1, 2. (a) Kumbi nchinthu wuli cho chichitiska kuti chawanangwa chije chakuzirwa kwaku imwi? (b) Nchifukwa wuli tingakamba kuti uwombozi nchawanangwa chakuzirwa ukongwa pa vawanangwa vosi vo mungalonde?

KUMBI chawanangwa chapachanya ukongwa pa vawanangwa vo mukulondiyapu nchinthu wuli? Kuti chawanangwa chije chakuzirwa chikhumbika kuja chakudula pe cha. Ndipuso mtengu wa chinthu cho munthu watipaska ndiwu ulongo kuti chinthu cho nchakuzirwa cha. M’malu mwaki, chawanangwa chija chakuzirwa kwaku imwi, asani chakukondweskani kweniso asani mwapaskika chinthu cho mwengavi.

² Pa vawanangwa vinandi vo mungalonde, pe chawanangwa chimoza pe cho chiphara vosi. Chawanangwa ichi nchakutuwa kwaku Chiuta kuluta ku mtundu wa ŵanthu. Yehova wakutipaska vinthu vinandi, kweni chawanangwa chikulu ukongwa cho wakutipaska ndi sembi ya uwombozi ya Mwana waki Yesu Khristu. (Ŵakolose 1:14) Nge mo tiwoniyengi m’mutu wunu, uwombozi nchawanangwa chapachanya ukongwa kuphara vosi, chifukwa chakuti ungakupaskani likondwa lambula makambika ndipuso vinthu vakukhumbika pa umoyu winu. Uwombozi ndi nthowa yo Yehova walongole chanju chaki kwaku imwi.

3. Kumbi uwombozi nchinthu wuli, ndipu nchinthu wuli cho titenere kuvwisisa kuti tiziŵi kuzirwa kwa chawanangwa ichi?

³ Uwombozi ndi nthowa yo Yehova wapozomoske pamwenga kutaskiya mtundu wa ŵanthu ku ubudi ndi nyifwa. (Ŵaefesu 1:7) Kuti tivwisi chisambizu cha m’Bayibolo ichi, titenere kukumbuka vo vinguchitika kuvuli m’munda wa Edene. Tingavwisisa chifukwa cho uwombozi uliri chawanangwa chakuzirwa kwaku isi, pijapija asani taziŵa vo Adamu wangutaya wati wananga.

4. Kumbi Adamu watingi wajengi ndi umoyu wamtundu wuli panyengu yo wenga wakufikapu?

⁴ Yehova wati walenga Adamu, wangumupaska chinthu chinyaki chakuzirwa ukongwa, umoyu wa umunthu wakufikapu. Ŵanaŵaniyani waka mo Adamu watingi wajaliyengi. Pakuti wangulengeka wambula kaheni kekosi, iyu watingi watamengi cha, pamwenga kukota chinanga nkhufwa. Nge munthu wakufikapu, iyu wenga pa ubwezi wapade ndi Yehova. Bayibolo likamba kuti Adamu wenga “mwana waku Chiuta.” (Luka 3:38) Mwaviyo, Adamu wakondwanga chifukwa chakuja pa ubwezi wakukho ndi Yehova Chiuta, nge mo mwana wakondwe ndi awiski wo atimwanja. Yehova wakambiskananga ndi mwana waki wa pa charu chapasi, ndipu wapaskanga Adamu nchitu zakukhorweska ndipuso kumukambiya vo wakhumbikanga kuchita.—Chiyambo 1:28-30; 2:16, 17.

5. Kumbi Bayibolo ling’anamuwanji asani likamba kuti Adamu wangulengeka “mu chikozgu chaku Chiuta”?

⁵ Adamu wangulengeka “mu chikozgu chaku Chiuta.” (Chiyambo 1:27) Ivi ving’anamuwa kuti Adamu wawonekanga nge mo Chiuta wawoneke cha. Nge mo tikusambiriya mu mutu wakwamba, Yehova ndi mzimu wambula kuwoneka. (Yohane 4:24) Mwaviyo, Yehova we ndi liŵavu la nyama ndi ndopa cha. Fundu yakuti Adamu wangulengeka mu chikozgu chaku Chiuta ying’anamuwa kuti iyu wangulengeka ndi mijalidu yo Chiuta we nayu nge, chanju, zeru, urunji ndi nthazi. Adamu wenga nge Awiski munthowa yinyaki yapade chifukwa iyu wenga ndi wanangwa wakujisankhiya vakuchita. Pa chifukwa ichi,  Adamu wenga nge makina cha, chifukwa makina ngagwira nchitu yo akungapangiya pe. M’malu mwaki iyu wasankhanga yija vakuchita pakati pa chiheni ndi chamampha. Asani iyu wangusankha kuvwiya Chiuta, watingi wajengi mu Paradayisu pa charu chapasi kwamuyaya.

6. Kumbi Adamu wangutayanji wati wakana kuvwiya Chiuta, nanga ŵana ŵaki angukwasika wuli?

⁶ Adamu wati wakana kuvwiya Chiuta wangweruzgikiya ku nyifwa pamwenga kuti wangulipira mtengu ukulu ukongwa. Iyu wangutaya umoyu waki wakufikapu wa umunthu ndi vitumbiku vaki vosi chifukwa cha ubudi waki. (Chiyambo 3:17-19) Chakuvwisa lisungu nchakuti, Adamu wangutaya umoyu waki wamampha kweniso wa ŵana ŵaki wosi wo watingi wazibalengi kunthazi. Mazu ngaku Chiuta ngatiti: “Viyo, uli ndimo mwa munthu yumoza [Adamu] ulakwi unguserere mu charu, ndi nyifwa pa chifukwa cha ulakwi wo, ndi viyo nyifwa yambukiya pa ŵanthu wosi, pakuti wosi ŵangulakwa.” (Ŵaroma 5:12) Hinya, taŵanthu tosi tikwambuwaku ubudi waku Adamu. Ndichu chifukwa chaki Bayibolo likamba kuti iyu ‘wangujiguliska’ ndipuso ‘wakuguliska’ ŵana ŵaki ku ukapolu wa ubudi ndi nyifwa. (Ŵaroma 7:14) Adamu ndi Eva ŵengavi chilindizga chechosi, chifukwa yiwu angusankhiya dala kuleka kuvwiya Chiuta. Sonu nanga nchinthu wuli chinguchitikiya ŵana ŵawu pamoza ndi isi?

7, 8. Kumbi uwombozi ung’anamuwa vinthu viŵi nivi?

⁷ Yehova wangutaska mtundu wa ŵanthu mwakugwiriskiya nchitu uwombozi. Kumbi mazu ngakuti uwombozi ngang’anamuwanji? Mazu yanga ngang’anamuwa vinthu viŵi. Chakwamba, uwombozi ndi mtengu wo ulipirika pakukhumba kufwatuwa pamwenga kuwombo chinthu. Tingawuyeruzgiya ndi mtengu wo ulipirika kuti mukayidi wafwatuliki. Chachiŵi, uwombozi ndi mtengu wakuyanana ndi chinthu cho chanangika pamwenga kupwetekeka. Mwakuyeruzgiyapu, asani munthu wachita ngozi, wakhumbika kulipira mtengu wakuyanana ndi vinthu vo vanangika.

 ⁸ Kumbi vo Adamu wangutaya vatingi vilipirikengi wuli, nanga isi tatingi tifwatulikengi wuli ku ukapolu wa ubudi ndi nyifwa? Tiyeni tiwoni uwombozi wo Yehova wangupereka ndipuso mo ungakuwovyiyani.

9. Kumbi ndi uwombozi wamtundu wuli wo wakhumbikanga kuperekeka?

⁹ Pakuti umoyu wo ungutayika wenga wa munthu wakufikapu, pengavi munthu weyosi wakubuda yo watingi wawuwezgiyengepu. (Sumu 49:7, 8) Cho chakhumbikanga yapa ndi uwombozi wakuyanana ndi vo vingunangika. Ivi vikolerana ndi fundu ya urunji yo yisanirika M’mazu ngaku Chiuta ngo ngatiti: “Umoyu ku umoyu.” (Marangu 19:21) Sonu kumbi nchinthu wuli cho chatingi chiwezgiyengepu umoyu wakufikapu wo Adamu wangutaya? Wenga umoyu unyaki so wakufikapu wo wenga “thumba,” pamwenga kuti uwombozi wakulingana.—1 Timote 2:6.

10. Kumbi Yehova wangupereka wuli uwombozi?

¹⁰ Kumbi Yehova wangupereka wuli uwombozi? Iyu wangutuma yumoza wa ŵana ŵaki auzimu kuti wazi pacharu. Kweni Yehova wangutuma chakulengeka chauzimu bweka cha. Iyu wangutuma Mwana waki wakuwa yija yo wenga wapade ukongwa kwaku iyu. (1 Yohane 4:9, 10) Mwana uyu, wangutuwa kuchanya ko wajanga mwakujipereka. (Ŵafilipi 2:7) Nge mo tingusambiriya m’mutu wajumpha, Yehova wanguchita chakuziziswa mwa kusamisiya umoyu wa Mwana waki m’moyu mwaku Mariya. Yesu wanguwa wambula ubudi wewosi chifukwa cha nthazi ya mzimu utuŵa waku Chiuta, ndipu iyu wangwambuwaku cha ubudi.—Luka 1:35.

11. Kumbi munthu yumoza wanguwombo wuli mtundu wosi wa ŵanthu?

¹¹ Kumbi vinguchitika wuli kuti munthu yumoza wawombo mamiliyoni nganandi nga ŵanthu? Chamampha, kumbi mtundu wosi wa ŵanthu unguja wuli wakubuda? Kumbukani kuti Adamu wati wabuda wangutaya mwaŵi wapade wakuja ndi umoyu wa umunthu wakufikapu. Mwaviyo, iyu wangutondeka  kwambuzgiya umoyu uwu ku ŵana ŵaki. M’malu mwaki iyu wakuŵayambuzgiya waka ubudi ndi nyifwa. Yesu yo Bayibolo litimudana kuti “Adamu wakumariya,” wenga ndi umoyu wa umunthu wakufikapu ndipu iyu wangubudapu cha. (1 Ŵakorinte 15:45) Ivi ving’anamuwa kuti Yesu wangusere m’malu mwaku Adamu kuti watitaski. Mwakupereka umoyu waki wambula ubudi kwaku Chiuta ndi mtima wosi, Yesu wangulipira mtengu wa ubudi waku Adamu. Pachifukwa ichi, Yesu wanguchitiska kuti ŵana ŵaku Adamu aje ndi chilindizga.—Ŵaroma 5:19; 1 Ŵakorinte 15:21, 22.

12. Kumbi masuzgu ngo Yesu wangukumana nangu ngatitisimikizgiyanji?

¹² Bayibolo likonkhoska mwakuvwika umampha masuzgu ngosi ngo Yesu wangukunthiyapu we pafupi kufwa. Iyu wangukhwechulika ukongwa, wangukhomeka mwankhaza ndi mizumali, ndipuso kufwa nyifwa yakuŵaŵa pa chimiti chakutombozgiyapu. (Yohane 19:1, 16-18, 30; Fundu Zakukumaliya, mapeji 204-206) Nchifukwa wuli venga vakwenere kuti Yesu wasuzgiki viyo? M’mutu unyaki kunthazi uku, tazamusambira kuti Satana wakukamba kuti palivi munthu weyosi yo wangateŵete Yehova mwakugomezgeka asani wangakumana ndi mayeseru. Chifukwa chakuti Yesu wangukunthiyapu mwakugomezgeka masuzgu ngo wangukumana nangu, iyu wangumuka umampha ukongwa vo Satana wangususka. Yesu wangulongo kuti munthu wakufikapu yo we ndi wanangwa wakujisankhiya vakuchita, wakhoza kusunga uzirima waki kwaku Chiuta, chinanga Diabolo wangachita chechosi. Yehova watenere kuti wangukondwa ukongwa ndi kugomezgeka kwa Mwana waki wakwanjiwa!—Nthanthi 27:11.

13. Kumbi uwombozi ungulipirika wuli?

¹³ Kumbi uwombozi ungulipirika wuli? Pa Nisani 14, mu chaka cha 33 C.E., Yehova wanguzomerezga kuti Mwana waki wambula kubuda wabayiki. Mu nthowa iyi, Yesu wangupereka umoyu waki wakufikapu ‘kamoza pe.’ (Ŵahebere 10:10) Pati papita mazuŵa ngatatu kutuliya po Yesu wangufwiya,  Yehova wangumuyuskiya ku umoyu wauzimu. Yesu wati waluta kuchanya, wangupereka uwombozi wa umoyu waki wakufikapu wo uguperekeka nge sembi ku ŵana ŵaku Adamu. (Ŵahebere 9:24) Yehova wangulonde mtengu wa sembi yaku Yesu nge uwombozi wo wakhumbikanga kuti mtundu wa ŵanthu uwomboleki ku ukapolu wa ubudi ndi nyifwa.—Ŵaroma 3:23, 24.

14, 15. Kumbi titenere kuchitanji kuti ‘tigowokereki vilakwa’ vidu?

¹⁴ Chinanga kuti te akubuda, tikhoza kulonde vitumbiku vawezi chifukwa cha uwombozi. Tiyeni tiwoni vinyaki mwa vitumbiku vo tingalonde sonu kweniso vo tazamulonde munthazi, chifukwa cha chawanangwa chikulu chakutuliya kwaku Chiuta ichi.

¹⁵ Kugowokereka maubudi. Ubudi wo tikwambuwa utititondekeska kuchita cho nchamampha. Tosi tibudiska mu kaŵereŵeteru pamwenga mu vakuchita. Kweni chifukwa cha sembi ya uwombozi yaku Yesu, tikhoza ‘kugowokereka vilakwa vidu.’ (Ŵakolose 1:13, 14) Kweni kuti tigowokereki, titenere kulapa ndi mtima wosi. Titenere so kuchondere Yehova mwakujiyuyuwa, kumupempha kuti watigowoke chifukwa chakuti tigomezga sembi ya uwombozi ya Mwana waki.—1 Yohane 1:8, 9.

16. Kumbi nchinthu wuli cho chititiwovya kuti tisopengi Yehova ndi njuŵi yamampha, nanga njuŵi yamampha njakuzirwa wuli?

¹⁶ Kuja ndi njuŵi yamampha pamasu paku Chiuta. Njuŵi yiheni yingatichitiska kuti tilekengi kukondwa kweniso kujiwona kuti te ambula kwenere. Kweni chifukwa chakuti uwombozi uchitiska kuti tigowokerekengi maubudi ngidu, Yehova watitizomerezga kumusopa ndi njuŵi yamampha chinanga kuti te ambula kufikapu. (Ŵahebere 9:13, 14) Ivi vichitiska kuti tilongorongi ndi Yehova mwakufwatuka. Mwaviyo, tingaromba kwaku iyu mwakufwatuka. (Ŵahebere 4:14-16) Kuja ndi njuŵi yamampha kutitichitiska kuti tije ndi chimangu cha m’maŵanaŵanu,  kutitiwovya kuti tijiwonengi kuti te akukhumbika ndipuso kutitipaska likondwa.

17. Kumbi ndi vitumbiku nivi vo tazamulonde chifukwa chakuti Yesu wakutifwiya?

¹⁷ Chilindizga cha umoyu wamuyaya mu paradayisu pacharu chapasi. Lemba la Ŵaroma 6:23, likamba kuti: “Mphotu ya ulakwi ndi nyifwa.” Vesi lenili lilutirizga kuti: “Kweni chawezi chaku Chiuta mbumoyu wamuyaya mwaku Kristu Yesu Ambuyafwi.” Mu Mutu wachitatu, tingusambira vitumbiku vo vazamuja mu charu cha Paradayisu. (Chivumbuzi 21:3, 4) Tazamulonde vitumbiku vosi ivi ndipuso umoyu wamuyaya wambula kutama, chifukwa chakuti Yesu wakutifwiya. Kuti tizilonde vitumbiku ivi, titenere kulongo kuti tilumba chawanangwa cha uwombozi.

18. Nchifukwa wuli titenere kumuwonga ukongwa Yehova chifukwa cha uwombozi?

¹⁸ Nchifukwa wuli titenere kumulumba ukongwa Yehova chifukwa cha uwombozi? Kanandi chawanangwa chija chakuzirwa asani yo wapereka wamaliyapu nyengu yaki, nthazi ndipuso ndalama. Tikondwa ukongwa asani tiwona kuti munthu yo watipaska chawanangwa wachita ivi chifukwa cha chanju. Uwombozi nchawanangwa chakuzirwa ukongwa pa vawanangwa  vosi, chifukwa chakuti Chiuta wangujinola chinthu chikulu ukongwa kuti wawupereki. Lemba la Yohane 3:16 lititi: “Chiuta wangwanja viyo charu, viyo kuti wangupaska Mwana waki wakuwayija.” Uwombozi mbukaboni ukulu wakuti Yehova watitiyanja. Kweniso mbukaboni wakuti Yesu watitanja chifukwa wangupereka umoyu waki m’malu mwaku isi ndi mtima wosi. (Yohane 15:13) Pachifukwa ichi, chawanangwa cha uwombozi chitenere kutisimikizgiya kuti Yehova ndi Mwana waki atanja weyosi waku isi.—Ŵagalatia 2:20.

19, 20. Kumbi mungalongo wuli kuti muwonga Chiuta chifukwa cha chawanangwa cha sembi ya uwombozi?

¹⁹ Sonu kumbi mungalongo wuli kuti muwonga chawanangwa cha uwombozi chakutuliya kwaku Chiuta? Chakwamba, mutenere kuziŵa vinandi vakukwaskana ndi Wakupaska Mura, Yehova. (Yohane 17:3) Kusambira Bayibolo mwakugwiriskiya nchitu buku ili kukuwovyeningi ukongwa kuti muziŵi venivi. Asani mulutirizga kuziŵa vinandi vakukwaskana ndi Yehova, chanju chinu paku iyu chikuwengi. Ndipu chanju ichi chikuchitiskeningi kuti muchitengi vinthu vakumukondweska.—1 Yohane 5:3.

²⁰ Jani ndi chivwanu mu sembi ya uwombozi yaku Yesu. Bayibolo likamba kuti: “Yo ngwakuvwana mu Mwana we nawu umoyu wamuyaya.” (Yohane 3:36) Kumbi tingalongo wuli kuti tivwana mwaku Yesu? Chivwanu ichi chiziŵika ndi vakukamba pe cha. Lemba la Yakobe 2:26 lititi: “Chivwanu nacho pade pa milimu nchakufwa.” Hinya, chivwanu chauneneska chiziŵika ndi “milimu,” pamwenga kuti vakuchita vidu. Tingalongo kuti tivwana mwaku Yesu asani titesesa kumwezga, mwa vakukamba ndipuso vakuchita vidu.—Yohane 13:15.

21, 22. (a) Nchifukwa wuli titenere kusanirika pa mwambu wa Chakurya Chamazulu cha Ambuya chaka chechosi?

²¹ Musanirikengi pa mwambu wa njonesku pamwenga kuti chakurya chamazulu cha Ambuya. Mazulu nga pa Nisani 14, mu chaka cha 33 C.E., Yesu wangwambiska mwambu wo mu Bayibolo udanika kuti “njonesku ya Ambuya,” pamwenga kuti  chakurya chamazulu cha Ambuya. (1 Ŵakorinte 11:20; Mateyu 26:26-28) Mwambu uwu udanika so kuti Chikumbusku cha nyifwa yaku Khristu. Yesu wangwambiska mwambu uwu kuti akutumika ŵaki kweniso Akhristu auneneska wosi, akumbukengi kuti iyu wangupereka umoyu waki nge uwombozi kuporote mu nyifwa yaki. Ndipu pakukamba va mwambu uwu, Yesu wanguti: ‘Lutirizgani kuchita ichi pakukumbuka ini.’ (Luka 22:19) Kuchita mwambu wa Chikumbusku kutitikumbuska chanju chikulu cho Yehova ndi Yesu akutilongo kuti tiwomboleki. Nasi tingalongo kuti tiwonga mwa kusanirika pa mwambu wa Chikumbusku cha nyifwa yaku Yesu chaka chechosi. *

²² Uwombozi wo Yehova wakupereka nchawanangwa chakuzirwa ukongwa nadi. (2 Ŵakorinte 9:14, 15) Chawanangwa ichi chikwaska chinanga mbanthu wo akufwa. Mutu 6 wazamukonkhoska mo chitiŵakwaskiya.