1, 2. Kumbi mubali munyaki wenga ndi suzgu wuli, nanga ntchinthu wuli cho wanguchita?

ROBERT wangubatizika we ndi vyaka 15 kweni uneneska wenga wakukhumbika ukongwa cha kwaku iyu. Iyu wangukamba kuti: “Ndachitanga chinthu chiheni chechosi cha kweni ndateŵetiyanga Chiuta mwadangu ŵaka. Ndawonekanga nge nde wakukho mwauzimu, ndasanirikanga pa maunganu ngosi ndipu myezi yinyaki ndachitanga upayiniya wakovya. Kweni ndenga ndi suzgu linyaki.”

² Robert waziŵanga cha suzgu lo wenga nalu mpaka po wangutore munthukazi. Asani acheza, iyu ndi muwolu waki afumbananga mafumbu nga m’Bayibolu. Muwolu waki yo wenga wakukho mwauzimu, wasuzgikanga cha kumuka mafumbu ngo afumbananga. Kweni Robert kanandi watondekanga kumuka ndipu ivi vamuchitiskanga soni. Iyu wangukamba kuti: “Venga nge kuti palivi cho ndiziŵapu. Ndingulongoro ndija mumtima kuti, ‘Asani ndikhumba kuti ndilongozgengi banja langu mwauzimu ndikhumbika kuchitapu kanthu.’” Robert wanguchitapu nadi kanthu. Iyu wangukamba kuti: “Ndasambiranga Bayibolu mwakuwerezawereza ndipu ndingwamba kuwamu kweniso kulivwisa umampha. Kweni chakuzirwa ukongwa ntchakuti ndingwamba kumuyanja ukongwa Yehova.”

3. (a) Kumbi vo vinguchitikiya Robert vititisambizanji? (b) Kumbi tikambiskanengi mafumbu nanga?

 ³ Tingasambira vinandi kutuliya pa vo vinguchitikiya Robert. Tingaziŵa vo Bayibolu likamba ndipuso kusanirika pa maunganu nga mpingu nyengu zosi. Kweni vinthu venivi pakuvija, vingachitiska cha kuti tije munthu wauzimu. Panyaki tingaŵa kuti tiluta panthazi mwauzimu kweni asani titijisanda tingawona kuti pe vinthu vinyaki vo tikhumbika kusintha kuti tilutirizgi kukuwa mwauzimu. (Afi. 3:16) Kuti tilutirizgi kuluta panthazi mwauzimu, tikambiskanengi mafumbu ngatatu mu nkhani iyi: (1) Ntchinthu wuli cho chingatiwovya kuti tiziŵi asani te ŵanthu auzimu? (2) Kumbi tingachita wuli kuti tije ŵanthu auzimu? (3) Kumbi kuja munthu wakukhwima mwauzimu kungatiwovya wuli?

4. Kumbi mbayani wo akhumbika kugwiriskiya ntchitu ulongozgi wa pa Aefeso 4:23, 24?

⁴ Asani tayamba kuteŵete Chiuta, tisintha umoyu widu ndipu ivi vikwaska vakuchita vidu vosi. Kusintha uku kumala cha asani munthu wabatizika. Bayibolu likamba kuti tikhumbika ‘kulutirizga kuja ŵafya mu nthazi yo yitendesa maŵanaŵanu ngidu.’ (Aefe. 4:23, 24) Chifukwa chakuti te ambula kufikapu, tikhumbika kulutirizga kusintha. Chinanga ndi wo akwamba kali kuteŵete Yehova, akhumbika kulutirizga kuja pa ubwezi wakukho ndi iyu.—Afi. 3:12, 13.

5. Kumbi ndi mafumbu nanga ngo ngangatiwovya kuziŵa asani te ŵanthu auzimu?

⁵ Kuti tilutirizgi kuŵa ŵanthu auzimu tikhumbika kujisanda. Kwali te ŵana pamwenga ara, tingajifumba kuti: ‘Kumbi ndiwona kuti ndisintha vinthu vinyaki kuti ndiluti panthazi mwauzimu? Kumbi umunthu wangu uyanana ndi waku Khristu? Kumbi nkharu yangu kweniso mo ndichitiya vinthu pa maunganu, vilongonji? Kumbi vo ndikambiskana ndi anyangu vilongo kuti nditanja vinthu wuli? Kumbi mo ndichitiya pakusambira Bayibolu, po ndivwaliya ndi kujitowesa pamwenga mo ndichitiya asani ndalonde ulongozgi, vilongo kuti nde munthu wa mtundu wuli? Kumbi ndichita wuli asani ndakumana ndi mayeseru? Kumbi nde Mkhristu wakukhwima mwauzimu?’ (Aefe. 4:13) Mafumbu yanga ngangatiwovya kuziŵa asani tiluta panthazi mwauzimu.

6. Kumbi ndi vinthu wuli vinyaki vo vingatiwovya kuti tiziŵi asani te ŵanthu auzimu?

⁶ Kuti tiziŵi asani te ŵanthu auzimu, nyengu zinyaki tingakhumbika kuti ŵanthu anyaki atiwovyi. Wakutumika Paulo wangukamba kuti munthu wakuliŵavu waziŵa cha kuti vo iyu wachita vitimukondwesa cha Chiuta. Penipo munthu wauzimu wawona vinthu nge mo Chiuta wativiwone. Iyu waziŵa kuti Chiuta wazomereza cha vinthu viheni vo munthu wakucharu wachita. (1 Akori. 2:14-16; 3:1-3) Ŵara wo ŵe ndi maŵanaŵanu ngaku Khristu, aswera cha kuziŵa asani abali ayamba kuchita mijalidu yiheni. Asani ŵara atitiwovya, kumbi tizomera chovyu cho atitipaska ndi kuchita vo atikambiya? Asani tichita viyo, tilongo kuti tikhumba kuja ŵanthu auzimu.—Waku. 7:5, 9.

7. Ntchifukwa wuli kuziŵa ŵaka vo Bayibolu likamba nkhwakukwana cha kuti munthu waje wauzimu?

⁷ Kuziŵa ŵaka vo Bayibolu likamba nkhwakukwana cha kuti munthu waje wauzimu. Fumu Solomoni yaziŵanga vinandi vakukwaskana ndi Yehova. Vo Solomoni wakambanga vikulembeka mu Bayibolu. Kweni pavuli paki, wangutondeka kuja wakugomezgeka kwaku Yehova. (1 Ŵakaro. 4:29, 30; 11:4-6) Mwaviyo, pade pakuziŵa vo Bayibolu likamba, kumbi ntchinthu wuli chinyaki cho tikhumbika kuchita? Tikhumbika kulutirizga kuluta panthazi mwauzimu. (Ako. 2:6, 7) Kumbi tingachita wuli venivi?

8, 9. (a) Ntchinthu wuli chingatiwovya kuti tiluti panthazi mwauzimu? (b) Ntchifukwa wuli tikhumbika kusambira ndi kuŵanaŵaniyapu? (Wonani chithuzi cho che papeji 23.)

 ⁸ Paulo wanguchiska Akhristu a munyengu yakali kuti akhumbikanga ‘kuyesesa kuti afiki pakukhwima.’ (Ahe. 6:1) Kumbi tikhumbika kuchitanji kuti tigwiriskiyi ntchitu ulongozgi waku Paulo mazuŵa nganu? Nthowa yimoza nkhusambira buku la “Mujisungi mu Chanju Chaku Chiuta.” Kusambira buku ili kungakuwovyani kuziŵa mo mungagwiriskiya ntchitu fundu za Bayibolu pa umoyu winu. Asani mukumaliza kusambira buku ili, mungasambira so mabuku nganyaki ngo ngangakuwovyani kuti chivwanu chinu chijalikiskiki. (Ako. 1:23) Kumbi mupemphera ndi kuŵanaŵaniya mo mungagwiriskiya ntchitu fundu zo musambira pa umoyu winu?

⁹ Kumbukani kuti tikhumbika kusambira ndi kuŵanaŵaniyapu kuti tikondwesi Yehova ndi kuvwiya marangu ngaki. (Sumu 40:8; 119:97) Tikhumbika so kuyesesa kukana vinthu vo vingatitondekeska kukuwa mwauzimu.—Tito 2:11, 12.

10. Kumbi ndi vinthu wuli vo achinyamata angachita kuti aje akukho mwauzimu?

¹⁰ Asani mwe wachinyamata, kumbi pe vinthu vo mukhumba kuchita pakuteŵete Yehova? Asani waluta ku maunganu ngadera, mubali munyaki yo wateŵete pa Beteli watanja kukambiskana ndi wo abatizikengi. Anandi wo akhumba kubatizika aja achinyamata. Mubali uyu watiŵafumba vo akhumba kuzichita pakuteŵete Yehova. Vo anandi amuka vilongo kuti aziŵa vo akhumba kuzichita pakuteŵete Yehova. Anyaki akamba kuti akhumba kuchitaku uteŵeti unyaki wa nyengu zosi pamwenga kuchiteŵete ko kukhumbika apharazgi a Ufumu. Kweni nyengu zinyaki achinyamata anyaki atondeka kumuka. Kumbi ivi ving’anamuwa kuti yiwu ŵechendasankhi vo akhumba kuchita pakuteŵete Yehova? Asani mwe wachinyamata mungajifumba kuti: ‘Kumbi ndiluta ku maunganu ndi mu uteŵeti chifukwa chakuti ndivu apapi ŵangu akhumba kuti ndichitengi? Kumbi ndikhumba ndija kuteŵete Chiuta ndi kuja nayu pa ubwezi?’ Kweni mbachinyamata pe cha wo akhumbika kusankha vo achitengi pakuteŵete Chiuta. Arara nawu akhumbika kuchita viyo. Kuja ndi vilatu venivi kungatiwovya kuti tije akukho mwauzimu.—Waku. 12:1, 13.

11. (a) Kumbi tikhumbika kuchitanji kuti tikuwi mwauzimu? (b) Kumbi tikhumbika kuja nge yani?

¹¹ Asani taziŵa kuti pe vinyaki vo tikhumbika kusintha kuti tiluti panthazi mwauzimu, titenere kuchitapu kanthu. Kuja munthu wauzimu nkhwakukhumbika ukongwa. Iyi ndi nkhani ya umoyu ndi nyifwa. (Aro. 8:6-8) Kweni kukuwa mwauzimu, kung’anamuwa kuja wakufikapu cha. Mbuneneska kuti mzimu waku Yehova ungatiwovya kuti tiluti panthazi kweni nasi tikhumbika kuchita phamphu. Pakukamba za lemba la Luka 13:24, John Barr yo wenga wa mu Wupu Wakulongozga, nyengu yinyaki wangukamba kuti, “Anandi atondeka kusere pakhomu lifinyi chifukwa achita phamphu cha kuti aje akukho.” Tikhumbika kuja nge Yakobe yo wanguleka cha kulimbana ndi mungelu mpaka po wangumutumbikiya. (Chiya. 32:26-28) Chinanga kuti kuŵerenga Bayibolu nkhwakukondwesa, tikhumbika cha kuliŵerenga nge buku lo alembamu nkhani yakukondwesa ŵaka ŵanthu. Kweni tikhumbika kuliŵerenga kuti tisaniyi fundu zo zingatiwovya.

12, 13. (a) Ntchinthu wuli cho chingatiwovya kuti tiŵi ndi “maŵanaŵanu ngakuyanana ndi ngo Khristu Yesu wenga nangu”? (b) Kumbi vo vinguchitikiya wakutumika Peturo kweniso ulongozgi wo wangukamba vingatiwovya wuli? (c) Kumbi mungachita wuli kuti muluti panthazi mwauzimu? (Wonani bokosi lakuti “ Vo Mungachita Kuti Muluti Panthazi Mwauzimu.”)

¹² Po titesesa kuti tije ŵanthu auzimu, mzimu wakupaturika ungatiwovya kuti tisinthi maŵanaŵanu ngidu. Kamana ndi kamana, tingaja ndi maŵanaŵanu ngakuyanana ndi ngo Khristu wenga nangu. (Aro. 15:5) Kweniso mzimu ungatiwovya kuleka makhumbiru ngaliŵavu ndi kuŵa  ndi mijalidu yo yikondwesa Chiuta. (Aga. 5:16, 22, 23) Asani tiwona kuti titanja kuŵanaŵana ukongwa za kuja ndi katundu, tingagongowanga cha. Tikhumbika kulutirizga kupempha Yehova kuti watipaski mzimu waki kuti utiwovyi kusintha maŵanaŵanu ngidu ndi kwamba kuŵanaŵana vinthu vakwenere. (Luka 11:13) Mungaluwanga cha vo vinguchitikiya wakutumika Peturo. Nyengu zinyaki waŵanaŵananga nge Khristu cha. (Mate. 16:22, 23; Luka 22:34, 54-62; Aga. 2:11-14) Kweni wangugongowa cha. Kamana ndi kamana, Yehova wangumuwovya Peturo kuŵa ndi maŵanaŵanu ngaku Khristu. Nasi tingafiska kuchita viyo.

¹³ Pavuli paki, Peturo wangukamba mijalidu yinyaki yo yingatiwovya. (Ŵerengani 2 Peturo 1:5-8.) Asani ‘tiyesesa ndi mtima wosi’ kuŵa ndi mijalidu nge kujiko, kukunthiyapu ndi kwanja abali, tilutirizgengi kuluta panthazi mwauzimu. Zuŵa lelosi tikhumbika kujifumba kuti, ‘Kumbi ndingachita wuli kuti ndiluti panthazi mwauzimu?’

14. Kumbi kuŵa ndi maŵanaŵanu ngaku Khristu kungatiwovya wuli?

¹⁴ Kuŵa ndi maŵanaŵanu ngaku Khristu kungatiwovya kuti tije ndi nkharu yamampha ku ntchitu ndi kusukulu. Kungatiwovya so kulongoro vinthu vamampha kweniso kusankha umampha vakuchita. Vo tisankha vingalongo kuti tikhumba kuŵa akusambira aku Khristu. Asani te ŵanthu auzimu, tizomerezengi chechosi cha kuti chititondekeski kuja pa ubwezi ndi Awisefwi akuchanya. Asani titeseka, kuja ndi maŵanaŵanu ngaku Khristu kutiwovyengi kuti tileki kuthera. Techendasankhi vakuchita tikhumbika kuŵanaŵaniyapu dankha mafumbu yanga: ‘Kumbi ndi fundu nizi za mu Bayibolu zo zingandiwovya kusankha umampha? Kumbi wakaŵengi Khristu watingi wachitengi wuli pankhani iyi? Kumbi ndingasankhanji kuti ndikondwesi Yehova?’ Tikhumbika kuziŵiliya kuŵanaŵana viyo. Mwaviyo, tiyeni tikambiskani vinthu vinyaki vo tingakumana navu pa umoyu. Pa chakuchitika chechosi, tiwonengi fundu ya mu Malemba yo yingatiwovya kuti tisankhi umampha.

15, 16. Kumbi kuŵa ndi maŵanaŵanu ngaku Khristu kungatiwovya wuli pakusankha (a) munthu wakutorana nayu? (b) ŵanthu akucheza nawu?

¹⁵ Kusankha munthu wakutorana nayu. Fundu ya mu Malemba yo yingatiwovya pankhani iyi yisanirika pa 2 Akorinto 6:14, 15. (Ŵerengani.) Vo Paulo wangukamba vilongo kuti munthu wauzimu wapambana ukongwa ndi munthu wakucharu. Yiwu awona vinthu mwakupambana. Kumbi fundu iyi yingatiwovya wuli pakusankha munthu yo tikhumba kutolana nayu?

¹⁶ Ŵanthu akucheza nawu. Wonani fundu yo ye pa 1 Akorinto 15:33. (Ŵerengani.) Munthu yo watanja Chiuta wangacheza cha ndi ŵanthu wo angaŵika umoyu waki wauzimu pangozi. Ŵanaŵaniyani mo mungagwiriskiya ntchitu fundu iyi pa vakuchitika vakupambanapambana. Mwakuyeruzgiyapu, kumbi mungagwiriskiya wuli ntchitu fundu iyi pakusankha ŵanthu akucheza nawu pa Intaneti? Kumbi mungachita wuli asani ŵanthu ambula kuŵaziŵa akupemphani kuti mutchayi nawu magemu nga pa intaneti?

17-19. Kumbi kuŵa ndi maŵanaŵanu ngaku Khristu kungakuwovyani wuli (a) kukhwecha vinthu vambula kukhumbika? (b) kuja ndi vilatu pakuteŵete Chiuta? (c) asani mwapambana maŵanaŵanu ndi anyinu?

 ¹⁷ Vinthu vo vingatitondekeska kuti tikuwi mwauzimu. Pa Aheberi 6:1 (ŵerengani) pe uthenga wakutcheŵeska. Kumbi ndi “ntchitu zakufwa” nizi zo titenere kukhwecha? Titenere kukhwecha vinthu vosi vambula kukhumbika vo vingatiwovya cha kuŵa akukho mwauzimu. Fundu iyi yingatiwovya kumuka mafumbu nganandi nge yanga: ‘Kumbi vo ndikhumba kuchita ve mugulu la ntchitu za liŵavu? Kumbi ndichiteku bizinesi iyi? Ntchifukwa wuli ndikhumbika cha kusere magulu ngo ngakhumba kusintha vinthu mucharu?’

¹⁸ Kuŵa ndi vilatu pakuteŵete Chiuta. Vo Yesu wangukamba pa Upharazgi wa Paphiri, vingatiwovya kusankha umampha vakuchita pakuteŵete Yehova. (Mate. 6:33) Munthu wauzimu waŵika vinthu va Ufumu pakwamba pa umoyu waki. Kukumbuka fundu iyi kungatiwovya kumuka mafumbu nge yanga: ‘Kumbi ndikhumbika kuluta ku yunivesite? Kumbi nditenere kuzomera ntchitu yo akhumba kundilemba?’

¹⁹ Kupambana maŵanaŵanu. Kumbi ulongozgi wo Paulo wangukambiya Akhristu a ku Roma ungatiwovya wuli asani tapambana maŵanaŵanu ndi anyidu? (Aro. 12:18) Pakuti te akusambira aku Khristu, titesesa ‘kuja mwachimangu ndi ŵanthu wosi.’ Kumbi tichita wuli asani tapambana maŵanaŵanu ndi anyidu? Kumbi vititisuzga kukoliyana ndi anyidu pamwenga tiziŵika kuti “tichita vinthu mwachimangu?”—Yako. 3:18.

20. Ntchifukwa wuli mukhumba kuluta panthazi mwauzimu?

²⁰ Ivi vakuyeruzgiyapu vimanavi ŵaka va mu Bayibolu vo vingatiwovya kusankha vakuchita vo vingalongo kuti tilongozgeka ndi mzimu waku Chiuta. Asani te ŵanthu auzimu tiŵengi akukondwa kweniso tikhorwengi ndi vo tichita. Robert yo tamuzumbuwa kukwamba kwa nkhani iyi wangukamba kuti: “Ndati ndaja pa ubwezi ndi Yehova ndenga munthurumi wamampha kweniso mpapi wamampha ndipuso ndakondwanga.” Nasi tingatumbikika asani tingalutirizga kukuwa mwauzimu. Tiŵengi ndi umoyu wamampha sonu kweniso “umoyu weneku” kunthazi.—1 Timo. 6:19.