NKHANI YAKUSAMBIRA YA NAMBALA 8
Ntchifukwa Wuli Titenere Kulongo Kuti Tiwonga?
“Longoni kuti muwonga.”—AKO. 3:15.
SUMU 46 Titikuwongani Yehova
VO TISAMBIRENGI MU NKHANI IYI *
1. Kumbi Msamariya yo Yesu wangumuchizga wangulongo wuli kuwonga?
ŴANTHU 10 akhumbanga chovyu. Yiwu ŵenga ndi makhati ndipu awonanga kuti angachira cha. Zuŵa linyaki ŵe patali anguwona Yesu Msambizi Walusu. Yiwu anguvwa kuti Yesu wachizga matenda ngakupambanapambana ndipu nawu agomezganga kuti wangaŵachizga. Mwaviyo, angudaniriza kuti: “Yesu, Msambizi, tichitiyeni lisungu!” ndipu ŵanthu 10 wo ŵenga ndi makhati anguchizgika. Tikayika cha kuti wosi anguwonga lisungu lo Yesu wanguŵachitiya. Kweni yumoza waku yiwu wanguwonga ŵaka mumtima cha. Mumalu mwaki, wanguluta kuchimuwonga * Yesu chifukwa cha vo wangumuchitiya. Msamariya yo wanguchizgika wangukankhuska Chiuta “mwakudaniriza.”—Luka 17:12-19.
2-3. (a) Ntchifukwa wuli tingatondeka kulongo kuwonga? (b) Kumbi tikambiskanengenji mu nkhani iyi?
2 Nge Msamariya yo wanguchizgika, tikhumbika kulongo kuti tiwonga ŵanthu wo atitichitiya vamampha. Kweni nyengu zinyaki tingaluwa kuwonga anyidu ndi mazu pamwenga vakuchita.
3 Mu nkhani iyi, tikambiskanengi chifukwa cho tikhumbikiya kulongo kuwonga mu vo tikamba ndi kuchita. Tisambirengi va ŵanthu anyaki a mu Bayibolu wo angulongo kuwonga ndi wo anguleka kuwonga. Pavuli paki, tikambiskanengi nthowa zo tingalongore kuti te akuwonga.
NTCHIFUKWA WULI TITENERE KULONGO KUTI TIWONGA?
4-5. Ntchifukwa wuli titenere kulongo kuti tiwonga?
4 Yehova ntchakuwoniyapu chamampha pa nkhani ya kulongo kuwonga. Nthowa yimoza yo wachitiya venivi nkhutumbika wo atimukondwesa. (2 Samu. 22:21; Sumu 13:6; Mate. 10:40, 41) Ndipu Malemba ngatitichiska kuti ‘tiyezgengi Chiuta nge ŵana ŵaki akwanjiwa.’ (Aefe. 5:1) Mwaviyo, chifukwa chikulu cho tilongore kuwonga ntchakuti tikhumba kuja nge Yehova.
5 Tiyeni tikambiskani chifukwa chinyaki cho tikhumbikiya kuwonga anyidu. Tikondwa asani anyidu atitiwonga ndipu nawu akondwa asani titiŵawonga. Munthu yo tamuwonga waziŵa kuti vo wachita pakutiwovya pamwenga pakutipaska chinthu chinyaki, takondwa navu. Ivi vitovya kuti ubwezi widu ndi munthu yo tamuwonga ukho.
6. Kumbi mazu ngakuwonga ngayanana wuli ndi maapozi nga golidi?
6 Mazu ngakuwonga ngakukhumbika ukongwa. Bayibolu likamba kuti: “Mazu ngakukambika pa nyengu yakwenere nge nge vipasu va maapozi nga golidi mumbali zasiliva.” (Nthanthi 25:11) Maapozi nga golidi ngangaŵa ngakutowa ukongwa asani ngangaŵikika pa mbali zasiliva. Ndipu ngangaŵa ngakuzirwa ukongwa. Kumbi mungavwa wuli asani mungalonde mphasu yange iyi? Kukamba uneneska, mazu ngakuwonga ngo mungakamba kwa anyinu ngangaŵa ngakuzirwa nge maapozi ngenanga. Ŵanaŵaniyani fundu iyi: Maapozi nga golidi ngangaja kwa nyengu yitali. Mwakuyanana ŵaka, munthu wangakumbuka mazu ngakuwonga ngo mungukamba kwa umoyu waki wosi.
ANGULONGO KUWONGA
7. Mwakukoliyana ndi Sumu 27:4, kumbi Davidi ndi ŵana aku Asafu angulongo wuli kuwonga?
7 Ateŵeti anandi aku Chiuta a mu nyengu yakali angulongo kuwonga. Yumoza mwa ŵanthu yaŵa wenga Davidi. (Ŵerengani Sumu 27:4.) Iyu wawonanga kuti kusopa kwauneneska nkhwakuzirwa ndipu walongonga venivi kuziya mu vakuchita vaki. Davidi wangupereka vinthu vaki vinandi kuti viwovyi pakuzenga nyumba yakusopiyamu. Ŵana aku Asafu nawu angulongo kuwonga mwakulemba sumu zakuthamika. Sumu yinyaki yo angumba anguwonga Yehova ndipu angumutumbika chifukwa cha ‘ntchitu zaki zakuziziswa.’ (Sumu 75:1) Davidi ndi ŵanthu a mphapu yaku Asafu akhumbanga kulongo kuti awonga Yehova chifukwa cha vitumbiku vosi vo wanguŵapaska. Kumbi mungachita wuli nge ŵanthu ŵenaŵa?
Kumbi kalata yo Paulo wangulembe abali a ku Roma yititisambizanji pa nkhani ya kuwonga? (Wonani pa ndimi 8-9) *
8-9. Kumbi Paulo wangulongo wuli kuti wawonganga abali ndi azichi, ndipu venivi vitenere kuti vinguwovya wuli?
8 Wakutumika Paulo wanguwonga abali ndi azichi mu vo wangukamba vakukwaskana ndi yiwu. Nyengu zosi wachipemphera kwakuyija, wawonganga Chiuta chifukwa cha abali ndi azichi ŵenaŵa. Iyu wangulongo so kuti waŵawonganga kuziya mumakalata ngo wanguŵalembe. Paulo wanguzumbuwa mazina nga Akhristu 27 mu vesi 1 mpaka 15 la chaputala 16 cha buku la Aroma. Iyu wangukamba kuti Purisika ndi Akula “anguŵika makhosi ngawu pa ngozi” chifukwa chaku iyu ndipu wangukamba so kuti Febi “wayesesa kuvikiliya abali anandi” kusazgapu iyu. Paulo wanguwonga abali ndi azichi ŵenaŵa chifukwa chakugwira ntchitu mwaphamphu.—Aro. 16:1-15.
9 Paulo waziŵanga kuti abali ndi azichi ŵenga akubuda. Kweni mazu ngakumaliya mukalata yo wangulembe Akhristu a ku Roma, wangulemba va mijalidu yawu yamampha. Pa nyengu yo kalata iyi yaŵerengekanga ku mpingu, tikayika cha kuti abali ndi azichi yaŵa anguchiskika kuvwa vo Paulo wangulemba. Ndipu ivi vitenere kuti vinguŵawovya kuti aje paubwezi wamampha ndi Paulo. Kumbi nyengu zosi mulongo kuti muwonga vinthu vamampha vo abali ndi azichi akamba ndi kuchita mu mpingu?
10. Kumbi tisambiranji asani tiwona mo Yesu wangulongore kuti wawonga akusambira ŵaki?
10 Yesu wawonganga ntchitu yo akusambira ŵaki achitanga. Wangulongo venivi kuziya mu vo wangukamba vakukwaskana ndi mipingu yinyaki ya ku Asia Minor. Mwakuyeruzgiyapu, pakukamba va mpingu wa ku Tiyatira wangwamba ndi mazu ngakuti: “Ndiziŵa ntchitu zaku, chanju chaku, chivwanu chaku, uteŵeti waku ndi kukunthiyapu kwaku ndipuso ndiziŵa kuti ntchitu zaku zasonu ziluska zo unguchita pakwamba.” (Chivu. 2:19) Yesu wangukamba va ntchitu zo achitanga ndipuso wanguŵawonga chifukwa cha mijalidu yo yinguŵawovya kuti achiti viyo. Chinanga kuti Akhristu a mpingu wa Tiyatira akhumbikanga kutcheŵeskeka, kweni Yesu wanguŵachiska kukwamba ndi kukumaliya kwa uthenga waki. (Chivu. 2:25-28) Ŵanaŵaniyani mazaza ngo Yesu wenangu nge mutu wa mipingu yosi. Iyu wakhumbika kutiwonga cha chifukwa cha vo titimuchitiya. Chinanga kuti ve viyo, walongo kuti wawonga vo tichita. Ŵara atenere kusambirapu kanthu kwaku Yesu pa nkhani ya kuwonga.
ŴANTHU WO ANGUTONDEKA KULONGO KUWONGA
11. Nge mo pakambiya pa Aheberi 12:16, kumbi Esawu waviwonanga wuli vinthu vakupaturika?
11 Chakupaska chitima ntchakuti ŵanthu anyaki a mu Bayibolu angutondeka kulongo kuwonga. Mwakuyeruzgiyapu, chinanga kuti Esawu wanguleleka ndi apapi wo ayanjanga ndi kutumbika Yehova, iyu wawonganga cha vinthu vakupaturika. (Ŵerengani Aheberi 12:16.) Kumbi wangulongo wuli kuti wenga wambula kuwonga? Esawu wangugulisa ura waki ku mvurwa waki Yakobe chifukwa cha mbali yimoza ya chakurya. (Chiya. 25:30-34) Pavuli paki, Esawu wangudandawula ukongwa ndi vo wanguchita. Kweni wawonganga cha vinthu vo wenga navu ndipu pengavi chifukwa chakudandawuliya wati waleka kulonde vitumbiku vo mwana wakwamba wakhumbikanga kulonde.
12-13. Kumbi Ayisirayeli angulongo wuli kuti ŵenga ambula kuwonga, ndipu ndi vinthu wuli vo vinguchitika?
12 Ayisirayeli ŵenga ndi vifukwa vinandi vakuwonge Yehova. Yiwu angutaskika ku ukapolu ku Ijipiti Yehova wati watumiza Miliri 10. Pavuli paki, Chiuta wanguŵataska. Iyu wangubaya asilikali wosi a ku Ijipiti pa Nyanja Yiyera. Ayisirayeli anguwonga ukongwa mwakuti angumba sumu yakuthamika Yehova. Kweni kumbi angulutirizga kuja ndi mtima wakuwonga?
13 Ayisirayeli ŵati akumana ndi masuzgu nganyaki, anguswera cha kuluwa vinthu vosi vamampha vo Yehova wanguŵachitiya. Yiwu angulongo kuti ŵenga ambula kuwonga. (Sumu 106:7) Kumbi angulongo wuli venivi? “Ayisirayeli wosi angwamba kudinginyikiya Mozesi ndi Aroni.” Kweni uneneska ngwakuti yiwu adinginyikiyanga Yehova. (Chitu. 16:2, 8) Yehova wanguguŵa chifukwa cha mtima wambula kuwonga wo ŵanthu ŵaki angulongo. Pavuli paki wangukambiya mtundu wosi wa Yisirayeli kuti umaliyengi muchipululu, kupatuwaku Yoswa, Kalebe ndi ŵana anamana avyaka 20 kusikiya pasi. (Maŵe. 14:22-24; 26:65) Tiyeni tikambiskani vo tingachita kuti tileki kutole ŵanthu wo anguchita vinthu viheni ndi kutole wo anguchita vinthu vamampha.
VO TINGACHITA KUTI TILONGO KUTI TIWONGA MAZUŴA NGANU
14-15. (a) Kumbi ŵanthu akutorana angalongo wuli kuti awongana? (b) Kumbi apapi angasambiza wuli ŵana ŵawu kuti awongengi?
14 Mubanja. Weyosi wakondwa mubanja asani awongana. Asani ŵanthu akutorana awongana akoliyana. Vituŵa so vambula kusuzga kugowokiyana asani anangirana. Munthulumi yo wawonga muwolu waki wawona vinthu vamampha vo wakamba ndi kuchita kweniso ‘watimulumba.’ (Nthanthi 31:10, 28) Ndipu munthukazi wazeru wakambiya mulumu waki vinthu vo wachita umampha.
15 Kumbi apapi mungasambiza wuli ŵana ŵinu kuti awongengi? Mutenere kukumbuka kuti ŵana ŵinu alondongi vo yimwi mukamba ndi kuchita. Mwaviyo, muŵawongengi ŵana ŵinu asani akuchitiyani chinthu chinyaki. Kweniso musambizengi ŵana ŵinu kukamba kuti yewu asani ŵanthu aŵachitiya chinthu chinyaki. Muwovyengi ŵana ŵinu kuziŵa kuti kuwonga kutenere kutuliya pasi pa mtima ndipu vo angakamba vingawovya ukongwa. Mwakuyeruzgiyapu, mzichi munyaki zina laki Clary wangukamba kuti: “Pa nyengu yo ada angumangikiya mwamabuchibuchi, ama ŵenga ndi vyaka 32 ndipu angwamba kulera ŵija ŵana atatu. Nani ndati ndafika vyaka 32, ndinguŵanaŵaniya mo vingaŵiya vakusuzga kulera wija ŵana pa msinkhu wenuwu. Mwaviyo, ndinguŵawonga ukongwa pa vosi vo anguchita pakulera ini ndi azichi ŵangu ŵaŵi. Pambula kuswera yapa, ama angundikambiya kuti vo ndinguŵawonga ativiwona kuti veche vakuzirwa ndipu kanandi ativikumbuka. Yiwu angukamba kuti vitiŵawovya kuti akondwengi.”
Musambizengi ŵana ŵinu kuti awongengi (Wonani pa ndimi 15) *
16. Kambani chakuyeruzgiyapu cho chilongo kuti kuwonga kungachiska anyidu.
16 Mu mpingu. Abali ndi azichi achiskika asani titiŵawonga. Mwakuyeruzgiyapu, mubali Jorge ndi mura mu mpingu. Iyu we ndi vyaka 28 ndipu nyengu yinyaki wangutama ukongwa. Iyu wanguja mwezi wamphumphu kwambula kuwungana. Wati wayamba kuwungana watondekanga kuchita vinthu vinyaki mu mpingu. Jorge wangukamba kuti: “Ndajiwonanga kuti nde wambula ntchitu chifukwa ndatondekanga kuchita vinthu vo ndachitanga pakwamba. Kweni zuŵa linyaki maunganu ngati ngamala, mubali munyaki wangundikambiya kuti: ‘Ndikhumba kukuwonga chifukwa cha kovya banja langu. Nkhani zo wakambanga, zatiwovya ukongwa pa banja lidu kuti tikuwi mwauzimu.’ Ndingukwaskika ukongwa ndipu ndingwamba kuliya. Vo iyu wangukamba ndivu ndakhumbikiyanga.”
17. Nge mo pakambiya pa Akolose 3:15, kumbi tingalongo wuli kuti titimuwonga Yehova chifukwa cha vinthu vo watitipaska?
17 Kwaku Chiuta widu wakupaska. Yehova watitipaska chakurya chinandi chauzimu. Mwakuyeruzgiyapu, tilonde ulongozgi wo ungatiwovya kuziya mu maunganu, magazini ngidu ndi pa webusayiti yidu. Kumbi nyengu yinyaki mwati mwavwa nkhani pa maunganu, kuwonere TV ya JW broadcasting ndi kuŵerenga nkhani mu magazini ngidu mungukamba kuti vinthu venivi ndivu mwakhumbikiyanga? Kumbi tingalongo wuli kuti tiwonga Yehova chifukwa cha vinthu venivi? (Ŵerengani Akolose 3:15.) Nthowa yimoza yo tingachitiya ivi, nkhumuwonga kaŵikaŵi mu mapempheru ngidu chifukwa cha mphasu zamampha zo watitipaska.—Yako. 1:17.
Kuwovya pa ntchitu yakutowesa Nyumba ya Ufumu ndi nthowa yamampha yakulongore kuwonga (Wonani pa ndimi 18)
18. Kumbi tingalongo wuli kuti tiwonga chifukwa chakuja ndi Nyumba ya Ufumu?
18 Tingalongo so kuti tiwonga Yehova asani tiphwere malu ngidu ngakusopiyamu kuti ngawonekengi ngakutowa. Nyengu zosi tipeya, kukolopa ndi kunozga Nyumba yidu ya Ufumu. Wo awonere vipangizgu vakukweze mazu, atesesa kuviphwere kuti vileki kunangika. Asani tinozga Nyumba yidu ya Ufumu, yijengi kwa nyengu yitali ndipu yingakhumbika kuyinoza kaŵikaŵi cha. Kuchita viyo, kuwovyengi kuti tiŵengi ndi ndalama zinandi zakuzenge ndi kunozge Nyumba za Ufumu zinyaki pacharu chosi chapasi.
19. Kumbi mwasambiranji pa vo wangukumana navu wakuwonere dera munyaki ndi muwolu waki?
19 Wo agwira ntchitu mwaphamphu pakati pidu. Mazu ngakuwonga, ngangasintha mo munthu wawone masuzgu ngo wakumana nangu. Ŵanaŵaniyani vo wangukumana navu wakuwonere dera munyaki ndi muwolu waki. Zuŵa linyaki mu chipwepwi ŵati apharazga kwa zuŵa lamphumphu, anguvuka ukongwa ndipu anguwere kunyumba. Kunguzizira ukongwa mwakuti muwolu waki wanguvwala juzi pakugona. Ndi mlenji wangukambiya mulumu waki kuti wawona kuti wafiskengi cha kulutirizga kuja mu uteŵeti wakuwonere dera. Pavuli paki ndi mlenji wenuwu, angulonde kalata kutuwa ku ofesi ya nthambi yo yakambanga va muwolu waki. Mukalata iyi anguwonga munthukazi chifukwa cha uteŵeti wo wachitanga ndi kukunthiyapu kwaki. Yingukonkhoska mo viŵiya vakusuzga kusamasama sabata yeyosi. Mulumu waki wangukamba kuti: “Muwolu wangu wangukwaskika ukongwa ndi vo angumuwonga mwakuti kutuliya pa zuŵa lenili, wangukambapu so cha kuti tileki kuwonere dera. Ndipu kanandi wandichiskanga asani ndiŵanaŵana kuti tileki uteŵeti uwu.” Banja ili linguchita uteŵeti wakuwonere dera kwa vyaka pafufupi 40.
20. Kumbi titenere kuchitanji zuŵa lelosi, ndipu ntchifukwa wuli titenere kuchita viyo?
20 Mwaviyo, zuŵa lelosi titenere kuyesesa kuwonga anyidu kuziya mu vo tikamba ndi kuchita. Mazu ngidu ngakuwonga ngakutuliya pasi pa mtima pamwenga vo tichita, vingawovya munthu munyaki kumalana ndi masuzgu po tija mucharu cho ŵanthu anandi mbambula kuwonga. Vo tingakamba pakuwonga munthu vingawovya kuti tikolani nayu ubwezi wo ungaja kwa nyengu yitali. Chakuzirwa ukongwa ntchakuti asani tichitengi viyo, tiyezgengi Yehova wo Mbada akupaska ndipuso akuwonga.
SUMU 20 Mukupereka Mwana Winu Wapade
^ ndimi 5 Kumbi tingasambiranji kwaku Yehova, Yesu ndi Msamariya yo wenga ndi makhati pa nkhani yakulongo kuwonga? Mu nkhani iyi, tikambiskanengi va ŵanthu ŵenaŵa ndi anyaki. Tikambiskanengi so umampha wakuwonga ndi kuwona nthowa zinyaki zo tingalongore kuti tiwonga.
^ ndimi 1 VO MAZU NGANYAKI NGANG’ANAMUWA: Kuwonga munthu pamwenga chinthu chinyaki kung’anamuwa kuti munthu yo pamwenga chinthu cho utichiwona kuti ntchakuzirwa. Titenere kuwonga kutuliya pasi pa mtima.
^ ndimi 55 CHITHUZI: Kalata yo Paulo wangulemba yiŵerengeka mu mpingu wa ku Roma. Akula, Priskila, Febi ndi ŵanthu anyaki akondwa kuvwa mazina ngawu ngachizumbulika mukalata yo aŵerenga.
^ ndimi 57 CHITHUZI: Ama asambiza mwana wawu mo wangalongore kuti wawonga vinthu vamampha vo ambuyaki achita.
