Skip to content

Skip to table of contents

ʻE Lava Ke Ke Tui ki he Ngaahi Mana Kuo Lēkooti ʻi he Tohi Tapú?

ʻE Lava Ke Ke Tui ki he Ngaahi Mana Kuo Lēkooti ʻi he Tohi Tapú?

ʻE Lava Ke Ke Tui ki he Ngaahi Mana Kuo Lēkooti ʻi he Tohi Tapú?

KAPAU naʻe tala atu kiate koe ha talanoa fakaofo, ʻikai ko e alafalalaʻanga ʻa e tokotaha ʻokú ne tala atu ʻa e talanoá ʻe kaunga ia ki hoʻo tui ki he talanoá pe ʻikai? Ko e alafalalaʻanga peheé ʻe kau ki ai ʻo ʻikai ko e founga pē naʻe tala ʻaki ʻe he tokotahá ʻa e talanoá ka ʻoku kau foki ki ai ʻa hono lēkooti fakafoʻituitui ʻo e lea moʻoní. Ko hono moʻoní, kapau kuo laui taʻu ʻene lea moʻoni maʻu atu pē kiate koe pea kuo teʻeki ai ke ne lohiakiʻi ʻosi fakakaukauʻi koe, ʻoku ʻi ai ʻa e ʻuhinga lelei ke tui ki he meʻa ʻokú ne tala atu he taimí ni.

ʻOku tatau pē mo e moʻoni ʻa e ngaahi mana ʻoku lēkooti ʻi he Tohi Tapú. ʻOku ʻikai ha taha ʻo kitautolu naʻe moʻui ʻi he ngaahi meʻa naʻe hokó. Ka ʻoku lava ke tau fakapapauʻi kapau ko e talanoa ʻo e Tohi Tapú ʻoku alafalalaʻanga—kapau ʻokú ne maʻu ʻa e moʻoní. Anga-fēfē? Ko e niʻihi eni ʻo e ngaahi moʻoniʻi meʻa ʻoku tānaki atu ki he alafalalaʻanga ʻa e ngaahi fakamatala ʻi he Tohi Tapú ki he ngaahi maná.

Naʻe lahi ʻa e ngaahi mana naʻe fakahoko ʻi he ngaahi feituʻu kakaí. ʻI he ngaahi taimi, naʻe sio ai ʻa e laui afe, naʻa mo e laui miliona ʻa e kau mamatá. (ʻEkisoto 14:21-31; 19:16-19) Naʻe ʻikai fakahoko ia ʻi ha feituʻu fakapulipuli, ʻo ʻikai sio ki ai ʻa e kakaí.

Ko e ngaahi maná naʻe fakaʻilongaʻi ʻaki ʻene faingofuá. Naʻe ʻikai ke ʻi ai ha naunau makehe pe ngaahi founga fiehā pea naʻe ʻikai ha maama fakafihi. Ko e tuʻunga lahi tahá, ko e ngaahi mana ʻoku lēkooti ʻi he Tohi Tapú naʻe hoko ia ʻo ʻikai ke palaniʻi pea mo e ngaahi kole mei he faʻahinga taautaha. (Maʻake 5:25-29; Luke 7:11-16) ʻI he ngaahi tuʻunga peheé ko e ngaahi meʻá naʻe ʻikai lava ke fokotuʻutuʻu ia ʻe he tokotaha naʻá ne fakahoko ʻa e maná.

Ko e fakaueʻiloto ʻo e faʻahinga naʻa nau fakahoko ʻa e ngaahi maná naʻe ʻikai ko e ʻaí ke nau ʻiloa, lāngilangiʻia mo tuʻumālie ai. ʻI hono kehé, naʻe fai ia ke ʻoatu ai ʻa e lāngilangi ki he ʻOtuá. (Sione 11:1-4, 15, 40) Ko ha faʻahinga feinga pē ʻa ha faʻahinga taautaha ke maʻu koloa mei he ngaahi mālohi fakaofo peheé naʻe fakahalaiaʻi ia.—2 Tuʻi 5:15, 16, 20, 25-27; Ngāue 8:18-23.

Ko e kehekehe ʻo e ngaahi mana ʻoku lēkooti ʻi he Tohi Tapú ʻoku fakahaaʻi ai ʻoku ʻikai lava ke hoko ko e ngaahi ngāue pē ʻa e tangata. Ko e fakatātaá, ko e tahí mo e matangí naʻe nonga, naʻe liliu ʻa e vaí ko e uaine, naʻe taʻofi ʻa e ʻuhá pea kamata, naʻe fakamoʻui ʻa e kakai mahakí pea naʻe fakaʻā ʻa kinautolu naʻe kuí. Ko e kotoa ʻo e ngaahi mana ko iá mo e ngaahi mana lahi kehe ʻoku hā ai ko ha mālohi mahulu hake ʻi he tangatá ʻoku lava ke ne fai ʻa e tākiekina ʻi he ngaahi tuʻunga kotoa ʻo e meʻá kuo pau naʻe ʻi mui ʻi he ngaahi mana peheé.—1 Tuʻi 17:1-7; 18:41-45; Mātiu 8:24-27; Luke 17:11-19; Sione 2:1-11; 9:1-7.

Naʻa mo e kau fakafepaki naʻa nau sio he ngaahi maná naʻe ʻikai ke nau fehuʻia ʻene hokó. ʻI he taimi naʻe fokotuʻu ai ʻe Sīsū ʻa hono kaumeʻa ko Lāsalosí, ko e ngaahi fili ʻo Sīsū ʻi he ngaahi lotú naʻe ʻikai ke nau fehuʻia pe naʻe ʻosi mate ʻa Lāsalosi. Naʻa nau mei lava fēfē ia? Ko Lāsalosi naʻe ʻosi tanu ia ʻi he ʻaho ʻe fā. (Sione 11:45-48; 12:9-11) Naʻa mo e laui senituli hili ʻa e pekia ʻa Sīsuú, ko e kau hiki tohi ʻo e Talamata ʻa e kau Siú naʻa nau hokohoko atu hono fakahā ko Sīsuú naʻe ʻi ai hono mālohi fakaofo. Naʻa nau ʻekeʻi pē ʻa e matavai ʻo e ngaahi mālohi ko iá. ʻI he tuʻunga meimei tatau, ʻi he taimi naʻe ʻoatu ai ʻa e kau ākonga ʻa Sīsuú ki he fakamaauʻanga faka-Siú, ko e fehuʻi naʻa nau ʻeké naʻe ʻikai ko e “Naʻá ke fakahoko ha mana?” Ka naʻa nau ʻeke: “ʻI he mafai fē pe ko e hingoa ʻo hai naʻá mo fai ai ʻa e meʻá ni?”—Ngāue 4:1-13.

Ko ia, ʻoku lava ke ke tui ki he ngaahi mana naʻe tala mai ʻe he Tohi Tapú kiate kitautolú? Mei he meʻa naʻa tau toki lāulea ki aí, ʻoku māʻalaʻala ʻa e ngaahi fakamatala ʻi he Tohi Tapú fekauʻaki mo e ngaahi maná kuo fakaʻilongaʻi ai ʻene alafalalaʻangá. ʻOku ʻi ai mo e ngaahi ʻuhinga kehe ke falala ai ki he ngaahi fakamatala ko eni ʻi he Tohi Tapú. Ko e fakatātaá, ko e taimi ʻoku lave ai ʻa e Tohi Tapú ki ha meʻa, ʻokú ne faʻa ʻomai kiate kitautolu ʻa e taimí, ko e feituʻú mo e ngaahi hingoa ʻo e kakai naʻe kau ki aí. Naʻa mo e kau fakafepaki ʻo e Tohi Tapú naʻa nau ofo ʻi he tonu mātē ʻa e ngaahi fakaikiiki fakahisitōlia ʻoku maʻu ʻi he Tohi Tapú. ʻOku laui ngeau ʻa e ngaahi talaʻofa ʻi he Tohi Tapú kuo fakahoko, naʻa mo e ngaahi fakaikiiki siʻisiʻi tahá. Tānaki atu ki aí, ʻoku ʻi he Tohi Tapú ʻa e ngaahi fakahinohino lahi fekauʻaki mo e founga ke ʻai ai ʻa e ngaahi vahaʻangatae ʻo e faʻahinga ʻo e tangatá ke fiefia—fakahinohino kuo ne tokoniʻi ʻa e kakai ʻi he ngaahi taʻumotuʻa kehekehe mo e ngaahi tuʻunga kehekehe ʻo e moʻuí. ʻI heʻene haʻu ki he ngaahi vahaʻangatae ʻo e faʻahinga ʻo e tangatá, ko e fakahinohino ʻoku ʻi he Tohi Tapú kuo fakapapauʻi ʻoku ʻikai pē hano toe tatau.

Kapau ʻoku teʻeki ai ke ke maʻu ha falala kakato ki he Tohi Tapú, ko e hā ʻoku ʻikai te ke vaheʻi ai ha taimi ke mātuʻaki sivisiviʻi fakalelei ai iá? Ko e lahi ange hoʻo hoko ʻo ʻiloʻi iá, ko e lahi ange ia ʻa e tupu hoʻo falala ki aí. (Sione 17:17) Te ke ʻiloʻi ai ʻoku lava ke ke falala ki he meʻa ʻokú ne tala atu kiate koe fekauʻaki mo e ngaahi mana naʻe hoko ʻi he kuohilí. Ko hoʻo tui pē ki he ngaahi fakamatala ko iá, te ke maʻu ai ha makatuʻunga lelei ke falala ki he meʻa ʻoku tala mai ʻe he Tohi Tapú ʻe hoko ʻi he kahaʻu ofi maí.

[Fakatātā ʻi he peesi 7]

Ko e kau fakafepaki ʻo Sīsuú naʻe ʻikai ke nau fehuʻia pe naʻe mate ʻa Lāsalosi