Skip to content

Skip to table of contents

LĒSONI 42

Ko e Hā ʻOku Leaʻaki ʻe he Tohi Tapú Fekauʻaki mo e Malí mo e Taʻemalí?

Ko e Hā ʻOku Leaʻaki ʻe he Tohi Tapú Fekauʻaki mo e Malí mo e Taʻemalí?

ʻI he ngaahi anga fakafonua ʻe niʻihi, ʻoku tui ʻa e kakaí heʻikai ke lava ha taha ʻo fiefia kae ʻoua ke ne mali. Kae kehe, ʻoku ʻikai ke fiefia ʻa e kakai mali kotoa pē pea ʻoku ʻikai ke loto-mamahi ʻa e kakai taʻemali kotoa pē. Ko hono moʻoní ʻoku lave fakatouʻosi ʻa e Tohi Tapú ki he malí mo e taʻemalí ko ha meʻaʻofa meia Sihova.

1. Ko e hā ʻa e ngaahi ʻaonga ʻo e taʻemalí?

ʻOku pehē ʻe he Tohi Tapú: “ʻIlonga ʻa ia ʻoku malí ʻoku lelei ia, kae ʻilonga ʻa ia ʻoku ʻikai te ne malí ʻe toe lelei ange ia.” (Lau ʻa e 1 Kolinitō 7:32, 33, 38.) ʻI he ngaahi founga fē ʻe hoko ai ʻo “lelei ange” ki ha tokotaha ʻikai mali? Ko ha Kalisitiane ʻikai mali ʻoku ʻikai fiemaʻu ia ke ne tokangaʻi ʻa e ngaahi fiemaʻu ʻo ha hoa. Ko ia, ʻoku nau maʻu ʻa e tauʻatāina lahi ange. Ko e fakatātaá, ko e niʻihi ʻoku malava ke fakalahi ʻenau ngāue fakamalangá ʻi ha founga makehe ʻaki ʻa e hiki ki ha feituʻu ʻe taha ke malangaʻi ai ʻa e ongoongo leleí. Hiliō he meʻa kotoa, ʻoku lava ke nau vaheʻi ʻa e taimi lahi ange ke ʻunuʻunu ofi kia Sihova.

2. Ko e hā ʻa e ngaahi ʻaonga ʻo e hoko ʻo mali fakalaó?

Ko e malí, hangē pē ko e taʻemalí, ʻokú ne ʻomai ʻa e ngaahi ʻaonga fisifisimuʻa. ʻOku pehē ʻe he Tohi Tapú “ko e toko uá ʻoku lelei ange ia ʻi he toko tahá.” (Tangata Malanga 4:9) ʻOku moʻoni ʻaupito eni ki he kau Kalisitiane ʻoku nau ngāueʻaki ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni Fakatohitapú ʻi heʻenau nofo malí. Ko e ngaahi hoa mali ʻoku nau mali fakalaó ʻoku nau fuakava ke nau feʻofaʻaki maʻu pē, fefakaʻapaʻapaʻaki mo koloaʻaki ʻa e tokotaha ʻe tahá. Ko hono olá, te na ongoʻi malu ange ʻi he ongo meʻa ʻokú na nonofo ʻikai malí. Pea ko ʻena fānaú te nau toe ongoʻi malu lahi ange.

3. Ko e hā ʻa e vakai ʻa Sihova ki he malí?

ʻI hono fakahoko ʻe Sihova ʻa e ʻuluaki malí naʻá ne pehē: “ʻE tuku ange ai ʻe ha tangata ʻene tamaí mo ʻene faʻeé pea te ne pīkitai ki hono uaifí.” (Sēnesi 2:24) ʻOku finangalo ʻa Sihova ki he husepānití mo e uaifí ke na feʻofaʻaki pea nofo fakataha he toenga ʻena moʻuí. ʻOkú ne toki fakaʻatā pē ʻa e veté ʻi he halaia ha hoa ʻi he tonó. ʻI he tuʻunga ko iá, ʻoku ʻoange ʻe Sihova ki he hoa tonuhiá ʻa e totonu ke fili pe ʻe vete pe ʻikai. a (Mātiu 19:9) ʻI he vakai ʻa Sihová ʻoku totonu ke maʻu ʻe ha Kalisitiane ha hoa mali pē ʻe taha.​—1 Tīmote 3:2.

KELI LOLOTO ANGE

Ako ki he founga ʻoku lava ai ke ke fiefia pea ʻai mo Sihova ke fiefia tatau ai pē pe ʻokú ke mali pe taʻemali.

4. Ngāueleleiʻaki ʻa e meʻaʻofa ʻo e taʻemalí

Naʻe vakai ʻa Sīsū ki he taʻemalí ko ha meʻaʻofa. (Mātiu 19:11, 12) Lau ʻa e Mātiu 4:23, pea lāulea leva ki he fehuʻi ko ení:

  • Naʻe anga-fēfē hono ngāueʻaki ʻe Sīsū ʻa e meʻaʻofa ʻo e taʻemalí ke tauhi ki heʻene tamaí mo tokoniʻi ʻa e niʻihi kehé?

Ko e kau Kalisitiane taʻemalí ʻoku lava ke nau fiefia ʻi hono ngāueʻaki ʻenau moʻuí ʻo hangē ko Sīsuú. Huluʻi ʻa e VITIOÓ, pea lāulea leva ki he fehuʻi hokó.

  • Ko e hā ʻa e ngaahi founga mohu ʻuhinga ʻoku lava ke ngāueʻaki ʻe he kau Kalisitiané honau tuʻunga taʻemalí?

Naʻá ke ʻiloʻi?

ʻOku ʻikai ʻomai ʻe he Tohi Tapú ha taʻu pau ki he malí. Neongo ia, ʻoku fokotuʻu atu ki ha taha ke tatali ke ne “mahili atu mei he tuʻunga ʻo e kei talavoú,” ko ha taimi ʻa ia ʻoku mālohi ai ʻa e ongo fakaefehokotaki fakasinó pea lava ke faingataʻa ai ki ha toʻutupu ke fai ʻa e ngaahi fili fakapotopoto.​—1 Kolinitō 7:36.

5. Fili fakapotopoto ho hoá

Ko e fili ha hoá ko e taha ʻo e fili mahuʻinga taha ʻe faifai ange peá ke faí. Lau ʻa e Mātiu 19:4-6, 9, pea lāulea leva ki he fehuʻi ko ení:

  • Ko e hā ʻoku ʻikai totonu ai ki ha Kalisitiane ke fakavave ki he malí?

ʻOku lava ke tokoniʻi koe ʻe he Tohi Tapú ke sio ki he ngaahi ʻulungaanga ʻokú ne ʻai ha tokotaha ko ha hoa mali lelei. Ko e meʻa mahuʻinga tahá, kumi ki ha hoa mali ʻokú ne ʻofa kia Sihova. b Lau ʻa e 1 Kolinitō 7:39 mo e 2 Kolinitō 6:14. Lāulea leva ki he ongo fehuʻi ko ení:

  • Ko e hā ʻoku totonu ai ke tau mali pē mo ha kaungā-Kalisitiané?

  • Ko e hā hoʻo fakakaukaú ki he ongoʻi ʻa Sihová ʻi hoʻo fili ke mali mo ha taha ʻoku ʻikai ʻofa ange kiate Ia?

Kapau ʻe haʻi ha ongo monumanu kehekehe ʻe ua, te na faingataʻaʻia. Pehē foki ko ha Kalisitiane ʻokú ne mali ki ha tokotaha taʻetui ʻe lahi hono ngaahi palopalemá

6. Vakai ki he malí ʻo hangē ko Sihová

ʻI ʻIsileli ʻo e kuonga muʻá, ko e kau tangata ʻe niʻihi naʻa nau veteʻi honau malí ʻi ha ngaahi ʻuhinga siokita. Lau ʻa e Malakai 2:13, 14, 16, pea lāulea leva ki he fehuʻi ko ení:

  • Ko e hā ʻoku fehiʻa ai ʻa Sihova ʻi he ngaahi vete taʻeʻuhinga tuku kehe pē ʻa e tonó?

Ko e tonó mo e veté ʻokú na fakatupunga ha faingataʻaʻia lahi ki he hoa tonuhiá pea mo e fānaú

Huluʻi ʻa e VITIOÓ, pea lāulea leva ki he fehuʻi hokó.

  • Kapau kuó ke mali ki ha tokotaha ʻoku ʻikai ʻofa kia Sihova, ko e hā ʻoku lava ke ke fai ke ʻai hoʻo nofo malí ke lavameʻá?

7. Ngāueʻaki ʻa e ngaahi tuʻunga ʻa Sihová ʻi he nofo malí

ʻOku fiemaʻu nai ki ha tokotaha ke ngāue mālohi ke ngāueʻaki ʻa e ngaahi tuʻunga ʻa Sihová ki he nofo malí. c Ka ʻoku tāpuakiʻi ʻe Sihova ʻa e faʻahinga ʻoku nau fai iá. Huluʻi ʻa e VITIOÓ.

Lau ʻa e Hepelū 13:4, pea lāulea leva ki he ongo fehuʻi ko ení:

  • ʻOkú ke fakakaukau ʻoku malava ke talangofua ki he ngaahi tuʻunga ʻa Sihova ki he nofo malí? Ko e hā hono ʻuhingá?

ʻOku ʻamanekina mai ʻe Sihova ʻa e kau Kalisitiané ke lēsisita ʻenau nofo malí pea fakafonu ʻa e pepa ki heʻenau veté, he ko e laó ia ʻi he ngaahi fonua ko iá. Lau ʻa e Taitusi 3:1, pea lāulea leva ki he fehuʻi ko ení:

  • Kapau ʻokú ke mali, ʻokú ke fakapapauʻi ko hoʻo malí ʻoku tali fakalao ia ʻe he puleʻangá?

ʻE ʻEKE NAI ʻE HA TAHA: “Ko e hā ke mali aí? ʻIkai ʻe lava pē ke nofo fakataha ha ongo meʻa?”

  • Ko e hā hoʻo talí?

FAKANOUNOU

Ko e malí mo e taʻemalí ko e meʻaʻofa meia Sihova. Fakatouʻosi ʻa e kakai malí mo e taʻemalí, ʻoku lava ke nau fiefia mo fiemālie ʻi heʻenau moʻui ʻo fehoanaki mo e finangalo ʻo Sihová.

Fakamanatu

  • ʻOku lava fēfē ʻe ha tokotaha ke ne ngāueleleiʻaki hono tuʻunga taʻemalí?

  • Ko e hā ʻoku pehē ai ʻe he Tohi Tapú ke mali pē mo ha kaungā-Kalisitiané?

  • Ko e hā ʻa e ʻuhinga pē ʻe taha ʻi he Tohi Tapú ki he vete malí?

Meʻa ke Fai

AKO LAHI ANGE

Ko e hā ʻa e ʻuhinga ke mali “ʻi he ʻEikí pē”?

“Ngaahi Fehuʻi mei he Kau Lautohí” (Ko e Taua Leʻo, Siulai 1, 2004)

Sio ʻi he ongo vitiō nounou ʻe ua ʻoku lava ke ne tokoniʻi koe ke fai ʻa e ngaahi fili lelei fekauʻaki mo e fai kaumeʻá mo e nofo malí.

Teuteu ki he Nofo Mali (11:53)

Ako ki he ʻuhinga ʻoku ongoʻi ai ʻe ha tokoua ʻoku mahuʻinga mamaʻo ange ʻa e meʻa naʻe ʻoange ʻe Sihová ʻi he meʻa naʻá ne tuku angé.

Naʻá Ku Fakaʻamu Te Ne Ako ʻa e Moʻoní (1:56)

Ko e hā ʻa e ngaahi meʻa ʻoku totonu ke fakakaukau ki ai ha tokotaha ki muʻa ke veté pe māvaé?

“Fakaʻapaʻapaʻi ʻa e ‘Meʻa Kuo Haʻi Fakatahaʻi ʻe he ʻOtuá’” (Ko e Taua Leʻo, Tīsema 2018)

a Sio ki he Fakamatala ʻi he Ngataʻangá 4 fekauʻaki mo e māvae ʻi he taimi ʻoku ʻikai kaunga ki ai ha tonó.

b ʻI he anga fakafonua ʻe niʻihi, ʻoku fili ʻe he ongo mātuʻá ha hoa ki heʻena tamá. Kapau ko e tuʻungá ia, ko e ngaahi mātuʻa ʻofá ʻokú na fakapapauʻi pe ʻoku ʻofa ʻa e tokotahá kia Sihova kae ʻikai ko e paʻangá pe ko e tuʻunga ʻo e tokotaha teu malí.

c Kapau ʻokú ke lolotonga nonofo mo ha taha ʻo ʻikai mali, ko hoʻo fili fakafoʻituitui ia ke mavahe mei he tokotahá pe mali.