NKHANI YAKUSAMBIRA YA NAMBALA 31
“Tiwere Vuli Cha”!
“Mwaviyo, tiwere vuli cha.”—2 AKORI. 4:16.
SUMU 128 Mukunthiyepu Mpaka pa Umaliru
VO TISAMBIRENGI MU NKHANI IYI *
1. Kumbi Akhristu atenere kuchitanji kuti amalizi maphara ngakuluta ku umoyu?
AKHRISTU ŵe pa maphara ngakuluta ku umoyu. Kwali tayamba sonu pamwenga tikwamba kali maphara yanga, tikhumbika kulutirizga kutchimbiya mpaka pakumaliya. Vo wakutumika Paulo wangukambiya Akhristu a ku Filipi vingatichiska kuti timalizi maphara yanga mumalu mwakuleke panthowa. Pa nyengu yo Akhristu a ku Filipi alondiyanga kalata iyi, ndipu anyaki ateŵete Yehova kwa nyengu yitali. Yiwu atchimbiyanga kali umampha kweni akhumbikanga cha kuleke pa nthowa. Paulo wakhumbanga kuti ayesesengi nge mo iyu wachitiyanga kuti akalonde mphotu.—Afi. 3:14.
2. Ntchifukwa wuli ulongozgi wo Paulo wangulembe Akhristu a ku Filipi wenga wa pa nyengu yaki?
2 Ulongozgi wo Paulo wangulembe Akhristu a ku Filipi, wenga wa pa nyengu yaki. Akhristu a mpingu wa ku Filipi, angwamba kutombozgeka mpingu uwu wati wayamba waka. Ivi vingwamba kuchitika Paulo ndi Sila ŵati apempheka kuti ‘ayambukiyi ku Makedoniya.’ Yiwu anguluta ku Filipi cha mu ma 50 C.E. (Machi. 16:9) Mutawuni iyi angusaniya munthukazi munyaki zina laki Lidiya yo “wavwisiyanga ndipu Yehova wangujula mtima waki” kuti wavwisiyi uthenga wamampha. (Machi. 16:14) Pati pajumpha nyengu yimanavi waka, iyu ndi ŵanthu a munyumba yaki angubatizika. Kweni Dyaboli wangujapu waka cheti cha. Ŵanthu a mutawuni iyi angukwekwete Paulo ndi Sila ku ŵaraŵara a boma ndipu anguŵapusikiya kuti atimbanyizga ukongwa tawuni yawu. Venivi vinguchitiska kuti Paulo ndi Sila akhwapiki ndi kumangika ndipu pavuli paki anguŵakambiya kuti atuwemu mutawuni iyi. (Machi. 16:16-40) Kumbi yiwu anguwere vuli? Awa! Nanga abali ndi azichi mu mpingu wo ungwamba waka sonu anguchita wuli? Nawu so angukunthiyapu! Tikayika cha kuti anguchiskika ndi vo Paulo ndi Sila anguchita.
3. Kumbi Paulo wanguziŵanji, nanga tikambiskanengi mafumbu nanga?
3 Paulo wangusimikiza kuti waweriyengi vuli cha. (2 Akori. 4:16) Kweni iyu wanguziŵa kuti wakhumbikanga kuŵika maŵanaŵanu ngaki pa mphotu kuti watchimbiyi maphara yanga mpaka pakumaliya. Kumbi tingasambiranji kwaku Paulo? Kumbi ndi vakuyeruzgiyapu nivi mazuŵa nganu vo vingatiwovya kukunthiyapu chinanga tingakumana ndi masuzgu? Kumbi vo tilindizga kunthazi vingatiwovya wuli kuti tileki kuwere vuli? Mu nkhani iyi, tikambiskanengi mafumbu ngenanga.
KUMBI TINGAYANDUWA WULI NDI VO PAULO WANGUCHITA?
4. Kumbi Paulo wachitanga wuli kuti wapharazgengi chinanga kuti wangumangika?
4 Ŵanaŵaniyani mo Paulo watangwanikiyanga pa nyengu yo walembiyanga kalata Akhristu a ku Filipi. Pa nyengu iyi, ndipu wamangika ku Roma. Iyu wengavi mpata wakwenda kuti wakapharazgi. Kweni wapharazgiyanga ŵanthu wo azanga kuzimuwona ndipuso walembiyanga makalata mipingu yakutali. Mwakuyanana waka, mazuŵa nganu Akhristu anandi wo aleka kwenda chifukwa cha ukoti pamwenga matenda, apharazga uthenga wamampha ku ŵanthu wo atuza kuziŵawona. Alemba so makalata kuti apharazgiyi ŵanthu wo aja kumalu ngo tingafikaku cha.
5. Mwakukoliyana ndi Afilipi 3:12-14, ntchinthu wuli cho chinguwovya Paulo kuti waŵiki maŵanaŵanu ngaki pa vo wakhumbanga?
5 Paulo wanguzomereza cha kuti vinthu vamampha pamwenga viheni vo wanguchitapu kuvuli vimutimbanyizgi kuteŵete Yehova. Iyu wangukamba kuti ‘kuluwa vinthu vakuvuli’ kwenga kwakukhumbika ukongwa kuti ‘wasaniyi vinthu vakunthazi’ pamwenga kuti wamalizi maphara. (Ŵerengani Afilipi 3:12-14.) Kumbi Paulo wanguchita wuli kuti waleki kutimbanyizgika? Chakwamba, chinanga kuti wangusambira ukongwa kweni wawonanga kuti masambiru ngenanga ngenga nge vinthu “vakunkhandu.” (Afi. 3:3-8) Chachiŵi, chinanga kuti nyengu zinyaki wajimbanga mulandu chifukwa chakuti wangutombozgapu Akhristu, kweni wanguzomereza cha kuti maŵanaŵanu ngenanga ngamugongowesi. Chachitatu, wanguŵanaŵanapu cha kuti wachita kali vinandi pakuteŵete Yehova. Paulo wanguchita vinandi pakuteŵete Yehova chinanga kuti wakumananga ndi masuzgu nge kumangika, kupumika, kuponyeka mya, kusoŵa chakurya, kusoŵa vakuvwala ndipuso sitima yingumusweke panyanja. (2 Akori. 11:23-27) Kweni mwambula kuŵanaŵaniya vo wanguchitapu kuvuli pakuteŵete Yehova kweniso vo wakumananga navu, Paulo wanguziŵa kuti wakhumbikanga kulutirizga kuteŵete Yehova. Ndimu nasi titenere kuchitiya mazuŵa nganu.
6. Kumbi ndi “vinthu vakuvuli” nivi vo tikhumbika kuluwa?
6 Kumbi tingachita wuli kuti ‘tiluwi vinthu vakuvuli’ nge mo Paulo wanguchitiya? Abali ndi azichi anyaki angasuzgika maŵanaŵanu chifukwa cha vinthu viheni vo anguchitapu kuvuli. Asani titijimba mulandu chifukwa cha ubudi wo tinguchita kuvuli, tikhumbika kusambira ndi kuŵanaŵaniyapu nkhani zo zikonkhoska sembi yo Yesu wangupereka kuti maubudi ngidu ngagowokereki. Ndipu tikhumbika so kupempha Yehova kuti watiwovyi kuvwisa kuti wakutigowoke nadi. Venivi vingatiwovya kuti tileki kujimba mulandu. Wonani so chinthu chinyaki cho tingasambira kwaku Paulo. Tanyaki tikuleka ntchitu yamampha kuti tichitengi vinandi pakuteŵete Yehova. Asani ndi viyo, tikhumbika kuluwa vinthu vakuvuli, mwakuleka kukhumbira vo tikuleka. (Maŵe. 11:4-6; Waku. 7:10) “Vinthu vakuvuli” vingaŵa so vinthu vo tachitapu pakuteŵete Yehova pamwenga mayeseru ngo takunthiyapu. Mbuneneska kuti kuŵanaŵaniya vitumbiku kweniso mo Yehova watiwovyiyapu kungatiwovya kuti tije nayu pa ubwezi wakukho. Kweni tikhumbika cha kuŵanaŵana kuti tachita kali vinandi pakuteŵete Yehova.—1 Akori. 15:58.
Pa maphara ngakuluta ku umoyu, tikhumbika kukhwecha vinthu vo vingatitimbanyizga ndipu tiŵikengi maŵanaŵanu ngidu pa mphotu (Wonani ndimi 7)
7. Mwakukoliyana ndi 1 Akorinto 9:24-27, kumbi tikhumbika kuchitanji kuti timalizi maphara ngakuluta ku umoyu? Kambani chakuyeruzgiyapu.
7 Paulo wangungavwisa umampha mazu ngaku Yesu ngakuti: “Yesesani.” (Luka 13:23, 24) Iyu waziŵanga kuti wakhumbikanga kuyesesa mpaka pakumaliya nge mo Khristu wanguchitiya. Ndichu chifukwa chaki wanguyeruzgiya umoyu widu Wachikhristu ndi maphara ngakutchimbiya. (Ŵerengani 1 Akorinto 9:24-27.) Ŵanthu wo achita maphara ngakutchimbiya aŵanaŵaniya mo amufikiya pakumaliya ndipu atimbanyizgika cha ndi vinthu vinyaki. Mwakuyeruzgiyapu, ŵanthu wo achita maphara angatchimbiya mumusewu mo mwe masitoru kweniso vinthu vinyaki vakutimbanyizga. Kumbi muŵanaŵana kuti munthu yo watchimbiya wangama kuti wawoni vinthu vo ve musitoru? Wangachita viyo cha asani wakhumba kuwina! Mwakuyanana waka, po te pa maphara ngakuluta ku umoyu, tikhumbika kukhwecha vinthu vo vingatitimbanyizga. Asani tiŵikengi maŵanaŵanu ngidu pa mamphara ngo tichita ndi kuyesesa nge mo Paulo wanguchitiya, tazamulonde mphotu yidu!
VO TINGACHITA KUTI TITEŴETIYENGI YEHOVA CHINANGA KUTI TIKUMANA NDI MASUZGU
8. Kambani masuzgu ngatatu ngo tikambiskanengi.
8 Tiyeni tikambiskani masuzgu ngatatu ngo ngangatiweze vuli. Masuzgu ngaki ndi yanga: Asani vo tikhazga viswera kufiskika, kumala nthazi chifukwa chakukota, kweniso mayeseru ngambula kumala. Tingayanduwa ukongwa asani tingasambira mo anyaki angukunthiyapu masuzgu ngenanga.—Afi. 3:17.
9. Kumbi ntchinthu wuli cho chingachitika asani vinthu vo tilindizga viswera kufiskika?
9 Asani vo tikhazga viswera kufiskika. Mwakawi, tosi tilindizga vinthu vamampha vo Yehova wakutilayizga. Pa nyengu yo mchimi Habakuku wakhumbanga kuti Yehova watuzgemu vinthu viheni mucharu cha Yuda, Yehova wangumukambiya kuti ‘walutirizgi kulindizga.’ (Haba. 2:3) Kweni asani vinthu vo tilindizga viswera kufiskika tingayamba kuwere vuli ndipu nyengu zinyaki tingagongowa. (Nthanthi 13:12) Venivi ndivu abali anyaki anguchita mu chaka cha 1914. Mu chaka ichi, Akhristu anandi akusankhika alindizganga kuchilonde mphotu yawu kuchanya. Kumbi abali ndi azichi akugomezgeka anguchita wuli ivi vati vatondeka kuchitika?
Royal ndi Pearl Spatz anguŵika maŵanaŵanu ngawu pa vo akhazganga kuti vichitikengi mu 1914 cha kweni angulutirizga kuteŵete Yehova mwakugomezgeka kwa vyaka vinandi (Wonani ndimi 10)
10. Kumbi Royal ndi Pearl anguchita wuli vinthu vo akhazganga vati vatondeka kuchitika pa nyengu yo alindizganga?
10 Ŵanaŵaniyani Akhristu ŵaŵi akugomezgeka wo vinguŵachitikiyapu venivi. Mubali Royal Spatz wangubatizika mu 1908. Pa nyengu iyi ndipu we ndi vyaka 20. Iyu wagomezganga kuti mu 1914 nayu wamulonde mphotu yaki kuchanya. Mu 1911, mubali Spatz wati wakhumba mzichi Pearl kuti watorani nayu, wangumukambiya kuti: “Nawi uziŵa vo vichitikengi mu 1914. Asani titoranengi nadi, mbwenu tingasweranga cha!” Kumbi yiwu anguleka kuteŵete Yehova ŵati aleka kulonde mphotu yawu ya kuchanya mu 1914? Awa! Venga viyo chifukwa mtima wawu wenga pakuchita khumbu laku Chiuta mwakugomezgeka, pakulonde mphotu cha. Yiwu angusimikiza mtima kuti alutirizgengi kutchimbiya mpaka pakumaliya. Ndipu venivi ndivu anguchita nadi. Mwakuti Royal ndi Pearl anguja akugomezgeka mpaka po angufwiya pati pajumpha vyaka vinandi. Tikayika cha kuti namwi mulindizga nyengu yo Yehova wazamutowese zina laki, wazamulongore kuti iyu ndiyu wakwenere kulamuliya ndipuso kufiska vosi vo wakulayizga. Mungakayikanga cha kuti vinthu venivi vazamuchitika pa nyengu yo Yehova wakutema. Penipo tilindizga vinthu venivi, tiyeni tilutirizgi kutangwanika pakuteŵete Chiuta ndipu tingagongowanga cha asani tiwona kuti vinthu vo tilindizga viswera kufiskika.
Chinanga kuti Arthur Secord wenga wakukota, kweni wakhumbanga kuchita vinandi pakuteŵete Yehova (Wonani ndimi 11)
11-12. Ntchifukwa wuli tingalutirizga kuteŵete Yehova chinanga kuti tingaŵavi nthazi nge zo tenga nazu pakwamba? Kambani chakuyeruzgiyapu.
11 Kumala nthazi chifukwa chakukota. Munthu yo watchimbiya wakhumbika kuja ndi nthazi kuti walutirizgi kutchimbiya. Kweni ndimu viliri cha ndi maphara ngakuluta ku umoyu. Mwakuti ŵanthu anandi wo nthazi zawu zikumala chifukwa chakukota achita vosi vo angafiska pakuteŵete Yehova. (2 Akori. 4:16) Mwakuyeruzgiyapu, pa nyengu yo Mubali Arthur Secord * wenga ndi vyaka 88 ndipu wateŵete pa Beteli kwa vyaka 55. Iyu wengavi nthazi ndipuso watamangatamanga. Zuŵa linyaki nesi wati waza pa bedi laki kuti wamuwovyi, wangumulereska ndi kumukambiya kuti: “Mubali Secord, mwachita vinandi ukongwa pakuteŵete Yehova.” Kweni Mubali Secord waŵanaŵaniyanga vo wanguchitapu kuvuli cha. Iyu wangumulereska batata, wangumwemwete ndi kumukambiya kuti: “Uneneska nadi. Kweni chakukhumbika ndi vo ukuchita kali cha. Mumalu mwaki, ndi vo uchitengi sonu mpaka kunthazi.”
12 Panyaki mwateŵete Yehova kwa vyaka vinandi ndipu sonu muwona kuti mutondeka kuchita vinandi chifukwa chakumala nthazi. Asani ndi viyo, mungagongowanga cha. Mutenere kuziŵa kuti Yehova wakumbuka uteŵeti wo mwachitanga kuvuli. (Ahe. 6:10) Pakukamba za vo muchita sonu, mukumbukengi kuti tilongo kuti titanja Yehova chifukwa cha unandi wa vinthu vo tichita cha. Mumalu mwaki, tilongo kuti titanja Yehova asani tikondwa pakumuteŵete kweniso asani tichita vosi vo tingafiska. (Ako. 3:23) Yehova waziŵa vo titondeka ndipu wakhazga kuti tichitengi vinthu vo tingatondeka kufiska cha.—Mariko 12:43, 44.
Anatoly ndi Lidiya Melnik anguleka cha kugomezgeka chinanga kuti angukumana ndi masuzgu nganandi (Wonani ndimi 13)
13. Kumbi vo Anatoly ndi Lidiya anguchita vingatiwovya wuli kuti tilutirizgi kuzizipizga chinanga kuti takumana ndi masuzgu kwa nyengu yitali?
13 Mayeseru ngambula kumala. Ateŵeti anyaki aku Yehova atombozgeka kweniso akumana ndi masuzgu kwa nyengu yitali. Mwakuyeruzgiyapu, Anatoly Melnik * wenga ndi vyaka 12 pa nyengu yo awisi angumangika ndi kuŵatumiza ku Siberia. Charu ichi chenga pa mtunda wa makilomita 7,000 kutuwa ku Moldova ko banja laki lajanga. Pati pajumpha chaka chimoza, Anatoly, anyina ndi ambuyaki wosi ŵaŵi wo angubala anyina, nawu anguŵatumiza ku Siberia. Mukuluta kwa nyengu, angwamba kuluta ku maunganu mu muzi unyaki. Kweni kuti akafiki ayendanga makilomita 30 ndipuso kwaziziranga ukongwa. Pavuli paki, Mubali Anatoly wanguja mujeri vyaka vitatu, kutali ndi muwolu waki Lidiya ndi mwana wawu wa chaka chimoza. Chinanga kuti angukumana ndi masuzgu kwa vyaka vinandi, Anatoly ndi banja laki anguleka cha kuteŵete Yehova mwakugomezgeka. Sonu Anatoly we ndi vyaka 82 ndipu wateŵete mu Komiti ya Nthambi mucharu chinyaki ku Central Asia. Nge mo Anatoly ndi Lidiya anguchitiya, nasi titenere kuchita vosi vo tingafiska pakuteŵete Yehova. Tikhumbika kulutirizga kuzizipizga nge mo tachitiyanga kuvuli.—Aga. 6:9.
TIŴIKENGI MAŴANAŴANU NGIDU PA MPHOTU
14. Kumbi Paulo wanguziŵa kuti wakhumbikanga kuchitanji kuti wamalizi maphara?
14 Paulo wakayikanga cha kuti wamalizengi maphara mpaka pakumaliya. Pakuti wenga wakusankhika, wagomezganga kuti ‘wamulonde mphotu ya mdanu wakuchanya waku Chiuta.’ Kweni kuti wakalonde mphotu yeniyi, wanguziŵa kuti wakhumbikanga ‘kuyesesa.’ (Afi. 3:14) Iyu wangukambiya Akhristu a ku Filipi chakuyeruzgiyapu kuti chiŵawovyi kuŵika maŵanaŵanu ngawu pa mphotu.
15. Kumbi Paulo wanguŵakumbusanji Akhristu a ku Filipi?
15 Paulo wangukumbusa Akhristu a ku Filipi kuti kwawu nkhuchanya. (Afi. 3:20) Ntchifukwa wuli akhumbikanga kukumbuka fundu yeniyi? Pa nyengu iyi, ŵanthu anandi akhumbanga kuja zika za boma la Aroma chifukwa ayanduwanga ukongwa. * Kweni Akhristu akusankhika ŵenga zika za boma lo lipereka vitumbiku vinandi kuphara vo boma la Aroma laperekanga. Lekani Paulo wanguchiska Akhristu a ku Filipi kuti ‘achitengi vinthu [pamwenga kuti ajengi nge zika] mwakukoliyana ndi uthenga wamampha wakukwaskana ndi Khristu.’ (Afi. 1:27) Mazuŵa nganu Akhristu akusankhika atesesa kuŵika maŵanaŵanu ngawu pa mphotu ya umoyu wambula kufwa kuchanya. Ndipu nasi tikhumbika kuchita nge yiwu.
16. Kwali tilindizga kuluta kuchanya pamwenga kuzija pacharu chapasi, kumbi tikhumbika kulutirizga kuchitanji mwakukoliyana ndi Afilipi 4:6, 7?
16 Kwali tilindizga kuluta kuchanya pamwenga kuzija pacharu chapasi, tikhumbika kuyesesa kuti tizilonde mphotu yeniyi. Kweniso kwali tingakumana ndi masuzgu wuli, tingalereskanga vinthu vakuvuli cha pamwenga kutimbanyizgika ndi chinthu chinyaki chechosi. (Afi. 3:16) Vinthu vo tilindizga vingawoneka nge viswera pamwenga nthazi zidu zingamala chifukwa cha ukoti. Ndipuso panyaki tazizipizga masuzgu ndi kutombozgeka kwa nyengu yitali. Mwemosi mo vingaŵiya, ‘tingafipanga mtima ndi chinthu chechosi cha.’ Mumalu mwaki, vo tipempha ndi kuŵeyere viziŵiki kwaku Chiuta ndipu iyu watipaskengi chimangu chikulu kuluska mo taŵanaŵaniyanga.—Ŵerengani Afilipi 4:6, 7.
17. Kumbi tazamukambiskananji mu nkhani ya sabata yamawa?
17 Munthu yo wachita maphara ngakutchimbiya wafwiyapu ukongwa asani wepafupi kufika pakumaliya. Mwakuyanana waka, nasi tikhumbika kufwiyapu kuti timalizi maphara ngakuluta ku umoyu. Mwakukoliyana ndi nthazi zidu pamwenga mo vinthu viliri pa umoyu widu, tikhumbika kuyesesa ndi kulutirizga kutchimbiriya ku vinthu vamampha vo ve kunthazi. Kumbi tingachita wuli kuti tileki kulanda kweniso kuti titchimbiyengi pajuŵani lakwenere? Nkhani ya sabata yamawa yazakutiwovya kuziŵa vo tikhumbika kuŵika pakwamba pa umoyu widu kweniso ‘kuti tisimikizi kuti vinthu vakukhumbika ukongwa ndi nivi.’—Afi. 1:9, 10.
SUMU 79 Asambizeni Kuti Aje Akukho
^ ndimi 5 Kwali tikwamba kali kuteŵete Yehova pamwenga tayamba waka sonu, tosi tikhumbika kulutirizga kukuwa mwauzimu kweniso kuchita vinthu nge mo Akhristu atenere kuchitiya. Wakutumika Paulo wanguchiska Akhristu anyaki kuti angaweriyanga vuli cha pa nkhani iyi. Mu kalata yo wangulembe Akhristu a ku Filipi, mwe fundu zo zingatiwovya kuzizipizga po tichita maphara ngakuluta ku umoyu. Nkhani iyi, yikonkhoskengi mo tingagwiriskiya ntchitu ulongozgi wo Paulo wangulemba.
^ ndimi 11 Mungaŵerenga mbiri ya umoyu wa Mubali Secord, mu nkhani ya mutu wakuti “My Part in Advancing Right Worship,” mu Chigongwi cha Alinda cha chingelezi cha June 15, 1965.
^ ndimi 13 Mungaŵerenga mbiri ya umoyu wa Mubali Melnik mu nkhani ya mutu wakuti “Ndinaphunzitsidwa Kukonda Mulungu Kuyambira Ndili Mwana,” mu magazini ya Chichewa ya Jani Masu! ya October 22, 2004.
^ ndimi 15 Chifukwa chakuti tawuni ya Filipi yawusikanga ndi Aroma, ŵanthu a mutawuni yeniyi ŵenga ndi wanangwa wo ŵanthu wosi wo awusikanga ndi boma la Aroma ŵenga nawu. Mwaviyo, abali a ku Filipi anguvwisa vo Paulo wang’anamuwanga.
