻi ha taha pe meʻa kehe
Naʻe ʻikai ke fakaʻatā ʻe he ʻOtuá ʻa e lotu kiate ia ʻo fou ʻi ha taha pe meʻa kehe. Ai 42:8
Ko e ʻOtuá pē ʻa e Tokotaha ʻokú ne ongoʻi ʻa e lotú. Sā 65:1, 2