SYLVIANA we ndi vyaka 27 ndipu ndi mpayiniya. Iyu wangukamba kuti: “Asani ndituvwa vo anyangu akambanga wo anguteŵetiyapu ku malu ngo kukhumbika apayiniya, nani ndakhumbanga kukondwa nge mo yiwu akondwiyanga.” Iyu wangukamba so kuti, “Kweni ndawopanga kuti ndingafiska cha kuchiteŵete ko kukhumbika apharazgi anandi.”

Kumbi namwi mwe ndi maŵanaŵanu nge ngo wenga nangu Sylviana? Kumbi namwi mukhumba kuchiteŵete ko kukhumbika apharazgi anandi a Ufumu kweni mukayika asani mungafiska? Asani ndimu viliri, kugongowa cha. Chifukwa chakuwovyeka ndi Yehova, abali ndi azichi masawuzandi angufiska kumalana ndi vinthu vo vaŵatondekesanga kusazgiyaku uteŵeti wawu. Kuti tiziŵi mwenimo Yehova wanguwovyiyapu anyaki mwa abali ndi azichi yaŵa, tikambiskanengi za charu cha Madagascar, cho ntchilwa chachinayi pa vilwa vikuluvikulu pacharu chapasi.

Pa vyaka 10 vo vajumpha, apharazgi ndi apayiniya akujumpha 70 akutuliya muvyaru 11 * ateŵetiyapu mucharu ichi cho che kunu ku Africa ko ŵanthu anandi atumbika Bayibolu. Apharazgi anandi a kwenuku nawu asamukiya kumadera nganyaki nga mucharu ichi kuti akawovyi kupharazga uthenga wa Ufumu. Tiyeni tiwonepu anyaki.

Louis ndi Perrine, wo ŵe ndi vyaka vakujumpha 30, angutuwa ku France ndi kuluta ku Madagascar. Kwa vyaka vinandi, yiwu akhumbanga kusazgiyaku uteŵeti wawu mwa kusamiya ku charu chinyaki kweni Perrine wawopanga. Iyu wangukamba kuti: “Ndawopanga kuluta ku charu chachilendu. Ndafipanga mtima kuti ndilekengi abali ŵangu, mpingu, nyumba, malu ngo ndingungaziŵiliya kweniso vinthu vo ndinguziŵiliya kuchita. Mantha ndingu nganditondekesanga kuluta kuchiteŵete kucharu chinyaki.” Mu 2012, Perrine wanguleka kuchita mantha ndipu iyu ndi murumu waki Louis angusamukiya kucharu chinyaki. Kumbi Perrine watuvwa wuli chifukwa cha vo angusankha? Iyu wangukamba kuti, “Asani ndikumbuka vo vachitika, ndiwona kuti chivwanu chidu chakho ukongwa kuwona mo Yehova watiwovye pa umoyu widu.” Louis nayu wangukamba kuti, “Ŵanaŵaniyani ŵaka kuti pa Chikumbusu chakwamba cho isi tinguchita ku Madagascar, ŵanthu 10 wo tasambiranga nawu Bayibolu anguza!”

 Kumbi ntchinthu wuli cho chinguŵawovya kuti aleki kutuwaku ko ateŵetiyanga ŵati akumana ndi masuzgu? Yiwu anguŵeyere Yehova mu rombu kuti waŵapaski nthazi kuti akunthiyepu. (Afi. 4:13) Louis wangukamba kuti: “Tinguwona kuti Yehova watimuka marombu ngidu ndipu wangutipaska ‘chimangu chaku Chiuta.’ Ivi vingutiwovya kuti tikondwengi ndi uteŵeti wo tachitanga. Mabwezi ngidu nangu kumuzi ngatilembiyanga makalata ndi kutitumiziya mameseji pa foni pamwenga pa kompyuta kutichiska kuti tilutirizgi uteŵeti widu.”—Afi. 4:6, 7; 2 Akori. 4:7.

Chifukwa chakuti Louis ndi Perrine angukunthiyapu, Yehova wanguŵatumbika ukongwa. Louis wangukamba kuti, “Mu October 2014, tinguchisele Sukulu ya Bayibolo ya Akhristu Akutorana * ku France. Kusere sukulu iyi yenga mphasu yambula kuluwika yakutuliya kwaku Yehova.” Banja ili lati lamaliza masambiru ngawu, angulikambiya kuti likateŵetiyengi ku Madagascar ko lingutuliya.

Pa nyengu yo Didier ndi Nadine angutuwa ku France, kuluta ku Madagascar mu 2010, ŵenga ndi vyaka vakujumpha 50. Didier wangukamba kuti: “Tachitanga upayiniya panyengu yo tenga achinyamata ndipu pavuli paki tingulekeza dankha kuti tileri ŵana ŵidu ŵatatu. Ŵati akuwa, tinguŵanaŵana kuchiteŵete kucharu chinyaki.” Nadine wanguti: “Ndaziŵanizanga kuluta chifukwa ndakhumbanga cha kulekana ndi ŵana ŵidu, kweni ŵana ŵidu angutikambiya kuti: ‘Asani mungaluta kuchiteŵete ko kukhumbika apharazgi anandi, tazamukondwa ukongwa!’ Vo angukamba vingutichiska kuti tiluti. Chinanga kuti sonu tija kutali ndi ŵana ŵidu, tikondwa kuti tikambiskana nawu kaŵikaŵi.”

Kwenga kwakusuzga kuti Didier ndi Nadine, asambiri chineneru cha Chimalagase. Uku wamwemwete, Nadine wangukamba kuti, “Sonu te ŵana so cha wo asambira liŵi chineneru.” Kumbi yiwu angufiska wuli kusambira? Chakwamba, angwamba kuwungana ndi mpingu wa Chifurenchi. Pavuli paki, ŵati awona kuti ŵe ndi nyengu yakukwana yakusambiriya chineneru cha muchigaŵa cho ajanga, angusamiya mumpingu wa chineneru cha Chimalagase. Nadine wanguti: “Ŵanthu anandi wo takumananga nawu mu upharazgi ayanjanga kusambira Bayibolu. Kanandi atiwonganga chifukwa chakuza ku nyumba kwawu kuti tisambiri nawu. Pakwamba ndawonanga nge kuti ndilota. Nditanja kuchita upayiniya mu chigaŵa ichi. Asani ndiyuka ndi mulenji ndikamba kuti, ‘Veumampha ukongwa, ndamupharazga msanawale!’”

Didier wamwemwete asani wakumbuka nyengu yo wangwambiya kusambira Chimalagase. Iyu wanguti, “Ndachitiskanga maunganu nga mpingu, kweni ndavwanga cha vo abali ndi azichi amukanga. Asani munthu wamuka, ndakambanga ŵaka kuti, ‘Yewu.’ Ndati ndawonga mzichi munyaki wati wamuka, abali wo anguja kuvuli kwaki angwamba kundikonozga kuti andiziŵiski kuti mzichi yo wangumuka vaboza. Mwaliŵi, ndingusoska mubali yo ndigomezga kuti wangumuka vauneneska.”

Pa unganu wo unguchitika mu 2005, Thierry ndi muwolu waki Nadia anguwonere seŵeru la mutu wakuti, “Yesetsani Kukwaniritsa Zolinga Zimene Zimalemekeza Mulungu.” Seŵeru ili la Bayibolu lo likamba zaku Timote, linguŵakwaska ukongwa ndipu lingusazgiyaku khumbu  lawu lakuchiteŵete ko kukhumbika apharazgi anandi a Ufumu. Thierry wangukamba kuti: “Seŵeru lati lamala, teche kumba manja, ndinguyegeme muwolu wangu ndi kumufumba kuti, ‘Kumbi tilutengi pani?’ Muwolu wangu wangukamba kuti nayu waŵanaŵananga viyo.” Pati pajumpha nyengu yimanavi, angwamba kuchitapu kanthu kuti afiski khumbu lawu. Nadia wangukamba kuti, “Kamana ndi kamana, tinguchepeska katundu yo tenga nayu ndipu yo wangujaku wangukwana masutikesi nganayi pe!”

Yiwu angufika ku Madagascar mu 2006, ndipu akondwanga ndi uteŵeti. Nadia wangukamba kuti, “Tikondwa ndi mo ŵanthu achitiya ndi uthenga wo titiŵapharazgiya.”

Pati pajumpha vyaka 6, banja ili lingukumana ndi suzgu. Anyina aku Nadia a Marie-Madeleine wo ajanga ku France anguwa. Yiwu angufyoka janja kweniso angupwetekeka ku mutu. Banja ili lati lakambiskana ndi dokotala waka Marie-Madeleine, angupempha anyinawu kuti azijengi nawu ku Madagascar. Chinanga kuti ŵenga ndi vyaka 80, yiwu anguzomera kuchija ndi ŵana ŵawu. Kumbi Yiwu atuvwa wuli chifukwa chakuti aja kutali ndi kwawu? A Marie-Madeleine angukamba kuti: “Nyengu zinyaki vija vakusuzga kuti uziŵiliyi, kweni ndiwona kuti nde wakukhumbika mumpingu chinanga kuti pe vinthu vinyaki vo nditondeka kufiska. Cho chitindikondwesa ukongwa ntchakuti kuja kunu kwawovya ŵana ŵangu kuti alutirizgi kuteŵete kunu ko ŵanthu avwisiya.”

Riana we ndi vyaka 22. Iyu wangukuliya ku Alaotra Mangoro kuvuma kwa Madagascar ko apandaku mbewu zinandi. Riana wachitanga umampha ukongwa mukilasi ndipu wakhumbanga kuluta ku yunivesite. Kweni wati wasambira Bayibolu, wangusintha maŵanaŵanu ngaki. Iyu wanguti: “Ndingumaliza liŵi masambiru ngangu ngaku sekondale ndipu ndingukambiya Yehova kuti, ‘asani ndakwera mayesu ngakumaliya, ndazamukwamba upayiniya.’” Wati wamaliza sukulu, Riana wanguchita vo wangukamba. Iyu wanguluta kuchija ndi mubali munyaki yo wachitanga upayiniya. Wangusaniya ntchitu yo wagwiranga mazuŵa ngamanavi pa sabata ndipu wangwamba kuchita upayiniya. Iyu wanguti, “Ndingusankha umampha ukongwa.”

Kweni apapi aku Riana anguvwisa cha chifukwa cho wanguleke kuluta ku yunivesite kuti wazigwiri ntchitu yapachanya. Riana wangukamba kuti: “Ada akundibala, ada amana, ambuya amana, wosi andichiskanga kuti ndiluti ku yunivesite.” Kweni ndakhumbanga cha kuleka upayiniya chifukwa cha chinthu chinyaki chechosi.” Kwamba kali, Riana wakhumbanga kuchiteŵete ko kukhumbika apharazgi anandi. Ntchinthu wuli cho chinguchitiska kuti wafiski vo wakhumbanga? Iyu wangukamba kuti: “Ankhungu anguza kunyumba yo tajanga ndi kuba katundu wangu munandi. Ivi vinguchitiska kuti ndiŵanaŵaniyi mazu ngo Yesu wangukamba pa nkhani ya kusunga ‘chuma kuchanya.’ Ndingusankha kupenja chuma chauzimu.” (Mate. 6:19, 20) Iyu wanguluta kuchigaŵa cha kumwera kwa charu ichi ko nkhwachipalamba. Chigaŵa ichi che pamtunda wa makilomita 1,300, kutuliya ko wajanga. Ku chigaŵa ichi kuja ŵanthu a mtundu wa Chitandiroyi. Ntchifukwa wuli wanguluta kwenuku?

Kwati kwaja mwezi umoza kuti ankhungu amubiyi katundu, Riana wangwamba kusambira Bayibolu ndi anthurumi ŵaŵi a mtundu wa Chitandiroyi. Iyu wangusambira mazu nganyaki nga mu chineneru chawu ndipu wangwamba kuŵanaŵaniya ŵanthu a mtundu wa Chitandiroyi wo ŵenga ŵechendavwepu uthenga wa Ufumu. Riana wangukamba kuti, “Ndinguromba kwaku Yehova kuti wandiwovyi kuti ndiluti ko kuja ŵanthu wo alongoro Chitandiroyi.”

Riana wanguluta ndipu wati wafika ŵaka wangukumana ndi suzgu. Ntchitu yingumusoŵa. Munthu munyaki wangufumba kuti: “Ntchifukwa wuli ukuza kunu? Ŵanthu akunu aluta ko iwi ukutuwa kuti akasaniyi ntchitu!” Pati pajumpha masabata ngaŵi, wanguweku kuti wakachiti unganu wachigaŵa kweni wengavi ndalama za kuwere ko wateŵetiyanga ndipu waziŵanga cha chakuchita. Pa zuŵa lakumaliya la unganu, mubali munyaki wanguŵikamu kanthu kanyaki mu thumba la jeketi laku Riana. Zenga ndalama zakukwana kuwere ku Antandroy kweniso kwambiya bizinesi yimana ya kugulisa yogati. Riana wangukamba kuti: “Ndinguwona kuti Yehova wangundiwovya pa nyengu yaki. Ndingulutirizga kuwovya ŵanthu wo ŵengavi mwaŵi wakusambira zaku Yehova.” Mumpingu mwenga so ntchitu yikulu yakuti yigwiriki. Riana wangukamba so kuti: “Pa mwezi ndakambanga nkhani ziŵi pamwenga zitatu. Yehova wandisambizanga kuziya  mu gulu laki.” Mazuŵa nganu, Riana weche kupharazga uthenga wa Ufumu ku ŵanthu anandi wo alongoro Chitandiroyi wo akhumba kuziŵa Yehova.

Yehova watitisimikiziya kuti “weyosi yo wapenja kutumbikika pacharu chapasi, wazamutumbikika ndi Chiuta wauneneska.” (Yesa. 65:16) Asani titesesa kumalana ndi masuzgu kuti tisazgiyeku uteŵeti widu, tiwona mo Yehova watititumbikiya. Ŵanaŵaniyani zaku Sylviana, muzichi waku Madagascar yo tamuzumbuwa kukwambiriya kwa nkhani iyi. Kumbukani kuti iyu wachitanga mantha ndipu wawonanga kuti wangafiska cha kuchiteŵete ko kukhumbika apharazgi anandi. Ntchifukwa wuli iyu waŵanaŵananga viyo? Iyu wangukamba kuti: “Lundi langu lakumazge ndifupi ndi masentimita pafupifupi 9 kupambana ndi laku maryi. Mwaviyo ndiganthiya pakwenda ndipu ndiswera cha kuvuka.”

Mu 2014, Sylviana limoza ndi Sylvie Ann mpayiniya wachinyamata wa mu mpingu wawu angusamukiya ku muzi unyaki umana wo we pa mtunda wa makilomita 85 kutuliya ko ajanga. Chinanga kuti akumananga ndi masuzgu, vo Sylviana wakhumbanga vinguchitika ndipu wangutumbikika! Sylviana wangukamba kuti, “Pati pajumpha ŵaka chaka chimoza kutuliya po ndingwambiya kuteŵete kwenuku, Doratine yo ndasambiranga nayu Bayibolu wangubatizika pa unganu wadera.”

Vo akamba ateŵeti yaŵa, wo ateŵete ko kukhumbika apharazgi anandi, vilongo kuti asani titesesa kumalana ndi masuzgu kuti tisazgiyeku uteŵeti widu, tiwona kufiskika kwa vo Yehova wakulayizga ateŵeti ŵaki kuti: “Ndikukhwimisengi, hinya, ndikuwovyengi.” (Yesa. 41:10) Ivi vitovya kuti ubwezi widu ndi Yehova uje wakukho. Kusazgiyapu yapa, asani titijipereka mu chigaŵa chidu pamwenga kucharu chinyaki, vititiwovya kunozgeke vo tilindiza kuzichita mucharu chifya. Nge mo wangukambiya Didier yo tamuzumbuwapu kali, “kuteŵete ko kukhumbika apharazgi anandi kutitiwovya kunozgeke vo tazamuchita kunthazi.” Apharazgi anandi atambiyapu limu sonu kunozgeke!