Skip to content

Skip to table of contents

“Teu ki he Ngaue Lelei Kotoa Pe”

“Teu ki he Ngaue Lelei Kotoa Pe”

“Teu ki he Ngaue Lelei Kotoa Pe”

“FAKAMANATU kiate kinautolu ke nau anganofo ki he ngaahi pule maʻolunga, mo e ngaahi tuʻunga; ke nofo talangofua pe; ke nofo teu ki he ngaue lelei kotoa pe.” (Taitusi 3:1) Ko e hā ʻa e ngāue lelei naʻe fakakaukau ki ai ʻa e ʻapositolo ko Paulá ʻi he taimi naʻá ne tohi ai ʻa e ngaahi lea ko iá ki hono ngaahi kaungātuí? Ko e mataotao Tohitapu ko E. F. Scott naʻá ne tuhu ki ha faʻahinga ʻe taha ʻo e ngāue leleí, ʻi heʻene pehē: “Naʻe ʻikai ngata pē ʻi he pau ke talangofua ʻa e kau Kalisitiané ki he tuʻunga mafaí, ka kuo pau ke nau mateuteu ki ha ngāue lelei pē. . . . ʻI he taimi naʻe fiemaʻu aí, ko e kau Kalisitiané ʻoku totonu ke nau ʻi he haʻohaʻonga ʻo e faʻahinga muʻomuʻa taha ʻi hono fakahāhā ʻa e tokanga ki he kakaí. ʻE ʻi ai hokohoko ʻa e ngaahi mapuna hake ʻo e afi, mamahi, faingataʻa ʻi he faʻahinga kehekehe, ʻa ia ʻe holi ai ʻa e tangataʻifonua lelei kotoa pē ke tokoni ki honau ngaahi kaungāʻapí.”

ʻOku kau ʻa e kau Kalisitiané ʻi he ngaahi ngāue pau ʻa ia ʻoku fekauʻaki mo e kakaí kehe pē ʻoku ʻikai fepaki ʻa e ngaahi ngāue ko iá mo e ngaahi lao ʻa e ʻOtuá. (Ngāue 5:​29) Hangē ko ení, ʻi he muimui he tataki ʻa e potungāue tāmate afi fakalotofonuá, ko e ʻōfisi vaʻa ʻo e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihova ʻi Siapaní, ʻoku tuʻu ʻi Ebina, ʻoku nau fai fakataʻu hono ʻahiʻahiʻi ʻa e ngāue tāmate afí. ʻI he ngaahi taimi ko iá, ʻoku fakatahataha kotoa mai ai ʻa e kau mēmipa ʻo e fāmili Pētelí ke fanongo ki he ngaahi fakahinohino ʻoku fai ʻe ha fakafofonga ʻo e potungāue tāmate afi fakalotofonuá.

Tānaki atu ki ai, laka hake ʻi ha hongofuluʻi taʻu, kuo ngāue fakataha ai ʻa e ʻōfisi vaʻá mo e ngaahi mafai fakalotofonuá ki ha fakaʻaliʻali ʻoku fakapaʻanga ki hono pouaki ʻo e tuʻunga ʻilo ki he taʻofi ʻo e velá. ʻI he fakaʻaliʻalí, ʻoku fakahāhā ai ʻe he ngaahi kautaha mo e ngaahi pisinisi mei he kolo lahí ʻenau tauʻi ʻa e velá mo e tuʻunga mateuteu ki hono mapuleʻi ʻo e velá. Kuo faʻa fakaongoongoleleiʻi ʻa e vaʻá ʻi he ngaahi pōtoʻi mo e ngāue fāitaha ʻa ʻene kau ngāué. ʻI he 2001, naʻe foaki ai kia kinautolu ʻa e pale ʻuluaki ʻi he fakaʻaliʻalí. ʻOku nau mateuteu ke fai ʻa e ngāue lelei ʻa ia ʻe lava ke hoko ko e fakahaofi moʻui ʻi he tuʻunga ʻo e velá.

Ko ha Ngāue Mahuʻinga

Kae kehe, ʻoku mahuʻingaʻia ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻi ha faʻahinga ngāue lelei mahuʻinga ange, ʻa ia ʻoku toe fakahaofi moʻui mo ia foki. ʻOku nau ʻaʻahi maʻu pē ki honau ngaahi kaungāʻapí ke vahevahe ki ai ʻa e ongoongo lelei ʻo e Puleʻanga ʻo e ʻOtuá. (Mātiu 24:14) ʻOku fakalototoʻaʻi ʻe he Kau Fakamoʻoní ʻa e kakaí ke nau ako pea ngāueʻaki ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni faka-Tohitapú ʻi heʻenau moʻuí koeʻuhi ke fakaleleiʻi ai ʻenau tuʻunga moʻuí he taimí ni pea nau maʻu ʻa e ʻamanaki ʻo e moʻui taʻengata ʻi ha māmani ʻa ia ʻe ikuna ai ʻa e melinó mo e malu moʻoní.

ʻE ʻikai nai mahinoʻi ʻe he niʻihi ʻa e mahuʻinga ʻo e ngāue ʻoku ʻoatu ʻe he Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová, ʻo vakai ki ai ko ha fakahohaʻa. Kae kehe, ko Fakamaau Jean Crepeau ʻo e Fakamaauʻanga Māʻolunga ʻo Quebec ʻi Kānatá naʻe kehe ʻa ʻene fakakaukaú. Naʻe fehuʻia fakalao ʻe he Kau Fakamoʻoni ʻa Sihova ʻi aí ha lao ʻo e kolo ko Blainville, ʻi Quebec, ʻa ia naʻe fiemaʻu ai ha ngofua ki heʻenau ngaahi ʻaʻahi fale-ki-he-falé. ʻI he tuʻutuʻuni ʻa e fakamaauʻangá, naʻe pehē ai ʻe Fakamaau Crepeau: “Ko e ngaahi ʻaʻahi ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ko ha ngāue faka-Kalisitiane fakakolo ia pea . . . ko e ʻū tohi ʻoku tuʻuaki ʻe he Kau Fakamoʻoní ki he tangataʻifonua mahuʻingaʻiá ko e ʻū tohi mahuʻinga, ʻoku feangainga ia mo e ngaahi meʻa fakakaveinga hangē ko e lotú, ko e Tohitapú, ngaahi faitoʻo kona tapú, ʻolokahōliká, ako ʻa e toʻutupú, ngaahi palopalema fakaemalí mo e veté.” Naʻe hoko atu ʻa e tuʻutuʻuní ʻo pehē: “ʻOku lava ke fakaʻosiʻaki pē ʻe he fakamaauʻangá ko hono fakahoa ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ki he kau fakatau tohí ʻoku fakahāea, fakamāʻulaloʻi, fakalotomamahi, mo fakamā.”

ʻOku tokoni ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ki he lelei ʻa e kolo ʻa ia ʻoku nau nofo aí ʻaki hono tokoniʻi ʻa e kakaí ke nau ikuʻi ʻa e ngaahi palopalema ʻi heʻenau moʻui fakaʻahó pea ʻoatu kia kinautolu ʻa e ʻamanaki ki he kahaʻú. ʻOku teuʻi kinautolu ʻe he Tohitapú ke fakahoko ʻa e ngāue ko iá. “Ko e potu Folofola kotoa pe ne fakamanava mei he ʻOtua, ʻoku ʻaonga foki ki he akonaki, ki he fakaʻilo hala, ki he fakatonutonu, ki he ngaohia ke maʻoniʻoni: koeʻuhiā ke tuʻu kakato ʻa e tangata fakaʻotua, kuo ʻosi sāuni ki he ngāue lelei fulipe.”—2 Timote 3:​16, 17.

Te ke saiʻia ke ʻilo fekauʻaki mo e founga ʻoku hoko ai ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻo “teu ki he ngaue lelei kotoa pe”? ʻOku mau fakaafeʻi koe ke ke tali ʻenau tokoni ke ako lahi ange ʻo fekauʻaki mo e Tohitapú pea fakafaingamālieʻi ai koe fekauʻaki mo e ngāue fakakolo mātuʻaki mahuʻinga ko ia ʻoku nau fakahoko ʻi ho feituʻú pea mo e kotoa ʻo e māmaní.

[Fakatātā ʻi he peesi 30, 31]

ʻOku feinga ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ke ngāue fāitaha mo e ngaahi mafai fakamāmaní

[Fakatātā ʻi he peesi 31]

ʻOku ʻiloa ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻi heʻenau tokoniʻi honau ngaahi kaungāʻapí