MWAKAWI, weyosi wakhumba kuti ŵanthu a muwonengi kuti ndi munthu wamampha. Kweni ntchipusu cha kuja munthu wamampha mazuŵa nganu. Ve viyo chifukwa chakuti ŵanthu anandi ‘atinkha vamampha.’ (2 Timo. 3:3) Yiwu akana fundu zaku Yehova. Cho Yehova wakamba kuti “ntchamampha” atichiwona kuti ntchiheni ndipu cho wakamba kuti “ntchiheni” awona kuti ntchamampha. (Yesa. 5:20) Kungaŵa so kwakusuzga kuja munthu wamampha chifukwa cha mo tikukuliya kweniso chifukwa chakuti te akubuda. Mwaviyo, tingavwa nge mo Anne * wanguvwiya. Chinanga kuti wanguteŵete Yehova kwa vyaka vinandi, iyu wangukamba kuti: “Ndiwona kuti ndingafiska cha kuja munthu wamampha.”

Vakukondwesa kuti weyosi wangaja munthu wamampha. Umampha ndi jalidu lo mzimu wakupaturika utitiwovya kuja nalu ndipu mzimu wenuwu ngwanthazi ukongwa kuluska vinthu vosi vo vingatitondekeska kuja ndi jalidu lenili. Tiyeni tiwoni vo umampha ung’anamuwa kweniso vo tingachita kuti tije ndi jalidu lenili.

Umampha ung’anamuwa kuchita vinthu vamampha ndi kukhwecha viheni. Munthu wamampha wapenja nthowa zo wangawovye anyaki ndipu watiŵachitiya vamampha nyengu zosi.

Mutenere kuti mukuwonapu ŵanthu anyaki wo achitiya vinthu vamampha abali ŵawu ndi abwezi ŵawu. Kweni kuti munthu waje wamampha kwaku Yehova, watenere kuchitiya vamampha abali ŵaki ndi abwezi ŵaki pe cha. Mbuneneska kuti palivi yo wangachita vamampha nyengu zosi, chifukwa Bayibolu likamba kuti “palivi munthu murunji pacharu chapasi yo wachita vamampha pe kwambula kunangisa.” (Waku. 7:20) Wakutumika Paulo wangukamba mwambula kubisa kuti: “Ndiziŵa kuti mwaku ini, kung’anamuwa kuti muliŵavu mwangu, mulivi kamampha.” (Aro. 7:18) Mwaviyo, kuti tije amampha, tikhumbika kusambira kwaku Yehova yo Ntchisimi cha vinthu vamampha.

Yehova Chiuta ndiyu wakupereka fundu zo zitovya ŵanthu kuti aje amampha. Pakukamba vaku Yehova, Bayibolu likamba kuti: “Ndimwi wamampha, ntchitu zinu nazu zamampha. Ndisambizeni fundu zinu.” (Sumu 119:68) Tiyeni tiwoni fundu ziŵi zo zazumbulika mu vesi ili zo zilongo kuti Yehova ngwamampha.

Yehova ngwamampha. Yehova wachita vinthu vamampha nyengu zosi. Wonani vo vinguchitika Yehova wati wakambiya Mozesi kuti: “Ndikulongongi umampha wangu wosi.” Pa nyengu yo Yehova wamulongonga unkhankhu waki ndi umampha waki, Mozesi wanguvwa mazu ngakuti: “Yehova, Yehova, Chiuta walisungu kweniso wawezi, wambula kukwiya liŵi ndipuso wakuzaza ndi chanju chambula kumala kweniso uneneska, walongo chanju chambula kumala ku ŵanthu masawuzandi, wagowoke ŵanthu wo ananga, wo achita vinthu viheni ndipuso wo abuda, kweni waleka cha kulanga munthu yo wananga, walanga ŵana kweniso azuku mpaka mugonezi wachitatu ndipuso wachinayi chifukwa cha vo awisewu ananga.” (Chitu. 33:19; 34:6, 7) Ivi vilongore limu kuti Yehova ngwamampha mu vakuchita vaki vosi.  Chinanga kuti Yesu wenga munthu wamampha ukongwa kweni wangukamba kuti: “Wamampha walipu yumoza pe, yo ndi Chiuta.”—Luka 18:19.

Ntchitu zaku Yehova zamampha. Umampha waku Chiuta uwoneke mu vakuchita vaki vosi. “Yehova ngwamampha kwaku wosi, ndipu lisungu laki liwoneke mu ntchitu zaki zosi.” (Sumu 145:9) Yehova watanjiya cha. Iyu wapereka umoyu ku ŵanthu kweniso watiŵapaska vinthu vosi vakukhumbika kuti alutirizgi kuja ndi umoyu. (Machi. 14:17) Yehova walongo so kuti ngwamampha chifukwa watitigowoke. Munthu munyaki yo wakulembaku Buku la Sumu wangukamba kuti: “A Yehova mwe amampha, akunozgeka kugowoke.” (Sumu 86:5) Tisimikiza kuti “Yehova waŵanorengi cha vinthu vamampha wosi wo atenda mwakugomezgeka.”—Sumu 84:11.

Taŵanthu tikulengeka mu chikozgu chaku Chiuta. Ivi ving’anamuwa kuti tingaja ŵanthu amampha. (Chiya. 1:27) Kweni ivi vichitika ŵaka vija cha. Mazu Ngaku Chiuta ngakamba kuti: “Sambirani kuchita vinthu vamampha.” (Yesa. 1:17) Kumbi tingachita wuli kuti tichitengi vinthu vamampha? Tiyeni tikambiskani nthowa zitatu zo tingachitiya venivi.

Chakwamba, tipemphengi mzimu wakupaturika wo ungatiwovya kuja ŵanthu amampha. (Aga. 5:22) Mzimu wakupaturika ungatiwovya kuti tiyanjengi chamampha ndi kutinkha chiheni. (Aro. 12:9) Bayibolu lilongo kuti Yehova wangakuwovyani kuti ‘muje akukho, kuti nyengu zosi muchitengi ndi kulongoro vinthu vamampha.’—2 Ate. 2:16, 17.

Chachiŵi, tiŵerengengi Mazu ngaku Chiuta. Asani tichita viyo, Yehova watitisambiza kuziŵa “nthowa yeyosi yamampha” ndipuso watitiwovya kuja akunozgeka “kugwira ntchitu yeyosi yamampha.” (Nthanthi 2:9; 2 Timo. 3:17) Kuŵerenga Bayibolu ndi kuŵanaŵaniyapu vo taŵerenga, kutovya kuti mtima widu uzazi ndi vinthu vamampha vakukwaskana ndi Chiuta ndipuso khumbu laki. Asani tichita viyo, tisazgiyaku vo tiziŵa ndipu venivi vingatiwovya pavuli paki.—Luka 6:45; Aefe. 5:9.

Chachitatu, tiyesesengi ‘kuyezga vinthu vamampha.’ (3 Yoha. 11) Mu Bayibolu mwe nkhani za ŵanthu anandi zo zingatiwovya kuti tije ŵanthu amampha. Yehova ndi Yesu ndiwu amampha ukongwa. Kweni pe so ŵanthu anyaki wo aziŵikanga kuti ŵenga amampha. Anyaki mwa ŵanthu yaŵa ndi Tabita ndi Baranaba. (Machi. 9:36; 11:22-24) Mungayanduwa asani mungasambira vo achitanga pakuwovya anyawu. Muŵanaŵaniyengi mo mungawovye ŵanthu a mubanja linu pamwenga abali ndi azichi mu mpingu. Muŵanaŵaniyengi so vitumbiku vo Tabita ndi Baranaba angusaniya chifukwa chakuti ŵenga ŵanthu amampha. Ndipu namwi mutumbikikengi asani mujengi munthu wamampha.

 Tingaŵanaŵaniya so ŵanthu anyaki a mazuŵa nganu wo achita vamampha. Mwakuyeruzgiyapu, ŵara wo agwira ntchitu mwaphamphu mu mpingu ‘atanja vinthu vamampha.’ Kweniso vo azichi akugomezgeka akamba ndi kuchita vilongo kuti ‘mbasambizi a vinthu vamampha.’ (Tito 1:8; 2:3) Mzichi munyaki zina laki Roslyn wangukamba kuti: “Mubwezi wangu watesesa kuwovya kweniso kuchiska abali ndi azichi mu mpingu. Iyu waŵanaŵaniya mo vinthu viliri pa umoyu wawu kweniso kanandi watiŵapaska mphasu pamwenga kuŵawovya munthowa zinyaki. Ndiwona kuti ndi munthu wamampha.”

Yehova wachiska ŵanthu ŵaki kuti ‘apenjengi cho ntchamampha.’ (Amosi 5:14) Kuchita viyo, kungatiwovya kuti tichitengi vinthu vo Yehova wawona kuti vamampha.

Kuja munthu wamampha kung’anamuwa kupaska ŵanthu vinthu vamampha pe cha pamwenga mphasu zakudula. Mwakuyeruzgiyapu, munthu yo wapenta wakhumbika kuwerezapu kananandi waka kuti chinthu cho wapenta chitowi. Mwakuyanana ŵaka, vinthu vinandi vimanavimana vo tingachitiya anyidu vingalongo kuti te ŵanthu amampha.

Bayibolu lititichiska kuti tijengi “akunozgeka” kuchita ntchitu yeyosi yamampha. (2 Timo. 2:21; Tito 3:1) Asani tiziŵa vo vichitikiya anyidu, tisaniyengi nthowa zo tingaŵakondwese ‘mwakuŵachitiya vamampha kuti tiŵachiski.’ (Aro. 15:2) Venivi vingasazgapu kuŵapaska vinthu vo tenavu. (Nthanthi 3:27) Mwakuyeruzgiyapu, tingadaniya munthu kunyumba kwidu kuti tikaryi nayu chakurya pamwenga kucheza nayu. Asani taziŵa kuti munthu munyaki watama, tingamulembe kalata, tingaluta kunyumba kwaki kuchimuwona, tingamulembe meseji pamwenga kumumbiya foni. Kukamba uneneska, tingasaniya mpata wewosi kuti tikambi ‘mazu ngamampha kuti tizengengi anyidu nge mo kukhumbikiya, kuti ngawovyi wo atingavwa.’—Aefe. 4:29.

Tikhumbisiska kuchitiya vamampha ŵanthu wosi nge mo Yehova wachitiya. Mwaviyo, nasi tichita vinthu mwambula kwanjiya. Nthowa yamampha ukongwa yo tilongore kuti tichita vinthu mwambula kwanjiya, nkhupharazgiya ŵanthu wosi uthenga wamampha wa Ufumu. Nge mo Yesu wangulamuliya, tikhumbisiska kuchitiya ŵanthu wosi vamampha chinanga mbanthu wo atititinkha. (Luka 6:27) Mbuheni cha kuchitiya lisungu kweniso kuŵachitiya vamampha ŵanthu, chifukwa “palivi dangu lakususkana ndi vinthu venivi.” (Aga. 5:22, 23) Asani tichita vamampha chinanga kuti ŵanthu atitichitiya vinthu viheni pamwenga chifukwa chakuti tikumana ndi masuzgu, tingawovya ŵanthu anyaki kuti aziŵi uneneska ndi kukankhuska Chiuta.—1 Petu. 3:16, 17.

“Munthu wamampha wavuna mphotu ya ntchitu zaki.” (Nthanthi 14:14) Kumbi tisaniya vitumbiku wuli? Asani tichitiya vamampha anyidu, nawu angatichitiya vamampha. (Nthanthi 14:22) Chinanga kuti ŵanthu anyaki angatichitiya vinthu viheni, tikhumbika kulutirizga kuŵachitiya vamampha. Ivi vingawovya kuti asinthi ndi kwamba kutichitiya vinthu vamampha.—Aro. 12:20.

Titumbikika ukongwa asani taleka kuchita vinthu viheni ndi kwamba kuchita vamampha. Venivi ndivu vinguchitikiya Nancy. Iyu wangukamba kuti: “Ndachitanga vinthu mwambula kuŵanaŵaniya anyangu, ndenga ndi nkharu yiheni kweniso ndachitanga vinthu mwambula ulemu. Kweni pa nyengu yo ndasambiranga ndi kugwiriskiya ntchitu fundu zaku Chiuta, ndingwamba kukondwa. Sonu ndikusintha ndipu ndichita vinthu mwaulemu.”

Chifukwa chikulu cho tikhumbika kujaliya ndi jalidu la umampha ntchakuti tikondwesa Yehova. Chinanga kuti ŵanthu anandi awona cha vo tichita kweni Yehova wawona vosi. Iyu waziŵa nyengu yeyosi yo tichita vamampha kweniso po tiŵanaŵana vamampha. (Aefe. 6:7, 8) Kumbi Yehova watititumbika wuli? “Munthu wamampha wayanjika ndi Yehova.” (Nthanthi 12:2) Mwaviyo, tiyeni tilutirizgi kuja ŵanthu amampha. Yehova walayizga kuti “munthu weyosi yo wachita vinthu vamampha, wazamulonde unkhankhu, ulemu ndi chimangu.”​—Aro. 2:10.