Skip to content

Skip to table of contents

KUPU AKO 38

HIVA 25 Ko ha Koloa Makehe

ʻOkú Ke Fanongo ki he Fakatokangá?

ʻOkú Ke Fanongo ki he Fakatokangá?

“ʻE ʻave ʻa e taha kae siʻaki ʻa e taha.”MĀT. 24:40.

TAUMUʻÁ

Te tau lāulea ki ha talanoa fakatātā ʻe tolu ʻa Sīsū pea lāulea ki he anga ʻenau felāveʻi mo e taimi ʻo e fakamaau ʻa ia ʻe fakahoko ʻi he ngataʻanga ʻo e fokotuʻutuʻu ko ení.

1. Ko e hā ʻa e fakamaau ʻe vavé ni ke fakahokó?

 ʻOKU tau moʻui ʻi ha taimi fakatoʻoaloto! ʻE vavé ni ke fakamāuʻi ʻe Sīsū ʻa e tokotaha kotoa ʻi he māmaní. Naʻe fakamatalaʻi ʻe Sīsū ʻa e taimi ʻoku taki atu ki heʻene fakamāú ʻaki hono ʻoange ki heʻene kau ʻapositoló ha “fakaʻilonga” fakaekikite ʻo ʻene ʻi heni taʻehāmaí pea mo e “fakaʻosiʻosi ʻo e fokotuʻutuʻu lolotongá.” (Māt. 24:3) Ko e kikite ko ení naʻe lēkooti ia ʻi he Mātiu vahe 24 mo e 25 pea ʻi he fakamatala tatau naʻe hiki ʻi he Maʻake vahe 13 mo e Luke vahe 21.

2. Ko e hā ʻe fakahanga ki ai ʻetau tokangá, pea ko e hā ʻe tokoni ai eni kiate kitautolú?

2 Naʻe tokonaki ʻe Sīsū ʻa e ngaahi fakatokanga ʻaonga fakafou ʻi he talanoa fakatātā ʻe tolu. Ko e talanoa fakatātā eni fekauʻaki mo e fanga sipí mo e fanga kosí, ko e kau tāupoʻou fakapotopotó mo e kau tāupoʻou valé, pea mo e ngaahi talēnití. ʻOku tokoniʻi kitautolu ʻe he talanoa fakatātā taki taha ke tau mahinoʻi ʻa e anga ʻo e kaunga ʻa e tōʻonga ʻa ha tokotaha ki he founga ʻe fakamāuʻi ai iá. ʻI heʻetau sivisiviʻi ʻa e ngaahi talanoa fakatātā ko ení, tau sio angé ki he ngaahi lēsoní pea mo e founga ʻe lava ke tau ngāueʻaki aí. Ko e ʻuluaki talanoa fakatātā te tau lāulea ki aí ko e fanga sipí mo e fanga kosí.

KO E FANGA SIPÍ MO E FANGA KOSÍ

3. Ko fē taimi ʻe fakamāuʻi ai ʻe Sīsū ʻa e kakaí?

3 ʻI he talanoa fakatātā ki he fanga sipí mo e fanga kosí, naʻe fakamatalaʻi ʻe Sīsū ʻa e fakamaau ʻe fai ki he kakai kuo nau maʻu ʻa e faingamālie ke tali ʻa e ongoongo leleí pea poupou ki hono fanga tokoua paní. (Māt. 25:​31-46) Lolotonga ʻa e ‘fuʻu mamahi lahí,’ te ne fakahoko ʻa e fakamaau ko ení ki muʻa pē ʻi ʻĀmaketone. (Māt. 24:21) Hangē pē ko hono fakamavaheʻi ʻe ha tauhi-sipi ʻa e fanga sipí mei he fanga kosí, ʻe fakamavaheʻi ʻe Sīsū ʻa e faʻahinga ʻoku nau poupou mateaki ki hono kau muimui paní mei he faʻahinga ʻoku ʻikai ke nau fai peheé.

4. Fakatatau ki he ʻAisea 11:​3, 4, ko e hā ʻoku lava ai ke tau fakapapauʻi ʻe fakamāuʻi totonu ʻe Sīsū ʻa e kakaí? (Sio foki ki he fakatātā.)

4 ʻOku fakahaaʻi ʻe he kikite Fakatohitapú ko Sīsū ʻi hono tuʻunga ko e Fakamaau kuo fakanofo ʻa Sihová, te ne fakamaau ʻi he māʻoniʻoni. (Lau ʻa e ʻAisea 11:​3, 4.) ʻOkú ne siofi ʻa e tōʻonga, fakakaukau mo e lea ʻa e kakaí—kau ai ʻa e anga ʻenau fakafeangai ki hono fanga tokoua paní. (Māt. 12:​36, 37; 25:40) ʻE ʻiloʻi ʻe Sīsū ʻa e faʻahinga naʻe poupou ki hono fanga tokoua paní mo ʻenau ngāué. a Ko e taha ʻo e ngaahi founga tefito ʻoku poupouʻi ai ʻe he faʻahinga hangē ha sipí ʻa e fanga tokoua ʻo Kalaisí ko e tokoni kiate kinautolu ʻi he ngāue fakamalangá. Ko e faʻahinga ʻoku nau ʻoatu ʻa e poupou ko ení ʻe fakamāuʻi ko e kau “māʻoniʻoní” pea maʻu ʻa e ʻamanaki ko e “moʻui taʻengata” ʻi he māmaní. (Māt. 25:46; Fkh. 7:​16, 17) He pale fakaofo moʻoni ē ko ia ki he faʻahinga ʻoku nau tauhi maʻu ʻenau anga-tonú! ʻI heʻenau nofoʻaki faitōnunga lolotonga ʻa e fuʻu mamahi lahí pea fakalaka atu aí, ʻoku hiki ai pē honau hingoá ʻi he “tohi ʻo e moʻuí.”—Fkh. 20:15.

ʻI he kahaʻu vave maí, ko Sīsū te ne fakamāuʻi pe kuo fakamoʻoniʻi ʻe he tokotaha taki taha ko ha sipi pe kosi ia (Sio ki he palakalafi 4)


5. Ko e hā ʻa e lēsoni ʻo e talanoa fakatātā ki he fanga sipí mo e fanga kosí, pea ko hai ʻoku totonu ke mahuʻingaʻia aí?

5 Fakamoʻoniʻi ʻokú ke faitōnunga mo mateaki. Ko e talanoa fakatātā ʻa Sīsū ki he fanga sipí mo e fanga kosí ʻoku fakahanga tefito ia ki he faʻahinga ʻoku nau maʻu ʻa e ʻamanaki ke moʻui ʻi he māmaní. ʻOku nau fakahāhā ʻenau tuí ʻo ʻikai ngata pē ʻi he tokoni ki he fanga tokoua ʻo Kalaisí ʻi he ngāue fakamalangá kae toe pehē foki ki heʻenau muimui mateaki ki he tataki ʻa e kiʻi kulupu tokosiʻi ʻo e fanga tokoua pani ʻa ia kuo fili ʻe Sīsuú. (Māt. 24:45) Ka ʻoku toe fiemaʻu ki he faʻahinga ʻoku nau maʻu ʻa e ʻamanaki ke moʻui ʻi hēvaní ke nau fanongo ki he pōpoaki fakaefakatokanga ʻo e talanoa fakatātaá. Ko e hā hono ʻuhingá? Koeʻuhí ʻoku fakatokangaʻi ʻe Sīsū ʻenau tōʻongá, fakakaukaú mo e leá. Ko kinautolu foki kuo pau ke nau fakamoʻoniʻi ʻoku nau faitōnunga. Ko hono moʻoní, naʻe toe fai ʻe Sīsū ha talanoa fakatātā kehe ʻe ua ʻoku ʻi ai ʻa e ngaahi fakatokanga fakahangatonu ki he kau paní. ʻOku tau toe maʻu ʻa e ongo talanoa fakatātā ko ení ʻi he Mātiu vahe 25. Tau lāulea angé ki he talanoa fakatātā ki he kau tāupoʻou fakapotopotó mo e kau tāupoʻou valé.

KO E KAU TĀUPOʻOU FAKAPOTOPOTÓ MO E KAU TĀUPOʻOU VALÉ

6. Naʻe anga-fēfē hono fakamoʻoniʻi ʻe he toko nima ʻo e kau tāupoʻoú ʻoku nau fakapotopotó? (Mātiu 25:​6-10)

6 ʻI he talanoa fakatātā ki he kau tāupoʻoú, naʻe lea ai ʻa Sīsū ʻo fekauʻaki mo ha kau tāupoʻou ʻe toko hongofulu naʻa nau ʻalu atu ke fakafetaulaki ki ha tangata mali. (Māt. 25:​1-4) Naʻa nau fakaʻamu kotoa ke fakafeʻao ʻa e tangata malí ki he kātoanga kai ʻo ʻene malí. Naʻe fakamatalaʻi ʻe Sīsū ʻa e toko nima ʻo kinautolu ko e kau “fakapotopoto” pea ko e toko nima kehé ko e kau “vale.” Ko e kau tāupoʻou fakapotopotó naʻa nau mateuteu mo faʻa leʻo. Naʻa nau mateuteu ke tatali ki he tangata malí pe ko e hā pē hono fuoloá, neongo kapau te ne aʻu mai kuo fuoloa ʻa e poʻulí. Ko ia ai, naʻa nau ʻomi ha ngaahi maama lolo ke ulo ʻi he fakapoʻulí. Naʻe aʻu ʻo nau ʻomi ha lolo lahi ange naʻa faifai ange kuo tuai ʻa e tangata malí. Ko ia naʻa nau mateuteu ke ʻai ʻenau māmá ke kei ulo ai pē. (Lau ʻa e Mātiu 25:​6-10.) ʻI he aʻu mai ʻa e tangata malí, ko e kau tāupoʻou fakapotopotó naʻa nau hū fakataha atu mo ia ki he kātoanga kai ʻo e malí. ʻI ha tuʻunga meimei tatau, ko e kau Kalisitiane pani kuo nau fakamoʻoniʻi ʻoku nau mateuteu ʻaki ʻa e faʻa leʻo pea faitōnunga ai pē ʻo aʻu ki he haʻu ʻa Kalaisí ʻe fakamāuʻi ʻoku nau taau ke kau fakataha mo e Tangata Malí, ʻa Sīsū, ʻi hono Puleʻanga fakahēvaní. b (Fkh. 7:​1-3) Fēfē ʻa e kau tāupoʻou vale ʻe toko nimá?

7. Ko e hā naʻe hoko ki he kau tāupoʻou vale ʻe toko nimá, pea ko e hā hono ʻuhingá?

7 ʻI he ʻikai hangē ko e kau tāupoʻou fakapotopotó, ko e kau tāupoʻou vale ʻe toko nimá naʻe ʻikai ke nau mateuteu ʻi he aʻu mai ʻa e tangata malí. Naʻe mei maha ʻenau ngaahi māmá pea naʻe ʻikai ke nau ʻomi ha lolo lahi ange. ʻI heʻenau ʻiloʻi kuo mei aʻu mai ʻa e tangata malí, naʻe pau ke nau ʻalu ʻo fakatau mai ha lolo. ʻI he aʻu atu ʻa e tangata malí naʻe teʻeki ai ke nau foki mai. ʻI he taimi ko iá, “ko e kau tāupoʻou ko ia naʻe mateuteú naʻa nau hū fakataha atu mo ia ki he kātoanga kai ʻo e malí, pea naʻe tāpuni leva ʻa e matapaá.” (Māt. 25:10) Ki mui ai ʻi he foki mai ʻa e kau tāupoʻou valé pea loto ke hū ki lotó, naʻe tala ange ʻe he tangata malí: “ʻOku ʻikai te u ʻiloʻi kimoutolu.” (Māt. 25:​11, 12) Ko e kau tāupoʻou ko iá naʻe ʻikai ke nau mateuteu ke tatali ki he tangata malí ʻi he fuoloa taha ʻe ala lavá. Ko e hā ʻa e lēsoni ki he kau paní?

8-9. Ko e hā ʻa e lēsoni ʻe lava ke ako ʻe he kau paní mei he talanoa fakatātā ki he kau tāupoʻoú? (Sio foki ki he fakatātaá.)

8 Fakamoʻoniʻi ʻokú ke mateuteu mo faʻa leʻo. Naʻe ʻikai ke tomuʻa tala ʻe Sīsū ʻe ʻi ai ha kalasi ʻe ua ʻo e kau paní—ko e taha naʻe mateuteu ke tatali ʻo aʻu ki he ngataʻanga ʻo e fokotuʻutuʻu ko ení pea ko e taha naʻe ʻikai. ʻI hono kehé, naʻá ne fakamatalaʻi ʻa e meʻa ʻe hoko ki he kau paní kapau naʻe ʻikai ke nau mateuteu ke kātaki faitōnunga ʻo aʻu ki he ngataʻangá. ʻI he tuʻunga ko iá, heʻikai ke nau maʻu honau palé. (Sione 14:​3, 4) ʻOku fakatupu fakakaukau ia! Pe ʻoku tau maʻu ʻa e ʻamanaki ke moʻui ʻi hēvani pe ʻi he māmaní, ko kitautolu kotoa ʻoku totonu ke tau tokanga fakamātoato ki he fakatokanga ʻoku ʻomai ʻe he talanoa fakatātā ki he kau tāupoʻoú. Ko kitautolu taki taha kuo pau ke tau hanganaki leʻo pea mateuteu ke kātaki ʻo aʻu ki he ngataʻangá.—Māt. 24:13.

9 Hili hono fai ʻe Sīsū ʻa e talanoa fakatātā ki he kau tāupoʻoú ke fakamamafaʻi ʻa e fiemaʻu ke mateuteu mo faʻa leʻó, naʻá ne lave ki he talanoa fakatātā fekauʻaki mo e ngaahi talēnití. Ko e talanoa fakatātā ko iá ʻoku fakamamafaʻi ai ʻa e fiemaʻu ke hoko ʻo faʻa ngāué.

ʻOku lelei kiate kitautolu taki taha ke tokanga fakamātoato ki he fakatokanga ʻi he talanoa fakatātā ki he kau tāupoʻoú ʻaki ʻa e mateuteu mo faʻa leʻo pea kātaki ʻo aʻu ki he ngataʻangá (Sio ki he palakalafi 8-9)


KO E NGAAHI TALĒNITÍ

10. Naʻe anga-fēfē hono fakamoʻoniʻi ʻe he tamaioʻeiki ʻe toko uá naʻá na faitōnunga? (Mātiu 25:​19-23)

10 ʻI he talanoa fakatātā ki he ngaahi talēnití, naʻe lea ai ʻa Sīsū ʻo fekauʻaki mo ha tamaioʻeiki ʻe toko ua naʻá na faitōnunga ki hona ʻeikí pea mo ha tamaioʻeiki ʻe taha naʻe ʻikai ke ne fai pehē. (Māt. 25:​14-18) Ko e tamaioʻeiki ʻe toko uá naʻá na fakamoʻoniʻi ʻena faitōnungá ʻaki ʻa e ngāue mālohi ke fakatupu ʻa e koloa hona ʻeikí. Ki muʻa ke ne ʻalu ki mulí, naʻá ne tuku kiate kinautolu ʻa e ngaahi talēniti—ko ha fuʻu paʻanga lahi. Ko e ongo tamaioʻeiki faitōnungá naʻá na faʻa ngāue pea ngāueʻaki fakapotopoto ʻa e paʻangá. Ko e olá? ʻI he foki mai hona ʻeikí, kuó na maʻu ʻo liunga ua ʻa e meʻa naʻe ʻoange kiate kinauá. Naʻe fakaongoongoleleiʻi kinaua ʻe he ʻeikí—naʻá na hū “ki he fiefiaʻanga ʻa [hona] ʻeikí.” (Lau ʻa e Mātiu 25:​19-23.) Kae fēfē ʻa e tamaioʻeiki hono tolú? Ko e hā naʻá ne fai ki he paʻanga naʻe ʻoange ʻe hono ʻeikí?

11. Ko e hā naʻe hoko ki he tamaioʻeiki ‘fakapikopikó,’ pea ko e hā hono ʻuhingá?

11 Ko e tamaioʻeiki hono tolú naʻá ne maʻu ʻa e talēniti ʻe taha ka naʻá ne “fakapikopiko.” Naʻe ʻamanekina ia ʻe hono ʻeikí ke ne ngāueʻaki fakapotopoto ʻa e talēnití. ʻI hono kehé, naʻá ne tanu ia ʻi he kelekelé. ʻI he foki mai ʻa e ʻeikí, ko e tamaioʻeiki ko ení naʻá ne toe fakafoki ange pē ʻa e foʻi talēniti ʻe tahá. Naʻe ʻikai ke maʻu ʻe he tamaioʻeikí ha fakakaukau lelei. ʻI he ʻikai ke kole fakamolemole ʻa e tamaioʻeikí ʻi he ʻikai ke ne lava ʻo fakatupu ʻa e koloa ʻa hono ʻeikí, naʻá ne ui taʻetotonu ʻa e ʻeikí ko ha “tangata faingataʻa.” Ko e tamaioʻeiki ko ení naʻe ʻikai ke ne maʻu ʻa e leleiʻia ʻa hono ʻeikí. Ko e toe kovi angé, naʻe toʻo ʻa e talēnití meiate ia pea naʻe lī ia ki tuʻa mei he fale ʻo e ʻeikí.—Māt. 25:​24, 26-30.

12. Ko hai ʻoku fakafofongaʻi ʻe he ongo tamaioʻeiki faitōnungá ʻi he ʻaho ní?

12 Ko e ongo tamaioʻeiki faitōnungá ʻokú na fakafofongaʻi ʻa e kau Kalisitiane pani faitōnungá. Ko e ʻEikí, ʻa Sīsū, ʻokú ne fakaafeʻi kinautolu ke nau “hū . . . ki he fiefiaʻanga ʻa [honau] ʻeikí.” ʻOku nau maʻu honau pale fakahēvaní, ʻa e ʻuluaki toetuʻú. (Māt. 25:​21, 23; Fkh. 20:5e) ʻI he tafaʻaki ʻe tahá, ko e faʻifaʻitakiʻanga kovi ʻa e tamaioʻeiki fakapikopikó ʻokú ne ʻomai ha fakatokanga ki he kau paní. Anga-fēfē?

13-14. Ko e hā ʻa e lēsoni ʻoku ako ʻe he kau paní mei he talanoa fakatātā ki he ngaahi talēnití? (Sio foki ki he fakatātaá.)

13 Fakamoʻoniʻi ʻokú ke faʻa ngāue mo tōtōivi. ʻI he talanoa fakatātā ki he ngaahi talēnití, hangē pē ko e talanoa fakatātā ki he kau tāupoʻoú, naʻe ʻikai ke tomuʻa tala ʻe Sīsū ko e kau paní te nau hoko ʻo fakapikopiko. ʻI hono kehé, naʻá ne fakamatalaʻi ʻa e meʻa ʻe hoko kapau ʻe faifai ange pea mole ʻenau faivelengá. Heʻikai ke nau lava ʻo ʻai “ke papau [honau] uí mo [honau] filí,” pea heʻikai fakaʻatā kinautolu ke nau hū ki he Puleʻanga fakahēvaní.—2 Pita 1:10.

14 Ko e talanoa fakatātā ʻa Sīsū fekauʻaki mo e kau tāupoʻoú mo e ngaahi talēnití ʻokú ne ʻai ke māʻalaʻala ko e kotoa ʻo e kau Kalisitiane paní kuo pau ke nau mateuteu mo faʻa leʻo, pea faʻa ngāue mo tōtōivi foki. Ka naʻe leaʻaki ʻe Sīsū ha toe meʻa ʻoku hoko ko ha fakatokanga ki he kau paní? ʻIo, naʻá ne fai pehē! Ko e lea ʻa Sīsū ʻi he Mātiu 24:​40, 41 ʻoku toe felāveʻi mo hono fakamāuʻi fakaʻosi ʻo e kau paní.

ʻOku mahuʻingaʻia ʻa Sīsū ʻi he sio ki hono fakamoʻoniʻi ʻe he kau paní ʻoku nau faʻa ngāue mo tōtōivi (Sio ki he palakalafi 13-14) d


KO HAI ʻE “ʻAVE”?

15-16. ʻOku anga-fēfē hono fakamamafaʻi ʻi he Mātiu 24:​40, 41 ʻa e fiemaʻu ki he kau paní ke nau ʻāʻaá?

15 Ki muʻa ke fai ʻe Sīsū ʻa e talanoa fakatātā ʻe tolú, naʻá ne fakamatalaʻi ha fakamaau fakaʻosi ʻo e kau paní ʻa ia ʻe fakaeʻa ai ʻa e faʻahinga naʻe fakahōifuá. Naʻá ne lea ʻo kau ki ha ongo tangata ʻokú na ngāue ʻi ha ngoue mo ha ongo fefine ʻoku fai ʻena ngāue ʻi ha maka momosi-nima. ʻI he tuʻunga taki taha, ʻoku hangē ʻokú na fai pē ʻa e ngāue tatau, ka naʻe pehē ʻe Sīsū “ʻe ʻave ʻa e taha kae siʻaki ʻa e taha.” (Lau ʻa e Mātiu 24:​40, 41.) Naʻá ne enginaki leva ki hono kau muimuí: “Ko ia ai, hanganaki leʻo, koeʻuhi ʻoku ʻikai te mou ʻiloʻi pe ko fē ʻa e ʻaho ʻe haʻu ai ʻa homou ʻEikí.” (Māt. 24:42) Naʻe leaʻaki ʻe Sīsū ʻa e meʻa meimei tatau hili ʻene lave ki he talanoa fakatātā ki he kau tāupoʻoú. (Māt. 25:13) ʻOku fekauʻaki ʻa e ngaahi fakamatala ko ení? ʻOku hā ngali pehē. Ko e kau pani loto-moʻoni mo faitōnungá pē ʻe ‘ʻavé,’ ʻo tali kinautolu ʻe Sīsū ki he Puleʻanga fakahēvaní.—Sione 14:3.

16 Fakamoʻoniʻi ʻokú ke ʻāʻā. Ko ha tokotaha pani pē ʻoku ʻikai ke hanganaki ʻāʻā fakalaumālie heʻikai ke tānaki fakataha ia mo e “faʻahinga kuo filí.” (Māt. 24:31) Tānaki atu ki aí, ko e kotoa ʻo e kakai ʻa e ʻOtuá, neongo pe ko e hā ʻenau ʻamanakí, ʻoku totonu ke nau vakai ki he ngaahi lea ʻa Sīsuú ko ha fakatokanga ke hanganaki leʻo pea nofoʻaki faitōnunga.

17. Ko e hā ʻoku ʻikai totonu ai ke tau hohaʻa fekauʻaki mo e taimi ʻoku fili ai ʻe Sihova ke pani ʻa e niʻihi ʻaki hono laumālie māʻoniʻoní?

17 Kuo tau hoko ʻo ʻiloʻi lelei ʻa Sihova, ko ia ʻoku tau falala ki heʻene faifakamāú. ʻOku ʻikai ke tau hohaʻa kapau kuo fili ʻe Sihova ke pani ʻa e faʻahinga faitōnunga ʻe niʻihi ʻi he ngaahi taʻu ki muí ni maí. c ʻOku tau manatuʻi ʻa e meʻa naʻe leaʻaki ʻe Sīsū fekauʻaki mo e kau ngāue ʻi he houa hono 11 ʻi heʻene talanoa fakatātā fekauʻaki mo e ngoue kālepí. (Māt. 20:​1-16) Ko e faʻahinga naʻe fakaafeʻi ke ngāue ʻi he ngoue kālepí ʻi he konga ki mui ʻo e ʻahó naʻa nau maʻu ʻa e vāhenga tatau mo e faʻahinga naʻa nau kamata ngāue pongipongiá. ʻI he tuʻunga meimei tatau, neongo pe ko fē ʻa e taimi naʻe fili ai ʻa e kau paní, te nau maʻu ʻa e pale fakahēvaní kapau ʻe fakamāuʻi kinautolu ʻoku nau faitōnunga.

FANONGO KI HE NGAAHI FAKATOKANGÁ

18-19. Ko e hā ʻa e ngaahi lēsoni mo e fakatokanga kuo tau lāulea ki aí?

18 Ko e hā kuo tau lāulea ki aí? Ki he faʻahinga ʻoku nau maʻu ʻa e ʻamanaki ke moʻui taʻengata ʻi he māmaní, ko e talanoa fakatātā ki he fanga sipí mo e fanga kosí ʻoku fakamamafaʻi ai ʻa e fiemaʻu ke hanganaki faitōnunga mo mateaki kia Sihová—ʻi he taimí ni pea ʻi he lolotonga ʻa e fuʻu mamahi lahi ʻoku tuʻunuku maí. ʻI he taimi ko iá ʻi he kahaʻú, ko Sīsū te ne fakamāuʻi ʻa e faʻahinga faitōnungá ʻoku nau taau “ki he moʻui taʻengata.”—Māt. 25:46.

19 Naʻa tau toe sivisiviʻi ʻa e talanoa fakatātā ʻe ua ʻoku tokonaki mai ai ʻa e fakatokanga ki he kau paní. ʻI he talanoa fakatātā ʻa Sīsū ki he kau tāupoʻou fakapotopotó mo e kau tāupoʻou valé, ko e toko nima ʻo kinautolu naʻa nau fakamoʻoniʻi ʻoku nau poto. Naʻa nau mateuteu mo faʻa leʻo ke tatali ki he tangata malí ʻi he fuoloa taha ʻe ala lavá. Ka ko e kau tāupoʻou valé naʻa nau taʻemateuteu. Ko ia naʻe fakafisi ʻa e tangata malí ke fakaʻatā kinautolu ki he kātoanga kai ʻo ʻene malí. Ko kitautolu foki kuo pau ke tau mateuteu ke tatali ko e hā pē hono fuoloá kae ʻoua ke fakangata ʻe Sīsū ʻa e fokotuʻutuʻu ko ení. Pehē foki, ʻi he talanoa fakatātā ʻa Sīsū ki he ngaahi talēnití, naʻa tau lāulea ai ki he ongo tamaioʻeiki faitōnunga naʻá na faʻa ngāue mo tōtōivi. Naʻá na ngāue mālohi maʻa hona ʻeikí pea maʻu ʻene leleiʻiá. Kae kehe, ko e tamaioʻeiki fakapikopikó naʻe siʻaki. Ko e hā ʻa e lēsoní? Kuo pau ke tau hanganaki femoʻuekina ʻi he ngāue ʻa Sihová ʻo aʻu ki he ngataʻangá. Fakaʻosí, naʻa tau lāulea ki he founga kuo pau ke hanganaki ʻāʻā ai ʻa e kau paní koeʻuhi ke “ʻave” kinautolu ʻe Sīsū ke maʻu honau pale fakahēvaní. Fakataha mo e fakatuʻamelie lahi, ko e faʻahinga ko iá ʻoku nau fakatuʻotuʻa atu ke “fakatahatahaʻi” kinautolu kia Sīsū ʻi hēvani. Hili ʻa e tau ʻo ʻĀmaketoné, te nau hoko ko e taʻahine mali ʻa Sīsū ʻi he taʻane ʻa e Lamí.—2 Tes. 2:1; Fkh. 19:9.

20. Ko e hā ʻe fai ʻe Sihova maʻá e faʻahinga ʻoku nau fanongo ki heʻene ngaahi fakatokangá?

20 Neongo ʻoku tuʻunuku vave mai ʻa e fakamāú, ʻoku ʻikai ha ʻuhinga kiate kitautolu ke ilifia. Kapau ʻoku tau nofoʻaki faitōnunga, ko ʻetau Tamai fakahēvani ʻofá te ne ʻomai kiate kitautolu “ʻa e mālohi ʻoku mahulu atu ia ʻi he tuʻunga anga-mahení” koeʻuhí ke tau “lava ʻo tuʻu ʻi he ʻao ʻo e Foha ʻo e tangatá.” (2 Kol. 4:7; Luke 21:36) Pe ʻoku tau ʻamanaki ke moʻui ʻi hēvani pe ʻi he māmaní, te tau fakahōifuaʻi ʻetau Tamaí kapau ʻoku tau fanongo ki he ngaahi fakatokanga ʻoku maʻu ʻi he ngaahi talanoa fakatātā ʻa Sīsuú. Pea koeʻuhi ko e ʻofa maʻataʻatā ʻa Sihová, ʻe “hiki [hotau] hingoá” ʻi he tohi ʻo e moʻuí.—Tan. 12:1; Fkh. 3:5.

HIVA 26 Naʻá Ke Fai Ia Maʻaku

a Sio ki he kupu “Ko e Hā ʻOku Tau ʻIloʻi Fekauʻaki mo e Fakamaau ʻa Sihova ʻi he Kahaʻú?” ʻi he ʻīsiu ʻo e Taua Leʻo ʻo Mē 2024.

b Ki ha fakamatala lahi ange, sio ki he kupu “Te Ke ‘Hanganaki Leʻo’?” ʻi he ʻīsiu ʻo e Taua Leʻo ʻo Maʻasi 15, 2015.

d FAKAMATALA ʻO E FAKATĀTĀ: Ko ha tuofefine pani ʻokú ne fakahoko ha ako Tohi Tapu mo ha finemui naʻá ne maʻu ʻi he ngāue fakafaifekaú.