Fakatuipau Mālohi mei he Mata‘itohi Faka-Hepelū Si‘isi‘i Tahá
‘E lava mo‘oni ke tau tuipau ‘e hoko mo‘oni ‘a e ngaahi tala‘ofa kotoa ‘a e ‘Otuá? Na‘e tuipau ki ai ‘a Sīsū, pea na‘e langa hake ‘e he‘ene akonakí ‘a e tui ‘i he‘ene kau fanongó. Fakakaukau angé ki he talanoa fakatātā na‘á ne fai ‘i he‘ene Malanga ‘i he Mo‘ungá, hangē ko ia ‘oku hiki ‘i he Mātiu 5:18: “‘Oku ou tala mo‘oni atu kiate kimoutolu, ‘e vave ange ha mole ‘a e langí mo māmani, ‘i ha mole atu ha ki‘i mata‘itohi si‘isi‘i pe ko ha fo‘i kohi ‘e taha ‘i he Laó kae ‘oua kuo fakahoko hono kotoa.”
Ko e mata‘itohi si‘isi‘i taha ‘o e ‘alafapeti faka-Hepeluú ko e י (yod), ‘a ia ko e ‘uluaki mata‘itohi ia ‘o e Tetakalamatoní, ko e huafa toputapu ‘o e ‘Otuá, ‘a e Sihová. * Tānaki atu ki he ngaahi fo‘i lea mo e ngaahi mata‘itohi tonu ‘o e Lao ‘a e ‘Otuá, na‘e vakai ‘a e kau sikalaipé mo e kau Fālesí ki he “fo‘i kohi” taki taha ‘oku mahu‘inga ‘aupito.
Na‘e pehē ‘e Sīsū ‘oku ngalingali lahi ange ke mole ‘a e langí mo māmani ‘i hano ta‘efakahoko ‘a e fakaikiiki si‘isi‘i taha ‘o e Laó. Neongo ia ‘oku fakapapau‘i mai kiate kitautolu ‘e he Folofolá ko e langí mo e māmaní tonu te na tu‘u ai pē ‘o ta‘engata. (Saame 78:69) Ko ia ai, ko e fakamatala fakatupu tokanga ko ení ‘oku fakahaa‘i ai na‘a mo e fakaikiiki si‘isi‘i taha ‘o e Laó ‘e ‘ikai ke ta‘efakahoko.
‘Oku tokanga ‘a Sihova ko e ‘Otuá ki he fanga ki‘i fakaikiikí? ‘Io, ‘oku pehē. Fakakaukau angé ki he me‘á ni: Na‘e tala ki he kau ‘Isileli ‘i he kuonga mu‘á kuo pau ke ‘oua na‘a nau fesi‘i ha hui ‘o e lami ‘o e Pāsová. (‘Ekisoto 12:46) Mahalo pē, ko ha fakaikiiki si‘isi‘i ia. Na‘a nau mahino‘i ‘a e ‘uhinga ‘oku ‘ikai totonu ai ke nau fesi‘i ha taha ‘o e ngaahi huí? Ngalingali pē na‘e ‘ikai. Neongo ia, na‘e ‘afio‘i ‘e Sihova ko e ‘Otuá ko e fakaikiiki ko ení na‘e tu‘u fakaekikite ia ki he mo‘oni‘i me‘a ko e Mīsaiá ‘e ‘ikai fesi‘i ha taha ‘o hono ngaahi huí ‘i hono tāmate‘i ‘i he ‘akau fakamamahí.—Saame 34:20; Sione 19:31-33, 36.
Ko e hā ‘oku ako‘i mai kiate kitautolu ‘e he ngaahi lea ‘a Sīsuú? Ko kitautolu foki ‘e lava ke tau tuipau kakato ‘e hoko mo‘oni ‘a e ngaahi tala‘ofa kotoa ‘a Sihova ko e ‘Otuá, ‘o a‘u ki he fakaikiiki faka‘osí. Ko ha fakatuipau mālohi mo‘oni ia mei he mata‘itohi faka-Hepelū si‘isi‘i tahá!
^ pal. 3 Ko e mata‘itohi si‘isi‘i taha ‘o e ‘alafapeti faka-Kalisí ko e iota pea ‘oku hā mahino ‘oku meimei tatau ia mo e ‘alafapeti faka-Hepelū ko e י (yod). Hangē ko hono mu‘aki hiki ‘a e Lao ‘a Mōsesé pea ‘omai ‘i he lea faka-Hepeluú, ‘oku ngalingali na‘e ‘uhinga ‘a Sīsuú ki he mata‘itohi faka-Hepeluú.