Ko ha Fetalanoa‘aki mo ha Kaungā‘api—Ko e ‘Otuá ‘a Sīsū?
Ko ha Fetalanoa‘aki mo ha Kaungā‘api—Ko e ‘Otuá ‘a Sīsū?
‘OKU fiefia ‘a e Kau Fakamo‘oni ‘a Sihová ‘i he fetalanoa‘aki ‘i he Tohi Tapú mo honau ngaahi kaungā‘apí. ‘Oku ‘i ai ha kaveinga pau Fakatohitapu kuó ke fifili fekau‘aki mo ia? ‘Okú ke fie‘ilo nai fekau‘aki mo ha taha ‘o e ngaahi tui pe ngaahi tō‘onga fakalotu ‘a e Kau Fakamo‘oni ‘a Sihová? Kapau ko ia, ‘oua ‘e toumoua ke ‘ohake ‘a e kaveingá ni ‘i he taimi hono hoko te ke fetaulaki ai mo ha tokotaha Fakamo‘oni. Te ne fiefia ke fai ha lāulea mo koe ki he ngaahi kaveinga ko iá.
Ko ha sīpinga fetalanoa‘aki eni ‘e fai nai ‘e he taha ‘o e Kau Fakamo‘oni ‘a Sihová mo ha kaungā‘api. Tau faka‘uta atu eni ko ha tokotaha Fakamo‘oni ko hono hingoá ko Kēleni kuó ne ‘alu atu ki he ‘api ‘o ha fefine ko hono hingoá ko Samenitā.
‘Oku Mo‘oni Koā ‘Oku ‘Ikai Te Ke Tui kia Sīsū?
Samenitā: ‘Oku tala mai ‘e he‘eku faifekaú ‘oku ‘ikai ke tui ‘a e Kau Fakamo‘oni ‘a Sihová ia kia Sīsū. Ko e mo‘oni koā ia?
Kēleni: Tuku ke u fakamo‘oni‘i atu kiate koe ‘oku mau tui kia Sīsū. Ko hono mo‘oní, ‘oku mau tui ko hono ngāue‘i ‘a e tui kia Sīsuú ‘oku mātu‘aki fiema‘u ia ki he fakamo‘uí.
Samenitā: ‘Oku ou tui pehē foki mo au.
Kēleni: Ko ia ‘okú ta tui tatau ‘i he me‘á ni. Kae kehe, ko hoku hingoá ko Kēleni. Kātaki mu‘a ko hai ho hingoá?
Samenitā: Ko Samenitā. ‘Oku ou fiefia he fe‘iloaki mo koé.
Kēleni: ‘Oku ou fiefia foki mo au ‘i he fe‘iloaki mo koé, Samenitā. Te ke fifili nai, ‘Kapau ‘oku tui mo‘oni ‘a e Kau Fakamo‘oni ‘a Sihová kia Sīsū, ko e hā ‘oku pehē ai ‘e he kakaí ‘oku ‘ikaí?’
Samenitā: ‘Io, ‘oku ou fie‘ilo ki ai.
Kēleni: Ko hono fakanounou‘í Samenitā, ‘oku mālohi ‘aupito ‘emau tui kia Sīsuú, ka ‘oku ‘ikai ke mau tui ki he me‘a kotoa pē ‘oku lea‘aki ‘e he kakaí ‘o fekau‘aki mo iá.
Samenitā: ‘E lava ke ke ‘omai ha ki‘i fakatātā?
Kēleni: ‘Io. ‘Oku pehē ‘e he kakai ‘e ni‘ihi ko Sīsuú ko ha tangata lelei pē ia. Ka ‘oku ‘ikai te mau loto-tatau mo e fo‘i fakakaukau ko iá.
Samenitā: Tatau pē mo au.
Kēleni: Ko ia ko e toe me‘a ia ‘e taha ‘okú ta tui tatau ai. Ko ha fakatātā hono ua, ‘oku ‘ikai ke tui tatau ‘a e Kau Fakamo‘oni ‘a Sihová ia mo e ngaahi akonaki ‘oku fepaki mo e me‘a na‘e lea tonu ‘aki ‘e Sīsū ‘o fekau‘aki mo hono vaha‘angatae mo e Tamaí.
Samenitā: Ko e hā ho‘o ‘uhingá?
Kēleni: ‘Oku ako‘i ‘e he ngaahi lotu lahi ia ko Sīsuú ko e ‘Otuá ia. Mahalo pē ko e me‘a ia kuo ako‘i atu kiate koé.
Samenitā: ‘Io, ‘oku pehē ‘e he‘eku faifekaú ko e ‘Otuá mo Sīsū ‘okú na tatau pē.
Kēleni: Ka te ke loto-tatau nai ko e founga lelei taha ke ‘ilo ai ‘a e mo‘oni fekau‘aki mo Sīsuú ko hono sivisivi‘i ‘a e me‘a na‘á ne lea‘aki ‘o fekau‘aki mo iá?
Samenitā: ‘Io, ‘oku ou loto-tatau mo ia.
Ko e Hā Na‘e Lea‘aki ‘e Sīsuú?
Kēleni: Ta vakai angé ki ha veesi Tohi Tapu te ne ‘omai ai ha fakamaama ‘i he me‘á ni. Fakatokanga‘i ange mu‘a ‘a e me‘a ‘oku tau lau ‘i he Sione 6:38. Na‘e pehē ‘e Sīsū: “Kuó u ‘alu hifo mei he langí ke fai, ‘o ‘ikai ki hoku lotó, ka ki he finangalo ‘o ia na‘á ne fekau mai aú.” Ko ia, ko e fakamatala ko ení ‘e ki‘i fakapuputu‘u nai kapau ko e ‘Otuá ‘a Sīsū.
Samenitā: Ko e hā ho‘o ‘uhingá?
Kēleni: Sai, fakatokanga‘i na‘e pehē ‘e Sīsū na‘e ‘ikai ke ‘alu hifo mei he langí ke fai pē hono loto ‘o‘oná.
Samenitā: Mo‘oni, na‘á ne pehē ko ‘ene ‘alu hifó ke fai ‘a e finangalo ‘o e Tokotaha na‘á ne fekau mai iá.
Kēleni: Ka ‘o kapau ko Sīsuú ko e ‘Otuá ia, ko hai na‘á ne fekau hifo ia mei he langí? Pea ko e hā na‘e fakamo‘ulaloa ai ‘a Sīsū ki he finangalo ‘o e Tokotaha ko iá?
Samenitā: ‘Oku ou sio ki he me‘a ‘okú ke ‘uhinga ki aí. Ka ‘oku ‘ikai te u tui ‘oku fakamo‘oni‘i ‘e he fo‘i veesi ‘e taha ko ení ‘oku ‘ikai ko e ‘Otuá ‘a Sīsū.
Kēleni: Kae kehe, fakakaukau angé ki he me‘a na‘e lea‘aki ‘e Sīsū ‘i ha taimi ‘e taha. Na‘á ne fai ha lea meimei tatau ‘i he vahe hono hoko ‘o e Sioné. Kātaki mu‘a te ke lau mai ‘a e Sione 7:16?
Samenitā: Sai ‘aupito. “Na‘e tali ange leva ‘e Sīsū kiate kinautolu ‘o ne pehē: ‘Ko e me‘a ‘oku ou ako‘í ‘oku ‘ikai ‘a‘aku, ka ‘oku ‘a‘ana ia na‘á ne fekau mai aú.’”
Kēleni: Mālō, Samenitā. Fakatatau ki he veesi ko ení, na‘e ako‘i nai ‘e Sīsū ha‘ane ngaahi fakakaukau pē ‘a‘ana?
Samenitā: ‘Ikai, na‘á ne pehē ko e ngaahi me‘a ‘okú ne ako‘í ‘oku ‘a e Tokotaha ia na‘á ne fekau mai iá.
Kēleni: ‘Oku mo‘oni ia. ‘Oku tau toe fifili ai: ‘Ko hai na‘á ne fekau mai ‘a Sīsuú? Pea ko hai na‘á ne ‘oange kiate ia ‘a e ngaahi mo‘oni na‘á ne ako‘í?’ ‘Ikai ko e Tokotaha ko iá ‘e lahi ange ia ‘ia Sīsū? He ko hono mo‘oní, ‘oku mā‘olunga ange ‘a e tokotaha ‘okú ne fai ‘a e fekau‘i maí ‘i he tokotaha ‘oku fekau‘í.
Samenitā: Mālie tama ia. Na‘e te‘eki ai ke u lau ‘a e konga tohi ko iá ki mu‘a.
Kēleni: Toe fakakaukau foki ki he ngaahi lea ‘a Sīsū ‘i he Sione 14:28: “Na‘a mou fanongo na‘á ku pehē kiate kimoutolu, te u ‘alu pea te u toe ha‘u kiate kimoutolu. Kapau na‘a mou ‘ofa ‘iate au, te mou fiefia ‘i he‘eku ‘alu ki he Tamaí, koe‘uhi ‘oku lahi ange ‘a e Tamaí ‘iate au.” Makatu‘unga ‘i he veesi ko iá, ko e hā ha‘o lau ki he anga ‘o e vakai ‘a Sīsū kiate ia ‘i he‘ene felāve‘i mo e Tamaí?
Samenitā: Na‘á ne pehē ‘oku lahi ange ‘a e Tamaí ‘iate ia. Ko ia ‘oku ou tui na‘á ne vakai ki he ‘Otuá ‘oku mā‘olunga ange ia ‘iate ia.
Kēleni: Ko ia tofu pē. Ko e toe fakatātā ‘e taha, fakatokanga‘i ‘a e me‘a na‘e tala ange ‘e Sīsū ki he‘ene kau ākongá ‘a ia ‘oku hiki ‘i he Mātiu 28:18. ‘Oku pehē ‘e he veesi ko iá: “Kuo tuku kiate au ‘a e mafai kotoa pē ‘i hēvani mo māmani.” Ko ia na‘e pehē nai ‘e Sīsuú na‘e ‘iate ia ma‘u pē ‘a e mafai kotoa pē?
Samenitā: ‘Ikai, na‘á ne pehē na‘e foaki ange ia kiate ia.
Kēleni: Ka ‘o kapau ko Sīsuú ko e ‘Otuá ia, ‘e lava fēfē ke toe foaki ange kiate ia ha mafai lahi ange? Pea ko hai na‘á ne foaki ange ia kiate iá?
Samenitā: Te u fakakaukau tama ki he me‘a ko iá.
Ko Hai Na‘á Ne Lea ki Aí?
Kēleni: ‘Oku ‘i ai ‘a e me‘a ‘e taha ‘oku toe ki‘i fakapuputu‘u kapau mo‘oni ko Sīsuú ko e ‘Otuá ia.
Samenitā: Ko e hā ia?
Kēleni: Ko e me‘a ko ia ‘oku tau lau fekau‘aki mo e papitaiso ‘o Sīsuú. Fakatokanga‘i ‘a e fakamatala ‘oku hiki ‘i he Luke 3:21, 22. Kātaki ‘e lava ke ke lau mai ‘a e ongo veesi ko iá?
Samenitā: “Ko ia, ‘i he papitaiso kotoa ‘a e kakaí, na‘e papitaiso foki mo Sīsū. Pea ‘i he‘ene fai ha lotu, na‘e fakaava hifo ‘a e langí, pea na‘e ‘alu hifo ‘a e laumālie mā‘oni‘oní kiate ia ‘i he sino hangē ha lupé, pea na‘e ongo mai ha le‘o mei he langí: ‘Ko hoku ‘Aló koe, ‘a e ‘ofeiná; kuó u hōifua ‘iate koe.’”
Kēleni: Na‘á ke fakatokanga‘i ‘a e me‘a na‘e fai ‘e Sīsū ‘i he ‘osi pē ‘ene papitaisó?
Samenitā: Na‘á ne fai ha lotu.
Kēleni: ‘Io. Ko e mo‘oni, te tau fifili nai, ‘Kapau ko Sīsuú ko e ‘Otuá ia, ko hai na‘á ne lotu ki aí?’
Samenitā: Ko e fehu‘i lelei ia. Kuo pau ke u ‘eke ia ki he‘eku faifekaú.
Kēleni: ‘Oku ‘i ai ‘a e toe me‘a kehe ke tau fakakaukau ki ai, fakatokanga‘i ‘i he hili ‘a e ‘alu hake ‘a Sīsū mei he vaí, na‘e lea hifo ha tokotaha mei he langí. Na‘á ke fakatokanga‘i ‘a e me‘a na‘e lea‘aki ‘e he Tokotaha ko iá?
Samenitā: Na‘á ne pehē ko Sīsuú ko Hono ‘Alo, na‘á Ne ‘ofa ai, pea na‘á Ne hōifua ai.
Kēleni: Ko ia. Ka ‘o kapau ko Sīsuú ko e ‘Otuá ia, ko hai na‘á ne lea‘aki ‘a e ngaahi me‘a ko iá mei he langí?
Samenitā: Na‘e te‘eki ai ke u fakakaukau ki he me‘a ko iá ki mu‘a.
Ko e Hā ‘Oku ‘Tamai’ Ai mo “‘Aló”?
Kēleni: Ko e me‘a eni ‘e taha ke fakakaukau ki ai: Kuó ta lau na‘e lea ‘a Sīsū ‘o kau ki he ‘Otuá ko ‘ene Tamai fakahēvani. Pea ‘i he taimi na‘e papitaiso ai ‘a Sīsuú, ko ha le‘o mei he langí na‘e lave kia Sīsū ko Hono ‘Alo. Ko hono mo‘oní, na‘e lave mahino ‘a Sīsū kiate ia tonu ko e ‘Alo ‘o e ‘Otuá. Sai, kapau te ke loto ke ako‘i mai kiate au ‘oku tatau ha ongo me‘a ‘e toko ua, ko e hā ‘a e fa‘ahinga vaha‘angatae fakafāmili te ke ngāue‘aki nai ke fakatātaa‘i ‘a e poiní?
Samenitā: Te u ngāue‘aki nai ha ongo tautehina.
Kēleni: Ko ia tofu pē—pe ko ha ongo māhanga nai. Ka na‘e lave ‘a Sīsū ia ki he ‘Otuá ko e Tamaí ia pea kiate ia ko e ‘Aló ia. Ko ia, ko e hā ‘a e fo‘i fakakaukau ‘okú ke pehē na‘e ‘omai ‘e Sīsuú?
Samenitā: ‘Oku ou sio ki he me‘a ‘okú ke ‘uhinga ki aí. ‘Oku fakamatala‘i ‘e Sīsū ‘a e toko taha ‘oku ta‘u lahi ange ia pea ‘okú ne ma‘u ‘a e mafai lahi ange ‘i he toko taha ‘e tahá.
Kēleni: Ko ia tofu pē. Fakakaukau angé ki he me‘á ni: Na‘á ke ‘ohake ha fakatātā fe‘ungamālie mo‘oni ‘o e tatau ‘a ha ongo me‘a, ‘a ia ko ha ongo tautehina pe ongo māhanga. Kapau mo‘oni ko Sīsuú ko e ‘Otuá ia, ‘ikai nai ko Sīsū, ‘i hono tu‘unga ko e Faiako Lahí, na‘á ne mei fakakaukau ki he fakahoa tatau—pe na‘a mo ha fakatātā mahino ange ‘o e tatau ‘a ha ongo me‘á?
Samenitā: ‘Oku mo‘oni.
Kēleni: Ka ‘i hono kehé, na‘á ne ngāue‘aki ‘a e ongo fo‘i lea ko e “Tamaí” mo e “‘Aló” ke fakamatala‘i ‘aki ‘a hono vaha‘angatae mo e ‘Otuá.
Samenitā: Ko ha poini mahu‘inga ia ‘okú ke ‘ohaké.
Ko e Hā Na‘e Lea‘aki ‘e he Mu‘aki Kau Muimui ‘o Sīsuú?
Kēleni: Ki mu‘a ke u mavahé, ‘oku ou sai‘ia ke ta lāulea ki ha toe tafa‘aki ‘e taha ‘o e kaveingá ni, kapau ‘oku ‘i ai hao ki‘i mōmeniti si‘i.
Samenitā: ‘Io, te u tuku atu ha ki‘i miniti si‘i.
Kēleni: Kapau mo‘oni ko Sīsuú ko e ‘Otuá ia, ‘ikai te ke ‘amanekina ne mei lea mahino ‘aki ia ‘e he kau ākonga ‘a Sīsuú?
Samenitā: ‘Oku ngali ‘uhinga lelei ia.
Kēleni: Neongo ia, ‘oku hala‘atā ha potu ‘i he Tohi Tapú ‘oku tau lau ai na‘a nau ako‘i ‘a e me‘a ko iá. ‘I hono kehé, fakatokanga‘i ‘a e me‘a na‘e hiki ‘e he taha ‘o e mu‘aki kau muimui ‘o Sīsuú, ko e ‘apositolo ko Paulá. ‘I he Filipai 2:9, ‘okú ne fakamatala‘i ai ‘a e me‘a na‘e fai ‘e he ‘Otuá ‘i he hili ‘a e pekia mo e toetu‘u ‘a Sīsuú: “Na‘e hakeaki‘i ai ia [Sīsū] ‘e he ‘Otuá ki ha tu‘unga mā‘olunga peá ne foaki anga-lelei ange kiate ia ‘a e hingoa ‘a ia ‘oku mā‘olunga ia ‘i he hingoa kehe kotoa pē.” Fakatatau ki he veesi ko ení, ko e hā na‘e fai ‘e he ‘Otuá ma‘a Sīsuú?
Samenitā: ‘Oku pehē ai ko e ‘Otuá na‘á ne hakeaki‘i ia ki ha tu‘unga mā‘olunga ange.
Kēleni: ‘Io. Ka ‘o kapau na‘e tatau ‘a Sīsū mo e ‘Otuá ki mu‘a ‘i he‘ene pekiá pea hakeaki‘i ia ‘e he ‘Otuá ki mui ai ki ha tu‘unga mā‘olunga ange, ‘ikai ‘e ‘ai ai ‘a Sīsū ia ‘o mā‘olunga ia he ‘Otuá? ‘E lava fēfē ke mā‘olunga ange ha taha ‘i he ‘Otuá?
Samenitā: He‘ikai lava ia ki ha taha. ‘Oku ta‘emalava ia.
Kēleni: ‘Oku ou tui pehē. Ko ia, makatu‘unga ‘i he kotoa ‘o e fakamo‘oni ko ení, te ke pehē nai ‘oku ako‘i ‘e he Tohi Tapú ko Sīsuú ko e ‘Otuá ia?
Samenitā: ‘Ikai, ‘oku ‘ikai hā ngali pehē ia. ‘Oku pehē ‘e he Tohi Tapú ko e ‘Alo ia ‘o e ‘Otuá.
Kēleni: ‘Oku tonu ia. Kae kehe, tuku ke u fakapapau‘i atu kiate koe, Samenitā, ko e Kau Fakamo‘oni ‘a Sihová ‘oku nau toka‘i lahi ‘aupito ‘a Sīsū. ‘Oku mau tui ko ‘ene pekia ‘i he tu‘unga ko e Mīsaia na‘e tala‘ofa‘aki maí ‘oku faka‘atā ai ‘a e hala ki he fakamo‘uí ma‘á e fa‘ahinga faitōnunga kotoa pē ‘o e tangatá.
Samenitā: ‘Oku ou tui pehē pē mo au.
Kēleni: Ka te ke fifili nai, ‘‘E lava fēfē ke tau fakahaa‘i kia Sīsū ‘oku tau fakahounga‘i ‘ene foaki ‘ene mo‘uí koe‘uhi ko kitautolú?’ *
Samenitā: Na‘á ku fifili ‘o fekau‘aki mo e me‘a ko iá.
Kēleni: Mahalo pē ‘e lava ke u toe foki mai ke vahevahe mo koe ‘a e tali ‘a e Tohi Tapú. Te ke ‘i ‘apí ni pē ‘i he taimi peheni ‘i he uike kaha‘ú?
Samenitā: ‘Io, te u ‘i heni pē.
Kēleni: Lelei ‘aupito, ta toki fetaulaki.
[Fakamatala ‘i lalo]
^ pal. 76 Ki ha fakamatala lahi ange, sio ki he vahe 5 ‘o e tohi Ko e Hā ‘Oku Ako‘i Mo‘oni ‘e he Tohi Tapú?