Skip to content

Skip to table of contents

‘Okú Ke Manatu‘i?

‘Okú Ke Manatu‘i?

Kuó ke lau fakalelei ‘a e ngaahi ‘īsiu fakamuimui ‘o e Taua Le‘o? Sai, sio angé pe ‘e lava ke ke tali ‘a e ngaahi fehu‘i ko ení:

‘I hono tokoni‘i fakalaumālie ‘e he ngaahi mātu‘a kuo hikí ‘enau fānaú, ko e hā ‘oku totonu ai ke nau fakakaukau fekau‘aki mo e leá?

‘Oku ngalingali ‘e ako ‘e he fānaú ‘a e lea ‘a e feitu‘ú ‘i he ‘apiakó pea ‘i honau ‘ātakaí. ‘E lava ke ‘aonga ia ki ha ki‘i tama ke ne ‘ilo ha lea laka hake ‘i he tahá. ‘Oku totonu ke fakakaukau ‘a e mātu‘á ki he feitu‘u ‘e mahino‘i lelei taha ai ‘e he fānaú ‘a e mo‘oní pea nau fakalakalaka fakalaumālié, ‘i he feohi mo ha fakataha‘anga ‘oku ngāue‘aki ai ‘a e lea ‘a e feitu‘ú pe ko ha fakataha‘anga ‘oku ngāue‘aki ai ‘a e lea ‘a e fa‘ahinga ‘oku hiki maí. ‘Oku fakamu‘omu‘a ‘e he ngaahi mātu‘a Kalisitiané ‘a e ngaahi fiema‘u fakalaumālie ‘enau fānaú ‘i he‘enau sai‘ia fakafo‘ituituí.​—w17.05, p. 9-11.

‘I he ‘eke ‘e Sīsū kia Pita: “‘Okú ke ‘ofa ‘iate au ‘o lahi hake ‘i he ngaahi me‘á ni?” ‘Oku ‘uhinga ki he hā ‘a e “ngaahi me‘á ni?” (Sione 21:15)

‘Oku hā ngali na‘e ‘uhinga ‘a Sīsū ki he ika na‘e fokotu‘unga ofi aí/pe ko e pisinisi toutaí. Hili ‘a e pekia ‘a Sīsuú na‘e toe foki ‘a Pita ki he‘ene ngāue ki mu‘á​—‘a e toutaí. ‘Oku totonu ke fakakaukau‘i ‘e he kau Kalisitiané ‘a e tu‘unga ‘oku ‘i ai ‘i honau lotó ‘i he ngāue pa‘angá.​—w17.05, p. 22-23.

Ko e hā na‘e kole ai ‘e ‘Ēpalahame ki hono uaifí ke ne pehē ko iá ko hono tuofefine? (Sēn. 12:10-13)

Ko hono mo‘oní, ko Selá ko e tuofefine tamai-taha ia ‘o ‘Ēpalahame. Kapau na‘e pehē ‘e Sela ko iá ko hono uaifi, na‘e mei tāmate‘i ‘a ‘Ēpalahame pea na‘e ‘ikai mei lava ke fanau‘i mai ‘a e hako na‘e tala‘ofa ‘e he ‘Otuá kiate iá.​—wp17.3, p. 14-15.

Ko e hā ‘a e founga na‘e ngāue‘aki ‘e Elias Hutter ke tokoni‘i ‘a e fa‘ahinga na‘a nau loto ke ako ‘a e lea faka-Hepeluú?

Na‘á ne loto ke malava ‘a e kau akó ‘o fakafaikehekehe‘i ‘a e tupu‘anga ‘o e ngaahi fo‘i lea faka-Hepelū ‘i he Tohi Tapú pea mo ha lea fakapipiki mei mu‘a pe fakapipiki mei mui fekau‘aki mo ia. Ki he taumu‘a ko iá, na‘á ne pulusi ‘a e lea tefitó ‘i he fa‘unga matolu ka ko e lea fakapipiki mei mu‘á pe fakapipiki mei muí ‘o ‘ikai ‘i he fa‘unga matolu. ‘Oku ma‘u ‘a e founga meimei tatau ‘i he fakamatala ‘i lalo ‘i he New World Translation of the Holy Scriptures​With References.​wp17.4, p. 13-14.

Ko e hā ‘a e ngaahi me‘a tefito ‘oku totonu ke ne tākiekina ‘a e vakai ‘a ha Kalisitiane fekau‘aki mo hono tauhi ha me‘afana ke malu‘i‘aki ia mei he fa‘ahinga kehe ‘o e tangatá?

Ko e ni‘ihi eni: ‘Oku vakai ‘a e ‘Otuá ki he mo‘uí ‘oku toputapu. Na‘e ‘ikai faka‘ai‘ai ‘e Sīsū ‘a hono kau muimuí ke nau to‘o heletā ko ha malu‘i. (Luke 22:36, 38) ‘Oku fiema‘u ke tau tuki ‘etau ngaahi heletaá ke hoko ko e ngaahi mata‘i-palau. ‘Oku mahu‘inga ange ‘a e mo‘uí ‘i he me‘a fakamatelié. ‘Oku tau faka‘apa‘apa‘i ‘a e konisēnisi ‘o e ni‘ihi kehé, pea loto ke hoko ko e fa‘ifa‘itaki‘anga lelei. (2 Kol. 4:2)​—w17.07, p. 31-32.

Ko e hā ‘oku kehe ai ‘a e fakamatala ‘a Mātiu ki he tupu hake ‘a Sīsuú mei he fakamatala ‘a Luké?

‘Oku fakahangataha ‘a Mātiu kia Siosifa, hangē ko ‘ene fakafeangai ki he feitama ‘a Melé mo e pōpoaki faka‘otua ke ne hola ki ‘Isipite pea toki foki ki mui ai. ‘Oku fakahangataha ange ‘a Luke kia Mele; ko e fakatātaá, ko ‘ene ‘a‘ahi kia ‘Ilisapetí mo ‘ene fakafeangai ‘i he nofo ai pē ‘a e ki‘i tamasi‘i ko Sīsuú ‘i he temipalé.​—w17.08, p. 32.

Ko e hā ‘a e ngaahi me‘a ‘e ni‘ihi na‘e hao mai mei ai ‘a e Tohi Tapú?

Ko e ‘uhinga ‘o e ngaahi fo‘i lea mo e kupu‘i lea na‘e ngāue‘aki ‘i he Tohi Tapú kuo liliu ‘i he faai mai ‘a e taimí. Kuo tākiekina ‘e he ngaahi me‘a fakapolitikale ‘oku hokó ‘a e lea anga-mahení. Kuo ‘i ai ‘a e fakafepaki ki hono liliu ‘a e Tohi Tapú ki he ngaahi lea anga-mahení.​—w17.09, p. 19-21.

‘Oku ‘i ai hatau ‘āngelo tauhi?

‘Ikai. Na‘e lea ‘a Sīsū ki he‘ene kau ākongá fekau‘aki mo e kau ‘āngelo ‘oku nau mamata ki he fofonga ‘o e ‘Otuá. (Māt. 18:10) Na‘á ne pehē ‘oku mahu‘inga‘ia ‘a e kau ‘āngeló ‘i he‘ene kau ākongá, ‘o ‘ikai pehē ‘oku malu‘i fakaemana ‘e he kau ‘āngeló ‘a e tokotaha taki taha ‘o kinautolu.​—wp17.5, p. 5.

Ko e hā ‘a e tu‘unga mā‘olunga taha ‘o e ‘ofá?

Ko e a·gaʹpe ‘a e tu‘unga mā‘olunga taha ‘o e ‘ofá ‘i he‘ene makatu‘unga ‘i he ngaahi tefito‘i mo‘oni totonú. ‘E lava ke kau ki ai ‘a e ongo‘i māfana. Ka ‘oku tapua atu ai ‘a e ngaahi tefito‘i mo‘oni mā‘olunga hangē ko e ngāue ta‘esiokita ma‘á e lelei ‘a e ni‘ihi kehé.​—w17.10, p. 7.