Skip to content

Skip to table of contents

FOUNGA HONO NGĀUEʻAKI HOʻO MEʻAʻOFÁ

Ko Hono Ngaohi ʻa e Tohi Mahuʻinga Taha he Māmaní

Ko Hono Ngaohi ʻa e Tohi Mahuʻinga Taha he Māmaní

SANUALI 1, 2021

 “Naʻe feʻunga mo e taʻu ʻe 19 ʻeku tatali ki he meʻá ni!” Ko e hā ʻa e meʻa naʻe tatali ki ai ʻa e tokouá? Ko e Liliu Tohi Tapu ʻo e Māmani Foʻoú ʻo e Ngaahi Konga Tohi Tapu Faka-Kalisi Kalisitiané ʻi heʻene leá tonu ʻi he lea faka-Pengalí. ʻOku tokolahi mo e faʻahinga naʻa nau leaʻaki ʻa e meʻa tatau ʻi hono tukuange ʻa e Liliu Tohi Tapu Māmani Foʻoú ʻi heʻenau leá tonu. Ka kuó ke fifili nai ki he founga hono liliu mo ngaohi ʻa e ʻū Tohi Tapu ko ení?

 ʻUluakí, ʻoku vaheʻi ʻe he Kōmiti Hiki-Tohi ʻo e Kulupu Pulé ha timi liliu-lea. Ko e hā ʻa e lōloa hono liliu ʻe ha timi ʻa e Tohi Tapú? ʻOku fakamatalaʻi ʻe Nicholas Ahladis ʻa ia ʻoku ngāue ʻi he Potungāue Liliu-Lea ʻi Warwick, Niu ʻIoke: “ʻOku lahi ʻa e ngaahi meʻa ʻoku kaunga ki aí ʻo hangē ko e tokolahi ʻo e kau liliu-lea ʻe faingamālie ki he ngāue ko ení, ko e faʻunga ʻo e leá mo e lahi ʻo e ʻilo Fakatohitapu ʻa e kau fanongó kae pehē ki he kehekehe hono ngāueʻaki ʻa e leá ʻi he feituʻú. Ko e anga-mahení ʻoku fakafuofua ki he taʻu ʻe taha ki he tolu ʻa hono liliu ʻa e Ngaahi Konga Tohi Tapu Faka-Kalisi Kalisitiané pea taʻu ʻe fā pe lahi ange ʻa hono liliu ʻa e Tohi Tapú fakakātoa ka ʻoku toe lōloa ange ʻa e ngāue ki hono liliu ia ki he lea fakanoá.”

 ʻOku fiemaʻu ʻa e tokolahi ange ke tokoni ki he timi liliu-leá ʻi hono liliu ʻa e Tohi Tapú. ʻOku fili ha kau lautohi mei tuʻa mei he ngaahi puipuituʻa kehekehe pea taimi ʻe niʻihi mei ha fonua kehe ke nau lau pe ʻoku mahino ʻa e liliú pea ʻoku nau fai eni ʻo ʻikai ha totongi. Ko ʻenau ngaahi fokotuʻú ʻe tokoni ia ki he kau liliu-leá ke liliu ʻa e Tohi Tapú ke tonu, māʻalaʻala mo mohu ʻuhinga. Ko hono moʻoní, hangē ko ia ko e lau ʻa e faiako liliu-lea Tohi Tapu ʻi ʻAfilika Tongá, “ʻoku ongoʻi ʻe he kau liliu-leá ko ha fatongia mafatukituki ia kia Sihova mo e kau lautohi ʻo ʻene Folofolá.”

 Hili ʻa e kakato ʻa e liliú kuo pau ke pulusi pea fakatahaʻi ʻa e Tohi Tapú. Ke fai ení, ʻoku fiemaʻu ʻe he ʻū fale pulusí ha ngaahi meʻa ʻe hongofulu: pepa, vaitohi, meʻa ki he takafi, kulū, ʻaofi ʻo e takafí, fakatapa lanu siliva, līpine, meʻa ʻokú ne fakatahaʻi ʻa e ʻū pēsí, meʻa ʻokú ne puke ʻa e tohí, meʻa ʻokú ne ʻai ke tuʻumaʻu mo huke ngofua ʻa e peesi pea tokoni ki hono fakafāʻūtahaʻi ʻa e Tohi Tapú. ʻI he 2019, ko e fakamole ki he ngaahi meʻa ko ení naʻe feʻunga mo e paʻanga laka hake he 20 miliona ʻAmelika. ʻI he taʻu tatau pē, laka hake he ngaahi houa ʻe 300,000 ʻa e ngāue ʻa e fanga tokoua ʻi he fale pulusí ʻi hono faʻu mo fakafolau atu ʻa e ngaahi Tohi Tapú.

“Ko e Tohi Tapú ʻa e tohi mahuʻinga taha ʻoku mau ngaohí”

 Ko e hā ʻoku tau fakamoleki ai ʻa e taimi mo e paʻanga lahi ki he ngāue ko ení? “Ko e Tohi Tapú ʻa e tohi mahuʻinga taha ʻoku mau ngaohí,” ko e lau ia ʻa Joel Blue mei he Potungāue Pulusi Tohi ʻi Māmani Lahí. “Ko ia ʻoku mau loto ke hā atu ʻa e Tohi Tapú ke fakalāngilangiʻi ʻa e ʻOtua ʻoku mau lotu ki aí mo e pōpoaki ʻoku mau malangaʻí.”

 Tuku kehe ʻa e Liliu Tohi Tapu Māmani Foʻoú ʻi he founga anga-mahení ʻoku mau toe faʻu foki mo ha liliu ki he faʻahinga ʻoku ʻi ai ʻenau fiemaʻu makehe. Ko e fakatātaá, ko e Liliu Tohi Tapu Māmani Foʻoú maʻá e kau kuí ʻoku ala maʻu ia ʻi he ngaahi lea ʻe hongofulu. Ko ha Tohi Tapu kakato ʻe taha maʻá e kau kuí ʻoku feʻunga mo e houa ʻe valu hono ngaohí. Pea ko hono ngaahi voliumé ʻoku fakafuofua ki he 2.3 mita (7.5 fute) hono fālahí. ʻOku mau toe faʻu foki mo ha Tohi Tapu makehe maʻá e kau pōpulá ʻa ia ʻoku takafi pepa pē.

 Ko e Liliu Tohi Tapu Māmani Foʻoú ʻoku maongo ia ki he moʻui ʻa e tokolahi. Fakatokangaʻi ange ʻa e fakatahaʻanga lea Kiluba ʻi he feituʻu ko Tombe ʻa ia ʻoku ʻi Lepupilika Temokalati ʻo Kongó. Ko e mamaʻo ʻo Tombe mei he kolomuʻá ʻoku laka hake ia ʻi he kilomita ʻe 1,700 (1,000 maile). Ko e Tohi Tapu pē ʻe taha naʻe ala maʻu ʻi he kiʻi koló pea naʻe ngāueʻaki ai ʻa e ngaahi lea motuʻa. Naʻe paasi ʻa e Tohi Tapu ko ení mei he tokoua ki he tokoua ke lava ʻo nau teuteu ai ki heʻenau ngaahi konga ʻi he fakatahá. Ka ʻi ʻAokosi 2018, naʻe malava ai ki he tokotaha kotoa ʻi he fakatahaʻanga ko iá ke nau maʻu ha tatau ʻo e Liliu Tohi Tapu Māmani Foʻoú ʻi he lea Kiluba.

 ʻOku pehē ʻe he tuofefine lea faka-Siamane ʻo fekauʻaki mo e Liliu Tohi Tapu Māmani Foʻoú kuo fakaleleiʻi ʻi heʻene leá: “ʻOku ʻikai te u toe pehē ʻoku fiemaʻu ke u lau ʻa e Tohi Tapú ka ʻi he taimí ni ʻoku ou fiefia ke lau maʻu pē ia.” Naʻe tohi ʻe ha pōpula: “Naʻá ku maʻu ha tatau ʻo e Liliu Tohi Tapu Māmani Foʻoú pea ʻokú ne liliu ʻeku moʻuí. Kuo ʻikai ʻaupito ke u mahinoʻi ʻa e Folofola ʻa e ʻOtuá ʻo hangē ko ia ko ʻeku lau ʻi he Tohi Tapu ko ení. ʻOku ou saiʻia ke ʻilo lahi ange ʻo fekauʻaki mo e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová pea mo e founga ke hoko ai ko ha taha ʻo kinautolu.”

 ʻOku houngaʻia kotoa ʻa e kau lautohi ʻo e Liliu Tohi Tapu Māmani Foʻoú ki he ngaahi meʻaʻofa ʻoku tokoni ki hono ngaohi iá. Ko e ngaahi meʻaʻofa ko eni ki he ngāue ʻi māmani lahí ʻoku fakahoko ia ʻi he donate.pr418.com. Mālō ʻaupito ki hoʻo tokoni nima-homó.