Skip to content

Skip to table of contents

Talateu

Talateu

“Na‘á ku tupu hake ‘i ha ki‘i kolo ‘i he vahefonua fakatokelaú,” ko e fakamatala ‘eni ‘a ­Dauda mei Siela Leone. “‘I he‘eku kei tamasi‘í, na‘e ‘i ai ha fakakikihi ‘api ‘i hoku fāmilí pea mo ha fāmili ‘e taha. Na‘a nau fakatou ‘eke ‘a e konga ‘api tatau pē. Ke fakapapau‘i ‘a e me‘á ni, na‘e fai ha tautapa ki ha tangata faito‘o. Na‘á ne ‘oange ha sio‘ata ki ha tangata ‘e taha peá ne fakapūlou‘i‘aki ia ha tupenu hinehina. Na‘e kamata leva ke tetetete mo pupuha‘ia ‘a e tangata na‘e fakapūlou‘i‘aki ‘a e tupenú. ‘I he‘ene sio ki he sio‘atá, na‘á ne kalanga: ‘‘Oku ou sio ki ha tangata‘eiki ‘oku ha‘u! ‘Okú ne teunga hinehina. ‘Okú ne mā‘olunga mo motu‘a, ‘oku ‘ulu-hinā pea ‘oku ‘alu punopunou.’

“Na‘á ne fakamatala‘i ‘a ‘eku Kui Tangatá! Na‘á ne hoko leva ‘o meimei fakasesele peá ne kaila mai: ‘⁠Kapau ‘oku ‘ikai te mou tui mai kiate au, mou omi ‘o sio!’ Ko hono mo‘oní, na‘e ‘ikai ha taha ‘iate kimautolu na‘e loto-to‘a ke fai pehē! Na‘e fakafiemālie‘i ia ‘e he tangata faito‘ó ‘aki ‘ene afuhi‘aki ia ha me‘a na‘e tuifio fakaemana ko e ngaahi lau‘i ‘akau mo e vai, ‘a ia na‘á ne ‘ai ‘i ha fo‘i fangu.

“‘I he lea ‘o fakafou mai ‘i he tangata ‘i he sio‘atá, na‘e pehē ‘e he‘eku ‘Kui Tangatá’ ‘oku ‘a homau fāmilí ‘a e konga ‘apí. Na‘á ne tala ki he‘eku kui fefiné ke ne ngāue ki he konga ‘apí ‘o ‘oua ‘e toe tokanga ki ha me‘a. Na‘e tali ‘e he fāmili ‘e tahá ‘a e fakamaaú ni. Na‘e fakalelei‘i ai ‘a e me‘a na‘e hokó.”

‘Oku fa‘a hoko ‘a e ngaahi me‘a peheé ‘i ‘Afilika Hihifo. ‘I he feitu‘u ko iá, ‘o hangē tofu pē ko e ngaahi feitu‘u kehe ‘i he māmaní, ‘oku tui ‘a e laui miliona ‘oku hiki atu ‘a e kau maté ki he maama laumālie, pea ‘oku malava mei ai ke nau sio mai pea tākiekina ‘a e mo‘ui ‘a e kakaí ‘i māmani. ‘Oku mo‘oni ‘a e tui ko ‘ení? ‘Oku mo‘oni ‘oku kei mo‘ui ‘a e fa‘ahinga kuo maté? Kapau ‘oku ‘ikai, ko hai ‘a e fa‘ahinga ‘oku taukave‘i ko e ngaahi laumālie kinautolu ‘o e kau maté? ‘Oku mātu‘aki mahu‘inga ‘a hono ‘ilo‘i ‘a e ngaahi tali totonu ki he ngaahi fehu‘i ko ‘ení. ‘Oku kaunga ia ki he mo‘ui pe ko e mate.