1, 2. Kumbi Petro wagomezganga kuti ŵanthu achitengi wuli Yesu wachisambiza ku Kapernaumu, kweni yiwu anguchita wuli?

YESU wachisambiza ŵanthu musinagoge ku Kapernaumu, Petro waŵalereseskanga. Petro wajanga ku Kapernaumu, ndomu ya kunkhondi kwa Nyanja ya Galile, pamoza ndi abali ŵaki, abwezi ŵaki kweniso anyaki wo wachitanga nawu ulovi, ndipuso kwenuku ndiku wachitiyanga bizinesi yaki ya somba. Petro wagomezganga kuti ŵanthu a ku Kapernaumu aziŵengi kuti Yesu ndiyu Mesiya ndipu akondwengi kusambira va Ufumu waku Chiuta, kweni ndivu vinguchitika cha.

² Ŵanthu anandi anguleka kuvwisiya. Anyaki angwamba mtokutoku wakususka vo Yesu wakambanga. Kweni Petro wanguŵaŵika mtima ukongwa ndi vo akusambira anyaki aku Yesu achitanga. Visku vaŵu vingulongo kuti angwamba kuseruka ndi vo Yesu wasambizanga ndipu angukwiya ukongwa. Anyaki angwamba kukamba kuti Yesu wasambizanga vinthu vinononu ukongwa. Yiwu angukana kuvwiya Yesu ndipu angutuwa musinagoge ndi kuleke limu kumulondo.—Ŵerengani Yohane 6:60, 66.

3. Kumbi chivwanu chingumuwovya wuli Petro wati wakumana ndi mayeseru ngakupambanapambana?

³ Yenga nyengu yakusuzga ukongwa kwaku Petro ndi akusambira anyaki. Petro wanguvwisisa cha vo Yesu wangusambiza pa zuŵa ili. Iyu wanguziŵa kuti Yesu wakhumbikanga kukonkhoska fundu yo wangusambiza kuti ŵanthu aleki kuwona kuti njinononu. Kumbi Petro watingi wachitengi wuli? Yaka kenga kakwamba cha kuti chigomezgu chaki chiyeseki viyo, ndipuso kenga kakumaliya cha. Tiyeni tiwoni mo chivwanu chinguwovye Petro kuti walutirizgi kuja wakugomezgeka.

4, 5. Kumbi Yesu wanguchita vinthu nivi vo vapambananga ndi vo ŵanthu aŵanaŵananga?

⁴ Kanandi Petro wazizwanga ndi vo Yesu wachitanga. Nyengu zinyaki Yesu waŵereŵetanga ndi kuchita vinthu mwakupambana ndi mo ŵanthu aŵanaŵaniyanga. Yapa ndipu zana laki, Yesu waryiska ŵanthu masawuzandi nganandi mwakuziziswa. Ivi vinguchitiska kuti ŵanthu akhumbi kumuvwalika ufumu. Kweni ŵanthu anandi anguzizwa  kuwona kuti wathaŵa ndi kutuma akusambira ŵaki kuti akweri boti aluti ku Kapernaumu. Akusambira ŵaki achiyambuka Nyanja ya Galile, anguzizwa kuwona Yesu wachenda pamaji nyanja yati yayuka. Ivi vinguchitiska kuti Petro wasambiri kukhumbika kwa kuja ndi chivwanu.

⁵ Ndimulenji anguzizwa ukongwa kuwona kuti wumba wo anguthaŵa, waŵalondo ndipu wawungana palikumba. Viwoneka kuti ŵanthu yaŵa akhumbanga kuchivwisiya uthenga waku Yesu cha, kweni amulondonga kuti wakaŵapaski so chakurya chinyaki mwakuziziswa. Yesu wanguŵachenya chifukwa cha unkharyi wawu. (Yoh. 6:25-27) Yesu wangulutirizga kuŵasambiza musinagoge ku Kapernaumu. Kwenuku ndiku wanguŵasambiziya vinthu vakukhumbika ukongwa vo ŵanthu anguwona kuti vinononu.

6. Kumbi Yesu wangukamba ntharika wuli, nanga ŵanthu wo amuvwisiyanga anguchita wuli?

⁶ Yesu wakhumbanga cha kuti ŵanthu amulondongi ndi chilatu chakuti waŵapaskengi chakurya. Kweni wakhumbanga kuti aziŵi kuti iyu wangutumika kuti wazifwiyi ŵanthu kuti azilonde umoyu wamuyaya. Mwaviyo, wangukonkhoska ntharika yakuti iyu we nge mana, chakurya cho chatuwanga kuchanya m’mazuŵa ngaku Mosese. Anyaki ŵati asuska, iyu wanguŵakonkhoske mwakuvwika umampha kuti yiwu akhumbika kurya liŵavu laki ndi kumwa ndopa zaki kuti azilonde umoyu. Yapa ndipu ŵanthu angwambiya kukwiya. Anyaki angukamba kuti: “Nkhanononu kakambidu yaka; njani waziŵa kukavwa?” Akusambira aku Yesu anandi anguleka kumulondo. *—Yoh. 6:48-60, 66.

7, 8. (a) Kumbi nchinthu wuli chakukwaskana ndi Yesu cho Petro wanguleka kuvwisa? (b) Kumbi Petro wangumuka wuli fumbu lo Yesu wangufumba akutumika?

⁷ Nanga Petro wanguchita wuli? Nayu watenere kuti wangutimbanyizgika ndi vo Yesu wangusambiza. Pa nyengu iyi waziŵanga cha kuti Yesu wakhumbika kufwa kuti khumbu laku Chiuta lifiskiki. Kumbi Petro wanguleka kulondo Yesu nge mo akusambira anyaki ambula kugomezgeka anguchitiya pa zuŵa ili? Awa; Petro wenga ndi jalidu linyaki lo lingumuwovya kuti wachiti vinthu mwakupambana ndi mo anyaki anguchitiya. Kumbi wenga ndi jalidu nili?

⁸ Yesu wangung’anamukiya kwa akutumika ŵaki ndi kufumba kuti: “Kumbi namwi so mukhumba kuluta?” (Yoh. 6:67) Iyu wafumbanga akutumika wosi 12, kweni Petro ndiyu wangumuka. Kanandi Petro ndiyu wayambanga kumuka akutumika anyaki ŵechendamuki. Petro watenere kuti ndiyu wenga mura paku wosi. Kwali Petro wayanjanga kumuka liŵi chifukwa ndiyu wenga mura pamwenga cha, kweni iyu wabisanga cha vo ve m’maŵanaŵanu ngaki. Vo venga mu  maŵanaŵanu ngaki pa nyengu iyi, ndi mazu ngamampha kweniso ngambula kuluwika ngakuti: “Ambuya, tikayanga kwaku yani? Imwi mwe nangu mazu nga umoyu wamuyaya.”—Yoh. 6:68.

9. Kumbi Petro wangulongo wuli kuti wenga wakugomezgeka kwaku Yesu?

⁹ Kumbi vo Petro wangumuka vitikuchonthani cha? Chivwanu chaku Petro mwaku Yesu chingumuwovya kuti waje munthu wakugomezgeka. Petro wanguziŵa umampha kuti Yesu ndiyu Mtaski mweniyo Yehova wangupereka kweniso kuti uthenga wa Ufumu waku Chiuta wo Yesu wapharazganga, ndiwu wazamukovya ŵanthu kuzitaskika. Petro waziŵanga so kuti chinanga kuti wavwisanga cha vinthu vinyaki, kwengavi ko iyu wangaluta kuti Chiuta wamwanji kweniso kuti wazilonde umoyu wamuyaya.

10. Kumbi tingayezga wuli kugomezgeka kwaku Petro mazuŵa nganu?

¹⁰ Kumbi ndimu namwi muvwiya? Chakupaska chitima nchakuti mazuŵa nganu, ŵanthu anandi akamba kuti atanja Yesu kweni atondeka kuja akugomezgeka. Kuti tije akugomezgeka kwaku Khristu titenere kwanja vo watitisambiza nge mo wachitiyanga Petro. Tikhumbika kuvisambira, kuvivwisa, kweniso kuvigwiriskiya nchitu pa umoyu widu. Titenere kuchita viyo chinanga kuti titivivwisa cha, pamwenga visuskana ndi vo isi titanja. Tingazilonde umoyu wamuyaya pijapija asani talongo kuti te akugomezgeka.—Ŵerengani  Sumu 97:10.

11. Kumbi Yesu wakanga pani ndi akusambira ŵaki? (Wonani so mazu ngam’mphata.)

¹¹ Pati pajumpha nyengu yimanavi ŵaka, Yesu pamoza ndi akutumika kweniso akusambira ŵaki, angwamba ulendu wakuluta chakunkhondi. Yiwu achiyenda, angwamba kuwona Phiri la Hermoni, lo lenga kukumaliya kwa Charu Chakulayizgika. Nyengu zinandi pachanya pa phiri ili pajanga nyankhuŵinda wakukhoma ndipu asani munthu we ku Nyanja ya Galile waliwonanga. Yesu ndi akusambira ŵaki alutanga kumizi yakufupi ndi Kaesarea Filipi, ndipu Phiri la Hermoni lingwamba kuwoneka ukongwa. * Ŵati afika pamalu po Charu Chakulayizgika chawonekanga umampha, Yesu wanguŵafumba fumbu lakuzirwa ukongwa akusambira ŵaki.

12, 13. (a) Nchifukwa wuli Yesu wakhumbanga kuziŵa maŵanaŵanu nga ŵanthu pa nkhani yakuti iyu ndiyani? (b) Kumbi vo Petro wangumuka Yesu vingulongo wuli kuti wenga ndi chivwanu chauneneska?

¹² Yesu wanguŵafumba kuti: “Mizinda yo yikamba kuti, ndini yani?” Tikhoza kuwona mo Petro walereskiyanga Yesu, wachiŵanaŵaniya lisungu, nthazi kweniso zeru zo Mbuyaki wenga nazu. Yesu wakhumbanga  kuziŵa maŵanaŵanu nga ŵanthu wo awonanga ndi kuvwa vo iyu wachitanga. Akusambira ŵaki angumuka vo ŵanthu anandi akambanga vakukwaskana ndi Yesu. Kweni Yesu wakhumbanga mbwenu kuziŵa, asani akusambira ŵaki nawu amuwonanga nge po amuwoniyanga ŵanthu anyaki wosi. Iyu wanguŵafumba kuti: “Kweni imwi mutiti ndini yani?”—Luka 9:18-20.

¹³ Yapa napu Petro wanguswera cha kumuka. Iyu wangumuka mwakuvwika umampha vo anyaki wosi atingi amukengi. Iyu wanguti: “Imwi ndimwi Khristu, Mwana waku Chiuta wamoyu.” Yesu watenere kuti wangukondwa ukongwa ndi vo Petro wangukamba. Iyu wangukumbuska Petro kuti ndi Yehova Chiuta pe yo wanguvumbuliya ŵanthu achivwanu chauneneska fundu yauneneska yeniyi. Yehova wangovya Petro kuziŵa kuti Yesu ndiyu wenga Khristu pamwenga Mesiya wakulayizgika.—Ŵerengani Mateyu 16:16, 17.

14. Kumbi ndi udindu wuli wo Yesu wangupaska Petro?

¹⁴ Khristu ndiyu mwa wo uchimi ungukambiya limu kuti ŵazengi azakuwupata. (Sumu 118:22; Luka 20:17) Yesu waŵanaŵaniyanga uchimi wenuwu wachikamba kuti Yehova wajalikiskengi mpingu pamwa pamwenga jarawi, lo Petro wangulizumbuwa kuti ndi Khristu. Pavuli paki, Yesu wangupaska Petro udindu wakuzirwa ukongwa m’mpingu wachikhristu. Yapa Yesu wangupaska Petro udindu wapachanya kuluska anyaki cha nge mo visopa vikambiya. Kweni Yesu wangumusazgiyaku ŵaka nchitu yinyaki. Wangupaska Petro “mipiringizgu ya [maki nga] ufumu wakuchanya.” (Mat. 16:19) Petro wenga ndi udindu wakujuliya mitundu yitatu mwaŵi wakusere Ufumu waku Chiuta. Chakwamba, wakhumbikanga kujuliya Ayuda, pavuli paki Asamariya, ndipu pakumaliya ŵanthu wo ŵenga Ayuda cha.

15. Nchifukwa wuli Petro wanguchenya Yesu, nanga wangumukambiya mazu wuli?

¹⁵ Pavuli paki, Yesu wanguzikamba kuti ŵanthu wo apaskika vinandi azamukhumbika so kuwezga vinandi. Ndipu Petro wenga m’gulu la ŵanthu wo angupaskika vinandi. (Luka 12:48) Yesu wangulutirizga kumuvumbuliya vinthu vakukwaskana ndi Mesiya kusazgapu mo wazamusuzgikiya ndi kubayikiya ku Yerusalemu. Ivi vingumutimbanyizga ukongwa Petro. Iyu wangudaniya Yesu pamphepeti ndi kumuchenya kuti: “Kuŵi kutali kwinu, [jivwiyeni lisungu] Ambuya: chingamuŵiyani ichi cha.”—Mat. 16:21, 22.

16. Kumbi Yesu wangumuwovya wuli Petro, nanga isi tisambiranjipu?

¹⁶ Yapa Petro wakhumbanga kumuwovya maŵanaŵanu Yesu,  kweni wanguzizwa ndi vo Yesu wangumumuka. Iyu wangumulazgiya gonthu Petro ndi kulereska akusambira ŵaki anyaki wo nawu ŵenga ndi maŵanaŵanu ngakuyanana ndi Petro. Iyu wangukamba kuti: “Kanga kuvuli kwangu, Satana; ndiwi guŵisku kwaku ini chifukwa kuti we kuchiri kwaku Chiuta cha kweni ku ŵanthu.” (Mat. 16:23; Marko 8:32, 33) Tosi titenere kusambirapu kanthu pa vo Yesu wangukamba. Taŵanthu tiswera cha kupingika ndi maŵanaŵanu nga ŵanthu m’malu mwakwende maŵanaŵanu ngaku Chiuta. Satana wakhoza kutigwiriskiya nchitu kuti tichiski anyidu kuchita khumbu laki m’malu mwakuti achiti khumbu laku Chiuta, tichiŵanaŵana kuti titiŵawovya. Kumbi Petro wanguchita wuli Yesu wati wamuchenya?

17. Kumbi Yesu wang’anamuwanganji pakukambiya Petro kuti waluti ‘kuvuli kwaki’?

¹⁷ Petro watenere kuti wanguziŵa kuti Yesu wang’anamuwanga kuti iyu wenga nadi Satana Diabolo cha. Ndipu iyu wangukambiskana nayu nge po wangukambiskiyana ndi Satana cha. Yesu wachikambiskana ndi Satana wanguti: “Tuwapu, Satana,” kweni wachikambiskana ndi Petro wangukamba kuti: “Kanga kuvuli kwangu.” (Mat. 4:10) Yesu wangumudikiska cha Petro, wakutumika waki yo wangumuwona kuti wenga ndi mijalidu yamampha yinandi, kweni wangumulunguchizga ŵaka kuti waleki kuja ndi maŵanaŵanu ngaheni. Mukhoza kuwona kuti Petro wakhumbikanga nadi kuleka kuja nge chakuguŵiska kwaku Yesu, m’malu mwaki wakhumbikanga kumuwovya.

18. Kumbi Petro wangulongo wuli kuti wenga munthu wakugomezgeka, nanga isi tingamuyezga wuli?

¹⁸ Kumbi Petro wangupindana ndi Yesu, kukwiya pamwenga kudunda? Awa, iyu wanguzomerezga kuchenyeka. Yapa wangulongo so kuti wenga wakugomezgeka. Wosi wo alondo Khristu, nyengu zinyaki akhumbika kuchenyeka. Asani tizomerezgengi kuchenyeka mwakujiyuyuwa ndi kugwiriyapu nchitu pa ulongozgi wo tapaskika, tilutirizgengi kuja pafupi ndi Yesu Khristu kweniso Yehova Chiuta.—Ŵerengani Nthanthi 4:13.

19. Kumbi Yesu wangukamba mazu ngakuziziswa nanga, nanga Petro wangwamba kuŵanaŵananji?

¹⁹ Pavuli paki, Yesu wangukamba mazu ngakuziziswa ngakuti: “Nditikuneneskiyani, Alipu ŵanyaki ŵaku wo ŵatuma panu, wo kuti ŵesengi nyifwa cha, mpaka po ŵawona Mwana wa munthu wachiza mu ufumu waki.” (Mat. 16:28) Petro wati wavwa mazu yanga watenere  kuti wangusuzgika maŵanaŵanu ukongwa. Kumbi Yesu wang’anamuwanganji? Akhumba Petro wafipanga mtima kuti mwaŵi wapade uwu umupambengi chifukwa chakuti ndipu Yesu wamuchenya pambula kuswera.

20, 21. (a) Konkhoskani chiwona cho Petro wanguwona. (b) Kumbi vo Yesu wangukambiskana ndi Mosese kweniso Eliya m’chiwona vingumuwovya wuli Petro?

²⁰ Pati pajumpha sabata yimoza, Yesu wanguluta ku “phiri litali” ndi Yakobe, Yohane kweniso Petro. Yiwu atenere kuti anguluta ku Phiri la Hermoni lo lenga pamtunda wa makilomita 25. Viwoneka kuti wenga usiku chifukwa chakuti akutumika wosi ŵatatu asiwanga. Kweni Yesu wachiromba, kunguchitika chinthu chinyaki cho chingumbininiska tulu tawu.—Mat. 17:1; Luka 9:28, 29, 32.

²¹ Yiwu anguwona Yesu wachisambuka. Chisku chaki chingwamba kugadima ndi kuŵala nge lumwi. Vakuvwala vaki navu vingungwamba kugadima. Pavuli paki anguwona kuti Yesu wama ndi ŵanthu ŵaŵi, yumoza wenga Mosese ndipu munyaki wenga Eliya. Yiwu akambiskananga ndi Yesu vakukwaskana ndi “chiphumura  chaki, chenicho wakhasanga kufiskiya mu Yerusalemu,” pamwenga kuti po wazamutuliya m’charu, ku Yerusalemu, kung’anamuwa nyifwa ndi kuyuskika kwaki. Petro wanguwamu kuti wangunangiska kuŵanaŵana kuti Yesu wangakumananga ndi masuzgu cha pamwenga kubayika.—Luka 9:30, 31.

22, 23. (a) Kumbi Petro wangulongo wuli kuti wenga ndi mtima wakujipereka kweniso wakukhumba kovya anyaki? (b) Kumbi ndi vitumbiku vinyaki so nivi vo Petro, Yakobe ndi Yohane angulonde usiku wenuwu?

²² Petro wati wawona chiwona ichi wakhumbanga kusereriyapu kuti chilutiriyi. Wati wawona kuti Mosese ndi Eliya aja nge atuwapu, Petro wangukamba kuti: “Ambuya, nkhwamampha kwaku isi kuŵa panu; ndipu tichiti mahema ngatatu; limoza imwi, ndi limoza kwaku Mosese, ndi limoza kwaku Eliya.” Ichi chenga chiwona ŵaka ndipu ateŵeti aku Yehova wo anguwoneka muchiwona ichi ŵenga akuti akufwa kali, ndipu akhumbikanga mahema cha. Petro waviziŵanga cha vo wakambanga. Kweni kumbi mutimukhumbira cha Petro chifukwa cha mtima waki wakujipereka kweniso wakukhumbisiska kovya anyaki?—Luka 9:33.

²³ Usiku wenuwu, Petro, Yakobe ndi Yohane angulonde so vitumbiku vinyaki. Yiwu anguwona mtambu ukulu wo ungubenekere phiri. Mumtambu uwu munguvwika mazu ngaku Yehova Chiuta. Iyu wanguti: “Uyu ndi Mwana wangu, wakutondoleka: Vwaninga iyu.” Ŵati avwa mazu yanga, chiwona chingumaliya penipo, ndipu sonu anguja ŵija ndi Yesu paphiri.—Luka 9:34-36.

24. (a) Kumbi Petro wanguyanduwa wuli ndi chiwona? (b) Kumbi isi tingayanduwa wuli ndi chiwona ichi mazuŵa nganu?

²⁴ Chiwona ichi chingumuwovya ukongwa Petro ndipu nasi tingayanduwa nachu. Pati pajumpha vyaka, Petro wanguzilemba vinthu vo wanguwona usiku uwu kuti wenga mwaŵi ukulu ukongwa kuti iyu ŵangujiwone yija unkhankhu waku Yesu nge Fumu kuchanya. Chiwona ichi chingusimikizgiya kuti mauchimi nganandi ngo ngasanirika m’Mazu ngaku Chiuta ngazamufiskika, ndipu chingovya Petro kuja ndi chivwanu chakukho kuti wazikunthiyepu mayeseru ngo wanguzikumana nangu kunthazi. (Ŵerengani 2 Petro 1:16-19.) Mwakuyanana ndi Petro, nasi chiwona ichi chingatiwovya asani tilutirizga kuja akugomezgeka kwaku Khristu yo Yehova wakumusankha kuti watilongozgengi. Nyengu zosi titenere kusambira kwaku iyu, kuzomerezga asani watitichenya ndi kutilunguchizga kweniso kumulondo nyengu zosi.