Skip to content

Skip to table of contents

KUPU AKO 5

Ngaahi ‘Ulungaanga ‘Okú Ne ‘Ai Ke Tau Ma‘u ‘Etau Ngaahi Fakatahá

Ngaahi ‘Ulungaanga ‘Okú Ne ‘Ai Ke Tau Ma‘u ‘Etau Ngaahi Fakatahá

“Hanganaki fanongonongo ai ‘a e pekia ‘a e ‘Eikí, kae ‘oua ke ne ha‘u.”​—1 KOL. 11:26.

HIVA 149 Hounga‘ia ‘i he Huhu‘í

‘I HE KUPÚ NI *

1-2. (a) Ko e hā ‘oku vakai hifo ki ai ‘a Sihova ‘i he fakatahataha ‘a e laui miliona ki he Kai Efiafi ‘a e ‘Eikí? (Sio ki he fakatātā ‘i he takafí.) (e) Ko e hā te tau lāulea ki ai ‘i he kupu ko ení?

SIOLOTO atu ki he me‘a ‘oku vakai hifo ki ai ‘a Sihova ‘i he fakatahataha ‘a e laui miliona takatakai ‘i he māmaní ki he Kai Efiafi ‘a e ‘Eikí. ‘Oku ‘ikai ke ne vakai pē ki he fu‘u tokolahi ‘o e kakaí; ‘okú ne fakatokanga‘i ‘a e tokotaha taki taha ‘oku ‘i aí. Ko e fakatātaá, ‘okú ne vakai ki he fa‘ahinga faitōnunga ‘oku nau ha‘u he ta‘u kotoa. ‘Oku kau ‘iate kinautolu ‘a e ni‘ihi tāutaha ‘oku nau ha‘u neongo ‘a e fehangahangai mo e fakatanga kakahá. Ko e ni‘ihi ‘oku ‘ikai ke nau fa‘a ha‘u ki he ngaahi fakataha kehé, ka ‘oku nau vakai ki hono ma‘u ‘a e Fakamanatú ko ha fakataha kuo pau ke nau ma‘u. ‘Oku toe fakatokanga‘i foki ‘e Sihova ‘a e fa‘ahinga ‘oku nau fuofua ma‘u ‘a e Fakamanatú, mahalo ko ha‘anau fie‘ilo.

2 Ko e mo‘oni, ‘oku hōifua ‘a Sihova ‘i he‘ene vakai ki he fu‘u tokolahi ‘oku nau ma‘u ‘a e Fakamanatú. (Luke 22:19) Kae kehe, ‘oku ‘ikai ke tokanga tefito pē ‘a Sihova ki he tokolahi ‘o e kakai ‘oku nau ha‘ú. ‘Okú ne mahu‘inga‘ia ange ‘i he ‘uhinga ‘o ‘enau ha‘ú; ‘oku tokanga ‘a Sihova ia ki he fakaue‘ilotó. ‘I he kupu ko ení, te tau lāulea ai ki he fehu‘i mātu‘aki mahu‘inga: Ko e hā ‘oku tau ma‘u ai ‘a e Fakamanatu fakata‘ú pea pehē foki ki he fakataha fakauike ‘oku tokonaki ‘e Sihova ma‘á e fa‘ahinga ‘oku ‘ofa kiate iá?

Talitali lelei ‘a e kakai ‘e laui miliona takatakai he māmaní ki he Kai Efiafi ‘a e ‘Eikí (Sio ki he palakalafi 1-2)

UE‘I KITAUTOLU ‘E HE ANGA-FAKATŌKILALÓ KE MA‘U ‘A E FAKATAHÁ

3-4. (a) Ko e hā ‘oku tau ma‘u ai ‘a e ngaahi fakatahá? (e) Ko e hā ‘oku fakahaa‘i ‘e he‘etau ma‘u ‘a e fakatahá fekau‘aki mo kitautolú? (f) ‘I he vakai ki he me‘a ‘oku lave ki ai ‘a e 1 Kolinitō 11:23-26, ko e hā ‘oku totonu ai ke ‘oua te tau li‘aki ‘a e Fakamanatú?

3 Ko e ‘uhinga tefito ‘oku tau ma‘u ai ‘a e ngaahi fakataha ‘a e fakataha‘angá he ko e konga ia ‘o ‘etau lotú. ‘Oku tau toe ma‘u ia koe‘uhí ‘oku ako‘i kitautolu ‘e Sihova ‘i he fakatahá. Ko e kakai pōlepolé ‘oku nau taliteke‘i ‘a e fakakaukau ‘oku fiema‘u ke ako‘i kinautolú. (3 Sio. 9) ‘I hono kehé, ‘oku tau vēkeveke ke ako‘i kitautolu ‘e Sihova mo e kautaha ‘okú ne ngāue‘akí.​—‘Ai. 30:20; Sione 6:45.

4 Ko ‘etau ma‘u ‘a e fakatahá ‘oku fakahaa‘i ai ‘oku tau anga-fakatōkilalo​—mateuteu pea loto-lelei ke ako‘i kitautolu. ‘I he pō ‘o e Fakamanatu ‘o e pekia ‘a Sīsuú, ‘oku tau ma‘u ‘a e kātoanga mahu‘inga ko ení ‘o ‘ikai koe‘uhí pē ‘oku tau ongo‘i ko ha fatongia ka koe‘uhí foki ‘oku tau talangofua anga-fakatōkilalo ai ki he fekau ‘a Sīsū: “Hanganaki fai eni ko hoku fakamanatu.” (Lau ‘a e 1 Kolinitō 11:23-26.) ‘Oku fakaivimālohi‘i ‘e he fakataha ko iá ‘etau ‘amanaki ki he kaha‘ú pea fakamanatu mai ai ‘a e ‘ofa lahi ‘a Sihova ‘iate kitautolú. Neongo ia, ‘oku ‘ilo‘i ‘e Sihova ‘oku fiema‘u ke fakalototo‘a‘i mo fakaivimālohi‘i kitautolu ‘o laka hake ‘i he tu‘o taha pē he ta‘u. Ko ia ‘okú ne tokonaki mai ‘a e ngaahi fakataha ‘i he uike taki taha pea faka‘ai‘ai kitautolu ke tau ma‘u ia. ‘Oku ue‘i kitautolu ‘e he anga-fakatōkilaló ke tau talangofua. ‘Oku tau vahe‘i ‘a e ngaahi houa lahi ‘i he uike kotoa ke teuteu pea ma‘u ‘a e ngaahi fakataha ko iá.

5. Ko e hā ‘oku tali ai ‘e he kakai anga-fakatōkilaló ‘a e fakaafe ‘a Sihová?

5 ‘I he ta‘u taki taha, ‘oku tali ‘e he kakai anga-fakatōkilalo tokolahi ‘a e fakaafe ‘a Sihova ke ne ako‘i kinautolú. (‘Ai. 50:4) ‘Oku nau fiefia ‘i hono ma‘u ‘a e Fakamanatú pea kamata ke nau ma‘u mo e ngaahi fakataha kehé. (Sāk. 8:20-23) ‘Oku tau fiefia fakataha mo kinautolu ke ako‘i mo tataki ‘e Sihova, “[ko hotau] tokoní mo [hotau] faifakahaofí.” (Saame 40:17) Ko hono mo‘oní, ko e hā ‘e lava ke toe fakafiefia ange​—pe mahu‘inga ange—​‘i hono tali ha fakaafe ke ako‘i ‘e Sihova mo Sīsū, ‘a e ‘Alo ‘okú ne ‘ofa lahi taha aí?​—Māt. 17:5; 18:20; 28:20.

6. Na‘e anga-fēfē hono tokoni‘i ‘e he anga-fakatōkilaló ha tangata ke ne ma‘u ‘a e Fakamanatú?

6 ‘I he ta‘u taki taha, ‘oku tau fai ‘a e feinga ke fakaafe‘i ‘a e tokolahi ‘e ala lavá ke ma‘u ‘a e Fakamanatu ‘o e pekia ‘a Kalaisí. Kuo ma‘u ‘aonga ‘a e kakai anga-fakatōkilalo tokolahi ‘i hono tali ‘etau fakaafé. Fakakaukau ki ha fakatātā. ‘I he ngaahi ta‘u kuohilí, na‘e ma‘u ‘e ha tangata ha tohi fakaafe ki he Fakamanatú, ka na‘á ne tala ange ki he tokoua na‘á ne ‘oange ia kiate iá he‘ikai lava ke ne ma‘u ia. Kae kehe, ‘i he pō ‘o e Fakamanatú, na‘e ‘ohovale ‘a e tokouá ‘i he sio ki he hū ange ‘a e tangatá ki he Fale Fakataha‘angá. Na‘e maongo ‘aupito ki he tangatá hono talitali lelei iá peá ne kamata ma‘u ‘etau ngaahi fakataha fakauiké. Ko hono mo‘oní, na‘á ne li‘aki pē ‘a e fakataha ‘e tolu ‘i he toenga ‘o e ta‘ú. Ko e hā na‘á ne tokoni‘i ia ke ne ma‘u kotoa ‘a e ngaahi fakatahá? Na‘á ne anga-vaivai mo‘oni ke liliu ‘ene fakakaukaú. Na‘e pehē ‘e he tokoua na‘á ne fakaafe‘i iá ki mui ai, “Ko ha tangata anga-fakatōkilalo mo‘oni ia.” ‘Oku ‘ikai ha veiveiua na‘e tohoaki mai ‘e Sihova ‘a e tangatá ni ke lotu kiate Ia, pea ko ha tokoua ‘osi papitaiso ia he taimí ni.​—2 Sām. 22:28; Sione 6:44.

7. ‘Oku tokoni‘i fēfē kitautolu ‘e he me‘a ‘oku tau ako ‘i he fakatahá mo lau ‘i he Tohi Tapú ke tau anga-fakatōkilaló?

7 Ko e me‘a ‘oku tau ako ‘i he ngaahi fakatahá mo e me‘a ‘oku tau lau ‘i he Tohi Tapú ‘oku lava ke tokoni‘i ai kitautolu ke tau anga-fakatōkilalo. ‘I he ngaahi uike ki mu‘a he Fakamanatú, ‘oku fa‘a fakatefito ‘etau ngaahi fakatahá ‘i he fa‘ifa‘itaki‘anga ‘a Sīsuú mo e anga-fakatōkilalo na‘á ne fakahāhā ‘i hono foaki ‘ene mo‘uí ko ha huhu‘í. Pea ‘i he lolotonga ‘a e ngaahi ‘aho ki mu‘a he Fakamanatú, ‘oku lelei kapau ‘e malava ke tau lau ‘a e fakamatala Fakatohitapu fekau‘aki mo e ngaahi me‘a na‘e hoko ‘i he pekia mo e toetu‘u ‘a Sīsuú. Ko e me‘a ‘oku tau ako ‘i he ngaahi fakataha peheé mo e me‘a ‘oku tau lau ‘i he ngaahi fakamatala Fakatohitapu ko iá ‘oku ‘ai ai ke lahi ange ‘etau hounga‘ia ‘i he feilaulau na‘e fai ‘e Sīsū ma‘atautolú. ‘Oku ue‘i kitautolu ke tau fa‘ifa‘itaki ki he‘ene tō‘onga anga-fakatōkilaló pea fai ‘a e finangalo ‘o Sihová, na‘a mo ‘ene faingata‘a kiate kitautolú.​—Luke 22:41, 42.

TOKONI‘I KITAUTOLU ‘E HE LOTO-TO‘Á KE MA‘U ‘A E FAKATAHÁ

8. Na‘e anga-fēfē hono fakahāhā ‘e Sīsū ‘a e loto-to‘á?

8 ‘Oku tau feinga foki ke fa‘ifa‘itaki kia Sīsū ‘i hono fakahāhā ‘a e loto-to‘á. Fakakaukau ki he loto-to‘a na‘á ne fakahāhā ‘i he ngaahi ‘aho ki mu‘a ‘i he‘ene pekiá. Na‘á ne ‘ilo‘i lelei na‘e vave ke ngaohikovia, haha pea tāmate‘i ia ‘e hono ngaahi filí. (Māt. 20:17-19) Ka, na‘á ne loto-lelei ke fehangahangai mo e maté. ‘I he a‘u ki he taimi ko iá, na‘á ne tala ange ki he‘ene kau ‘apositolo faitōnungá, ‘a ia na‘a nau ‘i Ketisemani fakatahá: “Tu‘u hake, tau ‘alu. Vakai! Kuo fakaofi mai ‘a hoku tokotaha lavakí.” (Māt. 26:36, 46) Pea ‘i he ha‘u ‘a e fu‘u kakaí mo e ngaahi me‘ataú ke puke iá, na‘á ne laka atu ki mu‘a, ‘o ‘ai ke ‘ilo‘i ia, pea fekau‘i ‘a e kau sōtiá ke tuku ange ‘ene kau ‘apositoló. (Sione 18:3-8) He loto-to‘a tu‘u-ki-mu‘a ē na‘e fakahāhā ‘e Sīsuú! ‘I he ‘ahó ni ko e kau Kalisitiane paní mo e fanga sipi kehé ‘oku nau feinga ke fa‘ifa‘itaki kia Sīsū ‘i hono fakahāhā ‘a e loto-to‘á. Anga-fēfē?

Ko ho‘o loto-to‘a ‘i hono ma‘u ‘a e ngaahi fakataha faka-Kalisitiané ‘oku fakaivimālohi‘i ai ‘a e ni‘ihi kehé (Sio ki he palakalafi 9) *

9. (a) Ko e hā ‘e fiema‘u nai ai kiate kitautolu ‘a e loto-to‘á ke ma‘u ma‘u pē ‘a e ngaahi fakatahá? (e) ‘E lava fēfē ke kaunga ‘etau fa‘ifa‘itaki‘angá ki hotau fanga tokoua ‘oku tuku pilīsoné?

9 Ke ma‘u ma‘u pē ‘a e ngaahi fakatahá, ‘e fiema‘u nai ke tau fakahāhā ‘a e loto-to‘a ‘i he ngaahi tu‘unga faingata‘á. Ko e ni‘ihi ‘o hotau fanga tokouá mo e fanga tuofāfiné ‘oku nau ma‘u ‘a e ngaahi fakatahá neongo ‘a hono lōmekina kinautolu ‘e he mamahi, fakalotosi‘i pe ko e mahamahakí. Ko e ni‘ihi ‘oku nau ma‘u loto-to‘a ‘a e ngaahi fakatahá neongo ‘a e fakafepaki mālohi mei he ngaahi mēmipa ‘o e fāmilí pe kau ma‘u mafai fakapule‘angá. Ki‘i tu‘u hifo ‘o fakakaukau fekau‘aki mo e kaunga ‘etau fa‘ifa‘itaki‘angá ki hotau fanga tokoua ‘oku tuku pilīsone koe‘uhi ko ‘enau tuí. (Hep. 13:3) ‘I he taimi ‘oku nau fanongo ai ‘oku tau hokohoko atu ke tauhi kia Sihova neongo ‘a e ‘ahi‘ahi ‘oku tau fekuki mo iá, ‘oku fakaivimālohi‘i ai kinautolu ke tauhi ma‘u ‘enau tui, loto-to‘a mo e anga-tonú. Na‘e hokosia ‘e he ‘apositolo ko Paulá ‘a e me‘a meimei tatau. ‘I hono tuku pilīsone ia ‘i Lomá, na‘á ne fiefia ‘i ha taimi pē na‘á ne fanongo ai na‘e tauhi faitōnunga ki he ‘Otuá ‘a hono fanga tokouá. (Fil. 1:3-5, 12-14) ‘I he ki mu‘a pē pe ‘i he hili pē hono tuku ange ‘a Paulá, na‘á ne hiki ‘ene tohi ki he kau Hepeluú. ‘I he‘ene tohí na‘á ne ekinaki ai ki he kau Kalisitiane faitōnunga ko iá ke “hokohoko atu ‘a [‘enau] ‘ofa fakatokouá” pea ‘oua ‘e li‘aki ‘a e fakataha fakatahatahá.​—Hep. 10:24, 25; 13:1.

10-11. (a) Ko hai ‘oku totonu ke tau fakaafe‘i ki he Fakamanatú? (e) Ko e hā ‘a e ‘uhinga ‘oku ‘omai ‘i he ‘Efesō 1:7 ke tau fai pehē aí?

10 ‘Oku tau fakahāhā ‘a e loto-to‘a ‘i he‘etau fakaafe‘i hotau ngaahi kāingá, kaungāngāué mo e kaungā‘apí ki he Fakamanatú. Ko e hā ‘oku tau fakaafe‘i ai ‘a e fa‘ahinga peheé? ‘Oku tau hounga‘ia lahi ‘i he me‘a kuo fai ‘e Sihova mo Sīsū ma‘atautolú ‘o ‘ikai ai ke tau toumoua ke fakaafe‘i ‘a e ni‘ihi kehé ke nau ma‘u ‘a e Fakamanatú. ‘Oku tau loto ke nau ako ki he founga ‘e lava foki ke nau ma‘u ‘aonga ai mei he “‘ofa ma‘ata‘atā” ‘a Sihová fakafou ‘i he huhu‘í.​—Lau ‘a e ‘Efesō 1:7; Fkh. 22:17.

11 ‘I he taimi ‘oku tau fakahāhā ai ‘a e loto-to‘á ‘aki ‘a e fakataha fakatahatahá, ‘oku tau toe fakahāhā ai ha ‘ulungaanga mahu‘inga ‘e taha, ‘a e ‘ulungaanga ‘oku fakatou fakahāhā ‘e he ‘Otuá mo hono ‘Aló ‘i he ngaahi founga tu‘u-ki-mu‘a.

KOUNA‘I KITAUTOLU ‘E HE ‘OFÁ KE MA‘U ‘A E FAKATAHÁ

12. (a) ‘Oku anga-fēfē hono fakaivimālohi‘i ‘e he‘etau ngaahi fakatahá ‘a ‘etau ‘ofa kia Sihova mo Sīsuú? (e) Ko e hā ‘oku fakalototo‘a‘i kitautolu ‘e he 2 Kolinitō 5:14, 15 ke fai ‘i he fa‘ifa‘itaki kia Sīsuú?

12 Ko ‘etau ‘ofa kia Sihova mo Sīsuú ‘okú ne kouna‘i kitautolu ke ma‘u ‘a e ngaahi fakatahá. Ko e me‘a leva ‘oku tau ako ‘i he ngaahi fakatahá ‘okú ne ‘ai ke toe mālohi ange ‘etau ‘ofa kia Sihova mo hono ‘Aló. ‘I he ngaahi fakatahá ‘oku toutou fakamanatu mai ai kiate kitautolu ‘a e me‘a kuó na fai ma‘a kitautolú. (Loma 5:8) Ko e Fakamanatú ‘oku tautefito ‘ene fakamanatu mai ‘a e lahi ‘o ‘ena ‘ofá, ‘o a‘u ki he fa‘ahinga ‘oku te‘eki ke nau mahino‘i ‘a e huhu‘í. ‘I he hounga‘ia lahi, ‘oku tau feinga ke fa‘ifa‘itaki kia Sīsū ‘aki ‘etau founga mo‘uí ‘i he ‘aho taki taha. (Lau ‘a e 2 Kolinitō 5:14, 15.) Tānaki atu ki aí, ‘oku ue‘i kitautolu ‘e hotau lotó ke fakahīkihiki‘i ‘a Sihova ‘i hono tokonaki mai ‘a e huhu‘í. Ko e founga ‘e taha ‘oku lava ke tau fakahīkihiki‘i ai iá ko hono fai ‘a e ngaahi tali loto-mo‘oni ‘i he‘etau fakatahá.

13. ‘E lava fēfē ke tau fakahāhā ‘a e lahi ‘o ‘etau ‘ofa kia Sihova mo hono ‘Aló? Fakamatala‘i.

13 ‘Oku lava ke tau fakahāhā ‘a e lahi ‘etau ‘ofa kia Sihova mo hono ‘Aló ‘aki ‘a e loto-lelei ke fai ha ngaahi feilaulau ma‘anaua. Kuo pau ke tau fa‘a fai ‘a e ngaahi feilaulau kehekehe ke ma‘u ‘etau ngaahi fakatahá. Ko e ngaahi fakataha‘anga ‘e ni‘ihi ‘oku fakahoko ‘enau fakatahá ‘i he faka‘osinga ‘o ha ‘aho ngāue ‘i he taimi ‘oku tau hela‘ia nai aí. Ko ha fakataha ‘e taha ‘i he faka‘osinga uiké ‘i he taimi ‘oku mālōlō ai ‘a e kakai kehé. ‘Oku fakatokanga‘i ‘e Sihova ‘oku tau ma‘u ‘a e ngaahi fakatahá neongo ‘oku tau hela‘ia? ‘Aupito! Neongo pe ko e hā ‘a e lahi ‘o e faingata‘a ‘oku tau fehangahangai mo iá, ‘oku ‘afio‘i ia ‘e Sihova pea fakamahu‘inga‘i ‘etau feinga kotoa ke ma‘u ‘a e fakatahá.​—Mk. 12:41-44.

14. Na‘e anga-fēfē hono fokotu‘u ‘e Sīsū ‘a e sīpinga ‘i hono fakahāhā ‘a e ‘ofa feilaulau‘i-kitá?

14 Na‘e fokotu‘u ‘e Sīsū ‘a e sīpinga kiate kitautolu ‘i hono fakahāhā ‘a e ‘ofa feilaulau‘i-kitá. Na‘e ‘ikai ngata pē ‘i he‘ene loto-lelei ke pekia koe‘uhi ko ‘ene kau ākongá ka na‘á ne toe mo‘ui ‘i he ‘aho taki taha ‘i ha founga na‘á ne fakamu‘omu‘a ai ‘enau fiema‘ú ‘i ha‘aná. Hangē ko ení, na‘á ne fakataha mo hono kau muimuí na‘a mo e ‘i he taimi na‘á ne hela‘ia fakaesino ai pe mamahi fakaeongó. (Luke 22:39-46) Pea na‘á ne tokangataha ki he me‘a na‘e lava ke ne ‘oatu ki he ni‘ihi kehé, ‘o ‘ikai ki he me‘a na‘e lava ke ne ma‘u meiate kinautolú. (Māt. 20:28) ‘I he taimi ‘oku mālohi pehē ai ‘etau ‘ofa kia Sihova mo hotau fanga tokouá, te tau fai ‘a e kotoa te tau malavá ke ma‘u ‘a e Kai Efiafi ‘a e ‘Eikí pehē foki ki he kotoa ‘o e ngaahi fakataha ‘a e fakataha‘angá.

15. Ko hai ‘oku tautefito ‘etau mahu‘inga‘ia ke tokoni‘í?

15 ‘Oku tau kau ki he fetokoua‘aki faka-Kalisitiane mo‘oni pē tahá, pea ‘oku tau fiefia ke fakamoleki ‘a e taimi lahi taha ‘e ala lavá ‘i hono fakaafe‘i ‘a e fa‘ahinga fo‘oú ke kau fakataha mo kitautolu. Kae kehe, ‘oku tautefito ‘etau mahu‘inga‘iá ‘i he fa‘ahinga ko ia ‘oku “fekau‘aki mo kitautolu ‘i he tuí” ka kuo ‘ikai ke nau kei longomo‘uí. (Kal. 6:10) ‘Oku tau fakamo‘oni‘i ‘etau ‘ofa ‘iate kinautolú ‘aki hono fakalototo‘a‘i ke nau ma‘u ‘a e ngaahi fakatahá, tautefito ki he Fakamanatú. Hangē ko Sihova mo Sīsuú, ‘oku tau fiefia lahi ‘i he foki mai ha taha ‘ikai longomo‘ui kia Sihova, ‘a ‘etau Tamai mo e Tauhi-Sipi anga-‘ofá.​—Māt. 18:14.

16. (a) ‘E lava fēfē ke tau fefakalototo‘a‘aki, pea ‘e tokoni‘i fēfē kitautolu ‘e he‘etau ngaahi fakatahá? (e) Ko e hā ko ha taimi lelei ai eni ‘i he ta‘ú ke manatu‘i ‘a e lea ‘a Sīsū ‘i he Sione 3:16?

16 ‘I he ngaahi uike ka hoko maí, fakaafe‘i ‘a e tokolahi taha te ke ala lavá ke nau ma‘u ‘a e Fakamanatú ‘i he efiafi Falaite, ‘Epeleli 19, 2019. (Sio ki he puha “ Te Ke Fakaafe‘i Kinautolu?”) ‘Ofa ke tau hanganaki fefakalototo‘a‘aki ‘i hono ma‘u ma‘u pē ‘a e kotoa ‘o e ngaahi fakataha kuo tokonaki mai ‘e Sihova ma‘atautolú. ‘I he ofi ange ke ngata ‘a e fokotu‘utu‘u ko ení, ‘e tokoni‘i kitautolu ‘e he‘etau ngaahi fakatahá ke tau nofo‘aki anga-fakatōkilalo, loto-to‘a mo ‘ofa. (1 Tes. 5:8-11) Tau fakahaa‘i‘aki ‘a e kotoa hotau lotó ‘a e anga ‘o ‘etau ongo‘i fekau‘aki mo Sihova mo hono ‘Aló ‘i he‘ena ‘ofa lahi kiate kitautolú!​—Lau ‘a e Sione 3:16.

HIVA 43 ‘Ā, Tu‘u Ma‘u, Mālohi

^ pal. 5 Ko e Fakamanatu ‘o e pekia ‘a Kalaisí ‘i he efiafi Falaite, ‘Epeleli 19, 2019, ‘e hoko ko e fakataha mahu‘inga taha ia ‘o e ta‘ú. Ko e hā ‘okú ne ue‘i kitautolu ke tau ma‘u ‘a e fakataha ko iá? ‘Oku ‘ikai ha veiveiua, ‘oku tau loto ke fakahōifua‘i ‘a Sihova. ‘I he kupu ko ení, te tau lāulea ai ki he ngaahi ‘ulungaanga ‘okú ne ‘ai ke tau ma‘u ‘a e Fakamanatú pehē foki ki he ngaahi fakataha fakauiké.

^ pal. 52 FAKAMATALA ‘O E FAKATĀTĀ: Ko ha tokoua ‘oku ‘i pilīsone koe‘uhi ko ‘ene tuí ‘oku fakalototo‘a‘i ia ‘aki ha tohi mei hono fāmilí. ‘I hono ‘ilo‘i ‘oku ‘ikai ke ne ngaló, ‘okú ne fiefia ‘i hono ma‘u ha ongoongo mei hono fāmilí ‘oku nau nofo‘aki faitōnunga foki kia Sihova neongo ‘a e moveuveu fakapolitikale ‘i honau feitu‘ú.