Julani

Lutani pa vo ve mukati

“Muchiskanengi Zuŵa Lelosi”

“Muchiskanengi Zuŵa Lelosi”

“Asani mwe ndi mazu ngakuchiska, akambiyeni ŵanthu.”—MAC. 13:15.

SUMU: 53, 45

1, 2. Konkhosani kukhumbika kwa kuchiska anyidu.

CRISTINA [1] yo we ndi vyaka 18 wanguti: “Apapi ŵangu atanja kundinyoza ndipu nkhanandi cha po atindichiska. Vo akamba vitindiŵaŵa ukongwa. Yiwu akamba kuti ndichita vinthu mwambula zeru, ndilekengi cha kuchita vinthu mwachiwuwana kweniso ndikututuŵa ukongwa. Venivi vitindichitisa kuti kanandi ndiliyengi ndipu ndikhumba cha kulongoro nawu. Ndiwona kuti ndini wambula kukhumbika.” Kukamba uneneska, asani munthu wachiskika cha waguŵa ukongwa!

2 Kuchiska kutovya kuti munthu wakondwengi. Rubén wangukamba kuti: “Kwa vyaka vinandi ndajiwonanga kuti ndini wambula kwenere. Zuŵa linyaki ndapharazganga ndi mura wa mumpingu widu. Iyu wati wandiwona, wanguziŵa kuti ndenga wakukondwa cha. Ndingumukonkhose mo ndavwiyanga mumtima ndipu wangundivwisiya. Mubali yo wangundikumbusa vinthu vamampha vo ndachitanga. Iyu wangundikumbusa so vo Yesu wangukamba, kuti ndisi akukhumbika kuluska mpheta zinandi. Kanandi ndikumbuka lemba lenili ndipu litindichiska. Vo mura mwenuyu wangundikambiya, vikundiwovya ukongwa.”—Mat. 10:31.

3. (a) Kumbi wakutumika Paulo wangukambanji pa nkhani yakuchiska anyidu? (b) Kumbi tikambisanengi mafumbu nanga munkhani iyi?

3 Titenere cha kuzizwa kuti Bayibolu lititikambiya kuti tichiskanengi nyengu zosi. Wakutumika Paulo wangulembe Akhristu achiheberi kuti: “Tcheŵani abali, kopa kuti yumoza waku imwi wangaja ndi mtima uheni wambula chivwanu ndipu wangatuwaku kwaku Chiuta wamoyu; kweni muchiskanengi zuŵa lelosi, . . . kuti pangajanga yumoza cha wakunonopesa mtima waki chifukwa cha nthazi ya chinyengu ya ubudi.” (Ŵah. 3:12, 13) Asani tikumbuka nyengu yo munthu munyaki wangutichiska, vititiwovya kuziŵa kukhumbika kwa ulongozgi wakuti tichiskanengi. Tiyeni tikambisani mafumbu yanga: Ntchifukwa wuli tikhumbika kuchiska Akhristu anyidu? Kumbi tingasambiranji kwaku Yehova, Yesu ndi Paulo pa nkhani yakuchiska Akhristu anyidu? Nanga tingaŵachiska wuli?

TIKHUMBIKA KUCHISKA AKHRISTU ANYIDU

4. Kumbi mbayani wo akhumbika kuchiskika, nanga ntchifukwa wuli nkhanandi cha po ŵanthu achiskana mazuŵa nganu?

4 Tosi tikhumbika kuchiskika, ukongwa asani tikuwa. Musambizi munyaki zina laki Timothy Evans, wangukamba kuti: “Asani tapanda mbewu tikhumbika kuzidiliya. Mwakuyanana ŵaka, ŵana . . . akhumbika kuchiskika. Asani titiŵachiska, atijivwa kuti mbakukhumbika kweniso aziŵa kuti awongeka.” Chifukwa chakuti te munyengu yakusuzga, ŵanthu mbakujiyanja, atiŵayanja ukongwa cha anyawu ndipuso nkhanandi cha po achiskana. (2 Tim. 3:1-5) Apapi anyaki atiŵachiska cha ŵana ŵawu chifukwa chakuti nawu akuchiskikapu cha ndi apapi ŵawu. Ŵanthu anandi wo agwira ntchitu awongeka cha. Yiwu adandawula kuti ku ntchitu kwawu palivi yo watiŵachiska.

5. Kumbi tingaŵachiska wuli anyidu?

5 Kuti tichiski anyidu tikhumbika kuŵawonga chifukwa cha vinthu vamampha vo achita. Tingachiska so anyidu mwakuŵakambiya kuti ŵe ndi mijalidu yamampha pamwenga ‘kuŵapembuzga asani asuzgika maŵanaŵanu.’ (1 Ŵat. 5:14) Mazu ngachigiriki ngo akungafwatuliya kuti “kuchiska,” ngang’anamuwa “kudana munthu munyaki kuti wakuwovyi ndi kukuchiska.” Po titeŵete ndi Akhristu anyidu, tija ndi mwaŵi wakuŵachiska. (Ŵerengani Wakutaula 4:9, 10.) Kumbi tisaniya nyengu yamampha yakuŵakambiya kuti titiŵayanja ndipuso titiŵawonga? Techendamuki fumbu lenili, tikhumbika kuŵanaŵaniya nthanthi iyi: “Mazu ngakukambika pa nyengu yakwenere, ngamampha ukongwa!”—Nthanthi 15:23.

6. Ntchifukwa wuli Dyaboli wakhumba kutiweze vuli? Kambani chakuyeruzgiyapu.

6 Satana Dyaboli wakhumba kutiweze vuli chifukwa waziŵa kuti asani tingawere vuli, tilekengi kwanja Yehova. Lemba la Nthanthi 24:10 likamba kuti: “Asani wafoka pa zuŵa la suzgu, nthazi zaku zija zimana.” Satana wangugwirisiya ntchitu masuzgu kweniso boza kuti Jobu yo wenga munthu murunji, wawere vuli. Kweni Jobu wanguwere vuli cha chifukwa cha mayeseru ngenanga. (Jobu 2:3; 22:3; 27:5) Asani tichiska ŵanthu a mubanja lidu ndipuso a mumpingu widu, tingalimbana ndi ntchitu zaku Dyaboli. Ivi vitiwovyengi kuvikiriya ubwezi widu ndi Chiuta ndipuso tijengi mwalikondwa pa nyumba pidu ndi ku Nyumba ya Ufumu.

WO TINGALONDO PA NKHANI YAKUCHISKA ANYIDU

7, 8. (a) Kumbi ndi vakuchitika nivi vo ve m’Bayibolu vo vilongo kuti Yehova wawona kuti kuchiska anyidu nkhwakukhumbika? (b) Kumbi apapi angachita wuli kuti alondo vo Yehova wanguchita? (Wonani chithuzi papeji 4.)

7 Yehova. Munthu munyaki yo wakulembaku buku la Sumu wakumba kuti: “Yehova we pafupi ndi akusweka mtima. Iyu wataska wo asuzgika mumtima.” (Sumu 34:18) Pa nyengu yo Yeremiya wangutimbanyizika maŵanaŵanu kweniso wenga ndi mantha, Yehova wanguwovya muchimi wakugomezeka mwenuyu kuja ndi chivwanu chakukho. (Yer. 1:6-10) Ŵanaŵaniyani mo Danyele yo wenga wakukota wanguchiskikiya Chiuta wati wamutumiziya mungelu kuti wamuchiski. Mungelu yo wangukambiya Danyele kuti wenga munthu “wakuyanjika ukongwa.” (Dan. 10:8, 11, 18, 19) Kumbi namwi mungaŵachiskaku apharazgi, apayiniya kweniso abali ndi azichi akukota wo awoneka kuti alivi nthazi?

8 Chinanga kuti Chiuta wangugwira ntchitu limoza ndi Mwana waki wakwanjiwa kwa vyaka vinandi, wanguŵanaŵanapu cha kuti pengavi chifukwa chakumuwonge pamwenga kumuchiska pa nyengu yo Yesu wenga pacharu chapasi. M’malu mwaki, pa vakuchitika viŵi Yesu wanguvwa Awisi achikamba kutuliya kuchanya kuti: “Uyu ndi Mwana wangu, wakwanjiwa, mweniyo ndamuzomereza.” (Mat. 3:17; 17:5) Pa nyengu iyi, Chiuta wawonganga Yesu ndipu wamusimikiziyanga kuti wachitanga vinthu umampha. Yesu watenere kuti wanguchiskika ukongwa kuvwa mazu ngenanga maulendu ngaŵi, pa nyengu yo wayambanga uteŵeti waki ndipuso mu chaka chakumaliya cha uteŵeti waki pacharu chapasi. Usiku wakuti Yesu wafwengi mawa, Yehova wangutuma so mungelu kuti wakamuchiski chifukwa chakuti wangusuzgika ukongwa maŵanaŵanu. (Luka 22:43) Asani ndisi apapi, tiyeni tilondo vo Yehova wanguchita mwakuchiska ŵana ŵidu kaŵikaŵi ndipuso kuŵawonga asani achita vinthu vamampha. Tikhumbika so kuŵawovya zuŵa lelosi asani akumana ndi mayeseru kusukulu ngo ngangachitisa kuti aleki kuja akugomezeka.

9. Kumbi tingasambiranji kwaku Yesu pa mo wachitiyanga vinthu ndi akutumika ŵaki?

9 Yesu. Usiku wo Yesu wangwambisa mwambu wa Chikumbusu, wanguwona kuti akutumika ŵaki ŵenga akujikuzga. Iyu wangulongo kuti wenga wakujiyuyuwa ndipu wangusambisa malundi ngawu kweni yiwu alimbananga mbwenu kuti mura ndiyani pakati pawu. Petro nayu wenga ndi jalidu lakujithemba. (Luka 22:24, 33, 34) Chinanga kuti venga viyo, Yesu wanguŵawonga akutumika akugomezeka ŵenaŵa chifukwa angusuzgikiya limoza pa nyengu yo wakumananga ndi mayeseru. Iyu wanguŵakambiya kuti azamuchita vinandi kuluska vo iyu wanguchita ndipu wanguŵasimikiziya kuti Chiuta watiŵayanja. (Luka 22:28; Yoh. 14:12; 16:27) Mwaviyo, tingajifumba kuti, ‘Kumbi ini nditimulondo Yesu mwakuwonga ŵana ŵangu ndipuso ŵanthu anyaki pa vinthu vamampha vo achita, m’malu mwakuŵika maŵanaŵanu pa vinthu vo anangisa?’

10, 11. Kumbi wakutumika Paulo wangulongo wuli kuti wawonanga kuti kuchiska Akhristu anyaki kwenga kwakukhumbika?

10 Wakutumika Paulo. Mukalata yo wangulemba, Paulo wangukamba vinthu vamampha vakukwaskana ndi Akhristu anyaki. Anyaki mwa Akhristu ŵenaŵa wangwenda nawu kwa vyaka vinandi ndipu tikayika cha kuti waziŵanga vo anangisanga kweni wangukamba vinthu vamampha vakukwaskana ndi yiwu. Mwakuyeruzgiyapu, Paulo wangukamba kuti Timote wenga “mwana wakwanjiwa ndi wakugomezeka mu Ambuya,” ndipu waŵanaŵaniyanga vo Akhristu anyaki akhumbikanga. (1 Ŵakor. 4:17; Ŵaf. 2:19, 20) Wakutumika Paulo wangukambiya mpingu wa Korinte kuti Tito ndi ‘munyangu yo ndagwiranga nayu ntchitu limoza chifukwa chaku imwi.’ (2 Ŵakor. 8: 23) Kukamba uneneska, Timote ndi Tito anguchiskika ukongwa ŵati ŵavwa vo Paulo wangukamba vakukwaskana ndi yiwu!

11 Paulo ndi Barnaba anguŵika umoyu wawu pa ngozi chifukwa anguwere so ku vigaŵa vo ŵanthu anguŵayukiya. Mwakuyeruzgiyapu, chinanga kuti angutombozgeka ukongwa ku Lustra, anguweriyaku mbwenu kuti akachiski ŵanthu wo angusambira ŵaka uneneska kuti alutirizi kuja ndi chivwanu. (Mac. 14:19-22) Pa nyengu yo Paulo wenga ku Efeso, chigulu cha ŵanthu chingumuyukiya. Lemba la Machitidu 20:1, 2 likamba kuti: ‘Viwawa vati vamala, Paulo wangudana akusambira ndipu wati waŵachiska ndi kulayilana nawu, wanguluta ku Makedonia. Wati wayenda muvigaŵa venivo ndi kuchiska ŵanthu a kweniko, wangufika ku Girisi.’ Paulo wawonanga kuti kuchiska kwenga kwakukhumbika ukongwa.

TICHISKANENGI

12. Kumbi mawunganu ngatovya wuli kuti tichiskanengi?

12 Chimoza mwa vifukwa vo awisefwi akuchanya akunozge kuti tiwunganengi nyengu zosi, ntchakuti tichiskanengi. (Ŵerengani Ŵahebere 10:24, 25.) Nge mo achitiyanga Akhristu a munyengu ya akutumika, nasi tiwungana kuti tisambiri kweniso tichiskiki. (1 Ŵakor. 14:31) Cristina yo wazumbulika mundimi yakwamba wanguti: “Nditanja maunganu chifukwa chakuti abali ndi azichi atindiyanja ndipuso atindichiska. Nyengu zinyaki ndifika pa Nyumba ya Ufumu nde wakuguŵa ndipu azichi atuza po ndaja, atindivumbatiya ndi kundikambiya kuti ndiwoneka umampha. Yiwu atindikambiya kuti atindiyanja ndipu akondwa kuwona kuti ndilutiriza kwanja Yehova. Ndikondwa chifukwa chakuti atindichiska!” Mbuneneska kuti tikondwa asani ‘tichiskana’!—Ŵar. 1:11, 12.

13. Ntchifukwa wuli wo ateŵete Chiuta kwa nyengu yitali nawu akhumbika kuchiskika?

13 Ŵanthu wo ateŵete Chiuta kwa nyengu yitali nawu akhumbika kuchiskika. Ŵanaŵaniyani zaku Yoswa yo wanguteŵete Chiuta mwakugomezeka kwa vyaka vinandi. Yehova wangukambiya Mosese kuti wamuchiski. Iyu wanguti: “Umukambiyi Yoswa, umuchiski ndipuso umuchinthisi chifukwa ndiyu walongozgengi ŵanthu yaŵa ndipu ndiyu wachitisengi kuti akahari charu cho utichiwona.” (Mar. 3:27, 28) Yoswa, ndiyu watingi wagwirengi ntchitu yakulongozga Ayisraele kuti akalonde Charu Chakulayizgika. Iyu watingi wakumanengi ndi masuzgu ndipu watingi wathereskekengi magulu nganyaki nga nkhondu. (Yos. 7:1-9) Ndichu chifukwa chaki Yoswa wakhumbikanga kuchiskika kweniso kuchinthisika. Mwaviyo, nasi titenere kuchiska ŵara mumpingu ndi akuwonere madera wo agwira ntchitu yakuphwere mbereri zaku Chiuta mwaphamphu. (Ŵerengani 1 Ŵatesalonika 5:12, 13.) Wakuwonere dera munyaki wanguti: “Nyengu zinyaki abali ndi azichi atitilembe kalata yakutikambiya kuti angukondwa chifukwa chakuŵacheze. Tisunga makalata ngaviyo ndipu titingaŵerenga asani takumana ndi vinthu vakuguŵisa. Makalata ngenanga ngatitichiska ukongwa.”

Ŵana ŵidu akondwa asani titiŵachiska (Wonani ndimi 14)

14. Ntchinthu wuli cho chilongo kuti kuwonga ndipuso kuchiska pakupereka ulongozgi kutovya?

14 Ŵara ndipuso apapi achikhristu awona kuti kuwonga ndipuso kuchiska kutovya kuti munthu wagwirisiyi ntchitu ulongozgi wa m’Bayibolu wo wapasika. Pa nyengu yo Paulo wanguwonga Akhristu a ku Korinte chifukwa chakuti angugwirisiya ntchitu ulongozgi wo wanguŵapasa, atenere kuti anguchiskika ukongwa ndipu angulutiriza kuchita vinthu vamampha. (2 Ŵakor. 7:8-11) Andreas yo we ndi ŵana ŵaŵi wangukamba kuti: “Asani tichiska ŵana ŵidu vitiŵawovya kuti ayanjengi ukongwa Yehova ndipuso achitengi vinthu mwazeru. Ulongozgi uja wakovya asani titiŵapasa mwakuŵachiska. Chinanga kuti ŵana ŵidu aziŵa cho ntchamampha kweni chifukwa chakuti titiŵachiska nyengu zosi, awona kuti kuchita vinthu vamampha nkhwakukhumbika ukongwa pa umoyu wawu.”

MO TINGACHISKIYA AKHRISTU ANYIDU

15. Ntchinthu wuli cho tingachita kuti tichiski Akhristu anyidu?

15 Muwongengi Akhristu anyinu chifukwa cha phamphu lawu ndipuso mijalidu yawu yamampha. (2 Mik. 16:9; Jobu 1:8) Yehova ndi Yesu atitiwonga chifukwa chakuti tigwiraku ntchitu za Ufumu chinanga kuti nyengu zinyaki titondeka kuchita vinandi chifukwa cha mo vinthu viliri pa umoyu widu. (Ŵerengani Luka 21:1-4; 2 Ŵakorinte 8:12.) Mwakuyeruzgiyapu, abali ndi azichi ŵidu akukota atesesa kuza ku maunganu, kumuka ndipuso kupharazga kaŵikaŵi. Mwaviyo, titenere kuŵawonga ndi kuŵachiska.

16. Kumbi mpha nyengu niyi po tingawonga anyidu?

16 Saniriyanipu mwaŵi pa vo achita kuti muŵachiski. Asani tawona kuti Akhristu anyidu achita chinthu chinyaki chamampha, titenere kuŵawonga. Ŵanaŵaniyani vo vinguchitika pa nyengu yo Paulo ndi Barnaba ŵenga mutawuni ya Antoike ku Pisidia. Wo alongozganga musinagogi anguŵakambiya kuti: “Mwa ŵanthu, abali, asani mwe ndi mazu ngakuchiska akambiyeni ŵanthu.” Venivi vinguchitisa kuti Paulo wakambi nkhani yakuchiska. (Mac. 13:13-16, 42-44) Tikhumbika kuŵachiska anyidu asani tiwona kuti tingafiska kuchita viyo. Mwaviyo, asani titanja kuchiska anyidu, nawu atichiskengi.—Luka 6:38.

17. Ntchinthu wuli cho tingachita kuti munthu yo titimuwonga wachiskiki?

17 Kambani vo achita umampha ndipu mukambengi kutuliya pasi pa mtima. Kuchiska anyidu ndipuso kuŵawonga nkhwakovya ukongwa. Kweni uthenga wo Yesu wangukambiya Akhristu a ku Thiatira, ulongo kuti tikhumbika kuzumbuwa vinthu vamampha vo munthu wachita. (Ŵerengani Chivumbuzi 2:18, 19.) Mwakuyeruzgiyapu, asani ndimwi apapi mutenere kuŵawonga ŵana ŵinu chifukwa chakuti atanja Yehova. Asani muzichi munyaki walera yija ŵana, tingamukambiya vinthu vo vititikondwesa vo wachita pakulera ŵana ŵaki chinanga kuti kulera yija ŵana nkhwakusuzga. Iyu wangakondwa asani tingamuwonga ndipuso kumuchiska.

18, 19. Kumbi tingachita wuli kuti tichiskanengi?

18 Yehova wangukambiya Mosese kuti wachiski Yoswa ndipuso wamuchinthisi. Chiuta wangachita kutikambiya cha kuti tichiski anyidu nge mo wanguchitiya ndi Mosese. Chinanga kuti ve viyo, wakondwa asani wawona kuti tichiska Akhristu anyidu kweniso ŵanthu anyaki. (Nthanthi 19:17; Ŵah. 12:12) Mwakuyeruzgiyapu, tingakambiya mubali yo wakamba nkhani mo nkhani yaki yatichiskiya pamwenga mo yatiwovye kuvwisa lemba linyaki lo kali talivwisisanga cha. Muzichi munyaki wangulembe kalata mulendu yo wangukamba nkhani pa unganu kuti: “Chinanga kuti tingukambisana ŵaka kwa kanyengu kamanavi kweni munguchita nge kuti munguwona mo mtima wangu unguguŵiya, mungundipembuzga ndipuso mungundichiska. Ndipenja kukuziŵiskani kuti, mwalongoronga mwakuchiska muchikamba nkhani yinu kweniso muchikambisana nani ndipu ndinguwona kuti mwenga mphasu yakutuliya kwaku Yehova.”

19 Tingasaniya nthowa zinandi zakuchiskiya anyidu kuti aje pa ubwezi wakukho ndi Chiuta asani tiyesesengi kugwirisiya ntchitu ulongozgi waku Paulo wakuti: “Lutirizani kuchiskana ndipuso kuzengana nge mo muchitiya.” (1 Ŵat. 5:11) Asani ‘tichiskanengi zuŵa lelosi,’ Yehova wakondwengi.

^ [1] (ndimi 1) Mazina nganyaki ngasinthika.