Fehu‘i mei he Kau Lautohí
‘Oku pehē ‘i he Tohi Tapú ‘oku fiema‘u ha fakamo‘oni ‘e toko ua pe lahi ange kae toki fakapapau‘i ha me‘a. (Nōm. 35:30; Teu. 17:6; 19:15; Māt. 18:16; 1 Tīm. 5:19) Ka ‘i he malumalu ‘o e Laó, kapau na‘e tohotoho‘i ‘e ha tangata ha ta‘ahine kuo fakama‘u “‘i he vaó” peá ne kaikaila, na‘e ‘ikai ke halaia ‘a e ta‘ahiné ‘i he tono kae halaia ‘a e tangatá. Neongo na‘e ‘ikai ha fakamo‘oni ki he tohotohó, ko e hā ‘oku tonuhia ai ‘a e ta‘ahiné kae halaia ‘a e tangatá?
Ko e fakamatala ‘i he Teutalōnome 22:25-27 ‘oku ‘ikai fekau‘aki tefito pē ia mo hono fakamo‘oni‘i ‘a e halaia ‘a e tangatá, koe‘uhi kuo ‘osi mahino ia. Na‘e fakahangataha ‘a e lao ko ení ki hono fakapapau‘i ‘a e tonuhia ‘a e fefiné. Fakatokanga‘i ‘a e potutohí.
Ko e ngaahi veesi ki mu‘á ‘oku lave ai ki ha tangata na‘á ne fehokotaki fakasino mo ha fefine kuo fakama‘u “‘i he koló.” ‘I hono fai iá, na‘á ne halaia ‘i he tono, koe‘uhi ko e fefine kuo fakama‘ú na‘e vakai ki ai kuó ne ‘osi mali. Fēfē ‘a e fefiné? “Na‘e ‘ikai te ne kaikaila ‘i he koló.” Kapau na‘á ne fai pehē, kuo pau pē na‘e fanongo ki ai ha ni‘ihi kehe pea te nau taukapo‘i ia. Ka na‘e ‘ikai ke ne kaila. Ko ia ai, na‘á ne kau ‘i he tonó, ko ia na‘e fakamāu‘i kinaua na‘á na fakatou halaia.—Teu. 22:23, 24.
Na‘e fakahaa‘i leva ‘i he Laó ha tu‘unga kehe: “Kae kehe, kapau na‘e hokonoa ‘a e fetaulaki ‘a e tangatá mo e ta‘ahine kuo fakama‘ú ‘i he vaó pea fakamālohi‘i ia ‘e he tangatá ‘o ne mohe mo ia, ko e tangata na‘e mohe mo iá ko ia pē ‘e maté, pea kuo pau ke ‘oua na‘á ke fai ha me‘a ki he ta‘ahiné. Kuo ‘ikai fai ‘e he ta‘ahiné ha angahala ‘oku tuha mo e maté. Ko e me‘á ni ‘oku tatau pē ia mo hano ‘ohofi ‘e ha tangata ha taha kehe ‘o ne fakapoongi ia. He na‘e hokonoa ‘ene fetaulaki mo ia ‘i he vaó, pea na‘e kaikaila ‘a e ta‘ahine kuo fakama‘ú, ka na‘e ‘ikai ha taha ke ne fakahaofi ia.”—Teu. 22:25-27.
‘I he tu‘unga ko iá, na‘e tui ‘a e kau fakamāú ki he fefiné. ‘I he ‘uhinga fē? Na‘a nau pehē kuo pau pē na‘á ne “kaikaila, . . . ka na‘e ‘ikai ha taha ke ne fakahaofi ia.” Ko ia na‘e ‘ikai ke ne fai ha tono. Kae kehe, ko e tangatá, na‘á ne halaia ‘i he tohotoho mo e tono koe‘uhi na‘á ne ‘fakamālohi‘i ia ‘o ne mohe mo ia,” ‘a e fefine kuo fakama‘ú.
Ko ia ai, neongo na‘e fakahangataha ‘a e lao ko ení ki he tonuhia ‘a e fefiné, ko e fakamatalá na‘e fakahaa‘i mahino ai ‘a e halaia ‘a e tangatá ‘i he tohotoho mo e tono. ‘Oku lava ke tau tuipau ko e kau fakamāú te nau “fakatotolo‘i faka‘āuliliki ‘a e me‘á ni” pea fai ha fili ‘o fehoanaki mo e tu‘unga na‘e fokotu‘u mā‘ala‘ala ange ‘e he ‘Otuá ‘i he taimi lahi.—Teu. 13:14; 17:4; ‘Eki. 20:14.