Skip to content

Skip to table of contents

KUPU AKO 41

ʻOku Tau Tauhi ki he ʻOtua ʻOku “Mohu ʻi he Mēsí”

ʻOku Tau Tauhi ki he ʻOtua ʻOku “Mohu ʻi he Mēsí”

“ʻOku anga-lelei ʻa Sihova ki he tokotaha kotoa, pea ko ʻene mēsí ʻoku hā mahino ia ʻi he kotoa ʻo ʻene ngaahi ngāué.”​—SAAME 145:9.

HIVA 44 Lotu ʻa e Tokotaha Māʻulaló

ʻI HE KUPÚ NI *

1. Ko e hā ʻoku haʻu nai ki heʻetau fakakaukaú ʻi heʻetau fakakaukau ki ha tokotaha faimeesi?

ʻI HEʻETAU fakakaukau ki ha tokotaha faimeesi, ʻe lava ke tau sioloto atu nai ki ha tokotaha ʻoku anga-lelei, loto-ʻofa, manavaʻofa mo nima-homo. ʻOku haʻu nai ki heʻetau fakakaukaú ʻa e talanoa ʻa Sīsū ki he Samēlia anga-fakakaungāʻapí. Ko e tangata ia mei ha puleʻanga kehe “naʻe faimanavaʻofa” ki ha Siu naʻe maʻukovia ʻe ha kau kaihaʻa. Naʻe “ongoʻi fakaʻofaʻia” ʻa e tangata Samēliá ʻi he Siu naʻe laveá peá ne fai ha fokotuʻutuʻu anga-ʻofa ke tokangaʻi ia. (Luke 10:29-37) ʻOku fakamamafaʻi ʻi he talanoa fakatātā ko ení ha ʻulungaanga fakaʻofoʻofa hotau ʻOtuá​—ko e mēsí. Ko e ʻulungaanga ko iá ko e konga ia ʻo e ʻofa ʻa e ʻOtuá, pea ʻokú ne fakahāhā ia ʻi he ʻaho kotoa pē ʻi heʻene fakafeangai mai kiate kitautolú.

2. Ko e hā ʻa e tafaʻaki ʻe taha ʻo e mēsí?

2 ʻOku ʻi ai ʻa e tafaʻaki ʻe taha ʻo e mēsí ʻe haʻu nai ki heʻetau fakakaukaú. ʻOku kau ki ai hono taʻofi ha tautea ʻi he taimi ʻoku ʻi ai ai ha makatuʻunga ke fai peheé. ʻI he ʻuhinga ko iá, kuo faimeesi moʻoni ʻa Sihova kiate kitautolu. “Kuo ʻikai te ne fai kiate kitautolu ʻo fakatatau ki heʻetau ngaahi angahalá,” ko e lea ia ʻa e tokotaha-tohi-sāmé. (Saame 103:10) Neongo ia, ʻi he taimi ʻe niʻihi, ʻoku tokonaki nai ʻe Sihova ʻa e akonaki fefeka ki ha taha faihala.

3. Ko e hā ʻa e ngaahi fehuʻi te tau sivisiviʻí?

3 ʻI he kupu ko ení, te tau lāulea ai ki he fehuʻi ʻe tolu: Ko e hā ʻa e ʻuhinga ʻoku fakahaaʻi ai ʻe Sihova ʻa e mēsí? ʻOku ʻi ai ha fekauʻaki ʻa e akonaki fefeká mo e mēsí? Pea ko e hā ʻe lava ke ne tokoniʻi kitautolu ke fakahāhā ʻa e mēsí? Tau sio angé ki he anga hono tali ʻe he Folofolá ʻa e ngaahi fehuʻi ko iá.

ʻUHINGA ʻOKU FAKAHĀHĀ AI ʻE SIHOVA ʻA E MĒSÍ

4. Ko e hā ʻoku fakahāhā ai ʻe Sihova ʻa e mēsí?

4Ko e ʻofa ʻa Sihová ʻokú ne faimeesi aí. Naʻe fakamānavaʻi ʻa e ʻapositolo ko Paulá ke ne tohi ko e ʻOtuá ʻoku “mohu ʻi he mēsí.” ʻI he potutohi ko ení, naʻe ʻuhinga ʻa Paula ki he meesi ʻa e ʻOtuá ʻi hono foaki ʻa e ʻamanaki ʻo e moʻui fakahēvaní ki heʻene kau sevāniti pani taʻehaohaoá. (ʻEf. 2:4-7) Ka ko e meesi ʻa Sihová ʻoku toe mahulu atu ai. Naʻe tohi ʻe he tokotaha-tohi-saame ko Tēvitá: “ʻOku anga-lelei ʻa Sihova ki he tokotaha kotoa, pea ko ʻene mēsí ʻoku hā mahino ia ʻi he kotoa ʻo ʻene ngaahi ngāué.” (Saame 145:9) Koeʻuhi ʻoku ʻofa ʻa Sihova ki he kakaí, ʻokú ne fakaaʻu atu ʻa e mēsí ʻi ha taimi pē ʻokú ne vakai ai ki ha makatuʻunga ke fai pehē.

5. Naʻe anga-fēfē ʻa e ako ʻa Sīsū fekauʻaki mo e meesi ʻa Sihová?

5 ʻOku ʻiloʻi ʻe Sīsū ʻo laka ange ʻi ha toe taha ʻa e lahi ʻo e ʻofa ʻa Sihova ke fakahāhā ʻa e mēsí. Ko e Tamai mo e ʻAlo ko ení naʻá na moʻui fakataha ʻi hēvani lolotonga ʻa e laui afeʻi taʻu ʻo e hisitōlia ʻo e tangatá. (Pal. 8:30, 31) ʻI he taimi lahi, naʻe sio ʻa Sīsū ki hono fakahaaʻi ʻe heʻene Tamaí ʻa e mēsí ki he faʻahinga angahalaʻia ʻo e tangatá. (Saame 78:37-42) ʻI he faiako ʻa Sīsuú, naʻá ne faʻa fakamamafaʻi ʻa e ʻulungaanga anga-ʻofa ko eni ʻene Tamaí.

Naʻe ʻikai fakamaaʻi ʻe he tamaí hono foha talangataʻá; naʻá ne talitali lelei ia ki ʻapi (Sio ki he palakalafi 6) *

6. Naʻe anga-fēfē hono fakatātaaʻi ʻe Sīsū ʻa e meesi ʻene Tamaí?

6 Hangē ko ia naʻe lave ki ai ʻi he kupu ki muʻá, naʻe ngāueʻaki ʻe Sīsū ʻa e talanoa fakatātā fakalotomāfana fekauʻaki mo ha foha mole ke fakatātaaʻiʻaki ʻa e lahi ʻo e ʻofa ʻa Sihova ke fakahāhā ʻa e mēsí. Naʻe mavahe ʻa e fohá mei ʻapi pea “fakamoleki noa ai ʻa ʻene koloá ʻi heʻene moʻui ʻi ha moʻui fakalusa.” (Luke 15:13) Ki mui ai, naʻá ne fakatomala ʻi hono ʻalunga taʻetāú, fakatōkilaloʻi ʻa ia tonu pea foki ki ʻapi. Naʻe anga-fēfē fakafeangai ʻene tamaí? Naʻe ʻikai fiemaʻu ke tatali fuoloa ʻa e kiʻi talavoú ka ne toki ʻiloʻi. Naʻe pehē ʻe Sīsū: “Lolotonga ʻene kei mamaʻó [ʻa e fohá], naʻe fakatokangaʻi atu ia ʻe heʻene tamaí pea naʻe ueʻi ia ʻe he fakaʻofaʻiá, ʻo ne lele ʻo fāʻofua ʻiate ia mo ʻuma lolomi kiate ia.” Naʻe ʻikai ke fakamaaʻi ʻe he tangataʻeikí ʻa hono fohá. ʻI hono kehé, naʻá ne meesi ʻo fakamolemoleʻi ʻa e kiʻi talavoú pea toe talitali lelei ia ki he fāmilí. Naʻe faiangahala lahi ʻa e foha molé, kae makatuʻunga ʻi heʻene fakatomalá, naʻe fakamolemoleʻi ia ʻe heʻene tamaí. Ko e tamai faimeesi ʻi he talanoa fakatātaá ʻokú ne fakafofongaʻi ʻa Sihova. ʻI he founga fakaueʻiloto ko ení, naʻe fakatātaaʻi ai ʻe Sīsū ʻa e loto-lelei ʻene Tamaí ke fakamolemoleʻi ʻa e kau faiangahala ʻoku nau fakatomala loto-moʻoní.​—Luke 15:17-24.

7. ʻOku anga-fēfē felāveʻi ʻa e poto ʻo Sihová mo ʻene mēsí?

7ʻOku fakahāhā ʻe Sihova ʻa e mēsí koeʻuhi ko hono poto taʻefakatatauá. Ko e poto ʻo Sihová ʻoku ʻikai ko ha ʻulungaanga fakapoto ʻataʻatā pē mo taʻeʻofa. ʻI hono kehé, ʻoku pehē ʻi he Tohi Tapú “ko e poto ʻoku mei ʻolungá” ʻoku “fonu ʻi he meesi mo e ngaahi fua lelei.” (Sēm. 3:17) Hangē ko ha mātuʻa ʻofa, ʻoku ʻiloʻi ʻe Sihova ko ʻene mēsí ʻoku ʻaonga ki heʻene fānaú. (Saame 103:13; ʻAi. 49:15) Ko e meesi fakaʻotuá ʻokú ne ʻoange kiate kinautolu ʻa e ʻamanaki neongo ʻenau taʻehaohaoá. Ko ia ko e poto taʻefakangatangata ʻo Sihová ʻokú ne ueʻi ia ke ne fakaaʻu atu ʻene mēsí ʻi ha taimi pē ʻokú ne vakai ai ʻoku ʻi ai ha makatuʻunga ke fai pehē. ʻI he taimi tatau, ko e meesi ʻa Sihová ʻoku mafamafatatau haohaoa. Ko e meʻa fakapotopotó, ʻoku fakangatangata pē ʻene mēsí ʻo ʻikai ke ne fakangofua tavale.

8. Ko e hā ʻa e ngāue ʻoku fiemaʻu ke fai ʻi he taimi ʻe niʻihi, pea ko e hā hono ʻuhingá?

8 Tau pehē pē ko ha sevāniti ʻa e ʻOtuá ʻokú ne fakapapauʻi ʻiloʻilo pau ke muimui ʻi ha ʻalunga angahalaʻia. Ko e hā ʻe hokó? “Tuku hoʻomou kei feohi” mo iá, ko e tohi fakamānavaʻi ia ʻa Paulá. (1 Kol. 5:11) Ko e kau faihala taʻefakatomalá ʻoku tuʻusi mei he fakatahaʻangá. Ko e ngāue ko iá ʻoku fiemaʻu ke fai koeʻuhi ke maluʻi ai hotau fanga tokoua mo e fanga tuofāfine faitōnungá pea ke tapua atu ai ʻa e founga māʻoniʻoni ʻa Sihová. Neongo ia, ʻoku faingataʻa nai ki he niʻihi ke vakai ki he tuʻusí ko ha fakahāhā ia ʻo e meesi ʻa e ʻOtuá. ʻOku moʻoni ia? Tau vakai angé ki aí.

ʻOKU LAVA ʻA E AKONAKI FEFEKÁ KE FAIMEESI?

ʻE fakamavaheʻi nai ha sipi ʻi heʻene puké, ka ʻoku kei tokangaʻi pē ʻe he tauhi-sipí (Sio ki he palakalafi 9-11)

9-10. ʻI he fehoanaki mo e Hepelū 12:5, 6, ko e hā ʻoku lava ai ke tau pehē ko e tuʻusí ko ha tokonaki faimēsí? Fakatātaaʻi.

9 ʻI heʻetau fanongo ʻi ha fanongonongo ʻoku fai ʻi ha fakataha faka-Kalisitiane ko ha tokotaha ʻoku tau ʻiloʻi mo ʻofa ai “ʻoku ʻikai kei hoko ia ko e taha ʻo e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová,” ʻoku tau loto-mamahi lahi. Te tau fifili nai pe naʻe fiemaʻu ke tuʻusi ʻa e tokotaha ʻoku tau ʻofa aí. Ko e tuʻusí ko ha fakahāhā moʻoni ia ʻo e mēsí? ʻIo. Ko hono taʻofi ʻa e akonakí mei ha taha ʻokú ne fiemaʻu ʻoku taʻefakapotopoto, taʻefaimeesi pe taʻeʻofa ia. (Pal. 13:24) ʻE lava ke tokoni ʻa e tuʻusí ki ha tokotaha faiangahala taʻefakatomala ke liliu hono ʻalungá? ʻE malava. Ko e tokolahi kuo nau tō ki he faiangahala mamafá kuo nau ʻilo ko e ngāue taʻefakavaivai ʻa e kau mātuʻá ko e kiʻi luluʻi pē ia naʻe fiemaʻu ke foki mai ai ʻenau fakakaukau leleí, liliu honau ʻalungá pea foki mai ki he ʻofa māfana ʻa Sihová.​—Lau ʻa e Hepelū 12:5, 6.

10 Fakakaukau ki ha fakatātā. Ko ha tauhi-sipi ʻokú ne fakatokangaʻi ʻoku puke ha taha ʻene fanga sipí. ʻOkú ne ʻiloʻi ke faitoʻo ʻa e puke ko ení ʻoku fiemaʻu ke ne fakamavaheʻi ʻa e sipi ʻoku puké mei he toenga ʻo e tākangá. Kae kehe, ko e fanga sipí ʻoku nau saiʻia ke takanga fakataha, pea te nau hohaʻatuʻu nai ʻi hono fakamavaheʻí. Ka ʻe ʻuhinga ení, ʻoku anga-fefeka pe anga-fakamamahi ʻa e tauhi-sipí ʻi heʻene fili ke fai ení? ʻIkai ʻaupito. ʻOkú ne ʻiloʻi kapau te ne fakaʻatā ʻa e sipi ʻoku puké ke nofo mo e toenga ʻo e tākangá, ʻe mafola ʻa e mahakí. ʻI hono fakamavaheʻi ʻa e sipi ʻoku puké, ʻokú ne maluʻi ai ʻa e tākangá kotoa.​—Fakafehoanaki mo e Livitiko 13:3, 4.

11. (a) ʻI he ngaahi founga fē ʻe fakahoa nai ai ha tokotaha tuʻusi ki ha sipi ʻoku puke? (e) Ko e hā ʻa e ngaahi tokonaki mo e tokoni ʻoku ala maʻu ʻe he faʻahinga tuʻusí?

11 ʻI hono tuʻusi ha Kalisitiane, te tau fakakaukau nai kiate ia ʻo hangē ko e sipi ʻoku puké. ʻOkú ne puke ʻi ha ʻuhinga fakalaumālie. (Sēm. 5:14) Ko e puke fakalaumālié, ʻoku hangē ia ko e puke fakaesino ʻe niʻihi, ʻoku lava ke pipihi. Ko ia ʻoku fiemaʻu ʻi he tuʻunga ʻe niʻihi ke fakamavaheʻi ha tokotaha ʻoku puke fakalaumālie mei he fakatahaʻangá. Ko e akonaki ko ení ko ha fakahāhā ia ʻa e ʻofa ʻa Sihova ki he faʻahinga faitōnunga ʻi Heʻene tākangá, pea ʻe aʻu nai ia ki he loto ʻo e tokotaha faihalá pea taki atu ia ke fakatomala. Lolotonga hono tuʻusí, ʻoku lava ke maʻu ʻe he tokotahá ʻa e ngaahi fakatahá, ʻa ia ʻe fafanga mo langa hake fakalaumālie ai ia. ʻOku toe ʻatā foki ke ne maʻu ʻa e ʻū tohí pea sio ʻi he JW Broadcasting®. Pea ʻi he sio ʻa e kau mātuʻá ki heʻene fakalakalaká, te nau fai nai ha faleʻi mo e tataki fakafoʻituitui kiate ia mei he taimi ki he taimi, ke tokoniʻi ia ke ne toe moʻui lelei fakalaumālie koeʻuhi ke lava ʻo toe fakafoki mai ai ko e taha ʻo e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová. *

12. Ko e hā ʻa e meʻa anga-ʻofa mo faimeesi ʻe lava ke fai ʻe he kau mātuʻá ki ha tokotaha faiangahala taʻefakatomala?

12 ʻOku mahuʻinga ke manatuʻi ko e kau faiangahala taʻefakatomalá pē ʻoku tuʻusí. ʻOku ʻiloʻi ʻe he kau mātuʻá ko ha meʻa mafatukituki eni, ko ha meʻa ʻoku ʻikai ke nau fakamaʻamaʻaʻi. ʻOku nau ʻiloʻi ko Sihova ʻokú ne akonaki “feʻunga pē.” (Sel. 30:11) ʻOku nau ʻofa ʻi honau fanga tokouá, pea ʻoku ʻikai ke nau loto ke fai ha faʻahinga meʻa ʻe fakatupu maumau fakalaumālie kiate kinautolu. Neongo ia, ʻi he taimi ʻe niʻihi, ko e meʻa anga-ʻofa mo meesi ke faí ko hono fakamavaheʻi ha tokotaha faihala mei he fakatahaʻangá ʻi ha vahaʻa taimi.

13. Ko e hā naʻe fiemaʻu ai ke tuʻusi ha Kalisitiane ʻi Kolinitoó?

13 Fakakaukau ki he anga ʻo e fakafeangai ʻa e ʻapositolo ko Paulá ki he tokotaha faiangahala taʻefakatomala ʻi he ʻuluaki senitulí. Ko ha Kalisitiane ʻi Kolinitō naʻá ne nonofo mo e uaifi ʻene tamaí. He fakalilifu ē ko ia! ʻI he fekauʻaki mo e meʻa ko ení, naʻe tala ʻe Sihova ki he kau ʻIsilelí: “Ko ha tangata ʻoku mohe mo e uaifi ʻo ʻene tamaí kuó ne fakaeʻa atu ʻa ʻene tamaí ki he tuʻunga fakamā. Ko kinaua fakatouʻosi ʻoku totonu ke mātuʻaki tāmateʻi.” (Liv. 20:11) Ko e moʻoni, naʻe ʻikai lava ke tuʻutuʻuni ʻe Paula ke tautea mate ʻa e tangatá. Ka naʻá ne fakahinohino ki he kau Kolinitoó ke tuʻusi ia. Ko e tōʻonga taʻetaau ʻa e tangata ko iá naʻe uesia ai ʻa e niʻihi kehe ʻi he fakatahaʻangá, ko e niʻihi ʻo kinautolu naʻe ʻikai ke nau ongoʻi mā ʻi heʻene tōʻonga mātuʻaki fakalilifú!​—1 Kol. 5:1, 2, 13.

14. Naʻe anga-fēfē hono fakahaaʻi ʻe Paula ʻa e mēsí ki ha tangata naʻe tuʻusi ʻi Kolinitō, pea ko e hā hono ʻuhingá? (2 Kolinitō 2:5-8, 11)

14 ʻI ha taimi ki mui ai, naʻe ʻiloʻi ʻe Paula naʻe fai ʻe he tangatá ha liliu moʻoni. Ko e tokotaha faiangahalá naʻe fakatomala moʻoni! Neongo naʻe ʻomai ʻe he tangatá ha tuʻunga fakamā ki he fakatahaʻangá, naʻe ʻikai loto ʻa Paula ke hoko ʻo mātuʻaki anga-fefeka ʻi heʻene akonakiʻi iá. Naʻá ne fakahinohino kinautolu: “Ke mou anga-lelei ʻo fakamolemoleʻi mo fakafiemālieʻi ia.” Fakatokangaʻi ʻa e ʻuhinga ʻa Paulá: “Koeʻuhi ke ʻoua naʻa hoko ʻo lōmekina ia ʻe he loto-mamahi tōtuʻá.” Naʻe ongoʻi fakaʻofaʻia ʻa Paula ʻi he tangata fakatomalá. Naʻe ʻikai loto ʻa e ʻapositoló ke sio ʻoku mātuʻaki lōmekina ʻa e tangatá ʻe he meʻa naʻá ne faí ʻo ne taʻofi ai ia mei he kumi ki ha fakamolemolé.​—Lau ʻa e 2 Kolinitō 2:5-8, 11.

15. ʻOku anga-fēfē hono ʻai ʻe he kau mātuʻá ke mafamafatatau ʻa e tuʻu maʻú mo e mēsí?

15 ʻI he faʻifaʻitaki kia Sihová, ko e kau mātuʻá ʻoku nau ʻofa ʻi hono fakahāhā ʻa e mēsí. ʻOku nau tuʻu maʻu ʻo ka fiemaʻu kae fakahāhā ʻa e mēsí ʻi heʻene malavá kapau ʻoku ʻi ai ha makatuʻunga moʻoni ki ai. He ka ʻikai, ʻoku ʻikai ko e meesi ia ka ko e fakangofua tavale. Ka, ko e kau mātuʻá pē, ʻoku fiemaʻu ke nau fakahāhā ʻa e mēsí?

KO E HĀ TE NE TOKONIʻI KITAUTOLU KOTOA KE FAKAHĀHĀ ʻA E MĒSÍ?

16. Fakatatau ki he Palōveepi 21:13, ʻoku anga-fēfē fakafeangai ʻa Sihova ki he faʻahinga ʻoku ʻikai ke nau fakahāhā ʻa e mēsí?

16 Ko e kau Kalisitiané kotoa ʻoku nau feinga ke faʻifaʻitaki ki he meesi ʻa Sihová. Ko e hā hono ʻuhingá? Ko e ʻuhinga ʻe taha ko Sihová heʻikai ke ne fanongo ki he faʻahinga ʻoku ʻikai ke nau fakahāhā ʻa e mēsí ki he niʻihi kehé. (Lau ʻa e Palōveepi 21:13.) ʻOku ʻikai loto ha taha ʻo kitautolu ke fakafisi ʻa Sihova ke fanongo mai ki heʻetau ngaahi lotú, ko ia ʻoku tau tokanga ke fakaʻehiʻehi mei hono fakatupulekina ha laumālie loto-fefeka. ʻI he ʻikai fakaongo tuli ki ha kaungā-Kalisitiane ʻoku mamahi, kuo pau ke tau mateuteu maʻu pē ke fanongo ki he “tangi ʻa e tokotaha māʻulaló.” ʻI he tuʻunga meimei tatau, ʻoku tau fakamahuʻingaʻi ʻi hotau lotó ʻa e faleʻi fakamānavaʻi ko ení: “Ko e tokotaha ʻoku ʻikai te ne tōʻongaʻaki ʻa e mēsí ʻe fai hono fakamāuʻí ʻo ʻikai ha meesi ki ai.” (Sēm. 2:13) Kapau ʻoku tau manatuʻi anga-fakatōkilalo ʻa e lahi ʻo ʻetau fiemaʻu ʻa e mēsí, ʻoku ngalingali ʻe lahi ange ʻetau fakahāhā ʻa e mēsí. ʻOku tautefito ʻetau loto ke fakahāhā ʻa e mēsí ʻi he taimi ʻoku foki mai ai ha tokotaha faihala fakatomala ki he fakatahaʻangá.

17. Naʻe anga-fēfē hono fakahaaʻi ʻe Tuʻi Tēvita ʻa e meesi loto-moʻoní?

17 ʻOku lava ke tokoniʻi kitautolu ʻe he ngaahi faʻifaʻitakiʻanga Fakatohitapú ke maʻu ʻa e mēsí pea fakaʻehiʻehi mei he anga-fefeká. Ko e fakatātaá, fakakaukau kia Tuʻi Tēvita. Naʻá ne faʻa fakahaaʻi ʻa e meesi loto-moʻoni. Neongo naʻe loto ʻa Saula ke tāmateʻi ʻa Tēvita, naʻá ne meesi ki he tuʻi kuo pani ʻa e ʻOtuá pea ʻikai ʻaupito ke faisāuni.​—1 Sām. 24:9-12, 18, 19.

18-19. Ko e hā ʻa e tuʻunga ʻe ua naʻe fakahaaʻi ai ʻe Tēvita ha laumālie taʻefaimeesi?

18 Kae kehe, naʻe ʻikai ke faimeesi maʻu pē ʻa Tēvita. Ko e fakatātaá, ʻi he taimi naʻe lea taʻefakaʻapaʻapa ai ʻa Nāpale, ko ha tangata natula anga-fefeka, pea fakafisi ke tokonaki ha meʻakai maʻa Tēvita mo ʻene kau tangatá, naʻe ʻita lahi ʻa Tēvita pea fakapapauʻi ke tāmateʻi ʻa e tangatá mo e kau tangata kotoa ʻi hono falé. Kae mālō mo e ngāue vave ʻa e uaifi kātaki-fuoloa ʻo Nāpalé, ʻa ʻApikale, naʻe taʻofi ai ʻa Tēvita mei he halaia ʻi he totó.​—1 Sām. 25:9-22, 32-35.

19 ʻI ha taimi ʻe taha, naʻe talanoa ʻa e palōfita ko Nētané kia Tēvita fekauʻaki mo ha tangata koloaʻia naʻá ne toʻo fakamālohi ha kiʻi sipi ʻa hono kaungāʻapi masivá. ʻI he ʻita lahi ʻa Tēvitá naʻá ne tala ange: “ʻOku ou fuakava atu ʻia Sihova ko e ʻOtua moʻuí, ko e tangata naʻá ne fai ení ʻokú ne tuha mo e mate!” (2 Sām. 12:1-6) Naʻe ʻiloʻi ʻe Tēvita he taimi ko ení ʻa e Lao ʻa Mōsesé. Ko ha tokotaha naʻá ne kaihaʻa ha sipi naʻe pau ke ne fai ha totongi huhuʻi ki ai ʻo liunga fā. (ʻEki. 22:1) Ka ʻoku tuha nai mo e tautea maté ʻa e tangata naʻá ne toʻo fakamālohi ʻa e sipí? Ko ha fakamaau anga-fefeka ia. ʻOku hā mahino naʻe ngāueʻaki ʻe Nētane ʻa e talanoa heliaki ko iá ko ha fakatātā pē ʻo ha ngaahi hia mātuʻaki mafatukituki hokohoko​—ʻa ia naʻe fakahoko tonu ʻe Tēvita! Pea naʻe fakamoʻoniʻi ʻe Sihova naʻe lahi ange ʻene faimeesi kia Tēvitá ʻi he faimeesi ʻa Tēvita ki he tokotaha naʻá ne toʻo fakamālohi ʻa e sipi ʻi he talanoa fakatātā ʻa Nētané!​—2 Sām. 12:7-13.

Naʻe fakahaaʻi ʻe Tuʻi Tēvita ha laumālie taʻefaimeesi ʻi he fakaofiofi ki ai ʻa Nētané (Sio ki he palakalafi 19-20) *

20. Ko e hā ʻe lava ke tau ako mei he faʻifaʻitakiʻanga ʻa Tēvitá?

20 Fakatokangaʻi ʻi he ʻita tōlili ʻa Tēvitá, naʻá ne fakamāuʻi ʻa Nāpale mo ʻene kau tangatá kotoa naʻa nau tuha mo e maté. Pea ki mui ai, naʻe mateuteu ʻa Tēvita ke fakamāuʻi ʻa e tangata ʻi he talanoa fakatātā ʻa Nētané naʻe tuha mo e maté. ʻI he tuʻunga ko eni hono uá, te tau fifili nai pe ko e hā ʻe fai ai ʻe ha tangata loto-ʻofa ha fakamaau anga-fefeka pehē? Fakakaukau ki he potutohí. ʻI he taimi ko iá, naʻe maʻu ʻe Tēvita ha konisēnisi halaia. Ko hono moʻoní, ko ha laumālie anga-fefeka mo faifakamaau ʻoku ʻikai ko ha fakaʻilonga ia ʻo ha moʻui lelei fakalaumālie. Naʻe fakatokanga mālohi ʻa Sīsū ki hono kau muimuí: “Tuku hoʻomou faifakamāú koeʻuhi ke ʻoua naʻa fakamāuʻi ai kimoutolu; he ko e fakamaau ʻoku mou faifakamaau ʻakí, ʻe fakamāuʻi ʻaki kimoutolu.” (Māt. 7:1, 2) Ko ia tau maluʻi kitautolu mei he anga-fefeká pea feinga mālohi ke “mohu ʻi he mēsí,” ʻo hangē ko hotau ʻOtuá.

21-22. Ko e hā ʻa e ngaahi founga ʻe niʻihi ʻe lava ke tau fakahāhā ai ʻa e mēsí?

21 Ko e mēsí ʻoku fakalaka atu ia ʻi ha foʻi ongoʻi pē. Ko hono moʻoní, kuo fakamatalaʻi ʻa e mēsí ko e “fakahoko ia ʻo e manavaʻofá.” Ko kitautolu kotoa leva, ʻe lava ke tau vakai fakalelei ki he ngaahi fiemaʻu ʻi hotau fāmilí, ʻi heʻetau fakatahaʻangá mo hotau koló. Ko e moʻoni ʻoku lahi ʻa e ngaahi faingamālie ke fakahāhā ai ʻa e mēsí! ʻOku ʻi ai ha taha ʻokú ne fiemaʻu ha fakafiemālie? ʻE lava ke tau fai ha tokoni ʻaonga, mahalo ko ha tokonaki ha meʻakai pe fai ha ngāue ʻaonga? Mahalo ko ha Kalisitiane naʻe toe fakafoki mai ʻokú ne fiemaʻu ha feohi fakatupu langa hake mo fakafiemālie? ʻE lava ke tau vahevahe ʻa e pōpoaki fakafiemālie ʻo e ongoongo leleí ki he niʻihi kehé? Ko e taha eni ʻi he ngaahi founga lelei taha ke fakahāhā ai ʻa e mēsí ki he tokotaha kotoa ʻoku tau fetaulakí.​—Siope 29:12, 13; Loma 10:14, 15; Sēm. 1:27.

22 Kapau ʻoku tau tokanga ki he ngaahi fiemaʻu peheé, te tau ʻiloʻi ai ʻoku lahi ʻa e ngaahi faingamālie ke tau fakahāhā ai ʻa e mēsí. ʻI heʻetau fakahāhā ʻa e mēsí, kuo pau pē te tau ʻai ai ke fiefia ʻetau Tamai fakahēvaní, ʻa e ʻOtua ʻoku “mohu ʻi he mēsí”!

HIVA 43 Ko ha Lotu Fakafetaʻi

^ pal. 5 Ko e mēsí ko e taha ia ʻo e ngaahi ʻulungaanga fakamānako taha ʻo Sihová, pea ʻoku fiemaʻu ke tau fakatupulekina ia. ʻI he kupu ko ení, te tau sivisiviʻi ai ʻa e ʻuhinga ʻoku fakahāhā ai ʻe Sihova ʻa e mēsí, ʻuhinga ʻoku lava ai ke tau pehē ko ʻene akonakí ʻoku faimeesi mo e founga ʻe lava ke tau fakahāhā ai ʻa e ʻulungaanga fakaʻofoʻofa ko ení.

^ pal. 11 Ke ʻiloʻi ʻa e founga hono fakaleleiʻi ʻe he faʻahinga ʻoku toe fakafoki maí honau vahaʻangatae mo e ʻOtuá mo e founga hono tokoniʻi kinautolu ʻe he kau mātuʻá, sio ki he kupu “Toe Langa Hake Hoʻo Kaumeʻa mo Sihová” ʻi he ʻīsiu ko ení.

^ pal. 60 FAKAMATALA ʻO E FAKATĀTĀ: ʻOku sio atu ʻa e tamaí mei hono funga falé ki hono foha talangataʻá ʻokú ne foki mai ki ʻapi pea ʻokú ne lele atu ke fāʻofua kiate ia.

^ pal. 64 FAKAMATALA ʻO E FAKATĀTĀ: ʻI he loto-mafasia ʻi he halaiá, ʻoku ʻita lahi ʻa Tuʻi Tēvita ʻi he talanoa fakatātā ʻa Nētané peá ne tala ange ko e tangata koloaʻiá ʻoku tuha mo e maté.