KI HE TOʻUTUPÚ
12: Ngaahi Taumuʻa
KO HONO ʻUHINGÁ
Ko e taumuʻá ʻoku kau ki ai ʻa e meʻa lahi ange ʻi ha misi pē—ko ha meʻa ʻokú ke fakaʻamu ke hoko. Ko e ngaahi taumuʻa moʻoní ʻoku kau ki ai ʻa e palani, ngaofengofua mo e ngāue mālohi.
Ko e ngaahi taumuʻá ʻe lava ke taimi nounou (ʻe lava ke fakahoko ia ʻi ha laui ʻaho, uike pe laui māhina), pea mo e taumuʻa taimi lōloa (ʻe lava ke fakahoko ʻi ha laui taʻu pe lahi ange). Ko e ngaahi taumuʻa taimi lōloá ʻe lava ke aʻusia ia ʻi hono fakahoko ʻa e ngaahi taumuʻa iiki.
ʻUHINGA ʻOKU MAHUʻINGA AÍ
Ko hono aʻusia ʻo e ngaahi taumuʻá ʻoku lava ke ne ʻai koe ke ke loto-maʻu lahi ange, fakaivimālohiʻi hoʻo kaumeʻa mo e niʻihi kehé, pea fakalahi hoʻo fiefiá.
Loto-maʻu: ʻI hoʻo fokotuʻu ha ngaahi taumuʻa iiki pea aʻusia iá, te ke maʻu ai ʻa e loto-maʻu ke ngāue ki ha ngaahi taumuʻa lalahi ange. Te ke toe loto-maʻu lahi ange ʻi hoʻo fehangahangai mo e ngaahi pole fakaʻahó—hangē ko e tuʻu maʻu ʻi he tenge mei he toʻumeʻá.
Ngaahi kaumeʻa: ʻOku saiʻia ʻa e kakaí ke nau feohi mo e faʻahinga ʻoku nau fokotuʻu taumuʻa maʻu peé—ʻa ia, ko e faʻahinga ʻoku nau ʻiloʻi ʻa e meʻa ʻoku nau fiemaʻú pea loto-lelei ke ngāue ki ai. ʻIkai ngata aí, ko e taha ʻo e founga lelei taha ke fakaivimālohiʻi ai ha kaumeʻa ko e ngāue fakataha mo ha taha ki ha taumuʻa tatau.
Fiefia: ʻI hoʻo fokotuʻu ha taumuʻa pea aʻusia iá, te ke ongoʻi lavameʻa ai.
“ʻOku ou saiʻia hono maʻu ha ngaahi taumuʻá. ʻOku nau ʻai au ke u femoʻuekina pea ʻomai ha meʻa ke u hanganaki kakapa atu ki ai. Pea ʻi hoʻo aʻusia ha taumuʻá, ʻokú ke ongoʻi lelei ke sio atu ki ai pea pehē, ‘Tā mani, naʻá ku lavaʻi moʻoni ia! Naʻá ku lavaʻi ʻa e taumuʻa naʻá ku fokotuʻú.’”—Christopher.
TEFITOʻI MOʻONI FAKATOHITAPU: “Ko e tokotaha ʻokú ne siofi ʻa e matangí ʻe ʻikai te ne tūtuuʻi ha tenga, pea ko e tokotaha ʻoku sio ki he ngaahi ʻaó ʻe ʻikai te ne utu ha meʻa.”—Tangata Malanga 11:4.
MEʻA ʻE LAVA KE KE FAÍ
Muimui ʻi he ngaahi sitepu ko ení ke fokotuʻu mo aʻusia hoʻo ngaahi taumuʻá.
Vakaiʻi. ʻAi ha lisi ʻo e ngaahi taumuʻá pea fakahokohoko kinautolu—fili ʻa e ngaahi taumuʻa te ke loto ke kamata aí, mei he fika ʻuluakí, uá, tolú pea hokohoko atu ai pē.
Palani. Ki he taumuʻa taki taha, fai ʻa e meʻá ni:
-
Fokotuʻu ha ʻaho feʻungamālie ke fakakakato ai.
-
Palani ʻa e ngaahi sitepu ke muimui aí.
-
Sioloto atu ki he ngaahi fakafaingataʻaʻiaʻangá pea fakakaukau ki he founga ke ikuʻi aí.
Ngāue. ʻOua ʻe tatali ke ke maʻu ʻa e fakaikiiki kotoa pē ka ke toki kamata. ʻEke hifo, ‘Ko e hā ʻa e fuofua meʻa ʻe lava ke u fai ke aʻusia ai ʻeku taumuʻá?’ Pea fai leva ia. Muimuiʻi hoʻo fakalakalaká ʻi hoʻo fakakakato ʻa e sitepu taki taha.
TEFITOʻI MOʻONI FAKATOHITAPU: “Ko e ngaahi palani ʻa e tokotaha faʻa ngāué ʻe iku moʻoni atu ki he lavameʻa.”—Palōveepi 21:5.