Skip to content

Skip to table of contents

Maté ko ha Moʻoni Fakatupu Manavasiʻi!

Maté ko ha Moʻoni Fakatupu Manavasiʻi!

Maté ko ha Moʻoni Fakatupu Manavasiʻi!

“MEI HE mōmeniti ʻo e fanauʻí ʻoku ʻi ai ʻa e malava hokohoko ke mate ha meʻamoʻui ʻi ha mōmeniti pē,” ko e tohi ia ʻa e faihisitōlia Pilitānia ko Arnold Toynbee. Naʻá ne tānaki mai ki ai: “Pea ʻoku taʻealakalofi ʻa e malava ke hoko moʻoni ení.” He mamahi ē ʻoku ʻomai kia kitautolu ʻe he maté ʻi he taimi ʻoku hoko ai ki ha mēmipa ʻofeina ʻo e fāmilí pe ko ha kaumeʻa ofi!

Kuo hoko ʻa e maté ko ha foʻi moʻoni fakatupu manavasiʻi ki he faʻahinga ʻo e tangatá ʻi he laui afeʻi taʻu. ʻOku lōmia kitautolu ʻe ha ongoʻi masiva tokoni ʻi he taimi ʻoku mate ai ha tokotaha ʻoku tau ʻofa ai. Ko e meʻa fakamamahi ko ení ʻoku hoko taʻealataʻofi ia. ʻOku ʻikai lava ke hao mei ai ha taha. “ʻOku ʻai ʻe he mamahí kitautolu kotoa ke tau toe hoko ko e tamaiki—ʻokú ne fakaʻauha ʻa e ngaahi faikehekehe fakaeʻatamaí kotoa. Ko e poto tahá ʻoku ʻikai te ne ʻiloʻi ha meʻa.” Ko e tohi ia ʻa ha faʻu-ʻēsei ʻi he senituli hono 19. ʻOku tau hoko ʻo hangē ha tamaiki īkí—ʻo masiva tokoni, ʻi he ʻikai lava ke fakaleleiʻi ʻa e tuʻungá. ʻOku ʻikai ha koloa pe mālohi ʻe lava ke ne fakafoki ʻa e molé. Ko e potó mo e mohu ʻatamaí ʻoku ʻikai haʻana ngaahi tali. ʻOku tangi ʻa e faʻahinga mālohí, ʻo hangē pē ko e vaivaí.

Ko Tuʻi Tēvita ʻo ʻIsileli ʻo e kuonga muʻá naʻá ne hokosia ha mamahi pehē ʻi he taimi naʻe mate ai ʻa hono foha ko ʻApisalomé. ʻI he fanongo ki he ongoongo ʻo ʻene maté, naʻe tangi ʻa e tuʻí mo ne kalanga: “ʻE hoku foha ko Apisalome, hoku foha, hoku foha ko Apisalome! taumaiā ne u mate au ko ho fetongi, ʻe Apisalome, hoku foha, hoku foha!” (2 Samiuela 18:33) Ko ha tuʻi mālohi ʻa ia kuó ne fakavaivaiʻi ʻa e ngaahi fili mālohí naʻe ʻikai lava ke ne fai ha meʻa ʻi he masiva tokoní ka ko e fakaʻamu pē ko ia tonu naʻe tukulolo ki he “fili fakamui, ʻa Mate,” ʻo fetongi ʻa hono fohá.—1 Kolinito 15:26.

ʻOku ʻi ai ha fakaleleiʻanga ki he maté? Kapau ko ia, ko e hā ʻa e ʻamanaki ʻoku ʻi ai ki he maté? ʻE faifai ange pea tau toe sio ki he faʻahinga ʻoku tau ʻofa aí? Ko e kupu hoko maí ʻokú ne tokonaki mai ʻa e ngaahi tali Fakatohitapu ki he ngaahi fehuʻi ko ení.