1, 2. Nchifukwa wuli tikhumbika kukuzga chivwanu chidu? Konkhoskani chakuyeruzgiyapu.

CHIVWANU. Yanga ndi mazu ngo ngamiya jalidu lamampha ukongwa. Kweni asani tawona mazu yanga, ngatitikumbuska so mazu nganyaki ngakuti: “Phamphu!” Asani tilivi chivwanu, tikhumbika kuchita phamphu kuti tije nachu. Ndipuso asani te nachu kali, tikhumbika kuchita phamphu kuti tichivikiliyi kweniso kuchikuzga. Chifukwa wuli?

² Ŵanaŵaniyani kuti mutenda m’bozwa ndipu nyota yakupwetekani ukongwa. Asani mungasaniya maji, muyesesengi kungaphwere kuti mukafiki ndi maji ngakukwana ko muluta. Mazuŵa nganu tosi tija m’charu cho ŵanthu atanja cha kusopa Yehova. Mwaviyo, kuti tilutirizgi kuja ndi chivwanu chakukho, tikhumbika kuchiphwere ndi kuchivikiliya nge mo tingachitiya ndi maji ngo tasaniya m’bozwa. Tingaja cha pa ubwezi ndi Yehova kwambula chivwanu, nge mo tingatondeke kuja ndi umoyu kwambula maji.—Ŵar. 1:17.

3. Kumbi Yehova watipaska vinthu wuli kuti vitiwovyi kukuzga chivwanu chidu, nanga ndi vinthu viŵi nivi vo titenere kukumbuka?

³ Yehova waziŵa kuti chivwanu nchakukhumbika ukongwa ndipuso waziŵa mo visuzgiya kuti munthu walutirizgi kuja ndi chivwanu. Ndichu chifukwa chaki watipaska vakuwoniyapu vakuti tiyezgi. Yehova wangukambiya wakutumika Paulo kuti walembi kuti: ‘Yezgani ŵeniwo mu chivwanu ndi unkhunthiya mbakuhara mapanganu.’ (Ŵah. 6:12) Ndichu chifukwa chaki gulu laku Yehova lititichiska kuti tiyesesengi kuyezga anthurumi ndi anthukazi akugomezgeka nge wo takambiskana m’buku ili. Sonu isi titenere kuchitanji? Titenere kukumbuka vinthu viŵi: (1) Tikhumbika kulutirizga kukuzga chivwanu chidu; (2) tikhumbika kukumbuka chilindizga chidu nyengu zosi.

4. Kumbi Satana walongo wuli kuti ndi murwani wa chivwanu chidu, ndipu nchifukwa wuli titenere cha kuchita mantha?

⁴ Lutirizgani kukuzga chivwanu chinu. Satana ndiyu murwani mura yo walimbana ndi chivwanu. Pakuti Satana ndiyu wawusa charu ichi, watimbanyizga ŵanthu kuti atondekengi kuja ndi chivwanu. Iyu we ndi nthazi ukongwa kuluska isi. Kumbi titenere kuchita mantha kuti titondekengi kuja ndi chivwanu ndipuso kuchikuzga? Awa! Yehova watanja ŵanthu wosi wo akhumbisiska kuja ndi chivwanu chakukho. Iyu watitisimikizgiya kuti watiwovyengi kususka Diabolo ndi kumudikiskiya kutali! (Yak. 4:7) Asani titesesa kusaniya nyengu yakukuzgiya chivwanu chidu, timususkengi Satana. Kumbi tingachita wuli venivi?

5. Kumbi ŵanthu akugomezgeka wo azumbulika m’Bayibolo anguchita wuli kuti aje ndi chivwanu? Konkhoskani.

⁵ Nge mo tasambiriya, anthurumi ndi anthukazi wo azumbulika m’Bayibolo, anguchita kuwa nachu cha chivwanu. Vo achitanga pa umoyu  wawu visimikizgiya kuti chivwanu ndi jalidu lo mzimu waku Yehova utuzga. (Ŵag. 5:22, 23) Yiwu arombanga ndipu Yehova waŵawovyanga kuti chivwanu chawu chilutirizgi kuja chakukho. Tiyeni nasi tichiti nge mo yiwu anguchitiya ndipu tingaluwanga cha kuti Yehova wapereka mzimu wakupaturika kwaku wo atimupempha ndi kuchita vinthu mwakukoliyana ndi marombu ngawu. (Luka 11:13) Kumbi pe vinyaki so vo tingachita?

6. Kumbi tingachita wuli kuti tiyanduwi ndi nkhani zo tiŵerenga m’Bayibolo?

⁶ M’buku ili, takambiskana vakuwoniyapu va ŵanthu amanavi ŵaka wo ŵenga ndi chivwanu chakukho. Kweni pe anyaki so anandi! (Ŵerengani Ŵahebere 11:32.) Kuŵanaŵaniya ukongwa vakuwoniyapu va ŵanthu akugomezgeka yaŵa asani tisambira Bayibolo pakutija, kungatiwovya kuti tiziŵi vinandi. Kuti chivwanu chidu chije chakukho, titenere cha kusambira nkhani izi mwakuthaŵiriya. Kuti tiyanduwi ukongwa, tikhumbika kufufuza mwakukwana nkhani yo tiŵerenga, kweniso vakuchitika vosi va m’nkhani yo. Asani nyengu zosi tikumbuka kuti ŵanthu yaŵa ŵenga ‘akusankhwa nge ndisi,’ vakuwoniyapu vawu vitichiskengi ukongwa. (Yak. 5:17) Tikhoza kuvwisa umampha mo avwiyanga achikumana ndi masuzgu ngo nasi tikumana nangu.

7-9. (a) Kumbi asani ŵanthu achivwanu wo azumbulika m’Bayibolo angupaskika mwaŵi wakuteŵete Yehova nge mo tichitiya mazuŵa nganu atingi avwengi wuli? (b) Kumbi nchifukwa wuli tikhumbika kukuzga chivwanu chidu mwa vakuchita vidu?

⁷ Vakuchita vidu ndipuso vo tisankha vingatiwovya kuti tivikiliyi chivwanu chidu. Titenere kuziŵa kuti, “chivwanu nachu pade pa milimu nchakufwa.” (Yak. 2:26) Ŵanaŵaniyani ŵaka mo ŵanthu achivwanu wo tasambira atingi akondwiyengi asani Yehova wanguŵapaska uteŵeti wo tapaskika isi mazuŵa nganu!

⁸ Mwakuyeruzgiyapu, kumbi Abrahamu watingi wavwengi wuli asani wangupempheka kuti wasopi Yehova mu Nyumba ya Ufumu, pamwenga pa maunganu ngakulungakulu m’malu mwakumsope mudondu, pa jocheru? Ku maunganu ngenanga ndiku tisambiriya malayizgu ngaku Yehova ngo Abrahamu wangawoniyanga ‘patali.’ (Ŵerengani Ŵahebere 11:13.) Kumbi Eliya watingi wavwengi wuli asani Yehova wangumukambiya kuti nchitu yaki nkhupereka uthenga wakupembuzga kweniso wa chilindizga m’malu mwakubaya achimi a Bala m’nyengu ya fumu yiheni, Ahabu? Kukamba uneneska, asani ŵanthu achivwanu wo azumbulika m’Bayibolo angupaskika mwaŵi wakuteŵete Yehova nge mo tichitiya mazuŵa nganu, atingi aswerengi cha kuzomera.

⁹ Mwaviyo, tiyeni tilutirizgi kukuzga chivwanu mwa vakuchita vidu. Asani tichitengi viyo, tilongongi kuti tigwiriskiya nchitu vakuwoniyapu va ŵanthu wo azumbulika m’Mazu ngaku Chiuta. Nge mo tikusambiriya m’mazu ngakwamba, tijivwengi kuti te nawu pafupi ukongwa nge mabwezi ngidu. Kweni pambula kuswera yapa, ŵanthu yaŵa azamuja mabwezi ngidu chayingu.

10. Kumbi tazamukondwa ndi vinthu wuli m’Paradayisu?

¹⁰ Mukumbukengi chilindizga chinu nyengu  zosi. Ŵanthu akugomezgeka yaŵa akuzganga chivwanu chawu mwa kukumbuka chilindizga cho Chiuta wanguŵalayizga. Kumbi namwi muchita viyo? Mwakuyeruzgiyapu, ŵanaŵaniyani likondwa lo tazamuja nalu asani tazikumana ndi ateŵeti aku Chiuta wo azamuyuskika pa “chiyuka cha ŵarunji.” (Ŵerengani Machitidu 24:15.) Kumbi ndi mafumbu nanga ngo mukhumba kuziŵafumba?

11, 12. Kumbi m’charu chifya, ndi mafumbu nanga ngo mungayanja kuchifumba (a) Abelu? (b) Nowa? (c) Abrahamu? (d) Ruti? (e) Abigaili? (f) Estere?

¹¹ Asani mwazikumana ndi Abelu, kumbi mwazakumufumba kuti apapi ŵaki ŵenga ŵanthu amtundu wuli? Pamwenga mwazakumufumba kuti: “Kumbi wakambiskananga nawu angelu wo ajalanga nthowa yakuluta kumunda wa Edene? Kumbi yiwu akumukanga?” Nanga Nowa, mwazakumufumbanji? Panyaki mwazakumufumba kuti: “Kumbi wachitanga mantha ndi Anefilimu? Kumbi unguziphwere wuli nyama zosi zo zenga m’chingaraŵa?” Akhumba asani mwazikumana ndi Abrahamu mungazimufumba kuti: “Kumbi ungukumanapu ndi Shemu? Kumbi ndiyani yo wangukusambiza vakukwaskana ndi Yehova? Kumbi ungusuzgika kusama mumsumba wa Uru?”

¹² Mwakuyanana ŵaka, ŵanaŵaniyani mafumbu ngo mungazifumba anthukazi achivwanu wo azamuyuskika. Akhumba Ruti mungazimufumba kuti: “Kumbi nchinthu wuli cho chingukuchitiska kuti uyambi kusopa Yehova?” Abigaili mungazimufumba kuti: “Kumbi wachitanga mantha kukambiya Nabala mo ungumuwovye Davidi?” ndipuso Estere mungazimufumba kuti: “Kumbi nchinthu wuli cho chingukuchitikiyani ndi Mordikayi nkhani yo yikulembeka m’Bayibolo yakukwaskana ndi imwi yati yamala?”

13. (a) Kumbi ŵanthu wo azamuyuskika angazitifumba mafumbu wuli? (b) Kumbi mutuvwa wuli asani muŵanaŵana kuti mwazamukumana ndi anthurumi kweniso anthukazi achivwanu a m’nyengu yakali?

¹³ Tikayika cha kuti anthurumi ndi anthukazi achivwanu yaŵa nawu amukhumbisiska kukufumbani mafumbu. Vazamuja vakukondweska ukongwa kuziŵakonkhoske vakukwaskana ndi mazuŵa ngakusuzga ngakumaliya ndipuso mo Yehova wangutumbikiya ŵanthu ŵaki m’mazuŵa ngenanga! Tisimikizga kuti azamukondwa ukongwa kuziŵa mo Yehova wangufiskiya malayizgu ngaki ngosi. Pa nyengu yo, ŵanthu akugomezgeka yaŵa tazamujaliya nawu limoza m’Paradayisu, ndipu tazamuziŵana nawu umampha ukongwa kuluska mo titiŵaziŵiya sonu. Nkhani za ŵanthu yaŵa tingaziwonanga nge nthanu cha kweni tiyeni tiyesesi kuchita vo tingafiska mwakulutirizga kwezga chivwanu chawu. Lutirizgani kukondwa po muteŵete nawu limoza Yehova nge mabwezi nginu mpaka muyaya!