Skip to content

Skip to table of contents

Ko ha Kaungāngāue Lelei Koe?

Ko ha Kaungāngāue Lelei Koe?

“NAʻÁ KU ʻi hono tafaʻakí ʻi he taimi ko iá ko ha tufunga pōtoʻi. . . . Naʻá ku fiefia ʻi hono ʻaó ʻi he taimi kotoa pē.” (Pal. 8:30) Ko e anga ia hono fakamatalaʻi ʻe he Tohi Tapú ʻa e ʻAlo ʻo e ʻOtuá lolotonga ʻa e laui taʻu lahi naʻá ne ngāue fakataha ai mo ʻene Tamaí ki muʻa ke haʻu ki he māmaní. Fakatokangaʻi ʻoku toe tala mai ʻe he veesi ko ení ʻa e anga ʻo e ongoʻi ʻa Sīsū ʻi he hoko ko ha kaungāngāue ʻo e ʻOtuá; naʻá ne “fiefia” ʻi Hono ʻaó.

Naʻe ako ʻe Sīsū ʻa e ngaahi ʻulungaanga naʻá ne ʻai ia ki mui ange ke ne hoko ko ha faʻifaʻitakiʻanga lelei ʻaupito ʻo ha kaungāngāue ʻo e faʻahinga naʻa nau feohi ʻi he māmaní. ʻE lava fēfē ke tau maʻu ʻaonga mei he faʻifaʻitakiʻanga ʻa Sīsuú? ʻI hono vakaiʻi fakalelei ʻene faʻifaʻitakiʻangá, ʻoku lava ke tau ʻiloʻi ʻa e tefitoʻi moʻoni ʻe tolu te ne tokoniʻi kitautolu ke hoko ko ha kaungāngāue lelei. ʻE ʻai kitautolu ʻe he ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ení ke lelei ange ʻetau malava ʻo fakatupulekina ha laumālie ʻo e fāʻūtaha mo e ngāue fakataha.

ʻI hono manatuʻi ʻa e faʻifaʻitakiʻanga ʻa Sihova mo Sīsū, mateuteu ke vahevahe atu hoʻo taukeí mo e ʻiló ki he kaungāngāué

TEFITOʻI MOʻONI 1: “FAKAHĀHĀ ʻO E FEFAKAʻAPAʻAPAʻAKÍ”

Ko ha kaungāngāue lelei ʻokú ne fakamahuʻingaʻi anga-fakatōkilalo ʻa hono kaungāngāué pea ʻikai ke ne fiehā. Ko e tōʻonga anga-fakatōkilalo ko iá naʻe ako ʻe Sīsū mei heʻene Tamaí. Neongo ko Sihova toko taha pē ʻoku tuha ke ui ko e Tokotaha-Fakatupú, naʻá ne fakahanga ʻa e tokangá ki he ngafa naʻe fakahoko ʻe hono ʻAló pea ko hono kaungāngāue. ʻOku tau sio naʻe tapua mai eni ʻi he lea ʻa e ʻOtuá: “Ta ngaohi tangata ʻi hota ʻīmisí.” (Sēn. 1:26) ʻOku ngalingali naʻe houngaʻia ʻa Sīsū ʻi he anga-fakatōkilalo ko eni ʻa Sihová.​—Saame 18:35.

ʻI he ʻi māmani ʻa Sīsuú, naʻá ne fakahāhā ʻa e anga-fakatōkilalo meimei tatau. ʻI hono fakahīkihikiʻi ia koeʻuhi ko ʻene ngaahi lavameʻá, naʻá ne ʻave ʻa e lāngilangí ki he Tokotaha naʻá ne tuha mo iá. (Mk. 10:17, 18; Sione 7:15, 16) Naʻe feinga ʻa Sīsū ke tauhi maʻu ha ʻatimosifia nonga mo ʻene kau ākongá pea ui kinautolu ko e ngaahi kaumeʻa kae ʻikai ko e kau tamaioʻeiki. (Sione 15:15) Naʻe aʻu ʻo ne fufulu honau vaʻé ke akoʻi kiate kinautolu ʻa e lēsoni ʻi he anga-fakatōkilaló. (Sione 13:5, 12-14) ʻOku lelei foki kiate kitautolu ke fakamahuʻingaʻi hotau kaungāngāué kae ʻikai ko hono fakamuʻomuʻa ʻetau lelei fakafoʻituituí ʻi haʻanautolú. ʻI heʻetau “fakahāhā ʻo e fefakaʻapaʻapaʻakí” pea ʻikai ke tau hohaʻa pe ko hai nai te ne maʻu ʻa e lāngilangí, ʻe lahi ange ai ʻa e meʻa ʻe lava ke fakahokó.​—Loma 12:10.

Ko ha tokotaha anga-fakatōkilalo ʻokú ne ʻiloʻi foki “ʻoku lavameʻa ia ʻi he tokolahi ʻa e kau faleʻí.” (Pal. 15:22) Tatau ai pē pe ko e hā ʻa e taukei pe malava ʻoku tau maʻú, kuo pau ke tau manatuʻi ʻoku ʻikai ha tangata te ne ʻiloʻi ʻa e meʻa kotoa pē. Naʻa mo Sīsū naʻá ne ʻiloʻi naʻe ʻi ai ʻa e ngaahi meʻa naʻe ʻikai te ne ʻilo. (Māt. 24:36) Pehē foki, naʻá ne mahuʻingaʻia ʻi he meʻa naʻe ʻilo pe fakakaukau ki ai ʻene kau ākonga taʻehaohaoá. (Māt. 16:13-16) Tā neʻineʻi ke ongoʻi fiemālie ʻa hono kaungāngāué ke fakaofiofi kiate ia! ʻI he tuʻunga meimei tatau, ʻi heʻetau anga-fakatōkilalo ʻo manatuʻi hotau ngātangá pea fanongo ki he niʻihi kehé, ʻoku tau pouaki ai ha vahaʻangatae melino mo kinautolu, pea ʻi he ngāue fakatahá “ʻoku lavameʻa ia.”

ʻOku tautefito ʻa e mahuʻinga ki he kau mātuʻá ke nau faʻifaʻitaki kia Sīsū ʻi he tafaʻaki ko ení ʻi heʻenau ngāue fakatahá. ʻOku fiemaʻu ke nau manatuʻi ko e laumālie māʻoniʻoní ʻoku lava ke ne tākiekina ha mātuʻa pē ʻi he kulupu ʻo e kau mātuʻá. Kapau ʻoku feinga ʻa e kau mātuʻá ʻi he lolotonga ʻenau fakatahá ke tauhi maʻu ha ʻatimosifia ʻa ia ʻoku ongoʻi tauʻatāina ʻa e taha kotoa ke kau ki ai, te nau fai fakataha ʻa e ngaahi fili ʻe maʻu ʻaonga mei ai ʻa e fakatahaʻangá fakalūkufua.

TEFITOʻI MOʻONI 2: “TUKU KE HOKO HOʻOMOU FAKAʻATUʻÍ ʻO ʻILOʻI”

Ko ha kaungāngāue lelei ʻokú ne fakaʻatuʻi ʻi he fakafeangai ki hono kaungāngāué. ʻOkú ne ngaofengofua mo ʻulutukua. Ko e moʻoni naʻe maʻu ʻe Sīsū ʻa e ngaahi faingamālie lelei ke vakai ki he fakaʻatuʻi ʻene Tamaí. Ko e fakatātā, naʻe fekauʻi mai ia ʻe Sihova ke ne huhuʻi ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá mei he tautea mate naʻa nau tuha mo iá.​—Sione 3:16.

Naʻe ʻulutukua ʻa Sīsū ʻo ka fiemaʻu pe feʻungamālie. Manatuʻi naʻá ne tokoni ki ha fefine Finisia, neongo naʻe fekauʻi mai ia ki he fale ʻo ʻIsilelí. (Māt. 15:22-28) Naʻá ne toe fakaʻatuʻi ʻi he meʻa naʻá ne ʻamanekina mei heʻene kau ākongá. Hili hono fakaʻikaiʻi ʻa Sīsū ʻe hono kaumeʻa ofi ko Pitá, naʻá ne mateuteu ke fakamolemoleʻi ia. Ki mui ai, naʻá ne tuku kia Pita ʻa e ngaahi fatongia mamafa. (Luke 22:32; Sione 21:17; Ngā. 2:14; 8:14-17; 10:44, 45) ʻOku fakahaaʻi mahino mai ʻi he faʻifaʻitakiʻanga ʻa Sīsuú ʻoku totonu ke tau “tuku ke hoko [ʻetau] fakaʻatuʻí ʻo ʻiloʻi ʻe he tangata kotoa pē” ʻaki ʻetau hoko ʻo ʻulutukua.​—Fil. 4:5, fkm. ʻi lalo.

Ko e hoko ʻo fakaʻatuʻí ʻokú ne ueʻi foki kitautolu ke ngaofengofua koeʻuhi ke fengāueʻaki fakataha mo e faʻahinga kakai kotoa pē. Naʻe fakafeangai lelei ʻaupito ʻa Sīsū ki he faʻahinga naʻe ʻiate iá ʻo tukuakiʻi ai ia ʻe hono ngaahi fili loto-koví “ko ha kaumeʻa ʻo e kau tānaki tukuhaú mo e kau angahalá” ʻa ia naʻa nau tali ʻene pōpoakí. (Māt. 11:19) ʻE lava ke tau hangē ko Sīsuú, ʻo lavameʻa ʻi he ngāue fakataha mo e niʻihi kehé? Ko Louis, ko ha tokoua naʻá ne ngāue fefonongaʻaki pea ʻi Pēteli ʻo ngāue mo e faʻahinga mei he puipuituʻa kehekehe, ʻokú ne pehē: “Kuó u feinga ke fakahoa ʻa e kulupu taki taha ʻoku ou ngāue mo iá ki ha ʻā ʻoku langa ʻaki ʻa e ngaahi maka fuo kehekehe. ʻI hono fakatonutonu ʻa e feituʻu ke fokotuʻu ai ʻa e ngaahi foʻi maká, ʻe lava ke ke maʻu ai ha ʻā ʻoku hangatonu. Naʻá ku toe feinga ke fai mo e ngaahi fakatonutonu fakafoʻituitui koeʻuhi ke tokoni ki he hangatonu ʻa e ʻaá.” He laumālie lelei ē ko ia!

Ko ha kaungāngāue lelei heʻikai ke ne fufū ha fakamatala koeʻuhí pē ke ne kei puleʻi ʻa e niʻihi kehé

Ko fē taimi ʻe lava ke tau fakahāhā ai ha laumālie fāitaha ʻi heʻetau fakatahaʻanga fakalotofonuá? ʻOku tau maʻu ʻa e faingamālie ke fai pehē ʻi he taimi ʻoku tau ngāue fakataha ai mo ʻetau kulupu malangá. ʻE lava ke tau ngāue mo e kau malanga ʻoku kehe honau fatongia fakafāmilí meiate kitautolu pe ʻoku ʻikai ke tau taʻumotuʻa tatau. ʻE lava ke tau feinga ke fakaʻatuʻi ʻi heʻetau feʻunuʻaki ʻa e vave pe founga ʻoku tau ngāue aí ke tokoni ke nau maʻu ha ngāue fakafaifekau ola lelei ange?

TEFITOʻI MOʻONI 3: “MATEUTEU KE FAI HA VAHEVAHE ATU”

Ko ha kaungāngāue lelei ʻokú ne “mateuteu ke fai ha vahevahe atu.” (1 Tīm. 6:18) Lolotonga ʻa e ngāue ʻa Sīsū ʻi he tafaʻaki ʻo ʻene Tamaí, kuo pau pē naʻá ne fakatokangaʻi naʻe ʻikai fufū ʻe Sihova ha meʻa meiate ia. ʻI Heʻene “teuteu ʻa e langí,” naʻe “ʻi ai” ʻa Sīsū pea naʻe lava ke ne ako meiate Ia. (Pal. 8:27) Ki mui ai, naʻe vahevahe fiefia ʻe Sīsū ki heʻene kau ākongá “ʻa e ngaahi meʻa kotoa pē [naʻá ne] fanongo ai” mei heʻene Tamaí. (Sione 15:15) ʻI hono manatuʻi ʻa e sīpinga ko iá, ko kitautolu foki ʻoku totonu ke tau mateuteu ke vahevahe atu ʻetau ʻiló mo e taukeí ki hotau kaungāngāué. Ko e moʻoni, ko ha kaungāngāue lelei heʻikai ke ne fufū mei he niʻihi kehé ha fakamatala ʻoku fiemaʻu pe ʻaonga koeʻuhí pē ke ne kei puleʻi kinautolu. Te ne fiefia ke vahevahe atu ki he niʻihi kehé ʻa e ngaahi meʻa lelei kuó ne akó.

ʻE lava ke tau toe vahevahe atu ʻa e ngaahi lea fakalototoʻa ki hotau kaungāngāué. ʻI hono fakatokangaʻi ʻe ha taha ʻetau ngaahi feingá pea fakahaaʻi mai ha houngaʻia loto-moʻoni, ʻikai ʻoku māfana ai hotau lotó? Naʻe vaheʻi ʻe Sīsū ʻa e taimi ke tala ange ki hono kaungāngāué ʻa e lelei naʻá ne vakai ki ai ʻiate kinautolú. (Fakafehoanaki mo e Mātiu 25:19-23; Luke 10:17-20.) Naʻe aʻu ʻo ne tala ange te nau “fai ʻa e ngaahi ngāue ʻoku lahi ange ia” ʻiate ia. (Sione 14:12) ʻI he pō ki muʻa ke ne pekiá, naʻá ne fakaongoongoleleiʻi ʻene kau ʻapositolo faitōnungá, ʻo pehē: “Ko kimoutolu ia ʻa e faʻahinga kuo nōfoʻi mo au ʻi hoku ngaahi ʻahiʻahí.” (Luke 22:28) Sioloto atu ki he maongo ki honau lotó ʻene leá pea ueʻi kinautolu ke nau fai ha ngāue! Kapau te tau vaheʻi foki mo e taimi ke fakaongoongoleleiʻi hotau kaungāngāué, ko e moʻoni te nau fiefia ange pea ola lelei ange ʻenau ngāué.

ʻE LAVA KE KE HOKO KO HA KAUNGĀNGĀUE LELEI

“Ko ha kaungāngāue lelei ʻoku ʻikai fiemaʻu ia ke ne haohaoa,” ko e lea ia ʻa ha tokoua ko Kayode, “ka ʻokú ne ʻai ke fiefia mo fakamaʻamaʻa ʻa e ngāué ki he faʻahinga ʻokú ne ngāue mo iá.” Ko ha kaungāngāue pehē koe? Fēfē ke ke ʻeke ange ki he niʻihi ho kaungāngāue Kalisitiané pe ko e hā ʻenau fakakaukau fekauʻaki mo koe ʻi he tuʻungá ni? Kapau ʻoku nau fiefia ʻi he ngāue mo koé, ʻo hangē ko e fiefia ʻa e kau ākonga ʻa Sīsuú ʻi he ngāue mo iá, ʻe lava ke ke lea fakataha mo e ʻapositolo ko Paulá: “Ko e kaungāngāue kimautolu ke mou fiefia ai.”​—2 Kol. 1:24.