Skip to content

Te Ke Saiʻia ke ʻIlo Lahi Ange ki he Tohi Tapú?

Te Ke Saiʻia ke ʻIlo Lahi Ange ki he Tohi Tapú?

Te Ke Saiʻia ke ʻIlo Lahi Ange ki he Tohi Tapú?

Ko e Hā ʻa e ʻUhinga ke Lau Ai ʻa e Tohi Tapú?

KO E Tohi Tapú, ʻoku ʻikai ha toe tohi kehe ʻe tatau mo ia—ʻoku ʻi ai ʻa e fakahinohino anga-ʻofa mei he ʻOtuá. (1 Tesalonaika 2:13) Kapau ʻokú ke ngāueʻaki ʻa e meʻa ʻoku akoʻi ʻe he Tohi Tapú, te ke maʻu ai ʻa e ʻaonga lahi. ʻE tupulaki ai ʻa hoʻo ʻofa ki he ʻOtuá pea te ke ʻunuʻunu ofi ai kiate ia, ko e Tokotaha-Foaki ʻo e “foaki lelei kotoabe moe foaki haohaoa kotoabe.” (Semisi 1:17PM) Te ke hoko ai ʻo ʻiloʻi ʻa e founga ke fakaofiofi ai kiate ia ʻi he lotú. ʻI he lolotonga ʻa e ngaahi taimi faingataʻá, ʻe lava ke ke aʻusia ai ʻa e tokoni ʻa e ʻOtuá. Kapau te ke ʻai hoʻo moʻuí ke fehoanaki mo e ngaahi tuʻunga ʻoku fokotuʻu mai ʻi he Tohi Tapú, ʻe ʻoatu ai ʻe he ʻOtuá kiate koe ʻa e moʻui taʻengatá.—Loma 6:23.

ʻOku ʻi he Tohi Tapú ʻa e ngaahi moʻoni ʻoku ʻomai ai ʻa e fakamaama. Ko e faʻahinga ʻoku nau maʻu ʻa e ʻilo Fakatohitapú ʻoku fakatauʻatāinaʻi ai kinautolu mei he ngaahi fakakaukau hala ʻa ia ʻokú ne puleʻi ʻa e moʻui ʻa e laui miliona. Ko e fakatātaá, ko hono ʻiloʻi ʻa e moʻoni ʻo fekauʻaki mo e meʻa ʻoku hoko ʻi he hili ʻetau maté ʻoku fakatauʻatāinaʻi ai kitautolu mei he manavahē ʻo pehē, ʻe malava ʻe he kau maté ke fakahohaʻasi kitautolu pe ko e pehē ʻoku faingataʻaʻia ʻa hotau ngaahi kāinga mo e ngaahi kaumeʻa kuo maté. (Isikeli 18:4) Ko e akonaki ʻa e Tohi Tapú ʻo fekauʻaki mo e toetuʻú ʻoku ʻomai ai ʻa e fakafiemālie ki he faʻahinga kuo mole atu honau ngaahi ʻofaʻanga ʻi he maté. (Sione 11:25) Ko hono ʻiloʻi ʻa e moʻoni fekauʻaki mo e kau ʻāngelo fulikivanú ʻokú ne ʻai ai kitautolu ke tau tokanga ki he ngaahi fakatuʻutāmaki ʻo e fakahaʻele faʻahikehé pea tokoniʻi kitautolu ke tau mahinoʻi ʻa e ʻuhinga ʻoku lahi pehē fau ai ʻa e faingataʻá ʻi he foʻi māmaní.

Ko e ngaahi tefitoʻi moʻoni fakaʻotua ʻi he Tohi Tapú ʻoku fakahaaʻi mai ai ʻa e founga ke tau moʻui ai ʻi ha tuʻunga ʻoku ʻomai ai ha ngaahi ʻaonga ki he moʻui fakasinó. Ko e fakatātaá, ko e hoko ʻo “fakanānā ʻi he ngaahi tōʻongá” ʻoku iku ai ki he moʻui lelei. (1 Timote 3:2NW) ʻI hono ‘fakamaʻa kitautolu mei he ʻuli kotoa pe ʻo e kakanó mo e lotó,’ ʻoku tau fakaʻehiʻehi ai mei hono maumauʻi hotau tuʻunga moʻui leleí. (2 Kolinito 6:19 [2Ko 7:1PM]) Ko hono ngāueʻaki ʻa e akonaki ʻa e ʻOtuá ʻa ia ʻoku maʻu ʻi he Tohi Tapú ʻoku toe tokoni ia ki he fiefia mo e tokaʻi-kita ʻi he nofo malí.—1 Kolinito 6:18.

Kapau te ke ngāueʻaki ʻa e Folofola ʻa e ʻOtuá, te ke hoko ai ko ha tokotaha fiefia ange. ʻOku tokoniʻi kitautolu ʻe he ʻilo Fakatohitapú ke maʻu ʻa e ʻatamai nonga mo e fiemālie pea ʻomai ai kiate kitautolu ʻa e ʻamanaki. ʻOkú ne tokoniʻi kitautolu ke fakatupu ʻa e ngaahi ʻulungāanga fakamānako hangē ko e manavaʻofa, ʻofa, fiefia, melino, anga-ʻofa mo e tui. (Kaletia 5:22, 23; Efeso 4:24, 32) ʻOku tokoni ʻa e ngaahi ʻulungāanga peheé ke ʻai kitautolu ke hoko ko ha husepāniti pe uaifi, tamai pe faʻē, foha pe ʻofefine lelei ange.

Kuo faifai ange peá ke fifili ʻo fekauʻaki mo e kahaʻú? Ko e ngaahi kikite ʻi he Tohi Tapú ʻoku fakahaaʻi mai ai kiate kitautolu ʻa e feituʻu ʻoku tau ʻi aí ʻi he tukuʻau mai ʻa e taimí. ʻOku ʻikai ngata pē ʻi hono fakamatalaʻi ʻe he ngaahi kikité ni ʻa e tuʻunga ʻo e māmaní ʻi he ʻaho ní ka ʻoku nau toe fakahaaʻi ʻe vavé ni ke liliu ʻe he ʻOtuá ʻa e foʻi māmaní ki ha palataisi.—Fakahā 21:3, 4.

Tokoni ki Hono Maʻu ʻa e Mahino ki he Tohi Tapú

Mahalo pē kuó ke feinga ke lau ʻa e Tohi Tapú ka ʻokú ke ʻiloʻi ʻoku faingataʻa ke mahinoʻi ia. Mahalo pē ʻoku ʻikai te ke ʻiloʻi ʻa e feituʻu ʻi he Tohi Tapú ke maʻu ai ʻa e tali ki hoʻo ngaahi fehuʻí. Kapau ko ia, ʻoku ʻikai ko koe tokotaha pē ʻoku peheé. Ko kitautolu kotoa ʻoku tau fiemaʻu ʻa e tokoni ki hono mahinoʻi ʻa e Folofola ʻa e ʻOtuá. Ko e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová, ʻi he fonua nai ʻe 235, ʻoku nau tokonaki mai ha fakahinohino Fakatohitapu taʻetotongi ki he laui miliona ʻo e kakaí. Te nau fiefia ke tokoniʻi mo koe foki.

ʻOku faʻa lelei tahá ke ako ʻa e Tohi Tapú ʻi ha tuʻunga fakalakalaka, ʻo kamata mei he ngaahi akonaki tefitó. (Hepelu 6:1) ʻI hoʻo hokohoko atú, te ke malava lelei ange ai ke maʻu ʻa e “meʻakai malohi”—ʻa ia ko e ngaahi moʻoni loloto angé. (Hepelu 5:14) Ko e Tohi Tapú ʻa e mafai tefitó. Ko e ngaahi tohi makatuʻunga ʻi he Tohi Tapú, hangē ko e tohi Ko e Hā ʻOku Ako Moʻoni ʻe he Tohi Tapú?, te ne tokoniʻi koe ke maʻu ʻa e mahino ki he ngaahi maʻuʻanga fakamatala Fakatohitapú ʻi ha ngaahi kaveinga kehekehe.

ʻOkú Ke Loto-Lelei ke Vaheʻi ha Taimi ʻi he Uike Taki Taha ke Mahinoʻi Ai ʻa e Tohi Tapú?

ʻOku faʻa lava ke fokotuʻutuʻu ha ako Tohi Tapu ʻi ha taimi mo ha feituʻu ʻe faingamālie kiate koé. ʻOku ako ʻa e tokolahi ʻi honau ʻapí tonu. ʻOku aʻu ʻo ako ʻa e niʻihi ʻi he telefoní. Ko e polokalama akó ʻoku ʻikai ko ha kalasi ia ʻoku ʻi ai ha kakai tokolahi, ka ko ha fokotuʻutuʻu mavahe ke feʻunga mo ho ngaahi tuʻunga fakafoʻituituí, ʻo kau ai ʻa ho tuʻunga ʻiló mo ho tuʻunga fakaakó. ʻOku ʻikai fai ai ha sivi, pea ʻe ʻikai ke ʻai ai koe ke ke ongoʻi mā. ʻE tali ai hoʻo ngaahi fehuʻi Fakatohitapú, pea te ke ako ai ki he founga ke ʻunuʻunu ofi ai ki he ʻOtuá.

ʻOku ʻikai fiemaʻu ke ke totongi ha ako Tohi Tapu pehē. (Mātiu 10:8) ʻOku tuʻuaki taʻetotongi ia ki he kakai ʻo e lotu kotoa pē pea ki he faʻahinga ʻoku ʻikai te nau kau ki ha lotu ka ʻoku nau mahuʻingaʻia loto-moʻoni ʻi hono fakalahi ʻenau ʻilo ʻo fekauʻaki mo e Folofola ʻa e ʻOtuá.

Ko hai ʻe lava ke kau ʻi he fetalanoaʻakí? Ko ho fāmilí fakakātoa. Ko ha ngaahi kaumeʻa pē ʻokú ke loto ke fakaafeʻi ʻe lava ke nau kau nai ki ai. Pe kapau ʻokú ke saiʻia ai, ʻe lava ke fai ʻa e fetalanoaʻakí mo koe tokotaha pē.

ʻOku vaheʻi ʻe he tokolahi ha houa ʻe taha ʻi he uike taki taha ke ako ai ʻa e Tohi Tapú. Kapau ʻoku malava ke ke fakamoleki ha taimi lahi ange pe ʻoku fakangatangata ho taimí ki ha taimi siʻi ange ʻi he uike taki taha, ʻe fakafaingamālieʻi ʻe he Kau Fakamoʻoní kinautolu ke tokoniʻi koe.

Ko ha Fakaafe ke Ako

ʻOku mau fakaafeʻi atu koe ke ke fetuʻutaki ki he Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová. Ko e founga ʻe taha ʻe lava ke ke fai ai ení ko haʻo tohi ki ha tuʻasila ʻi lalo. ʻE toki fai leva ai ha ngaahi fokotuʻutuʻu ki ha taha ke ne fai ha ako Tohi Tapu taʻetotongi ʻi ʻapi mo koe.

□ ʻOmai kiate au ha tatau ʻo e tohi Ko e Hā ʻOku Akoʻi Moʻoni ʻe he Tohi Tapú?

□ Kātaki ʻo fetuʻutaki mai kiate au ʻo fekauʻaki mo ha ako Tohi Tapu taʻetotongi ʻi ʻapi.

Ko e konga Tohi Tapu ʻoku ngāueʻaki hení ʻoku toʻo ia mei he Ko e Tohitapu Katoa (1966), pea ka ʻikai ʻe fakahaaʻi atu. ʻOku fakahaaʻi ʻe he PM ʻa e Koe Tohi Tabu Katoa (1884), pea ʻoku fakahaaʻi ʻe he NW ʻoku liliu ʻa e konga Tohi Tapú mei he New World Translation of the Holy Scriptures ʻi he lea faka-Pilitāniá.