CHA m’ma 1910, apapi ŵidu angutuwamu mutawuni ya Tbilisi ku Georgia ndipu anguluta ku Canada. Anguchija munyumba yimana pafupi ndi muzi wa Pelly muchigaŵa cha Saskatchewan kuzambwi kwa Canada. Ndinguwa muchaka cha 1928, ndipu ndini wakumaliya pa ŵana 6. Ada angufwa ama ŵe ndi nthumbu ya myezi yitatu ndipu Ama angufwa ndeche bonda. Muzichi wangu mura Lucy wangufwa we ndi vyaka 17. Iyu wangufwa pati pajumpha nyengu yimanavi kutuliya po ama angufwiya. Pavuli paki asibweni ŵangu a Nick angutito ini ndi abali ŵangu kuti akajengi nasi.

Zuŵa linyaki ndati ndayamba kusambira kwenda, ŵanthu a mu banja lidu angundiwona ndichiguza muchiya wa hachi ya pa famu yidu. Chifukwa chakuti awopanga kuti hachi yingandipafuwa angwamba kudaniriza kuti ndileki kuyiguza. Ndinguŵalazga musana ndipu ndavwanga cha kuti adanirizanga. Venga vakukondwesa kuti yingundipweteka cha kweni zuŵa lenili, ndilu ŵanthu a mu banja lidu anguziŵiya kuti nditondeka kuvwa.

Munthu yo wayanjanga kucheza ndi ŵanthu a mu banja lidu wanguŵakambiya kuti anditumizi kusukulu ya ŵanthu wo ŵe ndi suzgu lakuvwa. Mwaviyo, asibweni a Nick angunditumiza kusukulu ya ŵanthu wo asuzgika kuvwa yo yenga mutawuni yikulu ya Saskatoon ku Saskatchewan. Sukulu iyi yenga kutali ndi kwidu ndipu chifukwa chakuti ndenga ndi vyaka 5 pe, ndinguchita mantha. Ndalutanga kuchiwona ŵanthu a mu banja lidu pa holidi. Mukuluta kwa nyengu, ndingusambira chineneru chamanja ndipu ndaseŵenga ndi ŵana anyangu.

Mu 1939, muzichi wangu Marion yo wenga wachiŵi ku banja kwidu, wangutolana ndi Bill Danylchuck. Iyu wangundito limoza ndi muzichi wangu Frances kuti akajengi nasi. Yiwu ŵenga akwamba mu banja lidu kukumana ndi Akaboni aku Yehova. Pa nyengu ya holidi, yiwu ayesesanga kundikambiya vo asambiranga m’Bayibolu. Kukamba uneneska, kwenga kwakusuzga  kuvwirana chifukwa achiziŵanga cha chineneru chamanja. Yiwu anguziŵa kuti nditanja kusambira Bayibolu. Ndinguziŵa kuti vo achitanga vakoliyananga ndi vo Bayibolu likamba mwaviyo ndalutanga nawu kuchipharazga. Pati pajumpha nyengu yimanavi ndingubatizika pa 5 September, 1941. Bill wangundibatiziya muchidilamu cho angudamu maji ngo angupopa kutuliya pa chisimi. Maji ngo ngenga ngakuzizira ukongwa!

Mu 1946, ndati ndaluta kunyumba pa holidi, ndinguluta ku unganu wachigaŵa wo unguchitikiya mutawuni ya Cleveland Ohio, U.S.A. Pa zuŵa lakwamba la unganu, azichi ŵangu alondiyananga kundilembe vo vakambikanga pa unganu. Zuŵa lachiŵi ndingukondwa kuziŵa kuti penga kagulu ka chineneru chamanja ndipu penga munthu yo wafwatuliyanga nkhani. Ivi vingundiwovya kuti ndiyanduwi ndi unganu ndipu ndingukondwa kuti ndinguvwisa uneneska wa m’Bayibolu!

Pa nyengu iyi ndipu Nkhondu Yachiŵi ya Pacharu Chosi yamala ŵaka ndipu ŵanthu ayanjanga ukongwa charu chawu. Ndati ndawe ku unganu ndingukhumbisisa kuti kusukulu andiziŵi kuti nde Kaboni. Mwaviyo, ndinguleka kugwadiya mbendera ndipuso kumba sumu ya charu cho. Ndinguleka so kukondwere nawu maholidi kweniso kuchitaku maunganu nga chisopa ngo angujalikisa. Asambizi angukondwa cha ndipu andiwofyezanga ndi kundipusikiya ndi chilatu chakuti ndisinthi maŵanaŵanu. Venivi vingutimbanyiza anyangu kweni vingundipasa mwaŵi wakuŵapharazgiya. Anyangu wo ndasambiranga nawu nge Larry Androsoff, Norman Dittrick ndi Emil Schneider anguzomera kusambira uneneska ndipu ŵeche kuteŵete Yehova mpaka sonu.

Asani ndaluta ku vyaru vinyaki kanandi ndayesesanga kupharazgiya ŵanthu wo ŵenga ndi suzgu lakuvwa. Mwakuyeruzgiyapu, ndati ndaluta ku tawuni ya Montreal ko kagulu ka ŵanthu wo asuzgika kuvwa kakumananga, ndingupharazgiya Eddie Taeger. Iyu wenga mukagulu ka ŵanthu wo ŵenga ndi suzgu lakuvwa. Eddie wangwamba kuwungana ndi mpingu wa chineneru chamanja mutawuni ya Laval ku Quebec mpaka po wangufwiya. Ndingupharazgiya so Juan Ardanez yo wenga nge ŵanthu a ku Berea wo anguyesesa kufufuza kuti asimikiziyi kuti vo asambiranga m’Bayibolu venga vauneneska. (Mac. 17:10, 11) Nayu wangusambira uneneska ndipu wanguteŵete mwakugomezeka nge mura mutawuni ya Ottawa ku Ontario mpaka po wangufwiya.

Mu 1950, ndingusamiya mutawuni ya Vancouver. Chinanga kuti ndayanjanga kupharazgiya ŵanthu wo ŵenga ndi suzgu lakuvwa, ndazamuluwa cha vo vinguchitika pa nyengu yo ndingupharazgiya Chris Spicer yo wengavi suzgu lakuvwa. Iyu wanguzomera kuti ndimupasengi magazini mwezi wewosi ndipu wakhumbanga kuti nkhakumani ndi murumu waki Gary. Ndinguluta ku nyumba kwawu ndipu tingukambisana kwa  nyengu yitali. Takambisananga mwakuchita kulemba. Yaka kenga kakumaliya kukambisana nawu mpaka po tinguzikumana so pa unganu wo unguchitikiya mutawuni ya Toronto ku Ontario, pati pajumpha vyaka vimanavi. Zuŵa ili ndilu Gary wangubatizikiya. Vinthu vakukondwesa vo vinguchitika, vitindikumbusa kukhumbika kwakulutiriza kupharazga chifukwa tiziŵa cha kuti ndi nunkhu pamwenga ndi nyengu niyi yo uneneska ungajalikisika mumtima wa munthu.

Pavuli paki, ndinguwere so ku Saskatoon. Kwenuku ndingukumana ndi ama anyaki wo angundipempha kuti ndisambirengi Bayibolu ndi ŵana ŵawu amuwoli, Jean ndi Joan Rothenberger. Yiwu asambiranga pasukulu yo ini ndingusambirapu. Pechendajumphi nyengu yitali, asungwana yaŵa angukambiyaku anyawu a mukilasi mwawu vo asambiranga. Pakumaliya, ŵanthu ankhondi a mukilasi mwawu anguja Akaboni aku Yehova. Yumoza mwa ŵanthu yaŵa wenga Eunice Colin. Ulendu wakwamba wo ndingukumana ndi Eunice pasukulu ya ŵanthu wo ŵe ndi suzgu lakuvwa, chenga chaka cho ndamalizanga sukulu. Pa nyengu iyi wangundipasa switi ndipu wangundipempha kuti ndije mubwezi waki. Iyu wanguzija wakukhumbika ukongwa pa umoyu wangu chifukwa wanguzija muwolu wangu.

Anyina aku Eunice ŵati aziŵa kuti wayamba kusambira Bayibolu, angukambiya mura wa pasukulu kuti wanyengere mwana wawu kuti waleki kusambira Bayibolu. Iyu wangupeluwa mabuku ngo wasambiriyanga Bayibolu. Chinanga kuti venga viyo, Eunice wangulutiriza kusambira. Pa nyengu yo wakhumbanga kubatizika, apapi ŵaki angumukambiya kuti: “Asani ujengi Kaboni waku Yehova, utuwengepu pa nyumba yidu!” Wati wafika vyaka 17, Eunice wangutuwapu pa nyumba ndipu banja linyaki la Akaboni lingumuto kuti likajengi nayu. Eunice wangulutiriza kusambira mpaka wangubatizika. Tati tatolana mu 1960, apapi ŵaki anguza cha pa zowala zidu. Pati pajumpha vyaka angwamba kutipasa ulemu chifukwa cha vo tagomezanga ndipuso mo taleriyanga ŵana ŵidu.

Tingulera ŵana 7 anthurumi wo ŵengavi suzgu lakuvwa chinanga kuti isi tenga ndi suzgu lenili. Ivi venga vakusuzga kweni tinguyesesa kuŵawovya kuti asambiri chineneru chamanja kuti tivwiranengi nawu ndipuso tiŵasambizengi uneneska. Abali ndi azichi mumpingu angutiwovya ukongwa. Mwakuyeruzgiyapu, mubali munyaki wangutilembe papepala kutiziŵisa kuti mwana widu yumoza wakamba mazu ngaheni mu Nyumba ya Ufumu. Tinguyesesa kumuwovya nyengu yeniyo. Ŵana ŵangu anayi James, Jerry, Nicholas ndi Steven limoza ndi mabanja ngawu ateŵete Yehova mwakugomezeka. Wosi anayi mbara mumpingu. Kusazgiyapu yapa, Nicholas ndi muwolu waki Deborah afwatuliya nawu chineneru chamanja pa nthambi ya ku Britain penipo Steven ndi muwolu waki Shannan, afwatuliya chineneru chamanja pa nthambi ya United States.

Kwati kwaja mwezi umoza kuti tikwanisi vyaka 40 kutuliya po tingutoliyana, Eunice wangutayika ndi kansa. Iyu wanguchita mantha cha pa nyengu yosi yo watamiyanga chifukwa wagomezanga ndi mtima wosi kuti kwazamuja chiyuka. Ndikhumbisisa kuzimuwona so zuŵa linyaki.

Mu February 2012, ndinguwa ndipu ndikufyoka chiwunu. Ivi vinguchitisa kuti ndikhumbi ŵanthu akundiwovya. Mwaviyo, ndinguluta kuchija ndi mwana wangu munyaki limoza ndi muwolu waki. Sonu ndiwungana ndi Mpingu wa Chineneru Chamanja wa Calgary ndipu ndeche mura. Yaka nkhakwamba kuwungana ndi mpingu wa chineneru chamanja. Kutuliya mu 1946, ndawungananga mumpingu wachingelezi. Kumbi ndachitanga wuli kuti ubwezi wangu ndi Yehova uje wakukho? Yehova wafiska vo wakulayizga kuti waphweriyengi ŵana alanda. (Sumu 10:14) Ndiwonga kujipereka kwa abali ndi azichi wosi wo ayesesanga kundilembe vo tasambiranga pa maunganu ndipuso wo afwatuliyanga kuti ndivwengi vo vikambika.

Kukamba uneneska nyengu zinyaki ndadandawulanga ndipu ndakhumbanga kuleka kuwungana chifukwa ndavwanga cha vo vakambikanga. Ndaŵanaŵananga kuti palivi yo wakhumba kuwovya ŵanthu wo ŵe ndi suzgu lakuvwa. Chinanga kuti venga viyo, pa nyengu yeniyi ndaŵanaŵaniyanga mazu ngo Petro wangukambiya Yesu kuti: “Ambuya, tilutengi kwaku yani? Yimwi mwe ndi mazu ngakupasa umoyu wamuyaya.” (Yoh. 6:66-68) Ndasambira kuja wakuzizipizga nge mo achitiya abali ndi azichi wo aja mu uneneska kwa nyengu yitali. Ndaziŵa kukhumbika kwakulindizga Yehova ndi gulu laki ndipu ndayanduwa ukongwa chifukwa chakuchita venivi. Sonu nde ndi mavidiyo nganandi mu chineneru changu chamanja ndipu ndingaluta ku maunganu nga mpingu ndi ngachigaŵa nga muchineneru chamanja cha ku America. Ndateŵete nadi Yehova yo ndi Chiuta widu mukulu mwalikondwa ndipuso umoyu wangu waja wakukondwesa.