Fakalotomamahi ‘a e Fakamaau Ta‘etotonú!

‘I HE 2010, na‘e tukuange ai ‘a Michael mei he pilīsone ‘i Tekisisi, ‘Amelika, hili ‘ene ngāue‘i ‘a e ta‘u ‘e 27 ‘i he tohotoho—ko ha hia na‘e ‘ikai te ne fai. Na‘e fakatau‘atāina‘i ia ‘i hono fai ‘o ha ngaahi sivi DNA—na‘e ‘ikai ala ma‘u ‘i he taimi ‘o hono fakahalaia‘í—ke fakamo‘oni‘i na‘á ne tonuhia. Na‘e fakahaa‘i ki mui ‘e he kau ma‘u mafaí ‘a e fa‘ahinga ko ia na‘a nau fai ‘a e hiá, ka na‘e ‘ikai malava ke fai ‘a e hopó, koe‘uhí ne fakahaa‘i ‘e he laó kuo mahili atu ‘a e vaha‘a taimi lōloa mei hono fai ‘o e hiá.

Kuo kalofi ‘e he kau faihia tokolahi ‘a e fakamaau totonú. Ko e fakatātaá, ‘i Pilitānia, “kuo liunga ua ai ‘i he hongofulu‘i ta‘u kuohilí ‘a e ngaahi fakapō kuo ‘ikai fai ha ngāue ki ai, ‘o langa‘i ai ‘a e manavahē ‘i he pehē ‘oku ‘ikai malava ‘a e kau polisí mo e ngaahi fakamaau‘angá ke fakalelei‘i ‘a e faihia fakamālohí,” ko e lau ia ‘a ha līpooti ‘i he Telegraph.

‘I ‘Aokosi 2011, na‘e fāinga ai ‘a e kau polisi Pilitāniá ke pule‘i ha toe fa‘ahinga ‘e taha ‘o e faihiá—ko e fakamoveuveu ‘i Birmingham, Liverpool, Lonitoni, mo e ngaahi feitu‘u kehe. Ko e fu‘u kakai anga-fakamālohi ‘oku nau fai ‘a e tutututu, fahi e sio‘ata ‘o e ngaahi falekoloá, pea to‘o mei ai ‘a e koloá, ‘o faka‘auha ai ‘ikai ngata pē ‘i he ngaahi pisinisí, ngaahi ‘apí, mo e ngaahi me‘alelé kae toe pehē foki ki he ngaahi ma‘u‘anga mo‘uí. Ko e hā ‘a e taumu‘á? Ki he tokolahi ko e fo‘i mānumanu ‘ata‘atā pē. Neongo ia, ki he ni‘ihi, ko ‘enau tō‘ongá na‘e hā ko ha fakafeangai ia ki ha fakamaau ta‘etotonu na‘a nau ‘ilo ki ai. Ko e kau fakamoveuveu ko iá, ko e lau ia ‘a e kau faiongoongo ‘e ni‘ihi, na‘a nau ongo‘i feifeitamaki nai, ko e kau talavou kuo lī‘ekina ‘o nau tupu hake ‘i he ngaahi feitu‘u kaungā‘api masiva pea ‘ikai hanau kaha‘u.

Na‘e pehē ‘e he tokotaha ‘i he Tohi Tapú ko Siope: “‘Oku ou tangi ki ha taukapo, kae ‘ikai ha fakamaau [totonu] ‘e fai.” (Siope 19:7) Hangē pē ko ia ‘i he ‘aho ní, ‘oku tangi ‘a e tokolahi ki he fakamaau totonú, ka ‘oku fa‘a hoko, ‘o ‘ikai ha tokanga ki he‘enau tangí. Ko hono mo‘oní, ‘oku ‘i ai nai ha mafai ‘o ha taha ke ne fakangata ‘osi ‘a e fakamaau ta‘etotonú? Pe ko e ‘amanaki ‘e ‘i ai ha ‘apongipongi ‘e faitotonu angé ko ha fakakaukau pē ia ‘oku ma‘u ‘e he fa‘ahinga ta‘etaukeí? Koe‘uhi ke ma‘u ha tali fakafiemālie, kuo pau ke tau sivisivi‘i ‘a e ngaahi tupu‘anga tefito ‘e ni‘ihi ‘o e fakamaau ta‘etotonú.