Skip to content

Skip to table of contents

ʻOkú Ke Vakai ki he Fiemaʻu ke Akoʻi ʻa e Niʻihi Kehé?

ʻOkú Ke Vakai ki he Fiemaʻu ke Akoʻi ʻa e Niʻihi Kehé?

“Te u ʻoatu kiate kimoutolu ʻa e fakahinohino lelei.”​—PAL. 4:2NW.

HIVA: 45, 44

1, 2. Ko e hā kuo pau ai ke tau akoʻi ʻa e niʻihi kehé ke nau fua ʻa e ngaahi fatongia fakateokalatí?

 NAʻE ngāue mālohi ʻaupito ʻa Sīsū ke malangaʻi ʻa e Puleʻangá. Naʻá ne toe fakamoleki foki ʻa e taimi lahi ʻi hono akoʻi ʻene kau ākongá. Naʻá ne fakahaaʻi ange ʻa e founga ke faiako aí mo e founga ke tokangaʻi ai ʻa e kakai ʻa e ʻOtuá. Naʻe ako ʻa e kau ākongá ke nau hangē ko e kau tauhi-sipi ʻoku nau tokangaʻi ʻenau fanga sipí. (Māt. 10:5-7) Naʻe femoʻuekina ʻaupito ʻa Filipe ʻi he ngāue fakamalangá, ka naʻá ne toe akoʻi hono ngaahi ʻofefiné ke nau fai ʻa e ngāue tatau. (Ngā. 21:8, 9) ʻOku tau fiemaʻu foki he ʻahó ni ke akoʻi ʻa e niʻihi kehé. Ko e hā hono ʻuhingá?

2 ʻI he ngaahi fakatahaʻanga takatakai ʻi he māmaní, ʻoku ʻi ai ʻa e faʻahinga foʻou tokolahi ʻoku teʻeki ai ke nau papitaiso. Ko e faʻahinga foʻou ko ení ʻoku fiemaʻu ke akoʻi. Kuo pau ke tau tokoniʻi kinautolu ke nau mahinoʻi ʻa e ʻuhinga ʻoku lelei ai ke nau lau mo ako fakafoʻituitui ʻa e Tohi Tapú. Pea ʻoku fiemaʻu foki ke tau akoʻi kinautolu ke nau malanga mo faiakoʻaki ʻa e ongoongo leleí. Ko e fanga tokoua kuo nau toki papitaisó ʻoku fiemaʻu ke akoʻi koeʻuhí ʻi he faai mai ʻa e taimí ʻe lava ke nau hoko ko e kau sevāniti fakafaifekau mo e kau mātuʻa. Ko e tokotaha kotoa ʻi he fakatahaʻangá ʻe lava ke nau fai honau lelei tahá ke tokoniʻi ʻa e faʻahinga foʻou ange ko ení.​—Pal. 4:2.

AKOʻI ʻA E FAʻAHINGA FOʻOÚ KI HE FOUNGA KE NAU AKO AI ʻA E TOHI TAPÚ

3, 4. (a) Naʻe anga-fēfē hono fakafekauʻaki ʻe Paula ʻa hono ako ʻa e Folofolá mo e ngāue fakafaifekau ʻoku ola leleí? (e) Ki muʻa ke tau fakalototoʻaʻi ʻetau kau akó ke nau ako fakafoʻituitui ʻa e Tohi Tapú, ko e hā kuo pau ke tau faí?

3 ʻOku fiemaʻu ki he sevāniti kotoa pē ʻa Sihová ke ne lau mo ako ʻa e Tohi Tapú koeʻuhí ke ne ʻiloʻi ai ʻa e finangalo ʻo e ʻOtuá. Naʻe fakamatalaʻi eni ʻe he ʻapositolo ko Paulá ki hono fanga tokoua mo e fanga tuofāfine ʻi Kolosé ʻi heʻene pehē: “Kuo ʻikai tuku ai ʻemau lotu maʻamoutolú mo e kole ke lava ʻo mou hoko ʻo fonu ʻi he ʻilo totonu fekauʻaki mo hono finangaló.” Ko e hā naʻe mātuʻaki mahuʻinga ai kiate kinautolu ke lau mo ako ʻa e Folofolá? Koeʻuhí ʻe ʻoange ai heni kiate kinautolu ʻa e poto pea tokoniʻi ai kinautolu ke nau mahinoʻi ʻa e founga ʻe lava ai ke nau “ʻaʻeva ʻo taau mo Sihova koeʻuhí ke fakahōifuaʻi kakato ia.” ʻE toe tokoniʻi ai kinautolu ke nau fai ʻa e “ngāue lelei kotoa pē” naʻe fiemaʻu ʻe Sihova ke nau faí, tautautefito ki hono malangaʻi ʻa e ongoongo leleí. (Kol. 1:9, 10) Ko ia kapau ʻoku tau ako mo ha taha, ʻoku fiemaʻu ke tau tokoniʻi ia ke ne mahinoʻi ko hono lau mo ako maʻu pē ʻa e Tohi Tapú ʻe lava ke tokoniʻi ai ia ke ne tauhi kia Sihova.

4 Heʻikai lava ke tau tokoniʻi ʻetau kau ako Tohi Tapú ke nau mahinoʻi ʻa e mahuʻinga ʻo hono ako fakafoʻituitui ʻa e Tohi Tapú, kapau ʻoku ʻikai ke tau ako ʻe kitautolu ʻa e Tohi Tapú. Ko e moʻoni, kapau te tau lau maʻu pē ʻa e Tohi Tapú pea fakalaulauloto ki ai, ʻe tokoniʻi ai heni kitautolu ʻi heʻetau moʻuí mo ʻetau ngāue fakafaifekaú. Ko e fakatātaá, ʻi he taimi ʻoku tau kau atu ai ki he ngāue fakafaifekaú pea ʻeke mai ʻe he taha ha fehuʻi faingataʻa, te tau malava ke ngāueʻaki ʻa e Tohi Tapú ke ne ʻoatu ha tali. Pea ʻi he taimi ʻoku tau lau ai ʻa e founga naʻe ʻikai ke foʻi ai ʻa Sīsū, Paula mo e niʻihi kehé ʻi heʻenau ngāue fakafaifekaú, ʻe fakalototoʻaʻi ai kitautolu pea te tau hokohoko atu ai ke malanga neongo ʻa e faingataʻá. Pea ʻi he taimi ʻoku tau tala ai ki he niʻihi kehé ʻa e meʻa kuo tau akó mo e anga ʻo ʻene tokoniʻi kitautolú, te tau fakalototoʻaʻi ai kinautolu ke nau ako ʻa e Tohi Tapú ke toe loloto ange koeʻuhí ke nau lava foki ʻo maʻu ʻa e ngaahi ʻaonga meimei tatau.

5. ʻOmai ha fokotuʻu ki he founga ke tokoniʻi ai ʻa e faʻahinga foʻoú ke nau ʻai haʻanau founga-tuʻumaʻu ʻo e ako Tohi Tapu fakafoʻituituí.

5 Te ke ʻeke nai, ‘ʻE lava fēfē ke u akoʻi ʻeku tokotaha akó ke ne ako tuʻumaʻu ʻa e Tohi Tapú?’ Mahalo ʻe lava ke ke fakahaaʻi ange ʻa e founga ke ne teuteu ai ʻa e fakamatala te mo akó. Te ke fokotuʻu ange nai ke ne lau ʻa e fakamatala ʻi he ʻapenitiki ʻo e tohi Ko e Hā ʻOku Akoʻi Moʻoni ʻe he Tohi Tapú? pea sio ki he ngaahi konga Tohi Tapu ʻoku lave ki aí. Hokó, ʻe lava ke ke fakahaaʻi ange kiate ia ʻa e founga ke ne teuteu ai ki he ngaahi fakatahá koeʻuhí ke ne lava ai ʻo fai ha tali. Fakalototoʻaʻi ia ke ne lau ʻa e ʻīsiu kotoa pē ʻo e Taua Leʻo mo e Awake! Pea ʻe lava ke ke fakahaaʻi ange kiate ia ʻa e founga ke maʻu ai ʻa e tali ki he ngaahi fehuʻi Fakatohitapú, ko e fakatātaá, ʻaki hono ngāueʻaki ʻa e Laipeli Taua Leʻo pe LAIPELI Taua Leʻo ʻI HE ʻINITANETÍ. ʻI he taimi ʻokú ne feinga ai ke ʻahiʻahiʻi ʻa e ngaahi founga kehekehe ko eni ʻo e ako fakafoʻituituí, ngalingali te ne fiefia ange ai pea loto ke ako ha meʻa lahi ange.

6. (a) ʻE lava fēfē ke ke tokoniʻi hoʻo tokotaha akó ke ne fakatupulekina ʻi hono lotó ha ʻofa ki he Tohi Tapú? (e) Ko e hā ʻoku ngalingali ʻe fai ʻe he tokotaha ako Tohi Tapú kapau ʻokú ne fakatupulekina ha ʻofa lahi ki he Folofolá?

6 ʻI he taimi ʻoku tau ako ai mo ha taha, ʻoku tau loto ke ne ʻiloʻi ʻoku mahuʻinga ʻa e Tohi Tapú koeʻuhí ʻe tokoni ia kiate ia ke ne ʻiloʻi lelei ange ʻa Sihova. ʻI he ʻikai ke tenge ia ke ne akó, ʻe lava ke tau fakahaaʻi ange ʻa e founga ke ne fiefia ai ʻi he akó. Ko e lahi ange ʻene ako ʻa e Tohi Tapú, ko e lahi ange ia ʻene ongoʻi ʻo hangē ko ia naʻe maʻu ʻe he tokotaha-tohi-sāmé ʻi heʻene hiva: “ʻOku lelei kiate au ke fakaofiofi ki he ʻOtua: Kuo tuʻu ʻeku hufanga ʻia Atonai Sihova.” (Saame 73:28) ʻE tokoniʻi moʻoni ʻe he laumālie ʻo Sihová ʻa e tokotaha ʻokú ne loto ke ʻunuʻunu ofi kiate iá.

AKOʻI ʻA E FAʻAHINGA FOʻOÚ KE NAU MALANGA MO FAIAKO

7. Naʻe anga-fēfē hono akoʻi ʻe Sīsū ʻa e faʻahinga ʻoku nau fanongonongo ʻa e ongoongo leleí? (Sio ki he ʻuluaki fakatātā ʻi he kupú ni.)

7 ʻE lava ke tau ako ʻa e meʻa lahi ange mei he founga ʻo hono akoʻi ʻe Sīsū ʻene kau ʻapositoló. Naʻe ʻave kinautolu ʻe Sīsū ʻi heʻene ngāue fakamalangá, pea naʻa nau ako ʻa e founga naʻá ne akoʻi ai ʻa e kakaí. Naʻá ne toe ʻoange kiate kinautolu ʻa e fakahinohino pau ki he founga ʻoku totonu ai ke nau malangá. (Mātiu, vahe 10) [1] (Sio ki he fakamatala ʻi he ngataʻangá.) ʻI ha taimi nounou, naʻe ako ai ʻa e kau ʻapositoló meia Sīsū ʻa e founga ke akoʻi ai ʻa e moʻoní ki he kakaí. (Māt. 11:1) Tau sio angé ki he meʻa ʻe ua ʻe lava ke tau akoʻi ki he faʻahinga foʻoú ke nau fai ʻi he ngāue fakafaifekaú.

8, 9. (a) Naʻe anga-fēfē ʻa e fakaofiofi ʻa Sīsū ki he faʻahinga tāutaha ʻi he ngāue fakafaifekaú? (e) ʻE lava fēfē ke tau tokoniʻi ʻa e kau malanga foʻoú ke nau talanoa mo e kakaí ʻo hangē ko Sīsuú?

8 Fetalanoaʻaki mo e kakaí. Naʻe ʻikai ke talanoa maʻu pē ʻa Sīsū ki ha fuʻu kakai. Naʻá ne faʻa talanoa ki he faʻahinga tāutaha, pea naʻá ne fai pehē ʻi ha founga anga-fakakaumeʻa. Ko e fakatātaá, naʻá ne fetalanoaʻaki lelei mo ha fefine naʻe haʻu ke ʻutu vai mei ha vaitupu ofi ki he kolo ko Saiká. (Sione 4:5-30) Naʻe toe talanoa ʻa Sīsū mo Mātiu Līvai, ko ha tokotaha tānaki tukuhau, pea fakaafeʻi ia ke ne hoko ko ʻene ākonga. Naʻe tali ia ʻe Mātiu pea ki mui ai naʻe fakaafeʻi ʻe Mātiu ʻa Sīsū mo e niʻihi kehé ki hono falé ki ha houa kai. ʻI aí, naʻe talanoa ai ʻa Sīsū ki ha kakai tokolahi.​—Māt. 9:9; Luke 5:27-39.

9 Naʻe toe talanoa foki ʻa Sīsū ʻi ha founga anga-fakakaumeʻa kia Nātaniela, neongo naʻe leaʻaki ʻe Nātaniela ʻa e ngaahi meʻa naʻe ʻikai lelei fekauʻaki mo e kakai mei Nāsaletí. Koeʻuhí ko e founga anga-fakakaumeʻa naʻe talanoa ange ai ʻa Sīsuú, naʻe liliu ai ʻe Nātaniela ʻa e anga ʻo ʻene ongoʻi kia Sīsuú, ʻa ia naʻe haʻu mei Nāsaletí. Pea naʻe loto ʻa Nātaniela ke ako lahi ange meia Sīsū. (Sione 1:46-51) Mei he faʻifaʻitakiʻanga ʻa Sīsuú, ʻoku tau ako ai ʻi he taimi ʻoku tau talanoa ai ki he kakaí ʻi ha founga anga-fakakaumeʻa mo anga-ʻofá, ngalingali ange te nau fanongo ki he meʻa ʻoku tau leaʻakí. [2] (Sio ki he fakamatala ʻi he ngataʻangá.) ʻI he taimi ʻoku tau akoʻi ai ʻa e faʻahinga foʻoú ke nau talanoa ʻi he founga ko ení, te nau fiefia lahi ange ai ʻi he ngāue fakafaifekaú.

10-12. (a) Naʻe anga-fēfē hono fakatupulekina ʻe Sīsū ʻa e mahuʻingaʻia naʻe fakahāhā ʻe he niʻihi ki he ongoongo leleí? (e) ʻE lava fēfē ke tau tokoniʻi ʻa e kau malanga foʻoú ke nau fakaleleiʻi ʻenau pōtoʻi ko e kau faiako ʻo e moʻoni Fakatohitapú?

10 Akoʻi ʻa e faʻahinga ʻoku nau loto-lelei ke fanongó. Naʻe femoʻuekina ʻaupito ʻa Sīsū. Ka ʻi he taimi naʻe loto-lelei ai ʻa e kakaí ke fanongo kiate iá, naʻá ne fakamoleki ʻa e taimi mo kinautolu pea akoʻi kia kinautolu ʻa e ngaahi meʻa lahi. Ko e fakatātaá, ʻi he ʻaho ʻe taha naʻe fakatahataha ha fuʻu kakai ʻi he matātahí ke fanongo kia Sīsū. Ko ia naʻe heka ʻa Sīsū mo Pita ki ha vaka pea akoʻi mei ai ʻa e kakaí. Hili iá, naʻá ne loto ke akoʻi foki kia Pita ha lēsoni. Naʻe fakahoko ʻe Sīsū ha mana ʻaki hono ʻai ʻa Pita ke ne maʻu ha ika lahi. Naʻá ne pehē leva kia Pita: “Mei he taimí ni ʻo faai atu te ke pō tangata moʻui.” Ko Pita leva mo e faʻahinga naʻe ʻiate iá “naʻa nau ʻomai ʻa e ongo vaká ki ʻuta pea nau liʻaki ʻa e meʻa kotoa” pea muimui ʻia Sīsū.​—Luke 5:1-11.

11 Naʻe loto foki ʻa Nikotīmasi ke ako ʻa e meʻa lahi ange meia Sīsū. Ka koeʻuhí ko Nikotīmasí ko ha mēmipa ia ʻo e Sanetalimí, naʻá ne manavasiʻi ki he meʻa ʻe leaʻaki ʻe he niʻihi kehé ʻo kapau naʻa nau sio ʻokú ne lea kia Sīsū. Ko ia naʻá ne ʻaʻahi kia Sīsū ʻi he poʻulí. Naʻe ʻikai ke tuli ia ʻe Sīsū ka naʻá ne fakamoleki ʻa e taimi mo ia pea fakamatalaʻi ange ha ngaahi moʻoni mahuʻinga. (Sione 3:1, 2) Naʻe loto-lelei maʻu pē ʻa Sīsū ke ngāueʻaki hono taimí ke akoʻi ʻa e moʻoní ki he kakaí pea fakaivimālohiʻi ʻenau tuí. ʻI ha founga meimei tatau, ʻoku fiemaʻu ke tau loto-lelei ke ʻaʻahi ki he kakaí ʻi ha taimi ʻoku lelei kia kinautolú, pea ʻoku fiemaʻu ke tau fakamoleki ʻa e taimi mo kinautolu ʻo tokoniʻi kinautolu ke nau mahinoʻi ʻa e Tohi Tapú.

12 ʻI he taimi ʻoku tau ngāue ai mo e faʻahinga foʻoú ʻi he ngāue fakafaifekaú, ʻe lava ke tau akoʻi kinautolu ke nau toe foki ki ha taha pē naʻe hā ngali loto-lelei ke toe talanoa. ʻE lava ke tau toe fakaafeʻi ʻa e faʻahinga foʻoú ke tau ʻalu fakataha ki he ngaahi toe ʻaʻahí mo e ngaahi ako Tohi Tapú. ʻI he founga ko ení, te nau ako ai ki hono akoʻi ʻa e niʻihi kehé pea te nau sio ai ki he fakafiefia ʻo hono tokoniʻi ʻa e faʻahinga ko iá ke nau ako ʻa e moʻoni fekauʻaki mo Sihová. Pea ʻe fiefia lahi leva ʻa e faʻahinga foʻou ko ení ke toe ʻaʻahi ki he kakaí pea ako Tohi Tapu mo kinautolu. Te nau toe ako foki ke anga-kātaki ʻo ʻikai ke foʻi vave ʻi he taimi ʻoku ʻikai ke ʻapi ai ʻa e kakaí.​—Kal. 5:22; sio ki he puha “ Naʻe ʻIkai Ke Ne Foʻi.”

AKOʻI ʻA E FAʻAHINGA FOʻOÚ KE NAU NGĀUE MAʻA HONAU FANGA TOKOUÁ

13, 14. (a) Ko e hā hoʻo fakakaukau ki he ngaahi faʻifaʻitakiʻanga Fakatohitapu ʻo e faʻahinga naʻa nau fai ʻa e feilaulau lahi maʻá e niʻihi kehé? (e) Ko e hā ʻa e ngaahi founga ʻaonga ʻe lava ke ke akoʻi ai ʻa e kau malanga foʻoú mo e toʻutupú ke nau fakahāhā ʻa e ʻofa ki honau fanga tokouá mo e fanga tuofāfiné?

13 ʻOku loto ʻa Sihova ke feʻofaʻaki ʻene kau sevānití ʻi he tuʻunga ko e fanga tokoua mo e fanga tuofāfine pea nau fengāueʻaki. (Lau ʻa e Luke 22:24-27; 1 Pita 1:22.) ʻOku fakamatalaʻi ʻe he Tohi Tapú naʻe foaki ʻe Sīsū ʻa e meʻa kotoa, kau ai ʻene moʻuí, ke tokoniʻi ʻa e niʻihi kehé. (Māt. 20:28) Ko Toakasé naʻá ne “mohu ʻi he ngaahi ngāue lelei mo e ngaahi foaki ʻofa.” (Ngā. 9:36, 39) Naʻe “ngāue mālohi” ʻa Mele maʻa hono fanga tokoua mo e fanga tuofāfine ʻi Lomá. (Loma 16:6) ʻE lava fēfē ke tau tokoniʻi ʻa e faʻahinga foʻoú ke nau mahinoʻi ʻoku mātuʻaki mahuʻinga ke nau fai ʻa e ngaahi meʻa lelei maʻa honau fanga tokouá mo e fanga tuofāfiné?

Akoʻi ʻa e faʻahinga foʻoú ke nau ʻofa pea ngāue maʻa honau fanga tokouá (Sio ki he palakalafi 13, 14)

14 ʻE lava ke tau kole ki he faʻahinga foʻoú ke nau haʻu mo kitautolu ʻi he taimi ʻoku tau ʻaʻahi ai ki he faʻahinga taʻumotuʻá pe faʻahinga ʻoku puké. Pea ʻi he taimi ʻoku ʻaʻahi ai ʻa e ngaahi mātuʻá ki he faʻahinga peheé, ʻe lava ke nau ʻalu mo ʻenau fānaú ʻo kapau ʻe malava. ʻE lava ke kole ʻe he kau mātuʻá ki he toʻutupú pe faʻahinga foʻoú ke nau tokoni ange ʻi hono teuteu ha meʻakai maʻá e kau taʻumotuʻá pe monomono honau ngaahi ʻapí. ʻI he taimi ʻoku sio ai ʻa e toʻutupú mo e faʻahinga foʻoú ki he founga ʻoku fetokoniʻaki ai ʻa e fanga tokouá mo e fanga tuofāfiné, te nau ako ke fai ʻa e meʻa tatau. Ko e fakatātaá, lolotonga ha malanga ʻi ha feituʻu ʻuta, naʻe ʻaʻahi maʻu pē ha mātuʻa ʻe taha ki he fanga tokoua ʻoku nofo aí ke vakai pe ʻoku nau fēfē. Ko e kiʻi talavou naʻe faʻa ʻalu mo iá naʻá ne ako mei he faʻifaʻitakiʻanga lelei ʻa e mātuʻa ko ení ke ne fakakaukau ai ki he meʻa ʻe lava ke ne fai ke tokoni ki hono fanga tokouá mo e fanga tuofāfiné.​—Loma 12:10.

15. Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke mahuʻingaʻia ʻa e kau mātuʻá ʻi he fakalakalaka ʻa e kau tangata ʻi he fakatahaʻangá?

15 Kuo ʻoange ʻe Sihova ki he kau tangatá ʻa e fatongia ke akoʻi ʻa e Folofola ʻa e ʻOtuá ki he fakatahaʻangá. Ko ia ʻoku mahuʻinga ki he fanga tokouá ke nau ako ki he founga fakafaiako leleí ʻi he taimi ʻoku nau fai ai ʻenau ngaahi kongá. Kapau ko ha mātuʻa koe, mahalo ʻe lava ke ke fanongo ki ha sevāniti fakafaifekau ʻi he taimi ʻokú ne ʻahiʻahiʻi ai ʻene kongá pea tokoniʻi ia ke ne fakalakalaka. (Nehe. 8:8) [3]​—Sio ki he fakamatala ʻi he ngataʻangá.

16, 17. (a) Ko e hā naʻe fai ʻe Paula ke fakalakalaka ai ʻa Tīmoté? (e) ʻE lava fēfē ke akoʻi lelei ʻe he kau mātuʻá ʻa e faʻahinga te nau hoko ko e kau tauhi-sipi ʻa e fakatahaʻangá ʻi he kahaʻú?

16 ʻOku ʻi ai ʻa e fiemaʻu ke akoʻi ʻa e fanga tokoua tokolahi ange ke nau hoko ko e kau tauhi-sipi ʻi he fakatahaʻangá. Naʻe akoʻi ʻe Paula ʻa Tīmote pea fakalototoʻaʻi ia ke ne akoʻi ʻa e niʻihi kehé. Naʻe pehē ʻe Paula: “Hokohoko atu hono maʻu ʻa e mālohi ʻi he ʻofa maʻataʻatā ʻa ia ʻoku haʻu mei he fāʻūtaha mo Kalaisi Sīsuú, pea ko e ngaahi meʻa ko ia naʻá ke fanongo ai meiate aú ʻa ia naʻe poupou ki ai ha kau fakamoʻoni tokolahi, tuku atu ʻa e ngaahi meʻá ni ki ha kau tangata faitōnunga, ʻa ia, ko e meʻa leva ʻe hokó, te nau hoko ai ʻo taau feʻunga ke akoʻi ʻa e niʻihi kehé.” (2 Tīm. 2:1, 2) Naʻe ako ʻe Tīmote ha meʻa lahi meia Paula, ʻa ia ko ha mātuʻa ia mo e ʻapositolo, ʻo hangē ko e founga ke fakaleleiʻi ai ʻene malangá mo e founga ke tokoniʻi ai ʻa e niʻihi kehé ʻi he fakatahaʻangá.​—2 Tīm. 3:10-12.

17 Naʻe fakamoleki ʻe Paula ʻa e taimi lahi mo Tīmote koeʻuhí naʻá ne loto ke fakapapauʻi naʻe akoʻi lelei ʻa Tīmote. (Ngā. 16:1-5) ʻE lava ke faʻifaʻitaki ʻa e kau mātuʻá kia Paula ʻi heʻenau ʻalu fakataha mo e kau sevāniti fakafaifekau tāú ki ha niʻihi ʻo ʻenau ngaahi ʻaʻahi fakatauhisipí. ʻI he founga ko ení, ʻe ako ai ʻe he kau sevāniti fakafaifekaú mei he kau mātuʻá ʻa e founga ke akoʻi ai ʻa e niʻihi kehé, founga ke anga-kātaki mo anga-ʻofa aí, pea mo e founga ke nau falala ai kia Sihova ʻi hono tokangaʻi ʻene tākangá.​—1 Pita 5:2.

ʻOKU MAHUʻINGA ʻA E AKOʻÍ

18. Ko e hā ʻoku totonu ai ke mahuʻinga kiate kitautolu hono akoʻi ʻa e niʻihi kehé ʻi he ngāue ʻa Sihová?

18 ʻI he taimi ko eni ʻo e ngataʻangá, ʻoku fiemaʻu ke akoʻi ʻa e faʻahinga foʻou tokolahi ke nau fakaleleiʻi ʻenau pōtoʻi ʻi he ngāue fakamalangá. ʻOku ʻi ai foki mo e fiemaʻu ki ha fanga tokoua ke nau ako ke tokangaʻi ʻa e fakatahaʻangá. ʻOku fiemaʻu ʻe Sihova ke akoʻi lelei ʻene kau sevānití kotoa, pea kuó ne ʻomai kia kitautolu ʻa e monū ke tokoniʻi ʻa e faʻahinga foʻou angé. Ko ia ʻoku mahuʻinga ke ngāue mālohi ke akoʻi ʻa e niʻihi kehé, ʻo hangē ko ia naʻe fai ʻe Sīsū mo Paulá. ʻOku fiemaʻu ke tau akoʻi ʻa e tokolahi ʻe malavá koeʻuhí ʻoku kei lahi ʻa e meʻa ke fai ʻi he ngāue fakamalangá ki muʻa ke hoko mai ʻa e ngataʻangá.

19. Ko e hā ʻoku totonu ai ke ke falala-pau ʻe lavameʻa hoʻo ngaahi feinga tōtōivi ke akoʻi ʻa e niʻihi kehé ʻi he ngāue ʻa Sihová?

19 Ko hono akoʻi ʻa e faʻahinga foʻoú ʻoku fiemaʻu ki ai ʻa e taimi mo e feinga. Ka ʻe lava ke tau fakapapauʻi ʻe tokoniʻi kitautolu ʻe Sihova mo Sīsū ke tau ʻiloʻi ʻa e founga ke akoʻi ai ʻa e niʻihi kehé ʻi he founga lelei taha ʻe malavá. Te tau fiefia ʻaupito ʻi heʻetau sio ki he faʻahinga naʻa tau akoʻí ʻi heʻenau ‘ngāue mālohi mo fakafitefitaʻa’ ʻi he fakatahaʻangá pe ʻi he ngāue fakamalangá. (1 Tīm. 4:10) ʻI he taimi tatau, ʻoku fiemaʻu ke tau hanganaki fai hotau lelei tahá ke fakalakalaka fakalaumālie, fakaleleiʻi hotau ngaahi ʻulungaanga faka-Kalisitiané, pea ʻunuʻunu ke ofi ange kia Sihova.

^ [1] (palakalafi 7) Ko e fakatātaá, naʻe tala ʻe Sīsū ki heʻene kau ākongá ke nau (1) malangaʻi ʻa e Puleʻangá; (2) falala ki he ʻOtuá ke ne ʻoange ʻa e meʻakai mo e vala ʻoku nau fiemaʻú; (3) fakaʻehiʻehi mei he fakakikihi mo e kakaí; (4) falala ki he ʻOtuá ʻi he taimi ʻoku fakatangaʻi ai kinautolu ʻe he kakaí; pea (5) ʻoua te nau manavahē ki he meʻa ʻe fai ange nai ʻe he kakaí.

^ [2] (palakalafi 9) ʻOku maʻu ʻi he tohi Maʻu ʻAonga mei he Ako Fakafaifekau Fakateokalatí, peesi 62-64 ʻa e ngaahi fokotuʻu lelei ki he founga ke lea ai ki he kakaí ʻi he ngāue fakamalangá.

^ [3] (palakalafi 15) ʻOku fakamatalaʻi ʻi he tohi Maʻu ʻAonga mei he Ako Fakafaifekau Fakateokalatí, peesi 52-61 ʻa e founga ʻe lava ai ʻe he fanga tokouá ke fakaleleiʻi ʻa e anga ʻenau fai ʻa e ngaahi kongá ʻi he fakatahaʻangá.