KUMBI mukhumba kuchita uteŵeti unyaki mu mpingu wo pa nyengu yasonu mungawuchita cha? Panyaki uteŵeti wenuwu sonu uchitika ndi munthu munyaki. Pamwenga panyaki munguwuchitapu kali kuvuli. Kweni sonu mutondeka kuchita vinandi chifukwa cha ukoti, matenda, kusoŵa ndalama pamwenga kuphwere banja. Pamwenga mukuleka uteŵeti wo munguwuchita kwa nyengu yitali chifukwa cha kusintha ko kuchitika mugulu. Kwali mukuleka uteŵeti pa vifukwa wuli, kweni mungajivwa kuti muchita vinandi cha pakuteŵete Chiuta nge mo mwaŵeni mukhumbiya. Mphakuvwika kuti nyengu zinyaki mudandawula. Chinanga kuti vingaŵa viyo, kumbi ntchinthu wuli cho chingakuwovyani kuti muleki kudandawula, kukwiya pamwenga kusunga chakukhosi? Kumbi mungachita wuli kuti mulutirizgi kuja alikondwa?

Vo wanguchita Yohane Mubatizi vingatiwovya kuti tilutirizgi kuja alikondwa. Yohane wachitanga uteŵeti wapade ukongwa kweni panyaki vo vingumuchitikiya ndivu wakhazganga cha. Iyu watenere kuti wanguŵanaŵaniyaku cha kuti wamuja mujeri kwa nyengu yitali kuphara nyengu yo wanguchitiya uteŵeti waki. Kweni wakondwanga mbwenu ndipu wangulutirizga kuchita viyo mpaka po wangufwiya. Kumbi ntchinthu wuli cho chingumuwovya? Nanga isi tingachita wuli kuti tilutirizgi kuja alikondwa chinanga kuti tingakumana ndi vakugongowesa?

Yohane wangwamba kuchita uteŵeti wo Yehova wangumupaska wakuwovya ŵanthu kuti anozgeke kuza kwaku Mesiya cha mu April, mu chaka cha 29 C.E. Iyu waŵakambiyanga kuti: “Lapani, chifukwa Ufumu waku Chiuta we pafupi.” (Mate. 3:2; Luka 1:12-17) Ŵanthu anandi avwisiyanga. Mwakuti anandi atuwanga kutali ukongwa kuti azivwisiyi uthenga waki ndipu anandi angulapa ndi kubatizika. Yohane watcheŵeskanga so alongozgi achisopa kuti azamuyeruzgika asani aleka kulapa. (Mate. 3:5-12) Iyu wanguchita chinthu chakukhumbika ukongwa mu uteŵeti waki pa nyengu yo wangubatiza Yesu cha mu October, mu chaka cha 29 C.E. Kwambiya pa nyengu yeniyi, Yohane wakambiyanga ŵanthu kuti alondongi Yesu, yo ndi Mesiya wakulayizgika.​—Yoha. 1:32-37.

Pakukamba za udindu wo Yohane wenga nawu, Yesu wanguti: “Pa ŵanthu wosi wo akubalika ndi anthukazi, palivi munthu mura kuluska Yohane Mubatizi.” (Mate. 11:11) Tikayika cha kuti Yohane wakondwanga ukongwa ndi vitumbiku vo wangulonde.  Nge mo venge ndi Yohane, abali ndi azichi alonde vitumbiku vinandi kutuliya kwaku Chiuta. Chakuyeruzgiyapu chimoza ndi mubali Terry. Iyu ndi muwolu waki Sandra, achita uteŵeti wa nyengu zosi kwa vyaka vakujumpha 50. Terry wangukamba kuti: “Ndachitapu mauteŵeti ngakupambanapambana. Ndikuteŵetiyapu nge mpayiniya, pa Beteli, mpayiniya wapade, wakuwonere dera, wakuwonere chigaŵa ndipu sonu ndichita so upayiniya wapade.” Tikondwa ukongwa asani tapaskika uteŵeti mugulu laku Yehova. Kweni nge mo tiwoniyengi, tikhumbika kufwiyapu kuti tilutirizgi kuja alikondwa nge mo wanguchitiya Yohane asani vinthu vasintha pa umoyu widu.

Yohane wawonganga uteŵeti wo wangupaskika. Venivi ndivu vingumuwovya ukongwa kuti wakondwengi chinanga kuti wakumananga ndi masuzgu. Wonani chakuyeruzgiyapu ichi. Yesu wati wabatizika, ŵanthu anandi angwamba kulondo iyu kuphara Yohane. Chifukwa chakufipa mtima, akusambira aku Yohane angumukambiya kuti: “Awonani, wabatiza ndipu ŵanthu wosi aluta kwaku iyu.” (Yoha. 3:26) Yohane wanguŵamuka kuti: “Weyosi yo we ndi mwali, ndi munthulumi mweneku wa nthengwa. Kweni asani mubwezi wa munthulumi mweneku wa nthengwa wasoka ndi kuvwa vo wakamba, watuŵa ndi likondwa likulu ukongwa chifukwa cha kuvwa mazu nga munthulumi mweneku wa nthengwa. Mwaviyo likondwa langu lafiskika.” (Yoha. 3:29) Chinanga kuti uteŵeti waku Yesu wenga wakuzirwa ukongwa kuphara waku Yohane; kweni Yohane wapharizananga ndi Yesu cha pamwenga kuŵanaŵana kuti uteŵeti waki ngwambula phindu. Mumalu mwaki, iyu wangulutirizga kuja walikondwa chifukwa wawonanga kuti ndi mwaŵi kuja “mubwezi wa munthulumi mweneku wa nthengwa.”

Maŵanaŵanu ngenanga ngangumuwovya kuti wakondwengi chinanga kuti uteŵeti waki wenga upusu cha. Mwakuyeruzgiyapu, Yohane wenga Munaziri kutuliya po wanguwiya. Mwaviyo, wangukanizika kumwa vinyu. (Luka 1:15) Pakukamba va umoyu waku Yohane, Yesu wangukamba kuti: “Yohane wanguza ndipu waryanga cha pamwenga kumwa.” Kweni Yesu ndi akusambira ŵaki, ŵenga anaziri cha ndipu ŵenga ndi wanangwa wakumwa vinyu ndi kuchita vinthu vinyaki vo anaziri akanizikanga. (Mate. 11:18, 19) Kweniso Yohane wanguchitapu chakuziziswa chechosi cha chinanga kuti waziŵanga kuti akusambira aku Yesu, kusazgapu anyaki wo pakwamba ŵenga akusambira ŵaki, angupaskika nthazi zakuchitiya vakuziziswa. (Mate. 10:1; Yoha. 10:41) Mumalu mwakugongowa ndi vinthu venivi, Yohane wangulutirizga kutangwanika ndi uteŵeti wo Yehova wangumupaska.

Asani nasi tiwonga uteŵeti wo tichita sonu, tilutirizgengi kuja alikondwa. Terry yo tamukambapu kali, wanguti: “Ndawonganga ukongwa uteŵeti wewosi wo ndapaskikanga.” Pakukamba vo vamuchitikiyanga mu uteŵeti wanyengu zosi, iyu wanguti: “Palivi cho ndidandawulapu kweni ndikumbuka waka vinthu vamampha pe.”

Tingakondwa ukongwa ndi uteŵeti wo tichita asani tiŵanaŵaniya cho chichitiska kuti uteŵeti uje wapade. Uteŵeti wewosi ngwapade chifukwa “tigwiriya ntchitu limoza ndi Chiuta.” (1 Akori. 3:9) Chinthu chakudula chilutirizga kuwoneka umampha asani titichiphwere. Mwakuyanana ŵaka, tilutirizgengi kuja alikondwa asani tiŵanaŵaniya mwaŵi wo tenawu wakugwiriya ntchitu limoza ndi Chiuta. Asani tichitengi viyo, tijiyeruzgiyengi cha ndi vo anyidu achita. Ndipuso tiŵanaŵanengi cha kuti uteŵeti wo Yehova watipaska ngwambula kuzirwa pakuyeruzgiya ndi wanyidu.​—Aga. 6:4.

Yohane watenere kuti waziŵanga kuti uteŵeti waki umalengi kweni waziŵanga cha kuti umalengi mwamabuchibuchi. (Yoha. 3:30) Mu chaka cha 30 C.E., pati pajumpha myezi 6 kutuliya po wangubatiziya Yesu, Yohane wangumangika ndi Fumu Herodi. Kweni Yohane wanguleka cha kupharazga. (Mariko 6:17-20) Kumbi ntchinthu wuli cho chingumuwovya kuti walutirizgi kukondwa chinanga kuti vinthu vingusintha? Iyu waŵikanga maŵanaŵanu ngaki pa vinthu vauzimu.

Pa nyengu yo Yohane wenga mujeri, wanguvwa kuti uteŵeti wamuyendiyanga umampha ukongwa Yesu. (Mate. 11:2; Luka 7:18) Yohane wangusimikiza kuti Yesu wenga nadi Mesiya. Kweni iyu watenere kuti wazizwanga kuti Yesu wafiskengi wuli vosi vo Malemba ngangukamba kuti Mesiya wazamuchita. Kumbi Yohane waŵanaŵananga kuti Yesu wayambengi kulamuliya  pa nyengu yeniyi chifukwa Malemba ngangukambiya limu kuti wazamuja Mesiya? Kumbi waŵanaŵananga kuti Yesu wamutuzgengi mujeri? Pakukhumba kuziŵa vinandi vakukwaskana ndi udindu waku Yesu, Yohane wangutuma akusambira ŵaki ŵaŵi kuti akafumbi Yesu kuti: “Kumbi ndimwi Yo taja tichilindizga, pamwenga kuzengi munyaki?” (Luka 7:19) Yesu wanguŵamuka kuti akakambiyi Yohane kuti: “Achibulumutiya awona sonu, akupunduka atenda, amakhati atoweseka, ambula kuvwa atuvwa, akufwa ayuskika ndipu akavu atuvwa uthenga wamampha.” (Luka 7:20-22) Ŵati aweku, Yohane watenere kuti wanguvwisiya ukongwa akusambira ŵaki achimukambiya vakuziziswa vo Yesu wachitanga.

Yohane watenere kuti wanguchiskika ukongwa ndi vo akusambira ŵaki angumukambiya. Vo wanguvwa vingumusimikiziya kuti Yesu wafiskanga vo Bayibolu lingukambiya limu kuti Mesiya wazamuchita. Chinanga kuti Yesu wangumutuzga cha Yohane mujeri kweni Yohane wanguziŵa kuti uteŵeti waki wenga wakuzirwa. Ndipu chinanga kuti wangukumana ndi masuzgu kweni wenga ndi chifukwa chakukondwe.

Asani nasi tiŵika maŵanaŵanu ngidu pa vinthu vauzimu nge mo Yohane wanguchitiya, tikunthiyengepu mwalikondwa. (Ako. 1:9-11) Tingachita viyo asani tiŵerenga Bayibolu ndi kuŵanaŵaniyapu. Ndipu venivi vingatikumbusa kuti uteŵeti wo tichita utuwa paŵaka cha. (1 Akori. 15:58) Sandra wangukamba kuti: “Kuŵerenga chaputala chimoza cha mu Bayibolu zuŵa lelosi, kwandiwovya kuti ndije pa ubwezi wakukho ndi Yehova. Kutindiwovya kuti ndiŵanaŵaniyengi ukongwa vaku iyu mumalu mwakuŵanaŵaniya vangu.” Tikhumbika so kuŵanaŵaniya ntchitu yakupharazga yo abali ndi azichi achita. Venivi vingatiwovya kuti tiŵanaŵaniyengi ukongwa vo Yehova wachita mumalu mwakuŵanaŵaniya masuzgu ngidu. Sandra wangukamba so kuti: “Purogilamu ya mwezi ndi mwezi ya pa JW Broadcasting^® yititiwovya kujivwa kuti nasi te mugulu laku Yehova ndipuso kuti tikondwengi ndi uteŵeti wo tichita.”

Yohane Mubatizi wanguchita uteŵeti waki kwa nyengu yimanavi waka. Kweni ‘wanguchita vinthu nge Eliya ndipuso wenga ndi nthazi nge zaku Eliya,’ ndipu nge Eliya, nayu “wenga munthu ŵaka nge isi.” (Luka 1:17; Yako. 5:17) Asani nasi tiwonga uteŵeti wo tichita ndipuso tiŵika maŵanaŵanu ngidu pa vinthu vauzimu, tilutirizgengi kuja alikondwa kwali tingakumana ndi masuzgu wuli.