Skip to content

Skip to table of contents

Ngaahi Fehuʻi mei he Kau Lautohí

Ngaahi Fehuʻi mei he Kau Lautohí

Ngaahi Fehuʻi mei he Kau Lautohí

Ko e hā hono lahi ʻoku fiemaʻu ai ki ha uaifi Kalisitiane loto-tōnunga ke ne talitekeʻi ha feinga vete ʻoku kamata ʻe hono hoá?

ʻI he taimi naʻe kamata ai ʻa e nofo mali fakaetangatá, naʻe pehē ʻe he ʻOtuá ʻoku totonu ki ha husepāniti mo ha uaifi ke na “pikitai” fakataha. (Senesi 2:​18-24) Naʻe hoko ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá ʻo taʻehaohaoa, ʻo iku ai ki he ngaahi palopalema ʻi he ngaahi nofo mali lahi, ka ko e finangalo ʻo e ʻOtuá ʻoku kei totonu ki he ongo meʻá ke na pīkitai fakataha pē. Naʻe tohi ʻe he ʻapositolo ko Paulá: “Ka ki he kakai kuo mali ʻoku ou tuʻutuʻuni—ka talaʻehai ko au pe, ka ko e tuʻutuʻuni ʻa e ʻEiki—ke ʻoua naʻa mavae ʻa e fefine mo hono husepaniti: (ka ʻo kapau kuo fai ʻa e mavae, ke ne nofo taʻemali, pe ke ne fakalelei mo hono husepaniti:) pea ke ʻoua naʻa tukuange ʻe he husepaniti hono uaifi.”—1 Kolinito 7:​10, 11.

ʻOku fakamoʻoniʻi mai ʻe he ngaahi lea ko iá ʻi he lotolotonga ʻo e faʻahinga taʻehaohaoa ʻo e tangatá ʻe fili ai ʻi he taimi ʻe niʻihi ha hoa ke ne mavahe. Ko e fakatātaá, naʻe pehē ʻe Paula kapau ʻe māvae ha hoa, ko e ongo tafaʻakí fakatouʻosi te na “nofo taʻemali.” Ko e hā hono ʻuhingá? Sai, ʻoku māvae ʻa e hoá, ka ʻoku kei hokohoko atu pē ʻa e haʻi ʻa e toko uá fakaekinaua ʻi he vakai mai ʻa e ʻOtuá. Naʻe malava ʻe Paula ke ne leaʻaki ʻení koeʻuhi naʻe fokotuʻu ʻe Sīsū ʻa e tuʻunga ki he nofo mali Kalisitiané: “Ka ai ha taha te ne liʻaki [“veteʻi,” NW] hono uaifi, ʻo ʻikai ʻi haʻane feʻauaki [faka-Kalisí, por·neiʹa], pea ne toki mali mo ha fefine kehe, ʻoku ne [tono].” (Mātiu 19:9) ʻIo, ko e makatuʻunga pē ʻe taha ki he veté ʻa ē ʻokú ne fakangata Fakatohitapu ha nofo mali ko e “feʻauaki,” ʻa ia, ko e fehokotaki fakasino taʻetaau. ʻOku hā mahino, ʻi he meʻa naʻe lave ki ai ʻa Paulá, naʻe ʻikai ha taha ia ʻi he ongo meʻá naʻe ʻulungaanga taʻetaau, ko ia ʻi he taimi kuo māvae ai ha husepāniti pe ko ha uaifi, naʻe ʻikai ke ngata ʻa e nofo malí ia ai ʻi he vakai ʻa e ʻOtuá.

Naʻe lea leva ʻa Paula ki he tuʻunga ʻa ia ʻoku maʻu ai ʻe ha Kalisitiane moʻoni ha hoa ʻoku ʻikai ko ha tokotaha tui. Fakakaukau ange ki he ngaahi fakahinohino ʻa Paulá: “Kapau ʻoku lau mavae ʻe ia ʻoku taʻelotu, tuku ke mavae. ʻOka pehe ha meʻa, ʻoku ʻikai ke haʻisia ha tangata lotu pe ha fefine lotu: ka kuo ui kitaua ʻe he ʻEiki ki he nofo vālelei.” (1 Kolinito 7:​12-16) Ko e hā ʻoku malava ke fai ʻe ha uaifi loto-tōnunga kapau ʻoku liʻaki ia ʻe hono husepāniti taʻetuí, naʻa mo e feinga ki ha vete fakalao meiate ia?

ʻOkú ne loto nai ke ne kei nofo mo ia. ʻOkú ne kei ʻofa nai ʻiate ia, ongoʻi ʻena ngaahi fiemaʻu fakaeongó mo fakaefehokotaki fakasinó, pea ʻiloʻi ʻoku ʻi ai ʻa e fiemaʻu ʻo e poupou fakamatelie kiate ia mo ha fānau iiki nai ʻokú na maʻu. ʻOkú ne toe ʻamanaki nai, ʻi he ʻalu ʻa e taimí, ʻe hoko ai ʻa hono husepānití ko ha tokotaha tui pea hao ai. Neongo ia, kapau ʻokú ne fai ha ngaahi laka ke fakangata ʻa e nofo malí (ʻi ha ʻuhinga taʻefakatohitapu), ʻe malava ʻe he uaifí ke ne “tuku ke mavae,” ʻo hangē ko ia naʻe tohi ʻe Paulá. ʻE ngāueʻaki ʻa e meʻa tatau pē kapau ʻoku taʻetokaʻi ʻe ha husepāniti tui ia ʻa e vakai ʻa e ʻOtuá ki he nofo malí pea vilitaki ki he māvaé.

Neongo ia, ʻi ha tuʻunga pehē, ʻoku fiemaʻu nai ʻe he uaifí ia ke maluʻi ia mo e fānaú. ʻO anga-fēfē? Te ne fiemaʻu nai ke ne kei tauhi fakalao ʻa siʻene fānaú koeʻuhi ke ne kei hokohoko atu hono fakahāhaaʻi kiate kinautolu ʻa e ʻofa fakafaʻeé, ʻoange kiate kinautolu ʻa e akoʻi fakaeʻulungāngá, pea fakahūhū kiate kinautolu ʻa e tui ʻoku makatuʻunga ʻi he ngaahi akonaki lelei ʻa e Tohitapú. (2 Timote 3:15) ʻOku malava ʻe he vete malí ke ne ʻai ʻa ʻene ngaahi totonú ke ʻi he tuʻunga fakatuʻutāmaki. Ko ia ai, te ne fou nai ʻi ha ngaahi sitepu ke fakahaaʻi totonu ia ʻi he ʻao ʻo e kau maʻu mafaí koeʻuhi ke maluʻi ʻa ʻene totonu ke ne kei maʻu ʻa ʻene fānaú pea ke fakapapauʻi kuo fakamoʻuaʻi ʻa hono husepānití ke ne tokoni ki he fāmili naʻá ne liʻakí. ʻI he ngaahi feituʻu ʻe niʻihi, ko ha fefine ʻokú ne fakakikihiʻi ha vete mali ʻoku malava ke ne fakamoʻoni ʻi ha ngaahi tohi fakalao ʻoku fokotuʻu ai ʻa e ngaahi tokonaki ki hono tauhi ʻo e fānaú pea mo e tokoni fakapaʻanga, ʻo ʻikai ha loto ki he vete mali ko ia ʻoku feinga ki ai ʻa hono husepānití. ʻI ha feituʻu kehe, ko e fakalea ʻo e ngaahi fakamatalá ʻoku fakahaaʻi ai ʻokú ne loto ki he vete malí; ko ia ai, kapau naʻe halaia ʻa hono husepānití ʻi he tonó, ʻe ʻuhinga leva ʻa e fakamoʻoni ʻa e uaifí ʻi he ngaahi meʻá ni ʻokú ne talitekeʻi ia.

Ko e tokolahi taha ʻi he feituʻú pea ʻi he fakatahaʻangá heʻikai te nau ʻilo ki he ngaahi fakaikiikí, ʻo hangē ko e pehē pe naʻe ʻi ai ha ngaahi makatuʻunga Fakatohitapu ki he veté. Ko ia, ki muʻa ke aʻu ʻa e ngaahi meʻá ki he tuʻunga ko iá, ʻe fakapotopoto ki he uaifí ke ne fakahā ki he ʻovasia tauhí mo ha tokotaha mātuʻa ʻe taha ʻi he fakatahaʻangá (sai ange ke faitohi) ʻa e ngaahi moʻoniʻi meʻá. ʻI he founga ko iá ʻe ala maʻu ai ʻa e ngaahi moʻoniʻi meʻa ko iá ki ha fehuʻi pē ʻe malanga hake—ʻi he taimi ko iá pe ko ʻamui.

Tau toe foki angé ki he fakamatala ʻa Sīsuú: “Ka ai ha taha te ne veteʻi hono uaifi, ʻo ʻikai ʻi haʻane feʻauaki, pea ne toki mali mo ha fefine kehe, ʻoku ne tono.” Kapau ʻoku ʻi ai ha husepāniti naʻá ne halaia moʻoni ʻi he fehokotaki fakasino taʻetāú ka ʻokú ne loto ke kei nofo mali pē mo hono uaifí, ko e uaifí (ʻa e tokotaha tonuhia ʻi he fakatātā ʻa Sīsuú) kuo pau ke ne fili pe te ne fakamolemoleʻi ia pea kei hoko atu ʻi he mohenga ʻo e malí, pe ko hono siʻaki ia. Kapau ʻokú ne loto-lelei ke fakamolemoleʻi pea hokohoko atu mo hono husepāniti fakalaó, ʻoku ʻikai te ne ʻulungaanga taʻetaau ʻi heʻene fai peheé.—Hosea 1:​1-3; 3:​1-3.

ʻI ha keisi ʻa ia ʻoku feinga ai ʻa e husepāniti ʻulungaanga taʻetāú ki ha vete mali, ʻe kei loto-lelei pē nai ʻa e uaifí ke ne fakamolemoleʻi, ʻi he ʻamanaki ke ne foki mai ai. ʻOku ʻa e uaifí pē ke ne fakapapauʻi, ʻo makatuʻunga ʻi hono konisēnisí mo e tuʻunga ʻoku ʻi aí, pe te ne fakakikihiʻi ʻa ʻene feinga veté. ʻI he ngaahi feituʻu ʻe niʻihi ko ha fefine ʻokú ne fakakikihiʻi ha vete mali ʻe malava nai ke ne fakamoʻoni ʻi ha ngaahi tohi ʻoku fakahā ai ʻa e tauhi ʻo e fānaú mo e tokoni fakapaʻanga ʻo ʻikai fakahaaʻi ai ʻokú ne loto ki he vete malí; ko ʻene fakamoʻoni ʻi he ʻū pepa peheé ʻe ʻikai fakahaaʻi ia ai naʻá ne siʻaki ia. Kae kehe, ʻi he ngaahi feituʻu kehe ko ha uaifi ʻokú ne fakakikihiʻi ha vete mali ʻoku kole nai kiate ia ke ne fakamoʻoni ʻi he ngaahi tohi ʻoku fakahaaʻi ai ʻokú ne loto ki he vete malí; ko e fakamoʻoni aí ʻe fakahaaʻi ai ʻokú ne siʻaki ʻa hono husepāniti halaiá.

Ke fakaʻehiʻehi mei he malava ke ʻi ai ha taʻefemahinoʻakí, ʻe fakapotopoto ʻi he keisi ko ʻení pea pehē ki he uaifí ke ne ʻoatu ki he kau fakafofonga ʻo e fakatahaʻangá ha tohi ʻo fakahaaʻi ai ʻa e ngaahi sitepu kuo laka aí pea mo e ngaahi fakakaukau ʻoku tuʻu mei mui aí. ʻE lava ke ne fakahaaʻi naʻá ne tala ange ki hono husepānití naʻá ne loto-lelei pē ke fakamolemoleʻi ia pea ke ne kei hoko ko hono uaifi. ʻE ʻuhinga iá naʻe fepaki ʻa e vete mali naʻe maʻú ia mo ʻene ngaahi fakaʻamú; ʻi he ʻikai ko ʻene siʻaki hono husepānití, naʻá ne kei mateuteu pē ke fakamolemoleʻi. ʻI he hili hono fakamahino naʻá ne loto-lelei pē ke fakamolemoleʻi pea kei nofo mali peé, ko ʻene fakamoʻoni hingoa ʻi he ʻū pepa ko ia ʻokú ne fakahaaʻi pē ʻa e founga ke fakaleleiʻi ʻaki ʻa e ngaahi meʻa fakapaʻangá mo e/pe ko e ngaahi meʻa fakaetauhí ʻe ʻikai hā ia ai naʻá ne siʻaki ʻa hono husepānití. a

ʻI hono fokotuʻu ʻa ʻene loto-lelei ke fakamolemolé naʻa mo e hili ha vete, ʻe ʻikai leva ke ʻatā ʻa ia pe ko hono husepānití ke toe mali mo ha taha. Kapau ko ia, ʻa e hoa tonuhiá ʻa ia naʻá ne ʻoatu ʻa e fakamolemolé pea fakafisingaʻi maí, te ne fili ʻamui ke ne siʻaki ʻa e husepānití koeʻuhi ko ʻene ʻulungaanga taʻetāú, te na fakatou ʻatā leva. Naʻe fakahāhaaʻi ʻe Sīsū ko e hoa tonuhiá ʻokú ne maʻu ʻa e totonu ke ne fai ha fili pehē.—Mātiu 5:32; 19:9; Luke 16:18.

[Fakamatala ʻi lalo]

a Ko e ngaahi founga mo e ʻū pepa fakalaó ʻoku kehekehe pē ʻi he feituʻu ki he feituʻu. Ko e ngaahi fakalea ʻo e vete malí ʻoku fokotuʻu ʻi he ʻū pepa fakalaó ʻoku totonu ke sivisiviʻi fakalelei kinautolu ki muʻa ʻi he fakamoʻoni hingoá. Kapau ʻe fakamoʻoni hingoa ha hoa tonuhia ia ʻi ha ʻū pepa ʻoku fakahaaʻi ai ko iá ʻoku ʻikai te ne fakafepakiʻi ha vete mali ʻoku fai ʻe he hoá, ʻoku ʻuhinga ia ki hono siʻaki ʻa e hoá.—Mātiu 5:37.