Julani

Lutani pa vo ve mukati

Kumbi Mukhumbisiska Kulindizga?

Kumbi Mukhumbisiska Kulindizga?

“Imwi namwi zizipizgani.”—YAK. 5:8.

SUMU: 35, 139

1, 2. (a) Ntchinthu wuli cho chingachitisa kuti tifumbi fumbu lakuti: “Mpaka zuŵanji”? (b) Ntchifukwa wuli tichiskika ndi ateŵeti akugomezgeka a mu nyengu yakali?

“MPAKA zuŵanji?” Fumbu ili ndilu achimi akugomezgeka, Yesaya ndi Habakuku angufumba. (Yes. 6:11; Hab. 1:2) Pa nyengu yo Fumu Davidi yalembanga Sumu 13, yingufumba kanayi kuti: “Mpaka zuŵanji?” (Sumu 13:1, 2) Ambuya Yesu Khristu nawu angufumbapu fumbu ili pa nyengu yo ŵenga ndi ŵanthu ambula chivwanu. (Mat. 17:17) Mwaviyo, tingazizwanga cha asani nyengu zinyaki nasi titijifumba fumbu ili.

2 Ntchinthu wuli cho chingachitisa kuti tifumbi fumbu lakuti: “Mpaka zuŵanji”? Nyengu zinyaki chingaŵa chifukwa cha vinthu vambula urunji vo vititichitikiya. Pamwenga chingaŵa chifukwa cha ukoti, matenda pamwenga masuzgu ngo tikumana nangu “mu mazuŵa ngakumaliya” ngo ‘ngakusuzga ukongwa.’ (2 Tim. 3:1) Panyaki tingavuka chifukwa cha maŵanaŵanu ndi vakuchita va ŵanthu aheni. Kaya chingaŵa chifukwa wuli cho tingafumbiya fumbu ili, vakuchiska kuziŵa kuti ateŵeti akugomezgeka a mu nyengu yakali nawu angufumbapu fumbu lenili ndipu Yehova wanguŵasuska cha.

3. Ntchinthu wuli chingatiwovya asani takumana ndi masuzgu?

3 Nanga ntchinthu wuli chingatiwovya asani takumana ndi masuzgu ngenanga? Yakobe yo wenga mvurwa waku Yesu, wangukambirika kulemba kuti: “Abali zizipizgani mpaka pa kuŵapu kwa Ambuya.” (Yak. 5:7) Tosi tikhumbika kuzizipizga. Kumbi kuzizipizga kung’anamuwanji ndipu tingalilongo wuli jalidu ili?

KUMBI KUZIZIPIZGA KUNG’ANAMUWANJI?

4, 5. (a) Kumbi kuzizipizga kungatiwovya pa vinthu nivi? (b) Kumbi Yakobe wangukamba chakuyeruzgiyapu nichi pa nkhani ya kuzizipizga? (Wonani chithuzi cho che papeji 3.)

4 Nge mo Bayibolu likambiya, mzimu wakupaturika ndiwu utitiwovya kuti tije ndi jalidu la kuzizipizga. Kwambula kuwovyeka ndi Chiuta, ŵanthu ambula kufikapu angazizipizga cha asani akumana ndi masuzgu. Kuzizipizga ndi mphasu yakutuliya kwaku Chiuta ndipu ndiyu nthowa yikulu yo tilongole kuti titimuyanja. Tilongo so kuti titanja anyidu asani tizizipizga. Asani tingatondeka kuzizipizga chanju chingaŵa chimana pakati pidu, kweni asani tizizipizga tiyanjanengi ukongwa. (1 Ŵakor. 13:4; Ŵag. 5:22) Kuzizipizga kungatiwovya pa vinthu vinandi. Mwakuyeruzgiyapu, kungatiwovya kuti tikunthiyengepu masuzgu mwalikondwa. (Ŵakol. 1:11; Yak. 1:3, 4) Kuzizipizga kungatiwovya so kuleka kuwezge asani munthu munyaki watitichitiya vinthu viheni kweniso kulutirizga kuja akugomezgeka kwaku Yehova chinanga tingakumana ndi masuzgu. Kusazgiyapu pa fundu zenizi, Bayibolu lititichiska kuti tiŵengi akukhumbisiska kulindizga ndipu jalidu lenili ndilu likambika pa Yakobe 5:7, 8. (Ŵerengani.)

5 Ntchifukwa wuli tikhumbika kulindizga Yehova kuti ndiyu wanozgi vinthu? Yakobe wanguyeruzgiya vo vichitikiya mlimi ndi vo vititichitikiya mazuŵa nganu. Chinanga kuti mlimi wangafwiyapu kupanda mbewu, kweni walivi nthazi yakuwisiya vuwa pamwenga yakumeze mbewu. Wangachitisa cha kuti nyengu yifiki liŵi. Iyu wakhumbika kulindizga “chipasu chakuzirwa cha charu.” Mwakuyanana waka, pe vinthu vinandi vo isi tingachita cha penipo tilindizga kufiskika kwa malayizgu ngaku Yehova. (Marko 13:32, 33; Mac. 1:7) Nge mlimi, nasi tikhumbika kulindizga.

6. Kumbi tingasambiranji kwa mchimi Mika?

6 Nge mo vinthu ve nge mu nyengu yaku mchimi Mika, ndimu so viliri mazuŵa nganu. Iyu wengaku mu nyengu yaku Fumu Ahazi ndipu pa nyengu iyi kwachitikanga vinthu viheni vinandi. Panyengu iyi, ŵanthu “ŵenga alusu pakuchita viheni.” (Ŵerengani Mika 7:1-3.) Mika wanguziŵa kuti palivi cho wangachita kuti wasinthi vinthu. Kumbi iyu wanguchitanji? Iyu wanguti: “Kweni ini ndilereskengi kwaku Yehova, ndilindizgengi Chiuta yo ndi mtaski wangu; Chiuta wangu wandivwengi.” (Mika 7:7) Nge mo Mika wanguchitiya, nasi tikhumbika ‘kulindizga.’

7. Ntchifukwa wuli tikhumbika kuchita vinandi m’malu mwakulindiza ŵaka vo Yehova wakulayizga?

7 Asani te ndi chivwanu nge cho Mika wenga nachu, tikhumbisiskengi kulindizga Yehova. Kulindizga kwidu kuyanana cha ndi mukayidi yo walindizga mujeri kuti wakabayiki. Iyu wachichizgika ŵaka kulindizga kweni wakhumba cha kuti zuŵa lo lifiki. Ivi vakupambana ndi isi. Tikhumbisiska kulindizga Yehova chifukwa tiziŵa kuti wafiskengi layizgu laki lakuti watipaskengi umoyu wamuyaya pa nyengu yaki. Mwaviyo, ‘tikunthiyapu ukongwa mwakuzizipizga ndipuso mwalikondwa.’ (Ŵakol. 1:11, 12) Vingamukondwesa cha Yehova asani tidandawula pakulindizga chifukwa chakuwona kuti waswera kufiska vo wakulayizga.—Ŵakol. 3:12.

ŴANTHU WO ANGUZIZIPIZGA

8. Kumbi tikhumbika kukumbukanji asani tiŵanaŵaniya anthurumi ndi anthukazi a mu nyengu yakali?

8 Asani tikumbuka anthurumi ndi anthukazi a mu nyengu yakali wo angulindizga Yehova kuti wafiski vo wanguŵalayizga, nasi tikhumbisiskengi kulindizga. (Ŵar. 15:4) Po tiŵanaŵaniya vo anguchita, titenere kukumbuka nyengu yo yingujumphapu kuti vo alindizganga vifiskiki, chifukwa cho akhumbikiyanga kuzizipizga ndipuso vitumbiku vo angulonde chifukwa cha kuzizipizga.

Abrahamu wakhumbikanga kulindizga kwa vyaka vinandi kuti azuku ŵaki, Esau ndi Yakobe aweku (Wonani ndimi 9, 10)

9, 10. Kumbi Abrahamu ndi Sara angulindizga Yehova kwa nyengu yitali wuli?

9 Ŵanaŵaniyani zaku Abrahamu ndi Sara. Yiwu mbamoza mwa ŵanthu “wo kuporote mu chivwanu ndi kuzizipizga, ahara malayizgu.” Malemba ngakamba kuti “Abrahamu wati wazizipizga,” wangulonde layizgu lakuti Yehova wazakumutumbika ndipu mphapu yaki yazamuyandana. (Ŵah. 6:12, 15) Ntchifukwa wuli Abrahamu wakhumbikanga kuzizipizga? Ntchifukwa chakuti pangujumpha nyengu kuti vo Chiuta wangumulayizga vifiskiki. Phanganu lo Yehova wanguchita ndi Abrahamu lingwamba kugwira ntchitu pa Nisani 14, mu chaka cha 1943 B.C.E. Pa nyengu iyi, Abrahamu ndi Sara pamoza ndi ŵanthu a mubanja lawu anguyambuka Msinji wa Efrate ndi kusere mu Charu Chakulayizgika. Abrahamu wakhumbikanga kulindizga vyaka 25 kuti mwana waki Yisaki waweku mu chaka cha 1918 B.C.E., ndipuso wakhumbikanga kulindizga vyaka vinyaki 60 kuti azuku ŵaki, Esau ndi Yakobe aweku mu chaka cha 1858 B.C.E.—Ŵah. 11:9.

10 Kumbi charu cho Abrahamu wanguhara chenga chikulu wuli? Bayibolu lititi: “Kweni iyu [Yehova] wangumupaska cha [Abrahamu] chihara chechosi cha charu chenichi, chinanga nkhachigaŵa kakukwana kukandapu phazi laki. Kweni wangumulayizga kuti wazakumupaska kuti chizije chaki ndi cha mphapu yaki, chinanga kuti pa nyengu yo wengavi mwana.” (Mac. 7:5) Pati pajumpha vyaka 430 kutuliya po iyu wanguyambukiya Msinji wa Efrate, mphapu yaki yinguzija mtundu wo unguhara Charu Chakulayizgika.—Chit. 12:40-42; Ŵag. 3:17.

11. Ntchifukwa wuli Abrahamu wangukhumbisiska kulindizga Yehova, nanga ndi vitumbiku nivi vo wazamuwona chifukwa cha kuzizipizga kwaki?

11 Abrahamu wakhumbisiskanga kulindizga chifukwa wagomezganga Yehova. (Ŵerengani Ŵahebere 11:8-12.) Iyu wakondwanga kulindizga chinanga kuti wanguwona vosi cha vo Yehova wangumulayizga. Ŵanaŵaniyani likondwa lo Abrahamu wazamukuŵa nalu asani waziyuskika muparadayisu pa charu chapasi. Wazamuzizwa kuziwona kuti chigaŵa chikulu m’Bayibolu chikonkhosa mbiri ya umoyu waki kweniso ya mphapu yaki. * Abrahamu watenere kuti wazamukondwa asani wazivwisa udindu wakukhumbika wo wenga nawu wakufiska khumbu laku Yehova lakukwaskana ndi mphapu yakulayizgika! Tikayika cha kuti iyu wazamuwona kuti wanguchita umampha kulindizga kwa nyengu yitali.

12, 13. Ntchifukwa wuli Yosefe wakhumbikanga kuzizipizga, nanga wenga ndi jalidu lamampha nili?

12 Yosefe, mzuku chivu waku Abrahamu, nayu wangukhumbisiska kulindizga. Ŵanthu angumuchitiya vinthu vambula urunji. Pakwamba, abali ŵaki angumugulisa ku ukapolu we ndi vyaka pafupifupi 17. Pavuli paki, angumupusikiya kuti wakhumbanga kukolere muwolu wa abwana ŵaki ndipu angumuŵika mujeri. (Chiy. 39:11-20; Sumu 105:17, 18) Vawonekanga nge kuti walangikanga chifukwa chakuchita vinthu vamampha, m’malu mwakutumbikika. Kweni pati pajumpha vyaka 13, vinthu vingusintha liŵi ukongwa. Iyu wangufwatulika mujeri ndipu wanguŵikika kuŵa wachiŵi ku munthu yo walamuliyanga ku Egipiti.—Chiy. 41:14, 37-43; Mac. 7:9, 10.

13 Kumbi Yosefe wangukwiya chifukwa cha vinthu vambula urunji vo ŵanthu amuchitiyanga? Kumbi iyu wanguleka kugomezga Yehova, Chiuta waki? Awa. Kumbi ndi vinthu wuli vo vingumuwovya kulindizga? Iyu wagomezganga Yehova. Yosefe wanguwona kuti Yehova ndiyu wanguchitisa kuti vinthu ivi vichitiki. Wonani vo wangukambiya abali ŵaki. Wanguti: “Mungawopanga cha. Kumbi ini ndato malu ngaku Chiuta? Chinanga kuti imwi mwakhumbanga kundichitiya viheni, kweni Chiuta wenga ndi chilatu chamampha kuti wataski umoyu wa ŵanthu anandi, nge mo wachitiya msanawale.” (Chiy. 50:19, 20) Pakumaliya, Yosefe wanguziŵa kuti wanguchita umampha kulindizga.

14, 15. Kumbi kuzizipizga kwaku Davidi kwenga kwapade mu nthowa wuli? (b) Ntchinthu wuli cho chinguwovya Davidi kuti walindizgi?

14 Fumu Davidi nayu yingukumana ndi vinthu vambula urunji. Chinanga kuti Davidi wangusankhika ndi Yehova wechemunamana kuti wazije fumu ya Yisraele, iyu wakhumbikanga kulindizga vyaka 15 kuti waje fumu ya fuku laki. (2 Sam. 2:3, 4) Panyengu iyi, Fumu Sauli yakhumbanga kumubaya. * Ivi vinguchitisa kuti Davidi wajengi umoyu wakuthaŵathaŵa. Iyu wathaŵiyanga muvyaru vinyaki ndipu nyengu zinyaki wathaŵiyanga ku chipululu ndi kubisama mumphanji. Sauli wati wafwa kunkhondu, Davidi wakhumbikanga kulindizga kwa vyaka 7 kuti waje Fumu ya Yisraele.—2 Sam. 5:4, 5.

15 Ntchifukwa wuli Davidi wangukhumbisiska kulindizga? Iyu wangumuka fumbu ili mu sumu yo wangufumba kanayi kuti: “Mpaka zuŵanji?” Iyu wanguti: “Kweni ini ndithemba chanju chinu chambula kumala, mtima wangu ukondwengi mu utaski winu. Ndimbiyengi Yehova chifukwa wandichitiya vinthu vikulu ukongwa.” (Sumu 13:5, 6) Davidi wathembanga chanju chambula kumala chaku Yehova. Iyu walindizganga kutaskika ndipu waŵanaŵaniyanga vinthu vamampha vo Yehova wangumuchitiya. Mwaviyo, Davidi wanguwona kuti wanguchita umampha kulindizga.

Pa nkhani ya kuzizipizga, Yehova watitipempha kuti tichitengi chinthu cho iyu waleka kuchita cha

16, 17. Kumbi Yehova Chiuta ndi Yesu Khristu alongo wuli kuti ntchakuwoniyapu chamampha pa nkhani ya kulindizga?

16 Pa nkhani ya kuzizipizga, Yehova watitipempha kuti tichitengi chinthu cho iyu waleka kuchita cha. Iyu ntchakuwoniyapu chamampha ukongwa pa nkhani iyi. (Ŵerengani 2 Petro 3:9.) Yehova wazizipizga kwa vyaka masawuzandi nganandi kuti nkhani zo Satana wakwambisa mumunda wa Edene zimali. Iyu ‘walindizga’ nyengu yo zina laki lazamukuŵa lakupaturika. Ivi vazamuchitisa kuti wo ‘alindizga iyu’ azilonde vitumbiku vambula makambika.—Yes. 30:18.

17 Yesu nayu wakhumbisiska kulindizga. Pa nyengu yo wenga panu pasi wangugomezgeka mpaka po wangufwiya. Mu 33 C.E., iyu wangupereka umoyu waki sembi. Chinanga kuti venga viyo, iyu wakhumbikanga kulindizga mpaka mu 1914 kuti wayambi kulamuliya. (Mac. 2:33-35; Ŵah. 10:12, 13) Yesu wakhumbika so kulindizga mpaka kukumaliya kwa vyaka 1,000 va ulamuliru waki kuti arwani ŵaki wosi azimali. (1 Ŵakor. 15:25) Nyengu iyi njitali ukongwa, kweni tikayika cha kuti wachita umampha kulindizga.

VO VINGATIWOVYA

18, 19. Ndi vinthu wuli vo vingatiwovya kuti tiŵengi akukhumbisiska kulindizga?

18 Nge mo tawone, weyosi waku isi wakhumbika kuja wakukhumbisiska kulindizga. Kumbi ndi vinthu wuli vo vingatiwovya kuti tichitengi viyo? Tikhumbika kupempha mzimu waku Chiuta. Tingaluwanga cha kuti mzimu wakupaturika ndiwu utitiwovya kuti tije ndi jalidu la kuzizipizga. (Ŵaef. 3:16; 6:18; 1 Ŵat. 5:17-19) Mwaviyo, tiŵeyeriyengi Yehova kuti watiwovyi kuzizipizga.

19 Tingaluwanga so cha vo vinguwovya Abrahamu, Yosefe ndi Davidi kuti alindizgi malayizgu ngaku Yehova. Yiwu ŵenga ndi chivwanu mwaku Yehova ndipu amugomezganga. Anguŵika mtima wawu pa vakukhumba vawu pe cha. Asani tiŵanaŵaniya vitumbiku vo angusaniya, nasi tikhumbisiskengi kulindizga.

20. Kumbi weyosi waku isi watenere kukhumbisiska kuchitanji?

20 Chinanga kuti tikumana ndi mayeseru, tikhumbisiska ‘kulindizga.’ Nyengu zinyaki tingaliriya Chiuta kuti: “A Yehova, mpaka zuŵanji?” (Yes. 6:11) Kweni chifukwa cha nthazi yo mzimu waku Chiuta utitipaska, weyosi waku isi wakoliyana ndi Yeremiya, yo wangukamba kuti: “Yehova ndiyu chigaŵa changu . . . Ndichu chifukwa chaki ndilindizgengi iyu.”—Chitenje 3:21, 24.

^ ndimi 11 Pafupifupi machaputala 15 nga mubuku la Chiyambo ngakonkhosa nkhani yaku Abrahamu. Kweniso, wo akulemba Malemba Ngachigiriki Ngachikhristu azumbuwa Abrahamu nyengu zakujumpha 70.

^ ndimi 14 Chinanga kuti Yehova wangumukana Sauli wati walamuliya kwa vyaka vakujumpha viŵi, wangumuzomereza kulamuliya kwa vyaka vinyaki 38 mpaka po wangufwiya.—1 Sam. 13:1; Mac. 13:21.