Munthukazi munyaki wa vyaka 25 wakulemba kuti: “Mu chaka cha 1981 ama wo akundilera angufwa ndi nthenda ya kansa. Nyifwa yawu yingutipweteka ukongwa ini ndi mzichi wangu, mwana wa ama akundilera. Pa nyengu iyi ndenga ndi vyaka 17 ndipu mzichi wangu wenga ndi vyaka 11. Ndaŵasoŵanga ukongwa. Chifukwa chakuti ŵanthu angundikambiya kuti ŵe kuchanya, ndakhumbanga kujibaya kuti nkhajengi nawu kweniko. Ŵenga anyangu ukongwa.”

Vija umampha cha kuti nyifwa yijengi ndi nthazi yakuto munthu yo utimwanja. Ndipu asani yachitika, nchinthu chakusuzga ukongwa kuziŵa kuti munthu yo wamuyanjanga, uŵereŵetengi nayu so cha, usekengi nayu so cha, pamwenga kumuvumbatiya. Urwirwi uwu umala cha chinanga angakukambiya kuti wakwanjiwa waku we kuchanya.

Kweni Bayibolo lititikambiya za chilindizga chakupambana ndi ichi. Nge mo tawone kali, Malemba ngalongo kuti pambula kuswera yapa tazamuwonana so ndi akwanjiwa ŵidu wo akufwa, kuchanya cha kweni pacharu chapasi cha chimangu kweniso cha urunji. Ndipu panyengu iyi ŵanthu azamuja ndi umoyu wamampha, ndipu azamukufwa so cha. Kweni anyaki akhoza kukamba kuti, ‘ndi maŵanaŵanu waka nga ŵanthu.’

Kumbi nchinthu wuli cho chingakuwovyani kuti musimikizgi kuti chilindizga ichi nchauneneska? Kuti mugomezgi vo munthu wakulayizgani, mukhumbika kuziŵa dankha asani munthu yo wakhumbisiska nadi kukuwovyani ndipuso wangafiska layizgu lo. Nanga ndiyani yo walayizga kuti ŵanthu akufwa azamuyuka?

Mu chifuku cha mu chaka cha 31 C.E, Yesu Khristu wangulayizga mwakusimikizga kuti: “Chifukwa uli ndimo Dada wayuskiya ŵakufwa ndi kuŵasanduska ŵamoyu, viyo Mwana nayu waŵasanduskengi ŵamoyu ŵeniwo wakhumba. Mungarwitanga paku chenichi cha pakuti lituza ora lenilo wosi ŵamu miunda ŵakavwanga liu laki [laku Yesu] ndipu ŵakatuwangamu.” (Yohane 5:21, 28, 29) Yesu Khristu wakulayizga kuti ŵanthu mamiliyoni nganandi wo atufwa sonu azamuja so ndi umoyu pacharu chapasi chenichi ndipu yiwu ŵe ndi chilindizga chakuti azamuja pacharu cha paradayisu chachimangu kwamuyaya. (Luka 23:43; Yohane 3:16; 17:3; Yeruzgiyani ndi Sumu 37:29 ndipuso Mateyu 5:5.) Chifukwa chakuti Yesu ndiyu wakupereka layizgu ili, nchakwenere  kukamba kuti wakhumba kuti walifiski. Kweni kumbi iyu wangafiska vo wakulayizga?

Pati pajumpha vyaka vambula kukwana viŵi kutuwa po wangulayizgiya, Yesu wangulongo munthowa yakuziziswa ukongwa kuti wakhumba ndipuso wakhoza kuyuska munthu.

Yesu wanguchita chinthu chapade ukongwa. Lazaro wangutama ukongwa. Azichi ŵaki ŵaŵi Mariya ndi Marta, angutumiza uthenga kwaku Yesu, pa nyengu yo wenga kusirya kwa Msinji wa Yordane: “Ambuya bwezi linu la pamtima latama.” (Yohane 11:3) Aziŵanga kuti Yesu wayanjanga Lazaro. Kumbi Yesu watingi watondekengi kuziwona m’bwezi waki yo watamanga? Chakuziziswa ukongwa chenga chakuti, Yesu wanguja ko wenga kwa mazuŵa nganyaki ngaŵi m’malu mwakuluta liŵi ku Betaniya.—Yohane 11:5, 6.

Lazaro wangufwa pati pajumpha kanyengu kamanavi kutuwa po uthenga wa utenda ungutumizikiya. Yesu wanguziŵa nyengu yo Lazaro wangufwiya, ndipu wakhumbanga kuti wachitepu kanthu. Yesu wanguzifika ku Betaniya pati pajumpha mazuŵa nganayi kutuwa po bwezi laki la pa mtima lingufwiya. (Yohane 11:17, 39) Kumbi Yesu watingi wayuskengi munthu yo wangufwa pati pajumpha nyengu yitali viyo?

Wati wavwa kuti Yesu watuza, Marta, munthukazi wakwanja kugwira nchitu, wanguchimbiya kuti wakakumani nayu. (Yeruzgiyani ndi Luka 10:38-42.) Chifukwa chakuwona chitima cho munthukazi uyu wenga nachu, Yesu wangumusimikizgiya kuti: “Wayukengi so mzichi waku.” Wati walongo kuti wagomezga kuti kunthazi kwazamukuŵa chiyuka, Yesu wangumukambiya kuti: “Ini ndini Chiyuka ndi Umoyu; wakuvwana mwaku ini, chingana wangafwa, waŵengi wamoyu.”—Yohane 11:20-25.

Wati wafika pa muunda waki, Yesu wanguŵakambiya kuti atuzgepu mwa wo angujaliya pa khomu la muunda.  Ndipu wati waromba mwakukweza mazu, wangukambura kuti: “Lazaro, tuliya kunu kubwaru!”—Yohane 11:38-43.

Munthu weyosi masu ngenga pa muunda. Pavuli paki, munthu wangwamba kuwoneka. Malundi, manja ndi chisku chaki vingukulungika ndi salu. Yesu wanguŵakambiya kuti: “Mufwatuweni, murekeni warutengi.” Salu zinyaki zo angumukulungamu zinguwiya pasi. Uyu wenga Lazaro, munthu yo wangufwa kwa mazuŵa nganayi!—Yohane 11:44.

Uthenga Wamampha waku Yohane ukonkhoska nkhani yakuyuskika kwaku Lazaro kuti nchakuchitika cho chikuchitika nadi. Fundu za m’lemba ili zikukonkhoskeka mwakuvwika umampha ukongwa, ndipu vilongole limu kuti ndi nthanu waka cha. Asani tikayikiya nkhani iyi, ndikuti tikayikiya so vakuziziswa vosi va m’Bayibolo, kusazgapu kuyuskika kwaku Yesu Khristu. Ndipu asani tisuska kuti Yesu wakuyuka, ndikuti tikana so chigomezgu chosi chachikhristu.—1 Ŵakorinte 15:13-15.

Mwaviyo, asani muzomerezga kuti Chiuta waliku nadi, mungasuzgika so cha kugomezga kuti chiyuka chiliku. Mwakuyeruzgiyapu: Ŵanthu awona pa TV vithuthuzi pamwenga kuvwa mazu nga ŵanthu akumba pamwenga alongozgi andali wo akufwa kali. Mu vyaka 100 vakuvuli uku, kujambula vinthu pa vidiyo kwachitikanga cha. Ndipu mazuŵa nganu, ŵanthu wo aja mu vigaŵa va kumuzi ukongwa, awona kuti lusu lakujambula vinthu pa vidiyo ndakuziziswa ukongwa. Asani ŵanthu akhoza kugwiriskiya nchitu zeru zakutuwa kwa Mlengi kuti apangi chinthu chakuwoneka ndipuso kuvwa mazu ngaki, kumbi Mlengi wangatondeka kupanga vinthu vakujumpha yapa? Kumbi nchakuvwika cha kukamba kuti Yo wakulenga umoyu we ndi zeru zakuti wangawuwezgiyapu so?

Kuyuskika kwakuziziswa kwaku Lazaro kuti waje so ndi umoyu, kunguwovya ŵanthu kuti agomezgi ukongwa Yesu ndipuso chiyuka. (Yohane 11:41, 42; 12:9-11, 17-19) Chakukondweska ukongwa nchakuti, vo vinguchitika vilongo so kuti Yehova ndi Mwana waki akhumbisiska kuti aziyuski ŵanthu.

Vo Yesu wanguchita Lazaro wati wafwa, vilongo kuti Mwana waku Chiuta we ndi lisungu likulu. Kukwaskika kwaki pa nyifwa iyi kulongo kuti ngwakukhumbisiska kuti waziyuski akufwa. Bayibolo likamba kuti: “Viyo Mariya, po wanguza kwaku Yesu, wachimuwona, wanguwa pasi pa marundi ngaki, wakumnene, ‘Ambuya, asani mwenga panu, mphanyi wengavi kufwa mzichi wangu.’ Penipo Yesu wangumuwona wakutenje, ndi ŵaYuda ŵakurongozgana nayu ŵakutenje, wangukoreka chitima mu mzimu, wangudagha, ndipu wanguti, ‘Mwamuŵika pani?’ Ŵangumnene, ‘Ambuya, zani muwoni.’ Yesu wanguliya. Viyo ŵanenanga ŵaYuda wo, ‘Awonani mo wamwanjiyanga!’”—Yohane 11:32-36.

Lemba ili le ndi fundu zitatu zo zilongo chitima chikulu chaku Yesu: “wangudagha” “wangukoreka chitima mu mzimu” ndipuso “wanguliya.” Mazu ngakwamba ngo ngangugwiriskikiya nchitu pakulemba nkhani yakuko mtima iyi ngalongo kuti Yesu wangukwaskika ukongwa ndi nyifwa yaku Lazaro, m’bwezi waki wa pamtima ndipu wati wawona kuti mzichi waku Lazaro waliya, vingumuchitiska kuti nayu wayambi kuliya. *

 Chakukondweska ukongwa nchakuti pa nyengu iyi ndipu Yesu wayuskapu kali ŵanthu ŵaŵi. Ndipu ndivu wakhumbisiskanga kuchita ndi Lazaro. (Yohane 11:11, 23, 25) Kweni, “wanguliya.” Mwaviyo, Yesu wawezge waka ŵanthu ku umoyu cha. Lisungu ndi kukwaskika ko wangulongo pa nyengu iyi mbukaboni wakuti wakhumbisiska kutuzgapu vinthu vosi viheni vo vituza chifukwa cha nyifwa.

Pakuti Yesu ndi ‘chikozgu chayichu chaku Yehova Chiuta,’ tikhaza kuti Awuskefwi akuchanya achitengi vinandi kuruska ivi. (Ŵahebere 1:3) Jobu wangukonkhoska khumbu lakuyuska ŵanthu lo Yehova wenalu kuti: “Asani munthu wafwa, kumbi wakaŵanga so wamoyu? . . . Mwazamudana, ndipu ini ndazakukumukani. Pakuti nchitu ya manja nginu mwazakuyikhumba.” (Jobu 14:14, 15 NW) Mazu ngakwamba ngo ngatuliya ku mazu ngakuti “mwazakuyikhumba,” ngalongo kuti Chiuta ngwakunweka ndipuso ngwakukhumbisiska. (Chiyambo 31:30; Sumu 84:2) Yehova wakhumbisiska nadi kuziyuska ŵanthu.

Kumbi tingaligomezga nadi layizgu la chiyuka? Hinya, ndipu tikayika cha kuti Yehova ndi Mwana waki akhumbisiska ndipu azakulifiska layizgu ili. Kumbi ivi ving’anamuwanji kwaku imwi? Mwazamuja so pamoza ndi akwanjiwa ŵinu wo akufwa, pacharu chapasi panu kweniso mwazamuja ndi umoyu wakukondweska, wakupambana ndi wo muja sonu!

Yehova Chiuta yo wanguŵika ŵanthu ŵaŵi akwamba mu munda wakutowa, walayizga kuti wazamuwezgiyapu so Paradayisu pacharu, pasi pa muwusu waki wa Ufumu wakuchanya wo wazamuwusika ndi Yesu Khristu yo sonu we ndi unkhankhu. (Chiyambo 2:7-9; Mateyu 6:10; Luka 23:42, 43) Mu Paradayisu uyu, mtundu wa ŵanthu wazamuja ndi mwaŵi wakukondwa ndi umoyu wambula kumala, wambula matenda ndipuso kutama. (Chivumbuzi 21:1-4; Yeruzgiyani ndi Jobu 33:25; Yesaya 35:5-7.) Vinthu vinyaki vo vazamuŵaku so cha ndi, kutinkhana, kusankhana mitundu, viwawa, ndi masuzgu nga chuma. Yehova Chiuta kuziya mwaku Yesu Khristu, wazamuyuska ŵanthu akufwa kuti azije mu charu chakutowa ichi.

Ichi ndichu chilindizga cha munthukazi wa Chikhristu yo tamuzumbuwa kukwamba kwa nkhani iyi. Pati pajumpha vyaka vinandi kutuwa po anyina akufwiya, Akaboni aku Yehova angumuwovya kuti wasambiri Bayibolo. Iyu wakumbuka kuti: “Ndinguliya ndati ndasambira vakukwaskana ndi chilindizga cha chiyuka. Chenga chakukondweska ukongwa kuziŵa kuti ndazamuwonana so ndi ama.”

Asani mukhumba kuziwonana so ndi akwanjiwa ŵinu, Akaboni aku Yehova akuwovyeningi kuti musambiri mo mungajaliya ndi chilindizga chenichi.