Skip to content

Skip to table of contents

ʻOku Tau Fiemaʻu ʻa e Kautaha ʻa Sihová

ʻOku Tau Fiemaʻu ʻa e Kautaha ʻa Sihová

ʻOku Tau Fiemaʻu ʻa e Kautaha ʻa Sihová

KUÓ KE fanongo ʻi ha taha ʻokú ne pehē, “ʻOku ou tui ki he ʻOtuá kae ʻikai ki he lotu fakaekautahá”? Ko e ngaahi fakakaukau meimei tatau ʻoku faʻa fakahaaʻi ʻe he faʻahinga tāutaha ʻa ia ko e kau ō faivelenga ia ʻi ha taimi ki he lotú ka naʻa nau hoko ʻo loto-mamahi ʻi he taʻemalava ʻe heʻenau lotú ke feau ʻenau ngaahi fiemaʻu fakalaumālié. Neongo ʻa e ongoʻi feifeitamaki ʻi he ngaahi kautaha lotú fakalūkufua, ʻoku fakamatematē ʻa e tokolahi ʻoku nau kei loto pē ke lotu ki he ʻOtuá. Kae kehe, ʻoku nau tui, ʻoku lelei ange ke lotu kiate ia ʻi he founga pē ʻanautolú ʻi hano fai ia ʻi he feohi mo ha siasi pe ko ha kautaha kehe.

Ko e hā e lau ʻa e Tohitapú? ʻOku loto ʻa e ʻOtuá ke feohi ʻa e kau Kalisitiané mo ha kautaha?

Maʻu ʻAonga ʻa e Muʻaki Kau Kalisitiané ʻi Hono Fokotuʻutuʻu Māú

ʻI he Penitekosi 33 T.S., naʻe lilingi hifo ai ʻe Sihova ʻa hono laumālie māʻoniʻoní, ʻo ʻikai ki ha kau tui mavahe tokosiʻi , ka ki ha kulupu ʻo e kau tangata mo e kau fefine naʻa nau fakatahataha “ʻi ha potu ʻe taha,” ʻa ia, naʻe ʻi ha loki ʻi ʻolunga ʻi he kolo ko Selusalemá. (Ngāue 2:1) ʻI he taimi ko iá, naʻe faʻu ai ʻa e fakatahaʻanga Kalisitiané, ʻa ia naʻe hoko ko ha kautaha fakavahaʻapuleʻanga. Naʻe fakamoʻoniʻi eni ko ha tāpuaki moʻoni ki he muʻaki kau ākonga ko iá. Ko e hā hono ʻuhingá? Ko e meʻa ʻe taha, ne ʻoange kiate kinautolu ha vāhenga-ngāue mahuʻinga​—ʻa ia ko hono malangaʻi ʻa e ongoongo lelei ʻo e Puleʻanga ʻo e ʻOtuá ʻo faifai atu ai pē “ki mamani katoa.” (Mātiu 24:14) ʻI he fakatahaʻangá ʻoku lava ke ako ai ʻa e kau ului foʻoú mei he ngaahi kaungātui taukeí ʻa e founga ke fakahokoʻaki ʻa e ngāue fakamalangá.

Naʻe vave ʻa e mafola atu ʻa e pōpoaki ʻo e Puleʻangá ʻo fakalaka ʻi he ngaahi ʻā ʻo Selusalemá. ʻI he vahaʻa ʻo e 62 mo e 64 T.S., naʻe tohi ai ʻe he ʻapositolo ko Pitá ʻa ʻene ʻuluaki tohi ki he kau Kalisitiane ʻa ia naʻa nau “nofo movetevete ʻi Ponito, Kaletia, Kapatosia, Esia, mo Pitinia,” ʻoku nau ʻi ai kotoa ʻi Toake ʻo onopōní. (1 Pita 1:1) Naʻe toe ʻi ai mo e kau tui ʻi Pālesitaine, Lepanoni, Sīlia, Saipalo, Kalisi, Kēliti, mo ʻĪtali. Hangē ko e tohi ʻa Paula ki he kau Kolosé ʻi he 60-61 T.S., ko e ongoongo leleí ne “malangaʻaki ki he meʻa moʻui kotoa pe ʻi he lalo langi.”​—Kolose 1:​23.

Ko ha ʻaonga hono ua ʻo e feohi mo ha kautaha ko e fakalototoʻa ʻe lava ke fefaiʻaki ʻe he kau Kalisitiané ʻiate kinautolú. ʻI he feohi mo e fakatahaʻangá, ʻoku lava ai ke fanongo ʻa e kau Kalisitiané ki he ngaahi malanga longomoʻui, ako fakataha ʻa e ngaahi Konga Tohitapu Toputapú, vahevahe ʻa e ngaahi meʻa fakatupu tui mālohi naʻe hokosia, pea kau fakataha mo e kaungātuí ʻi he lotu. (1 Kolinito, vahe 14) Naʻe lava ai ʻa e kau tangata matuʻotuá ke “tauhi ʻa e fanga sipi ʻa e ʻOtua. ”—1 Pita 5:2.

ʻI he tuʻunga ko e kau mēmipa ʻo e fakatahaʻangá, ʻoku toe pau ke feʻiloʻaki ʻa e kau Kalisitiané pea hoko ʻo ʻo feʻofaʻaki. ʻI he mamaʻo mei he ongoʻi kavengaʻia ʻi heʻenau feohi mo e fakatahaʻangá, naʻe langa hake mo fakaivimālohi ʻe he meʻa ko iá ʻa e muʻaki kau Kalisitiané.​—Ngāue 2:​42; 14:27; 1 Kolinito 14:26; Kolose 4:​15, 16.

Ko e toe ʻuhinga ʻe taha naʻe fiemaʻu ai ʻa e fakatahaʻanga fāʻūtaha ʻi māmani lahí, pe kautahá, ke pouaki ʻa e fāʻūtahá. Naʻe ako ʻa e kau Kalisitiané ke nau “lea taha.” (1 Kolinito 1:​10) Naʻe mātuʻaki mahuʻinga eni. Ko e kau mēmipa ʻo e fakatahaʻangá naʻa nau haʻu mei ha ngaahi ʻātakai fakaeako mo fakasōsiale kehekehe. Naʻa nau lea ʻi he ngaahi lea kehekehe, pea naʻe ʻi ai ʻenau ngaahi faikehekehe maeʻeeʻa lelei ʻi he ʻulungāngá. (Ngāue 2:​1-​11) Naʻe ʻi ai ʻa e ngaahi faikehekehe moʻoni ʻi he fakakaukaú, ʻi he taimi ʻe niʻihi. Kae kehe, naʻe tokoniʻi ʻa e kau Kalisitiané ke nau fakaleleiʻi ʻa e ngaahi faikehekehe pehē ʻi he loto fakatahaʻangá.​—Ngāue 15:​1, 2; Filipai 4:​2, 3.

Ko e ngaahi fehuʻi mafatukituki ko ia naʻe ʻikai lava ke fakaleleiʻi ʻe he kau mātuʻa fakalotofonuá naʻe ʻave ia ki he kau ʻovasia fefonongaʻaki matuʻotuʻa, hangē ko Paulá. Ko e ngaahi meʻa mātuʻaki mahuʻinga fakaetokāteliné naʻe ʻave ia ki ha kulupu pule tefito naʻe tuʻu ʻi Selusalema. Naʻe tomuʻa faʻuʻaki ʻa e kulupu pulé ʻa e kau ʻapositolo ʻa Sīsū Kalaisí ka naʻe fakalahi atu ia ki mui ange ke fakakau ki ai ʻa e kau tangata taʻumotuʻa ʻo e fakatahaʻanga ʻi Selusalemá. Naʻe mahino ki he fakatahaʻanga taki taha ʻa e mafai ʻo e kulupu pulé kuo foaki ʻe he ʻOtuá mo hono kau fakafofongá ke nau fokotuʻutuʻu ʻa e ngāue fakafaifekaú, fakanofo ʻa e kau tangata ki he ngaahi tuʻunga ʻo e ngāué, pea fai ʻa e ngaahi fili ʻi he ngaahi meʻa fakatokāteliné. ʻI he taimi naʻe fakaleleiʻi ai ha fakakikihi ʻe he kulupu pulé, naʻe tali ʻe he ngaahi fakatahaʻangá ʻa e filí pea “naʻa nau fiefia ʻi he tokoni.”​—Ngāue 15:​1, 2, 28, 30, 31.

ʻIo, naʻe ngāueʻaki ʻe Sihova ha kautaha ʻi he ʻuluaki senitulí. Kae fēfē ʻa e ʻahó ni?

ʻOku Tau Fiemaʻu ha Kautaha ʻi he ʻAhó Ni

ʻI he hangē ko honau ngaahi hoatatau ʻi he ʻuluaki senitulí, ʻoku fai fakamātoato ʻe he Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻi he ʻahó ni ʻa e fekau ke malangaʻi ʻa e ongoongo lelei ʻo e Puleʻangá. Ko e founga ʻe taha ʻoku nau fakahoko ai ʻa e ngāué ni ko hono tufaki ʻa e ngaahi Tohitapu mo e ngaahi tohi tokoni ako Tohitapu, ʻa ia ʻoku fiemaʻu ai ʻa e kautahá.

Ko e ngaahi tohi faka-Kalisitiané kuo pau ke teuteuʻi lelei, siviʻi ke totonu, pulusi, pea toki fakaheka vaka leva ki he ngaahi fakatahaʻangá. ʻI he tafaʻaki ʻe tahá, ko e kau Kalisitiane tāutahá kuo pau ke nau pole ke ʻave ʻa e tohí ki he faʻahinga ko ia ʻoku nau loto ke lau iá. Kuo aʻu ʻa e pōpoaki ʻo e Puleʻangá ki he laui miliona ʻi he founga ko ení. Ko e kau faipulusi ʻo e ongoongo leleí ʻoku nau feinga ke fakahoko ʻenau ngāue fakamalangá ʻi ha founga maau, ʻo fakapapauʻi ʻoku ʻikai ke ngāueʻi ʻo fuʻu hulu ha konga ʻo e feituʻú lolotonga ia ʻoku liʻaki ʻa e ngaahi konga kehé. Ko e kotoa ʻo e ngaahi meʻá ni ʻoku fiemaʻu ki ai ha kautaha.

Koeʻuhi “ʻoku ʻikai ke filifilimanako ʻa e ʻOtua,” kuo pau ke liliu ʻa e ngaahi Tohitapú mo e ngaahi tohi faka-Tohitapú. (Ngāue 10:34) ʻI he lolotonga ní, ko e makasini ko ení ʻoku ala maʻu ia ʻi he ngaahi lea ʻe 132, pea ko hono kaungā makasiní, ʻa e Awake!, ʻoku pulusi ia he lea ʻe 83. ʻOku fiemaʻu ki he meʻá ni ʻa e ngaahi timi fokotuʻutuʻu maau lelei ʻo e kau liliu-lea ʻi he māmaní takatakai.

ʻOku maʻu ʻe he kau mēmipa ʻo e fakatahaʻangá ʻa e fakalototoʻa ʻi he taimi ʻoku nau maʻu ai ʻa e ngaahi fakataha mo e ngaahi ʻasemipilī faka-Kalisitiané. ʻOku nau fanongo ai ki he ngaahi malanga fakaueʻiloto faka-Tohitapu, ako fakataha ʻa e ngaahi Konga Tohitapú, vahevahe ʻa e ngaahi meʻa fakatupu langa hake naʻe hokosia, pea kau fakataha mo e kaungālotú ʻi he lotú. Pea hangē ko honau fanga tokoua ʻi he ʻuluaki senitulí, ʻoku nau fiefia ʻi he ngaahi ʻaʻahi fakatupu tui mālohi mei he kau ʻovasia fefonongaʻaki anga-ʻofá. Ko ia ai, ko e kau Kalisitiane he ʻaho ní ʻoku faʻuʻaki kinautolu ʻa e “takanga pe taha, pea taha pe ʻa e tauhi.”—Sione 10:16.

Ko e moʻoni, ʻoku ʻikai ke haohaoa ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová, pea pehē ki honau muʻaki ngaahi hoatataú. Neongo ia ʻoku nau ngāue fakataha ʻi he fāʻūtaha. Ko hono olá, ʻoku fakahoko ai ʻa e ngāue malangaʻi ʻo e Puleʻangá ʻi he kotoa ʻo e māmaní.​—Ngāue 15:​36-​40; Efeso 4:​13.

[Fakatātā ʻi he peesi 31]

Ko e kau Kalisitiane he ʻaho ní ʻoku faʻuʻaki kinautolu ʻa e “takanga pe taha, pea taha pe ʻa e tauhi”