Julani

Lutani pa vo ve mukati

“Muzomerezi Kuti Kukunthiyapu Kumalizi Kugwira Ntchitu Yaki”

“Muzomerezi Kuti Kukunthiyapu Kumalizi Kugwira Ntchitu Yaki”

“Muzomerezi kuti kukunthiyapu kumalizi kugwira ntchitu yaki, alinga kuti muje akukwana ndi ambula kalema mu vigaŵa vosi, ambula kupereŵere pa kekosi.”​—YAK. 1:4.

SUMU: 24, 7

1, 2. (a) Gideoni ndi anthurumi 300 angukunthiyapu. Kumbi isi tisambiranjipu? (Wonani chithuzi cho che pachanya.) (b) Mwakukoliyana ndi Luka 21:19, ntchifukwa wuli kukunthiyapu nkhwakukhumbika ukongwa?

NYENGU yinyaki, Ayisraele achitanga nkhondu ndi Amidiyani. Gideoni ndiyu wenga mulongozi wawu. Nkhondu iyi yenga yakuvukisa ukongwa. Gideoni ndi anthurumi wo wenga nawu angutchimbiza Amidiyani ndi mitundu yinyaki usiku wosi. Anguŵatchimbiza mpaka mtunda wa makilomita 32. Bayibolu likamba vo vinguchitika. Lititi: “Pavuli paki, Gideoni wanguza ku Yordane ndipu wanguyambuka. Iyu ndi anthurumi 300 anguvuka.” Kweni Gideoni ndi ŵanthu ŵaki ŵenga ŵechendawini nkhondu, chifukwa penga asilikali 15,000 wo angujaku. Pakuti Amidiyani angusuza Ayisraele kwa vyaka vinandi, iyi yenga nyengu yakuti angaleke pa nthowa cha. Mwaviyo, kuti abayi arwani ŵawu wosi, “angulutiriza kuŵatchimbiza” ndipu anguŵatheresa.​—Ŵer. 7:22; 8:4, 10, 28.

2 Nasi te pa nkhondu. Nkhondu iyi njakuvukisa ukongwa. Tilimbana ndi Satana, charu chaki ndi kuleka kufikapu kwidu. Tanyaki tachita nkhondu iyi kwa vyaka vinandi. Mwakuwovyeka ndi Yehova, tawinapu kananandi waka. Kweni nyengu zinyaki tingavuka kulimbana ndi arwani ŵidu. Pamwenga tingavuka kulindiza umaliru wa charu. Kukamba unenesa, nkhondu yechemukati. Yesu wangukamba kuti wo azamuja mu mazuŵa ngakumaliya azamukumana ndi mayeseru ndipuso azamutombozeka. Kweni wangukamba so kuti azamuwina asani azamukunthiyapu. (Ŵerengani Luka 21:19.) Kumbi kukunthiyapu kung’anamuwanji? Kumbi ndi vinthu wuli vo vingakuwovyani kuti mukunthiyengepu? Kumbi tingasambiranji ku ŵanthu wo angukunthiyapu? Kumbi imwi ‘muzomerezengi kuti kukunthiyapu kumalizi ntchitu yaki’?​—Yak. 1:4.

KUMBI KUKUNTHIYAPU KUNG’ANAMUWANJI?

3. Kumbi kukunthiyapu kung’anamuwanji?

3 Mu Bayibolu, kukunthiyapu kung’anamuwa waka kuzizipiza masuzu cha. Kukunthiyapu kusazapu mo tiŵanaŵaniya ndipuso mo tivwiya mumtima asani takumana ndi masuzgu. Munthu yo wakunthiyapu watuŵa wachiganga, wakugomezeka ndipuso wakuzikira. Buku linyaki likamba kuti kukunthiyapu ndi jalidu lo lititiwovya kuja ndi chigomezu chakukho ndipuso kuti tileki kuthera asani takumana ndi mayeseru. Lititiwovya kuja akukho, ambula kusukunyika chinanga tingakumana ndi mayeseru ngakulu. Kukunthiyapu kutitiwovya kutheresa mayeseru ndi kuŵika mtima widu pa mphotu m’malu mwakuŵika mtima pa masuzu ngo tikumana nangu.

4. Ntchifukwa wuli tingakamba kuti chanju ndichu chititiwovya kuti tikunthiyengepu?

4 Chanju ndichu chititiwovya kuti tikunthiyengepu. (Ŵerengani 1 Ŵakorinte 13:4, 7.) Kwanja Yehova kutitichiska kukunthiyapu chechosi cho chikoliyana ndi khumbu laki. (Luka 22:41, 42) Ndipu kwanja abali kutitiwovya kuti tikunthiyengepu vo anangisa. (1 Pet. 4:8) Kwanja munthu yo tikutorana nayu kutitiwovya kukunthiyapu ‘masuzu’ ngo chinanga ndi mabanja ngo ngatenda umampha ngakumana nangu.​—1 Ŵakor. 7:28.

KUMBI NDI VINTHU WULI VO VINGAKUWOVYANI KUTI MUKUNTHIYENGEPU?

5. Ntchifukwa wuli Yehova ndiyu wangatiwovya kuti tikunthiyengepu?

5 Mupemphengi Yehova kuti wakupaseni nthazi. Yehova ndi “Chiuta yo watitipasa nthazi kuti tikunthiyengepu ndipuso yo watitipembuza.” (Ŵar. 15:5) Ndiyu pe yo wavwisa masuzu ngidu, mo tivwiya mumtima ndipuso mo tikukuliya. Mwaviyo, iyu ndiyu wangatiwovya kuti tikunthiyengepu. Bayibolu likamba kuti: “Wo atimuwopa watiŵapasa vo akhumba, watiŵavwa asani apempha chovyu mwakuŵeyere ndipu watiŵatasa.” (Sumu 145:19) Kweni kumbi Chiuta wamuka wuli asani titimupempha kuti watipasi nthazi alinga kuti tikunthiyengepu?

6. Nge mo Bayibolu likambiya, kumbi Yehova watitipasa wuli “nthowa” kuti tifisi kukunthiyapu?

6 Ŵerengani 1 Ŵakorinte 10:13. Asani tipempha Yehova kuti watiwovyi kukunthiyapu masuzu, watitipasa ‘nthowa kuti tifiski kukunthiyapu.’ Kumbi wachita wuli ivi? Nyengu zinyaki watuzapu chiyesu. Kweni kanandi wapereka waka nthowa ‘kuti tifisi kukunthiyapu.’ Yehova watitipasa nthazi kuti ‘tikunthiyepu vinthu vosi ndi kuja akuzikira ndipuso alikondwa.’ (Ŵakol. 1:11) Chifukwa chakuti watitiziŵa umampha, wazomerezengi cha kuti tikumani ndi mayeseru ngo tingatondeka kukunthiyapu.

7. Ntchifukwa wuli chakurya chauzimu ntchakukhumbika? Kambani Chakuyeruziyapu.

7 Muryengi chakurya chauzimu kuti chivwanu chinu chije chakukho. Ntchifukwa wuli chakurya chauzimu ntchakukhumbika? Kuti munthu wakweri phiri litali wakhumbika kurya chakurya chinandi. Mwakuyanana waka, tikhumbika chakurya chauzimu chinandi kuti tikunthiyepu. Titenere kufwiyapu kusambira Bayibolu pakutija ndi kuwungana. Vinthu ivi vitovya kuti chivwanu chidu chije chakukho.​—Yoh. 6:27.

8, 9. (a) Mwakukoliyana ndi Jobu 2:4, 5, kumbi ndi nkhani niyi yo mutenere cha kuluwa asani muteseka? (b) Kumbi mukhumbika kuŵanaŵaniyanji asani muteseka?

8 Mungaluwanga cha kuti tikhumbika kuja akugomezeka kwaku Chiuta. Mbunenesa kuti tisuzika asani takumana ndi mayeseru. Kweni vikwasa isi pe cha. Mo tichitiya asani tiyeseka tingalongo kuti tiziŵa nadi kuti Yehova ndiyu ngwakwenere kuwusa pamwenga cha. Satana wangunyoza Yehova kuti: “Munthu wangapereka chechosi cho wenachu kuti watasi umoyu waki. Kweni tambasuwani janja linu ndi kukwasa chiwanga [chaku Jobu] ndi munofu waki, ndipu wakutukeningi.” (Jobu 2:4, 5) Satana wawona kuti titeŵete Yehova chifukwa cha mbunu. Kumbi wakusintha kutuliya po wangukambiya mazu ngenanga? Awa! Pati pajumpha vyaka vinandi kutuliya po wangukambiya mazu yanga, Satana wenga weche kumba mlandu ŵanthu aku Chiuta. (Chiv. 12:10) Mazuŵa nganu, Satana wechekukamba kuti ŵanthu asopa Chiuta chifukwa cha mbunu. Iyu wakhumbisisa kuti tileki kuwona kuti Chiuta ndiyu ngwakwenere kuwusa.

9 Asani muteseka, ŵanaŵaniyani chakuchitika ichi. Yeruziyani kuti Satana ndi angelu ŵaki ŵe kuchigaŵa chinyaki. Yiwu atikuleresesani kuti awoni vo muchitengi. Ndipu akamba kuti mulekengi kugomezeka chifukwa cha masuzu ngo mwakumana nangu. Kweni kuchigaŵa chinyaki kwe Yehova, Mwana waki, Akhristu akusankhika wo ŵe kuchanya ndi angelu anandi. Nawu awona masuzu ngo mwakumana nangu. Kweni atikusapotani. Yiwu akondwa kuwona kuti mukunthiyapu ndipu mulutiriza kuja akugomezeka kwaku Yehova. Pavuli paki, Yehova watikukambiyani kuti: “Uje wazeru wamwana wangu, ndipu ukondwesi mtima wangu, alinga kuti ndimumuki yo watindinyoza.”​—Nthanthi 27:11.

10. Kumbi tingamuyeza wuli Yesu pa nkhani yakuŵanaŵaniya vitumbiku vo tisaniya chifukwa chakukunthiyapu?

10 Muŵanaŵaniyengi vitumbiku vo mwazamusaniya chifukwa cha kukunthiyapu. Tiyeruziyi kuti mutenda muchithundu. Kwekosi ko mungaleresa kwe vimukwakwavu. Kweni musimikiza kuti mubamukengi kwamampha asani mungaleka kuchita mphwayi. Mwakuyanana waka, nyengu zinyaki mungavuka ndi masuzu ngo mukumana nangu. Chinanga ndi Yesu nayu watingi wachitengi viyo. Pa nyengu yo wenga pachimiti chakutombozekiyapu, wavwanga kupweteka ukongwa kweniso ŵanthu aheni amunyozanga. Nyengu iyi yitenere kuti yenga yakusuza ukongwa kwaku Yesu. Kumbi ndi vinthu wuli vo vingumuwovya kukunthiyapu? Bayibolu likamba kuti waŵanaŵaniyanga “likondwa lo lenga panthazi paki.” (Ŵah. 12:2, 3) Yesu waŵanaŵaniyanga vitumbiku vo wazamusaniya chifukwa cha kukunthiyapu. Kweni chinthu chakuzirwa cho waŵanaŵaniyanga ukongwa chenga kutowesa zina laku Chiuta ndi kukweza Ufumu waku Yehova. Mayeseru ngo Yesu wangukumana nangu ngenga nga kanyengu kamanavi waka, kweni vitumbiku vo wakusaniya vamuyaya. Mazuŵa nganu, masuzu ngo tikumana nangu ngangaŵa ngakuŵaŵa. Kweni tingaluwanga cha kuti nga kanyengu kamanavi waka.

“WO ANGUKUNTHIYAPU”

11. Ntchifukwa wuli tikhumbika kukambisana vo vinguchitikiya “wo angukunthiyapu”?

11 Ndisi pe cha tikunthiyapu. Kuti wachisi Akhristu kukunthiyapu masuzu, Petro wangulemba kuti: “Jani akukho mu chivwanu ndipu mulimbani nayu, pakuziŵa kuti abali wosi pacharu chapasi akumana ndi masuzu ngakuyanana waka.” (1 Pet. 5:9) Vo vinguchitikiya “wo angukunthiyapu” masuzu vititisambiza kuti tilutirizi kugomezeka. Vititisimikiya so kuti nasi tingakunthiyapu. Kweniso vititikumbusa kuti asani tilutiriza kugomezeka tazamutumbikika. (Yak. 5:11) Tiyeni tikambisanepu ŵanthu amanavi wo angukunthiyapu. [1]

12. Kumbi vo akerubi anguchita mu munda wa Edene vititiwovya wuli?

12 Akerubi mbangelu apachanya ukongwa. Adamu ndi Eva ŵati ananga, Yehova wangutuma akerubi anyaki pacharu chapasi. Iyu wanguŵapasa ntchitu yinyaki. Yenga yakupambana ndi yo agwiranga kuchanya. Vo akerubi yaŵa anguchita vingatiwovya kukunthiyapu asani tapasika uteŵeti unyaki. Bayibolu likamba kuti Yehova “wanguŵika akerubi kuvuma kwa munda wa Edene ndi lipanga lakulipuka lo lazunguliyanga kwambula kulekeza, kuvikiriya nthowa yakuya ku chimiti cha umoyu.” [2] (Chiy. 3:24) Chiuta wangupanga akerubi kuti agwirengi ntchitu iyi cha. Ndipu lenga khumbu laku Chiuta cha kuti ŵanthu abudi ndi kumugarukiya. Kweni Bayibolu likamba cha kuti akerubi angudandawula kuti ntchitu iyi yitiŵayenere cha chifukwa chakuti ŵenga apachanya ukongwa. Ntchitu iyi yinguŵavukisa cha. M’malu mwaki, angulutiriza kugwira ntchitu iyi mpaka pakumaliya. Akhumba ntchitu iyi yingumala pa nyengu ya Chigumula, pati pajumpha vyaka vakujumpha 1,600.

13. Kumbi ndi vinthu wuli vo vinguwovya Jobu kukunthiyapu masuzu ngo wangukumana nangu?

13 Jobu. Nyengu zinyaki, vo mubwezi winu pamwenga m’bali winu wangakamba vingakuguŵisani. Mungatama ukongwa pamwenga mungachita chitima chifukwa cha nyifwa ya m’bali winu. Kweni kaya mwakumana ndi suzu wuli, vo vinguchitikiya Jobu vingakuchiskani. (Jobu 1:18, 19; 2:7, 9; 19:1-3) Chinanga kuti waziŵanga cha ko kungutuliya masuzu, Jobu wanguleka cha kukunthiyapu. Ntchinthu wuli cho chingumuwovya kukunthiyapu? Wanguchita viyo chifukwa chakuti wayanjanga Yehova ndipuso wawopanga kumukwiyisa. (Jobu 1:1) Jobu wangusimikiza mtima kukondwesa Yehova pa nyengu ya masuzu ndi yambula masuzu. Kweniso Chiuta wangumuwovya kuti waziŵi nthazi Zaki mwakumukambiya vinthu vinyaki vakuziziswa vo wakulenga. Ivi vinguwovya Jobu kusimikiza kuti Yehova watuzengepu mayeseru ngaki pa nyengu yakwenere. (Jobu 42:1, 2) Ndipu ivi ndivu vinguchitika nadi. “Yehova wangumalisa masuzu ngaku Jobu ndipu wanguweziyapu vinthu vo wenga navu. Yehova wangumupasa vinandi kuwerezga kaŵi kulusa vo wenga navu pakwamba.” Jobu wanguja ndi “umoyu utali ndi wakukhorwesa.”​—Jobu 42:10, 17.

14. Mwakukoliyana ndi 2 Ŵakorinte 1:6, kumbi vo Paulo wanguchita vinguŵawovya wuli anyaki?

14 Paulo. Kumbi ŵanthu wo atinkha unenesa atimususani pamwenga kukutombozani? Kumbi ndimwi mura pamwenga wakuwonere dera ndipu muwona kuti udindu winu utikukuliyani ukongwa? Asani ndi viyo, vo vinguchitikiya Paulo vingakuwovyani. Iyu wangutombozeka ukongwa ndipuso nyengu zosi wakweŵekanga mumtima chifukwa chakufipiya mtima abali ndi azichi. (2 Ŵakor. 11:23-29) Kweni wanguleka cha kukunthiyapu. Vo wanguchita vinguwovya anyaki. (Ŵerengani 2 Ŵakorinte 1:6.) Mukumbukengi kuti asani namwi mukunthiyapu mayeseru, mutovya so anyinu kuti akunthiyengepu.

KUMBI IMWI ‘MUZOMEREZENGI KUTI KUKUNTHIYAPU KUMALIZI NTCHITU YAKI’?

15, 16. (a) Kumbi kukunthiyapu kumaliza “ntchitu” wuli? (b) Kambani vakuyeruziyapu vo vilongo mo ‘kukunthiyapu kumaliziya kugwira ntchitu yaki.’

15 Yehova wangukambiya Yakobe kulemba kuti: “Muzomerezi kuti kukunthiyapu kumalizi kugwira ntchitu yaki, alinga kuti muje akukwana ndi ambula kalema mu vigaŵa vosi, ambula kupereŵere pa kekosi.” (Yak. 1:4) Kumbi kukunthiyapu kungamaliza wuli “ntchitu” yaki mwaku isi? Asani tiyeseka tingawona kuti tikhumbika kusaziyaku chanju, kuzikira pamwenga kuwonga. Ndipu pa tikunthiyapu, tisaziyaku mijalidu iyi. Asani tichita viyo, tija akukwana pamwenga ambula kalema mu vigaŵa vosi.

Asani tikunthiyapu mayeseru, tija akukwana pamwenga ambula kalema mu vigaŵa vosi (Wonani ndimi 15 ndi 16)

16 Pakuti kukunthiyapu kutitiwovya kuti tije ŵanthu amampha, titenere cha kuswa marangu ngaku Yehova chifukwa chakukhumba kumalisa chiyesu cho takumana nachu. Tiyeruziyi kuti muŵanaŵana vinthu viheni. M’malu mwakuthera, mungachita umampha kupempha Yehova kuti wakuwovyeni kuti muleki kuviŵanaŵana. Asani muchita viyo, musambirengi kujiko. Akhumba mususika ndi abali ŵinu wo Mbakaboni cha. M’malu mwakuthera, mutenere kulutiriza kuteŵete Yehova. Asani muchitengi viyo, mumugomezengi ukongwa Yehova. Kumbukani kuti asani tikhumba kukondwesa Chiuta, titenere kukunthiyapu.—Ŵar. 5:3-5; Yak. 1:12.

17, 18. (a) Kambani chakuyeruziyapu cho chilongo kukhumbika kwa kukunthiyapu mpaka ku umaliru. (b) Po umaliru uŵandika, kumbi titenere kusimikiza mtima kuchitanji?

17 Titenere kukunthiyapu kwa nyengu yimanavi cha, kweni mpaka ku umaliru. Yeruziyani kuti sitima yabira. Kuti ŵanthu aponi atenere kusambiriya kumtunda. Kaya munthu wavuki liŵi pamwenga wavuki waja kamanavi kuti wakafiki kumtunda, wosi afwengi. Mwakuyanana waka, tikhumbika kukunthiyapu mpaka tikafiki m’charu chifya. Asani tingaleke panthowa tingazitasika cha. Nasi tikhumbika kuchita vo Paulo wangukamba. Iyu wanguti: “Tiwere vuli cha.”​—2 Ŵakor. 4:1, 16.

18 Nge Paulo, nasi tikayika cha kuti Yehova watiwovyengi kukunthiyapu mpaka ku umaliru. Iyu wangulemba kuti: “Titheresa vinthu vosi ivi kuziya mwaku yo wakutiyanja. Chifukwa ndasimikizga mtima kuti nyifwa, umoyu, angelu, maboma, vinthu vo vilipu, vinthu vo vituza, nthazi, msinkhu, utali pamwenga chakulengeka chechosi chingatipatuwa cha ku chanju chaku Chiuta cho che mwaku Yesu Khristu Ambuyafwi.” (Ŵar. 8:37-39) Mbunenesa kuti nyengu zinyaki tingavuka. Kweni titenere kukunthiyapu nge mo Gideoni ndi anthurumi wo wenga nawu anguchitiya. Chinanga kuti anguvuka, kweni anguwere vuli cha. Yiwu “angulutiriza kuŵatchimbiza” arwani ŵawu.​—Ŵer. 8:4.

^ [1] (ndimi 11) Mungachisika so kuŵerenga nkhani za ŵanthu aku Chiuta a mazuŵa nganu wo angukunthiyapu. Mwakuyeruziyapu, mu Buku Lapachaka la Chingelezi la 1992, 1999 ndi 2008 mwe nkhani zakuchiska za abali a ku Ethiopia, Malawi ndi Russia.

^ [2] (ndimi 12) Bayibolu likamba cha unandi wa akerubi wo angupasika ntchitu iyi.