1, 2. (a) Kumbi ateŵeti aku Chiuta alindizga kuzilonde mphotu wuli? (b) Ntchinthu wuli cho chititiwovya kuti tilereskengi pa mphotu? (Wonani chithuzi cho che pachanya.)

MWAKUYANANA ndi wakutumika Paulo, Akhristu akusankhika mazuŵa nganu, alindizga kuzilonde “mphotu ya mdanu wakuchanya waku Chiuta.” (Afi. 3:14) Yiwu amuteŵete limoza ndi Yesu Khristu mu Ufumu waki wakuchanya ndi kuwovya ŵanthu kuti azije akufikapu. (Chivu. 20:6) Ndi mwaŵi ukulu ukongwa kudanika ndi Chiuta! A mbereri zinyaki ŵe ndi chilindizga chinyaki. Yiwu alindizga kuzilonde mphotu ya umoyu wamuyaya pacharu chapasi ndipu akondwa ukongwa ndi chilindizga ichi.—2 Petu. 3:13.

² Kuti wawovyi Akhristu anyaki akusankhika kuja akugomezgeka ndi kulonde mphotu, Paulo wanguŵachiska kuti: “Ŵikani maŵanaŵanu nginu pa vinthu vakuchanya.” (Ako. 3:2) Yiwu akhumbikanga kuŵanaŵaniya ukongwa za chilindizga chawu chakuchanya. (Ako. 1:4, 5) Kuŵanaŵaniya vitumbiku vo Yehova wapaskengi ateŵeti ŵaki, kutitiwovya kuti tilereskengi pa mphotu, kwali tilindizga  kuluta kuchanya pamwenga kuzija panu pasi.—1 Akori. 9:24.

3. Kumbi Paulo wanguŵatcheŵeskanji Akhristu anyaki?

³ Paulo wanguŵatcheŵeska so za vinthu vo vatingi viŵatondekesengi kuzilonde mphotu. Mwakuyeruzgiyapu, wangulembe kalata Akhristu a mpingu wa ku Kolose kuti waŵatcheŵeski za Akhristu aboza. Akhristu yaŵa akhumbanga kukondwesa Chiuta mwakulondo marangu ngaku Mozesi m’malu mwakuja ndi chivwanu mwaku Khristu. (Ako. 2:16-18) Paulo wangukonkhoska so vinthu vinyaki vo vingatitondekesa kuzilonde mphotu. Iyu wangukamba mo tingakhweche makhumbiru ngaheni, mo tingachitiya asani tapambana maŵanaŵanu ndi Akhristu anyidu kweniso mo tingamalisiya masuzgu mubanja. Ulongozgi wo wangukamba pa nkhani izi, ungatiwovya mazuŵa nganu. Tiyeni tikambiskani vinthu vinyaki vo Paulo wangutcheŵeska Akhristu a ku Kolose.

4. Ntchifukwa wuli makhumbiru ngaheni ngangatitondekesa kuzilonde mphotu?

⁴ Paulo wati waŵakumbusa za vinthu vo alindizanga, wangulemba kuti: “Mwaviyo, chitiskani viŵalu va liŵavu linu vo ve pacharu chapasi kuja vakufwa ku malusu ngaheni ngakugonana, ukazuzi, khumbiru liheni lakugonana, kukhumbira vinthu viheni ndipuso mbunu.” (Ako. 3:5) Makhumbiru ngaheni ngangaŵa nganthazi ukongwa ndipu ngangatitondekesa kuja pa ubwezi ndi Yehova ndipuso kuzilonde mphotu. Mubali munyaki wanguchita vinthu viheni ndipu wati wawere mumpingu wangukamba kuti, “Makhumbiru ngaheni ngenga nganthazi ukongwa ndipu ndinguwamu vinthu vanangika kali.”

5. Kumbi tingajivikiliya wuli ku vinthu viheni?

⁵ Nkhwakukhumbika ukongwa kujivikiliya ku vinthu vo vingachitiska kuti tileki kuvwiya fundu zaku Yehova. Mwakuyeruzgiyapu, ŵanthu wo ŵe pa chibwezi angachita umampha kujiŵikiya mphaka pakwamba pa chibwezi chawu pa nkhani ya kukolana, kufyofyonthana pamwenga kuja kwakuŵija. (Nthanthi 22:3) Mkhristu wangachita so vinthu viheni asani waluta kutali kuchichita malonda pamwenga asani wagwira ntchitu ndi munthu yo ndi munthukazi pamwenga munthurumi munyaki cha. (Nthanthi 2:10-12, 16) Kumbi mungachita wuli kuti mujivikiliyi? Mungajibisanga cha kuti ndimwi Kaboni waku Yehova. Mukhumbika kuchita vinthu mwaulemu ndipu mungaluwanga cha kuti kukopana kungachitiska kuti muchiti ubudi. Titenere so kuphwere asani te ndi chitima pamwenga asani tachita phukwa. Pa nyengu iyi, tingavwa umampha asani munthu munyaki wangalongo kuti te akukhumbika. Ivi vingachitiska kuti tizomeri chovyu kutuliya kwaku weyosi yo walongo kuti watitiŵanaŵaniya. Asani ivi vakuchitikiyani, pemphani Yehova kweniso ŵanthu ŵaki kuti akuwovyeni kuti muleki kuchita chechosi cho chingakutondekesani kuzilonde mphotu.—Ŵerengani Sumu 34:18; Nthanthi 13:20.

6. Pa nkhani ya vakusangaluska, kumbi tikhumbika kukumbukanji?

⁶ Kuti tibayi makhumbiru ngaheni tikhumbika kukana vakusangaluska viheni. Mazuŵa nganu vakusangaluska vinandi viyanana ndi vo vachitikanga ku Sodomu ndi Gomora. (Yuda 7) Wo apanga mafilimu achitiska kuti ŵanthu awonengi nge kuti ureŵi ngwamampha ndipu palivi chiheni cho munthu wangakumana nachu. Tikhumbika kuŵa masu, tingayanjanga vakusangaluska vosi cha. Titenere cha kusankha vakusangaluska vo vingatitondekesa kuŵika maŵanaŵanu ngidu pa mphotu.—Nthanthi 4:23.

7. Kumbi ndi suzgu wuli lo tingakumana nalu mumpingu wachikhristu?

⁷ Tosi tikondwa kuti te mumpingu wachikhristu.  Tisambira Mazu ngaku Chiuta pa maunganu kweniso titovyana yumoza ndi munyaki. Ivi vitovya kuti tiŵikengi maŵanaŵanu ngidu pa mphotu. Chinanga kuti ve viyo, nyengu zinyaki kuleka kuvwisisana kungachitiska kuti abali ndi azichi aleki kukoliyana mumpingu. Asani tileka kumalisa masuzgu ngaviyo, vingachitiska kuti tisungiyengi anyidu vifukwa.—Ŵerengani 1 Peturo 3:8, 9.

8, 9. (a) Kumbi ndi mijalidu niyi yo yingatiwovya kuti tizilonde mphotu? (b) Ntchinthu wuli chingatiwovya kuti tilutirizgi kuja pa chimangu ndi Akhristu anyidu asani atikwiyisa?

⁸ Kumbi tingachita wuli kuti tileki kusungiyana vifukwa vo vingachitiska kuti tizitondeki kulonde mphotu? Paulo wanguchiska Akhristu a ku Kolose kuti: “Pakuti mwe akusankhika aku Chiuta, akupaturika ndipuso akwanjiwa, vwalani chanju chikulu, lisungu, kujiyuyuwa, kuzika ndi kuzizipizga. Lutirizgani kuzizipizgiyana kweniso kugowokiyana ndi mtima wosi chinanga munyaki wangaŵa ndi chifukwa chakudandawuliya vakukwaskana ndi munyaki. Nge mo Yehova wakukugowokiyani ndi mtima wosi, namwi so muchitengi viyo. Kusazgiyapu pa vosi ivi, vwalani chanju pakuti ndichu chitovya kuti ŵanthu akoliyanengi ukongwa.”—Ako. 3:12-14.

⁹ Chanju kweniso lisungu, vingatiwovya kuti tigowokiyengi anyidu. Mwakuyeruzgiyapu, asani taguŵa ndi vo Mkhristu munyidu wakamba pamwenga kuchita, tikhumbika kukumbuka kuti nyengu yinyaki nasi tingukamba pamwenga kuchita vinthu vambula lisungu. Kumbi tinguwonga cha chanju ndi lisungu lo abali ndi azichi wo tinguŵanangiya angutilongo? (Ŵerengani Wakutaula 7:21, 22.) Tiwonga ukongwa lisungu laku Khristu yo watovya wo asopa mwauneneska kuti akoliyanengi. (Ako. 3:15) Tosi titanja Chiuta yumoza, tipharazga uthenga umoza ndipuso masuzgu nganandi ngo tikumana nangu ngakuyanana. Asani tigowoke anyidu, titovya kuti mpingu uje wakukoliyana ndi kuŵika maŵanaŵanu pa mphotu.

10, 11. (a) Ntchifukwa wuli kuchita sanji nkhwakofya? (b) Kumbi tingachita wuli kuti sanji yileki kutitondekesa kuzilonde mphotu?

¹⁰ Vakuwoniyapu va mu Bayibolu, vititikumbusa kuti sanji yingachitiska kuti tizitondeki kulonde mphotu. Mwakuyeruzgiyapu, Kaini wanguchitiya sanji mvurwa waki Abelu ndipu wangumubaya. Kora, Datani ndi Abiramu anguchitiya sanji Mozesi ndipu amususkanga. Fumu Sauli nayu wanguchitiya sanji Davidi ndipu wakhumbanga kumubaya. Ndichu chifukwa chaki Mazu ngaku Chiuta ngakamba kuti: “Peposi po pe sanji ndi mphindanu, patuŵa so chimtimbaheka kweniso mtundu wewosi wa vinthu viheni.”—Yako. 3:16.

¹¹ Asani te ndi chanju ndipuso lisungu, tiŵachitiyengi sanji cha anyidu. Mazu ngaku Chiuta ngakamba kuti: “Chanju chizizipizga ndipuso ntchalisungu. Chanju chichita sanji cha.” (1 Akori. 13:4) Kuti sanji yileki kukuwa mumtima mwidu, tikhumbika kuwona vinthu nge mo Chiuta wativiwone ndipuso kuwona abali ndi azichi ŵidu nge viŵalu va liŵavu limoza. Kuchita venivi kutiwovyengi kuti tiyanjengi anyidu mwakukoliyana ndi ulongozgi wakuti: “Asani chiŵalu chinyaki chitumbikika, viŵalu vinyaki vosi vikondwe nachu limoza.” (1 Akori. 12:16-18, 26) Mwaviyo, m’malu mwakuchita sanji, tikondwengi asani anyidu atumbikika. Ŵanaŵaniyani zaku Jonafani mwana waku Sauli. Iyu wanguchita sanji cha Davidi wati wasankhika kusere m’malu mwaku Sauli kweni wangumuchiska. (1 Samu. 23:16-18) Kumbi nasi tijengi ndi chanju kweniso lisungu nge Jonafani?

12. Kumbi ndi ulongozgi nuwu wa mu Bayibolu wo ungawovya kuti banja lidu lizilonde mphotu?

¹² Kugwiriskiya ntchitu ulongozgi wa mu Bayibolu kungachitiska kuti tije mwachimangu  kweniso mwalikondwa mubanja. Ivi vingawovya banja lidu kuti lizilonde mphotu. Paulo wangukambiya Akhristu a ku Kolose ulongozgi wa m’Malemba wo ungawovya mabanja. Iyu wangukamba kuti: “Mwaŵanthukazi, jithereskeni kwa alumu ŵinu, pakuti venivi ndivu vakwenere pa masu pa Ambuya. Mwaŵanthulumi, lutirizgani kwanja awolu ŵinu, ndipu mungaŵakwiyiyanga ukongwa cha. Mwaŵana, muvwiyengi apapi ŵinu mu vinthu vosi, pakuti venivi vikondwesa Ambuya. Yimwi ada, mungakwiyisanga ŵana ŵinu cha, kuti aleki kuguŵa.” (Ako. 3:18-21) Mwambula kukayika, mungazomereza kuti kugwiriskiya ntchitu ulongozgi uwu kungawovya anthurumi, anthukazi ndi ŵana.

13. Kumbi muzichi wangachita wuli kuti murumu waki yo ndi Kaboni cha wasambiri uneneska?

¹³ Asani ndimwi mzichi ndipu murumu winu ndi Kaboni cha, kumbi mungachita wuli asani muwona kuti wachita vinthu umampha cha? Kumbi muwona kuti mutenere kulimbana nayu kuti wasinthi nkharu yaki? Chinanga kuti murumu winu wangayamba kuchita vo imwi mukhumba, kumbi mungamukopa kuti wasambiri uneneska? Panyaki wangasambira cha. Asani mutimutumbika murumu winu muwovyengi kuti mubanja linu muje chimangu, muthamikengi Yehova ndipuso mungamukopa kuti wasambiri uneneska. Ivi vingachitiska kuti mosi muzilonde mphotu.—Ŵerengani 1 Peturo 3:1, 2.

14. Kumbi mubali wangachita wuli asani muwolu waki yo ndi Kaboni cha watimutumbika cha?

 ¹⁴ Asani ndimwi mubali ndipu muwolu winu ndi Kaboni cha, kumbi mungachita wuli asani muwona kuti watikutumbikani cha? Kumbi kulongoro nayu mwaukali kuti mulongo kuti ndimwi mutu, ndiku kungachitiska kuti wakutumbikeningi ukongwa? Awa! Chiuta wakhumba kuti mulongozgengi banja linu mwachanju nge mo Yesu wachitiya. (Aefe. 5:23) Yesu walongozga mpingu mwachanju ndipuso wachita vinthu mwakuzikira. (Luka 9:46-48) Asani munthurumi wayezga Yesu, muwolu waki wangakopeka kuti wasambiri uneneska.

15. Kumbi mubali wangalongo wuli kuti watanja muwolu waki?

¹⁵ Yehova wakambiya anthurumi kuti: “Lutirizgani kwanja awolu ŵinu, ndipu mungaŵakwiyiyanga ukongwa cha.” (Ako. 3:19) Munthurumi wachanju watumbika muwolu waki mwakuvwisiya maŵanaŵanu ngaki ndipuso mwakumusimikiziya kuti vo wakamba vakukhumbika. (1 Petu. 3:7) Chinanga kuti ndi nyengu zosi cha po wangazomereza vo muwolu waki wakhumba, kanandi wasankha umampha vakuchita asani wakambiskana ndi muwolu waki. (Nthanthi 15:22) Munthurumi wachanju wachita kulamula cha kuti muwolu waki wamutumbikengi kweni watesesa kuchita vinthu mu nthowa yakuti muwolu waki wamutumbikengi. Munthurumi yo watanja muwolu waki ndi ŵana, vituŵa vakusuzga cha kuti banja laki liteŵetiyengi Yehova mwalikondwa ndi kuzilonde mphotu ya umoyu.

16, 17. Asani ndimwi wachinyamata, mungachita wuli kuti muleki kuguŵa ukongwa chifukwa cha apapi ŵinu?

¹⁶ Wuli asani ndimwi wachinyamata ndipu muwona kuti apapi ŵinu achikhristu atikuvwisisani cha ndipuso atikuŵikiyani marangu ngakusuzga? Chifukwa chakuguŵa, mungayamba kukayikiya asani kuteŵete Yehova kungawovya munthu kuja ndi umoyu wamampha. Kweni asani mulekengi kuteŵete Yehova chifukwa chakuguŵa, muwonengi kuti palivi yo watikuyanjani ukongwa kuluska apapi ŵinu wo atopa Chiuta kweniso abali ndi azichi mumpingu winu.

¹⁷ Asani apapi ŵinu ŵechendakuchenyenipu, kumbi mungakamba kuti atikuyanjani nadi? (Ahe. 12:8) Vingachitika kuti panyaki muguŵa chifukwa cha mo apapi ŵinu atikupaskiyani ulongozgi. M’malu mwakuguŵa chifukwa cha mo atikupaskiyani ulongozgi, mukhumbika kuziŵa kuti pe chifukwa cho achitiya viyo. Mwaviyo, muzikirengi kweniso muyesesengi kuti muleki kukwiya. Bayibolu likamba kuti: “Munthu yo waziŵa vinthu watijiweza pakulongoro ndipu munthu wakuwamu wazikira.” (Nthanthi 17:27) Yesesani kuti muje munthu wazeru yo wangakondwa kulonde ulongozgi, wangayanduwa nawu kwambula kudandawula chifukwa cha mo wapaskikiya ulongozgi wo. (Nthanthi 1:8) Ntchakukondwesa ukongwa kuja ndi apapi wo mbakaboni kweniso wo atanja ukongwa Yehova. Yiwu akuwovyeningi kuti muzilonde mphotu ya umoyu.

18. Ntchifukwa wuli mukhumbisiska kuti muŵikengi maŵanaŵanu nginu pa mphotu?

¹⁸ Kaya tamulonde umoyu wambula kufwa kuchanya pamwenga umoyu wambula kumala pacharu chapasi, tosi tilindiza vinthu vamampha ukongwa. Vo tigomezga vazamufiskika chifukwa yo wakulayizga ndi mweneku Mulengi. Pakukamba za charu chapasi Chiuta wakamba kuti: “Charu chapasi chazamuzaza ndi ŵanthu akuziŵa Yehova nge mo maji ngazaziya nyanja.” (Yesa. 11:9) Weyosi yo wazamuja pacharu chapasi wazamusambizika ndi Chiuta. Iyi ndi mphotu yo titenere kuyesesa kuti tiziyisaniyi. Mwaviyo, muŵikengi maŵanaŵanu nginu pa vo Yehova wakulayizga ndipu mungazomerezanga chechosi cha kuti chikutondekeseni kuzilonde mphotu!