1, 2. (a) Ntchifukwa wuli tikhumbika cha kuzizwa asani tifipa mtima? (Wonani chithuzi cho che pachanya.) (b) Kumbi tikambisanengenji munkhani iyi?

MAZUŴA nganu, tikumana ndi vinthu vinandi vakufipisa mtima. Satana Dyaboli ngwakukwiya ukongwa ndipu “watendatenda nge nkharamu yakukoroma yo yikhumbisisa kuti yimezi munthu munyaki.” (1 Pet. 5:8; Chiv. 12:17) Mwaviyo, vakuziziswa cha kuti nyengu zinyaki, chinanga mbateŵeti aku Chiuta afipa mtima. Ateŵeti aku Chiuta a mu nyengu yakali nawu afipanga mtima nyengu zinyaki. Mwakuyeruzgiyapu, Fumu Davidi ‘yingufipapu mtima.’ (Sumu 13:2) Kumbukani so kuti wakutumika Paulo ‘wafipiyanga mtima mipingu yosi.’ (2 Ŵakor. 11:28) Kumbi tingachita wuli asani takumana ndi vinthu vakufipisa mtima?

² Awusefwi akuchanya anguwovya ateŵeti ŵawu a mu nyengu yakali ndipu nasi mazuŵa nganu angatiwovya kuti tilekengi kufipa mtima ukongwa pamwenga kusuzgika maŵanaŵanu. Bayibolu lititichiska kuti: ‘Tiŵaponye vosi vo tifipa navu mtima, chifukwa atitiphwere.’ (1 Pet. 5:7) Kumbi tingachita wuli venivi? Tiyeni tikambisani vinthu vinayi vo tingachita. Titenere kuromba kutuliya pasi pa mtima, kuŵerenga Mazu ngaku Chiuta ndi kungalunguruka, kuzomereza kuti  mzimu utuŵa waku Yehova utiwovyi ndipuso kukambiyaku munthu munyaki yo titimugomeza vo vatisuzga maŵanaŵanu. Po tikambisana vinthu vinayi venivi, saniyani fundu zakovya zo imwi mukhumba kuzigwirisiya ntchitu.

3. Kumbi mungamuponye wuli Yehova masuzgu nginu?

³ Chakwamba, tikhumbika kuromba kwaku Yehova kutuliya pasi pa mtima. Asani mwakumana ndi vinthu vo vitikuchitisani mantha pamwenga vitikufipisani mtima, muŵakambiyengi Awusemwi akuchanya. Davidi wangupempha Yehova kuti: “Vwani rombu langu, A Chiuta.” Mu sumu yeniyi Davidi wangukamba so kuti: ‘Muponyiyeni Yehova masuzgu nginu ndipu iyu wakuwovyeningi.’ (Sumu 55:1, 22) Asani mwachita vosi vo mungafiska kuti mumalani ndi suzgu yo mwakumana nayu, rombu lakutuliya pasi pa mtima likuwovyeningi kuti muleki kufipa mtima. Kumbi kuromba kungakuwovyani wuli kuti muleki kusuzgika maŵanaŵanu?—Sumu 94:18, 19.

4. Ntchifukwa wuli kuromba nkhwakukhumbika ukongwa asani tifipa mtima ndi vinthu vinyaki?

⁴ Ŵerengani Ŵafilipi 4:6, 7. Asani tiromba kwaku Yehova kutuliya pasi pa mtima ndipuso asani tilutiriza kumudandawuliya, iyu watimukengi. Kumbi watimukengi wuli? Watipasengi chimangu cha mumtima cho chingatiwovya kuti tileki kusuzgika maŵanaŵanu. Anandi angazomereza kuti Yehova watovya nadi chifukwa cha vo vikuŵachitikiyapu. Pa nyengu yo asuzgikanga maŵanaŵanu pamwenga afipanga mtima kuti vinthu viheni viŵachitikiyengi, Chiuta wanguŵawovya kuti aje ndi chimangu cho pakuŵija atingi ajengi nachu cha. Namwi wangakuwovyani. “Chimangu chaku Chiuta,” chingakuwovyani kumalana ndi masuzgu ngosi ngo mungakumana nangu. Muŵengi ndi chigomezu kuti Yehova wafiskengi layizgu laki lakuti: “Ungafipanga mtima cha pakuti ndini Chiuta waku. Ndikukhwimisengi, hinya, ndikuwovyengi.”—Yes. 41:10.

5. Kumbi Bayibolu lingatiwovya wuli kuja ndi chimangu mumtima?

⁵ Chinthu chachiŵi cho chingakuwovyani kuti muje ndi chimangu mumtima, nkhuŵerenga Bayibolu ndi kuŵanaŵaniya vo mwaŵerenga. Ntchifukwa wuli ivi vakukhumbika? M’Bayibolu mwe ulongozgi wamampha wakutuliya kwaku Chiuta wo ungakuwovyani kuti mungafipanga mtima ukongwa cha ndipuso mumalisi kufipa mtima. Mungakayikiyanga cha kuti Bayibolu ndakovya kweniso ndakuchiska chifukwa mwe zeru za Mulengi widu. Asani usiku ndi musana muŵanaŵaniya mo Chiuta wawone vinthu ndipuso mo mungagwirisiya ntchitu umampha ulongozgi wa m’Bayibolu, muchiskikengi ukongwa. Yehova walongo kuti kuŵerenga Mazu ngaki kungatiwovya kuja “achiganga kweniso anthazi” ndipuso ‘kuleka kuchita mantha pamwenga kopa.’—Yos. 1:7-9.

6. Kumbi vo Yesu wangukamba vingakuwovyani wuli?

⁶ M’Bayibolu mwe so mazu ngakuchiska ngo Yesu wangukamba. Ŵanthu wo amuvwisiyanga achiskikanga ndi vo wakambanga ndi kusambiza. Anandi azanga kwaku iyu chifukwa wachiskanga ŵanthu wo afipanga mtima, wapasanga nthazi akufoka ndipuso wapembuzganga wo asuzgikanga maŵanaŵanu. (Ŵerengani Mateyu 11:28-30.) Iyu wawovyanga ŵanthu kuti aje pa ubwezi ndi Chiuta, aleki kusuzgika maŵanaŵanu kweniso waziŵanga vo akhumbikanga. (Marko 6:30-32) Vo Yesu wangulayizga veche kugwira ntchitu mazuŵa nganu. Nge mo vinguwovye akutumika wo ayendanga nayu, namwi so vingakuwovyani. Kuti muwovyeki vithemba kuti mumuwoni ndi masu cha. Nge Fumu ya kuchanya, Yesu walutiriza kutilongo lisungu. Mwaviyo, asani mufipa mtima, wangakuchitiyani lisungu ndi ‘kukuwovyani pa nyengu yakwenere.’ Vo Yesu wangukamba vingakuwovyani kuti mukunthiyengepu asani musuzgika maŵanaŵanu ndipu vingakuwovyani so kuti mukondwengi ndi vinthu vo mulindiza  kweniso kuti muje ndi nthazi.—Ŵah. 2:17, 18; 4:16.

7. Kumbi muwovyekengi wuli asani Chiuta wamuka rombu linu lakupempha kuti wakupaseni mzimu utuŵa?

⁷ Yesu wangulayizga kuti Awusefwi akuchanya atondekengi cha kupereka mzimu utuŵa kwaku wo atiŵapempha. (Luka 11:10-13) Chinthu chachitatu cho chingatiwovya kuti tilekengi kufipa mtima ukongwa, nkhuja ndi mijalidu yo mzimu waku Chiuta utitiwovya kuja nayu. Mzimu utuŵa utitiwovya kuja ndi mijalidu yamampha yo Chiuta wanthazizosi we nayu. (Ŵerengani Ŵagalatia 5:22, 23; Ŵakol. 3:10.) Asani mujengi ndi mijalidu yeniyi, mujengi pa ubwezi wamampha ndi ŵanthu anyaki. Ivi viwovyengi kuti vinthu vinandi vo vingachitisa kuti mufipengi mtima, vileki kukuchitikiyani. Tiyeni tikambisani mo mijalidu yo mzimu waku Chiuta utitiwovya kuja nayu, yingakuwovyiyani.

8-12. Kumbi mijalidu yo mzimu waku Chiuta utitiwovya kuja nayu, yingatiwovya wuli kuti timalani ndi kufipa mtima ndipuso kuti tileki kuchita vinthu vo vingachitisa kuti tifipengi mtima?

⁸ “Chanju, likondwa ndi chimangu.” Asani muyesesa kuchita vinthu mwaulemu ndi ŵanthu, vingakuwovyani kuti muleki kusuzgika maŵanaŵanu. Kumbi venivi vingachitika wuli? Asani mutanja abali ndi azichi ndipuso mutiŵatumbika, mukhwechengi vinthu vo vatingi vikufipiseningi mtima.—Ŵar. 12:10.

⁹ “Kuzizipizga, lisungu ndi umampha.” Muja mwachimangu ndi ŵanthu asani muvwiya ulongozgi wakuti: ‘Muchitiyanengi lisungu ndipuso mugowokiyanengi ndi mtima wosi.’ (Ŵaef. 4:32) Asani muchitengi viyo, viwovyengi kuti muleki kukumana ndi vinthu vo vingakufipisani mtima kweniso mungamalana ndi vinthu vo vichitika chifukwa chakuti te ambula kufikapu.

¹⁰ “Chivwanu.” Mazuŵa nganu, kanandi tifipa mtima chifukwa cha nkhani za ndalama kweniso vinthu vakuliŵavu. (Nthanthi 18:11) Kuja ndi chivwanu chakukho chakuti Yehova wakuwovyeningi, kungakuwovyani kuti mukunthiyepu pamwenga muleki kufipa mtima ndi vinthu venivi. Kumbi venivi vingachitika wuli? Mungaleka kufipa mtima ukongwa asani muvwiya ulongozgi wa wakutumika Paulo wakuti, ‘mukhorwengi ndi vinthu vo mwenavu.’ Paulo wanguti: “Chifukwa [Chiuta] wakukamba kuti: ‘Ndikulekeningi cha ndipuso ndikujowoningi cha.’ Alinga kuti tije achiganga ndi kukamba kuti: ‘Yehova ndiyu watindiwovya, ndiwopengi cha. Munthu wangachitanji nani?’”—Ŵah. 13:5, 6.

¹¹ “Kufwasa ndi kujiko.” Ŵanaŵaniyani kukhumbika kwa kuja ndi mijalidu yeniyi. Kufwasa ndi kujiko kungakuwovyani kuti muleki kuchita vinthu vo vingachitisa kuti mufipengi mtima kweniso vikuwovyeningi kuti mulekengi ‘kukwiya ukongwa, kukalipa pamwenga kukamba mazu ngaheni.’—Ŵaef. 4:31.

¹² Mukhumbika kuja akujiyuyuwa kuti “janja la nthazi laku Chiuta” likuwovyeni kweniso kuti ‘mumuponye vosi vo mufipa navu mtima.’ (1 Pet. 5:6, 7) Po mutesesa kuja akujiyuyuwa, Chiuta wakuyanjeningi ndipuso wakuwovyeningi. (Mika 6:8) Asani mulekengi kuthemba nthazi zinu, zeru zinu kweniso maŵanaŵanu nginu, muvukengi cha ndi vinthu vo vitikufipisani mtima chifukwa muthembengi Chiuta.

13. Kumbi Yesu wang’anamuwanganji po wangukamba kuti: “Mungafipanga mtima cha”?

¹³ Pa lemba la Mateyu 6:34 (ŵerengani), pe ulongozgi waku Yesu wakuti: “Mungafipanga mtima cha.” Kweni nyengu zinyaki, kungaja kwakusuzga kuvwiya ulongozgi wenuwu. Kumbi Yesu wang’anamuwanganji po wangukamba kuti: “Mungafipanga mtima cha”? Kumbi wang’anamuwanga kuti mteŵeti waku Chiuta wangafipa mtima cha pa umoyu waki wosi? Awa. Tawona kali vo Davidi ndi Paulo angukamba pa  nkhani iyi. Yesu wawovyanga akusambira ŵaki kuziŵa kuti kufipa mtima ukongwa pamwenga mwakujumpha mwesu kumalisa masuzgu cha. Zuŵa lelosi le ndi masuzgu ngaki. Mwaviyo, Akhristu akhumbika cha kusuzgika maŵanaŵanu ndi vinthu vo vikuchitika kali pamwenga vo vichitikengi kunthazi chifukwa cha vo akumana navu sonu. Kumbi mungagwirisiya wuli ntchitu ulongozgi waku Yesu kuti mulekengi kufipa mtima ukongwa?

14. Kumbi mungachita wuli asani musuzgika maŵanaŵanu chifukwa cha vo munguchitapu kuvuli?

¹⁴ Munthu wangasuzgika maŵanaŵanu chifukwa cha vinthu viheni vo wanguchitapu kuvuli pamwenga vo wangunangisa. Iyu wangajimba mulandu chinanga kuti pajumpha vyaka vinandi. Nyengu zinyaki Fumu Davidi yawonanga nge kuti ‘maubudi ngaki ngangubiza mutu waki.’ Iyu yinguti: “Nditamantha chifukwa cha kuŵaŵa kwa mtima wangu.” (Sumu 38:3, 4, 8, 18) Ntchinthu wuli chazeru cho Davidi watingi wachitengi pa nyengu iyi? Nanga wanguchitanji? Iyu wangugomeza Yehova kuti wamuchitiyengi lisungu kweniso wamugowokiyengi. Davidi wenga ndi chigomezu ndipu wanguti: “Ngwakutumbikika yo maubudi ngaki ngagowokereka.”—Ŵerengani Sumu 32:1-3, 5.

15. (a) Ntchifukwa wuli mukhumbika cha kufipa mtima chifukwa cha vo vitikuchitikiyani? (b) Kumbi mungachitanji kuti muleki kufipa mtima ukongwa? (Wonani kabokosi ka mutu wakuti: “ Vo Mungachita Kuti Muleki Kufipa Mtima Ukongwa.”)

¹⁵ Nyengu zinyaki mungafipa mtima chifukwa cha vinthu vo vitikuchitikiyani. Mwakuyeruzgiyapu, pa nyengu yo Davidi walembanga Sumu chaputala 55, wafipiyanga mtima umoyu waki. (Sumu 55:2-5) Chinanga kuti venga viyo, wanguzomereza cha kuti vinthu vakufipisa mtima vimulekesi kugomeza Yehova. Davidi wangukambiya Yehova vo vamuchitikiyanga kweni waziŵanga kuti wakhumbikanga so kuchitapu kanthu kuti wamalani ndi vo vamufipisanga mtima. (2 Sam. 15:30-34) Mungasambirapu kanthu pa vo Davidi wanguchita. M’malu mwakufipa mtima ukongwa chifukwa cha masuzgu ngo mwakumana nangu, chitanipu kanthu kuti mumalani nangu ndipu pavuli paki siyani nkhani yo m’manja mwaku Yehova.

16. Kumbi vo zina laku Chiuta ling’anamuwa vingakuwovyani wuli kuja ndi chivwanu chakukho?

¹⁶ Mkhristu wangafipa mtima chifukwa chakuŵanaŵaniya ukongwa masuzgu ngo wawona kuti wakumanengi nangu kunthazi. Chinanga kuti vingaŵa viyo, Mkhristu wakhumbika cha kufipa mtima chifukwa cha vinthu vo vechendachitiki. Chifukwa wuli? Chifukwa chakuti kanandi vinthu vichitika nge mo taŵanaŵaniyanga cha. Kweniso Chiuta widu yo titimukambiya vo vititifipisa mtima, palivi cho wangatondeka kuchita. Zina laki ling’anamuwa kuti: “Wachitisa Kuja.” (Chit. 3:14) Vo zina laku Chiuta ling’anamuwa, vititisimikiziya kuti wangatondeka cha kufiska vo wakhumba kuchitiya ateŵeti ŵaki. Mungakayikiyanga cha kuti Chiuta wapasa mphotu ateŵeti ŵaki akugomezeka ndipu watiŵawovya kumalana ndi vinthu vo vitiŵafipisa mtima, kaya ndi vo vinguŵachitikiyapu kuvuli, vo vitiŵachitikiya sonu pamwenga vo viŵachitikiyengi kunthazi.

17, 18. Kumbi kukambiyaku munthu yo mutimugomeza kungakuwovyani wuli kuti muleki kufipa mtima ukongwa?

¹⁷ Chinthu chachinayi cho chingakuwovyani kuti muleki kufipa mtima ukongwa, nkhukambisana umampha ndipuso kukambiyaku munthu yo mutimugomeza. Munthu yo mukutorana nayu, munyinu pamwenga mura mumpingu, wangakuwovyani kuti muleki kufipa mtima ukongwa chifukwa cha vo vakuchitikiyani. ‘Vinthu vo munthu wafipa navu mtima, vitimuweze vuli kweni mazu ngamampha ngatimuchiska.’ (Nthanthi 12:25) Kukambisana mwakufwatuka kungakuwovyani ukongwa kuti muvwisi vo vitikuchitikiyani kweniso kuti mumalani navu. Bayibolu lititikambiya kuti: “Vo munthu wakhumba kuchita vingafiskika cha asani palivi kukambisana kweni vifiskika asani pe alongozgi anandi.”—Nthanthi 15:22.

¹⁸ Yehova watovya so Akhristu kuziya mu maunganu nga mpingu kuti amalani ndi vinthu vo afipa navu mtima. Yiwu acheza ndi Akhristu anyawu wo atiŵaŵanaŵaniya ndipuso wo atiŵachiska. (Ŵah. 10:24, 25) Asani ‘muchiskana’ ndi Akhristu anyinu, mujengi pa ubwezi wakukho ndi Yehova ndipu musuzgikengi cha kumalana ndi vo vitikufipisani mtima.—Ŵar. 1:12.

19. Ntchifukwa wuli musimikiza kuti kuja pa ubwezi ndi Chiuta kungakuwovyani?

¹⁹ Ŵanaŵaniyani za mubali munyaki yo ndi mura mumpingu ku Canada. Iyu wanguwona kuti wakhumbikanga kuponye Yehova vinthu vo wafipa navu mtima. Mubali uyu wagwira ntchitu yakusuzga ya usambizi ndipu wakhumbika so kumalana ndi nthenda yakusuzgika maŵanaŵanu. Kumbi wachita wuli kuti wakunthiyepu? Iyu wanguti: “Kuluska chechosi, ndawona kuti kuyesesa kuja pa ubwezi wakukho ndi Yehova, kwandiwovya ukongwa kuti ndikunthiyepu masuzgu ngo ndikumana nangu chifukwa cha kusuzgika maŵanaŵanu. Abali ndi azichi kweniso mabwezi ngangu nga pamtima, andiwovya ukongwa. Nditimukambiya mwakufwatuka muwolu wangu mo ndivwiya. Ŵara anyangu ndipuso wakuwonere dera, andiwovya ukongwa kuti ndiwonengi vinthu mwakwenere. Ndinguluta kuchipatala kuti nkhalonde chovyu, ndikusintha mo ndagwirisiyanga ntchitu nyengu kweniso ndisaniya nyengu yakupumuliya ndi kuchita masaza. Kamana ndi kamana ndinguziŵa mo ndingachitiya asani ndisuzgika maŵanaŵanu. Asani ndiwona kuti palivi cho ndingachita, ndisiliya Yehova kuti wandiwovyi.”

20. (a) Kumbi tingamuponye wuli Chiuta vo tifipa navu mtima? (b) Kumbi tazamusambiranji munkhani yakulondopu?

²⁰ Munkhani iyi, tawona kukhumbika kwa kuponye Chiuta vo tifipa navu mtima mwa kuromba kutuliya pasi pa mtima kweniso kuŵerenga Mazu ngaki ndi kungalunguruka. Takambisana so kukhumbika kwa kuja ndi mijalidu yo mzimu waku Chiuta utitiwovya kuja nayu, kukambiyaku munthu yo titimugomeza vo tifipa navu mtima ndipuso kuchiskika ndi Akhristu anyidu. Nkhani yakulondopu, yikonkhoskengi mo Yehova watitiwovye chifukwa cha vinthu vamampha vo watilayizga kuti watichitiyengi kunthazi.—Ŵah. 11:6.