WONGU wa munthu uzita pafupifupi kilogilamu yimoza ndi hafu. Kweni ŵanthu anyaki atiti wongu ngwakuziziswa ukongwa kuphara chinthu chechosi pacharu chapasi. Wongu ngwakuziziswa nadi. Asani tisambira vinandi vakukwasana ndi wongu, tivwisa ntchitu “zakuziziswa” zaku Yehova. (Sumu 139:14) Wongu ugwira ntchitu zinandi. Sonu tiyeni tikambisanepu waka ntchitu yimoza, kuŵanaŵana.

Kumbi tingagwirisiya wuli ntchitu maŵanaŵanu? Nthowa yimoza nkhuŵa ndi chithuzi mumaŵanaŵanu cha vinthu vakukondwesa, vo vechendachitikepu ndipuso vo vechendakuchitikiyenipu. Mwakukoliyana ndi fundu iyi, namwi mungazomereza kuti kanandi tiŵanaŵana. Mwakuyeruziyapu, asani taŵerenga pamwenga kuvwa za malu ngo techendaluteku, tiŵanaŵaniya mo kuliri.

Bayibolu lititiwovya kuziŵa kuti ŵanthu akulengeka muchikozgu chaku Chiuta. (Chiy. 1:26, 27) Ivi vilongo kuti Yehova nayu waŵanaŵana. Chifukwa wakutipanga ndi lusu lakuŵanaŵana, ndikuti wakhumba kuti tiligwirisiyengi ntchitu kuti tivwisi khumbu laki. (Wak. 3:11) Kumbi tingagwirisiya wuli ntchitu mwazeru maŵanaŵanu ngidu kuti tivwisi khumbu laki? Kumbi ndi maŵanaŵanu wuli ngo titenere kukhwecha?

(1) Kuŵanaŵana pa nyengu yiheni pamwenga vinthu viheni.

Kuŵanaŵana nkhuheni cha. Pe ukaboni wo ulongo kuti kuŵanaŵana nkhwakovya. Kweni lemba la Wakutaula 3:1 likamba kuti: “Chinthu chechosi che ndi nyengu yaki.” Mwaviyo, vingachitika kuchita vinthu vinyaki pa nyengu yambula kwenere. Mwakuyeruziyapu, kumbi tingayanduwa asani tingayamba kuŵanaŵana vinthu vinyaki pa nyengu ya mawunganu pamwenga pa tisambira Bayibolu pakutija? Yesu wangutcheŵesapu uheni wakuŵanaŵana vinthu viheni. (Mat. 5:28) Vinthu vinyaki vo taŵanthu tiŵanaŵana vitimukondwesa cha Yehova. Asani munthu waŵanaŵana va ureŵi, wangazichita vo waŵanaŵana. Mungazomerezanga cha kuti vo muŵanaŵana vikuchitiseni kuti muleki kuja pa ubwezi ndi Yehova.

(2) Kuŵanaŵana kuti chuma chingativikiliya.

Chuma ntchakukhumbika. Kweni tingazidandawula asani tiŵanaŵana kuti chuma chingativikiliya pamwenga kutipasa likondwa. Munthu wazeru Solomoni wangukamba kuti: “Usambasi wa munthu wa chuma we nge msumba waki wakukho, ndipu mumaŵanaŵanu ngaki we nge mpanda wakumuvikiliya.” (Nthanthi 18:11) Mwakuyeruziyapu,  ŵanaŵaniyani vo vinguchitika mu tawuni ya Manila ku Philippines mu September 2009. Vuwa yingunya ukongwa ndipu maji ngangusapaliya mu vigaŵa vinandi va tawuni iyi. Kumbi ŵanthu a chuma angupona? Munthu munyaki wakukhupuka yo katundu waki munandi wangunangika wangukamba kuti, “Maji nganguchitisa kuti ŵanthu akukhuphuka ndi akavu ayanani chifukwa wosi angusuzika.” Ntchipusu kuŵanaŵana kuti chuma chingativikiliya. Kweni unenesa ngwakuti chingativikiriya cha.

(3) Kufipiya mtima vinthu vo vingachitika cha.

Yesu wangukamba kuti tingafipanga mtima ukongwa cha. (Mat. 6:34) Kujaliya waka kufipa mtima kuchitisa kuti munthu waŵanaŵanengi vinthu vo vingachitika cha. Ndipu asani munthu wachita viyo, wamaliya waka nthazi zaki pawaka. Malemba ngalongo kuti kufipa mtima kwaviyo kungachitisa kuti munthu wayambi kusuzika maŵanaŵanu. (Nthanthi 12:25) Mwaviyo, tingachita umampha kuvwiya vo Yesu wangukamba. Tingafipanga mtima ukongwa cha ndi vinthu vo vechendachitiki.

(1) Kuwone limu ngozi ndi kukhwecha.

Malemba ngatitichiska kuti tichitengi vinthu mwazeru ndi kuŵanaŵaniya vo vingachitika. (Nthanthi 22:3) Asani tisankha vakuchita tingaŵanaŵaniya masuzgu ngo tingakumana nangu. Mwakuyeruziyapu, asani anyinu akudanani kuphwandu, kuŵanaŵana kungakuwovyani kuti muziŵi asani ntchakwenere kuluta. Mungaŵanaŵaniya fundu izi: Kumbi mbayani wo adanika? Mbalinga? Phwandu ili lamuchitikiya pani? Kumbi lamuchitika nyengu wuli? Asani mwaŵanaŵaniya fundu izi mungajifumba kuti: ‘Kumbi vinthu vamukuŵa wuli kwenuku?’ Kumbi vo vamuchitika ku phwandu lenili vamukuŵa vakukoliyana ndi fundu za m’Bayibolu? Kuchita viyo kungakuwovyani kuti muwoniyengi limu vakunthazi. Kugwirisiya ntchitu maŵanaŵanu mwaviyo kungakuwovyani kuti mukhwechi vinthu vo vingakupwetekani mwauzimu.

(2) Kuŵanaŵaniya mo mungachitiya ndi masuzu

Tingaŵanaŵaniya so mo tingachitiya ndi masuzu. Tiyeruziyi kuti mwapambana maŵanaŵanu ndi m’bali pamwenga mzichi mumpingu. Kumbi mungachita wuli kuti muwere nayu pa wezi? Pe vinthu vinandi vo mungaŵanaŵaniya. Kumbi m’bali pamwenga mzichi yo walongoro wuli ndi ŵanthu?  Kumbi ndi nyengu niyi yamampha yo mungakumana nayu kuti mukambisani? Kumbi mungakambisana nayu wuli? Asani mungaŵanaŵaniya nthowa zakupambanapambana zakumalisiya suzu, mungasankhapu nthowa yo muwona kuti yingaŵa umampha ukongwa. (Nthanthi 15:28) Ivi vingawovya kuti mumpingu muje chimangu. Asani tichita viyo, ndikuti tigwirisiya ntchitu umampha maŵanaŵanu ngidu.

(3) Kuŵanaŵaniya vo muŵerenga pamwenga kusambira mu Bayibolu

Kuŵerenga Bayibolu zuŵa lelosi nkhwakukhumbika. Kweni titenere kuŵerenga waka mapeji nganandi cha. Titenere kuvwisa vo tiŵerenga ndi kuvigwirisiya ntchitu. Kuŵanaŵana kungatiwovya kuvwisa fundu zaku Yehova. Kungatiwovya wuli? Tiyeruziyi kuti tiŵerenga buku lakuti Yezgani Chivwanu Chawu. Kuŵerenga nkhani za m’buku ili kungatiwovya kuŵanaŵaniya mo vinthu ve nge kweniso mbiri ya ŵanthu wo akambika. Buku ili lititiwovya kuwona nge kuti nasi tiliku ko kwe ŵanthu wo akambika, tituvwa chiwawa ndi fungu ndipuso tiziŵa mo ŵanthu avwiyanga. Ivi vititiwovya kuti tisambirepu kanthu pa nkhani za m’Bayibolu zo tawonanga nge kuti taziziŵanga kali. Kuŵanaŵana viyo pa tiŵerenga Bayibolu kungatiwovya nadi.

(4) Kuchitiya lisungu anyidu.

Lisungu ling’anamuwa kuvwa nge mo anyidu avwiya. Chifukwa chakuti Yehova ndi Yesu mbalisungu, nasi titenere kulenge lisungu anyidu. (Chit. 3:7; Sumu 72:13) Kumbi tingachita wuli kuti tilengiyengi lisungu anyidu? Kuŵanaŵana kungatiwovya kuti tije ndi jalidu lenili. Vo vichitikiya Mkhristu munyidu vingaŵa kuti vechendatichitikiyepu. Mwaviyo, mungajifumba kuti: ‘Asani vinguchitikiya ini, kumbi ndatingi ndivwengi wuli? Kumbi ndatingi ndikhumbengi kuti anyangu andichitiyenji?’ Kuŵanaŵaniya mafumbu yanga kungatiwovya kuti tilengiyengi lisungu anyidu. Vosi vo tichita nge Akhristu vingaŵa vambula ntchitu asani tileka kulenge lisungu anyidu.

(5) Kuŵanaŵaniya mo umoyu wazamuŵiya mu charu chifya.

Bayibolu likonkhosa mo umoyu wazamuŵiya mu charu chifya. (Yes. 35:5-7; 65:21-25; Chiv. 21:3, 4) Mu mabuku ngidu musanirika vithuzi vo vilongo mo vinthu vazamuŵiya. Chifukwa wuli? Vithuzi vitovya kuti tiŵanaŵaniyengi mo tazamukondwe ndi vitumbiku vo vazamukuŵa mu charu chifya. Yehova yo wakupanga taŵanthu kuti tiŵanaŵanengi waziŵa kuti kuŵanaŵana nkhwakovya ukongwa. Asani tiŵanaŵaniyengi vo Chiuta watilayizga tikayikiyengi cha kuti vazamufiskika. Kweniso vitiwovyengi kuti tije akugomezeka chinanga tingakumana ndi masuzu.

Yehova wakutipasa mphasu yakuŵanaŵana. Mphasu iyi yingatiwovya kuti timuteŵetiyengi umampha. Mwaviyo, titenere kuwonga Yehova yo wakutipasa mphasu yeniyi mwakuyigwirisiya ntchitu mwazeru zuŵa lelosi.