1, 2. (a) Ntchifukwa wuli achinyamata awina nkhondu yakulimbana ndi Satana kweniso angelu aheni? (Wonani chithuzi cho che pachanya.) (b) Kumbi tikambiskanengenji mu nkhani iyi?

WAKUTUMIKA PAULO wanguyeruzgiya Akhristu ndi asilikali wo achita nkhondu. Akhristu achita nkhondu ndi ŵanthu cha kweni ndi Satana kweniso angelu aheni. Satana ndi angelu aheni atiyiziŵa umampha nkhondu chifukwa akwamba kali. Mwaviyo, tingawona nge kuti tingawina cha nkhondu iyi, ukongwa asani te achinyamata. Kumbi achinyamata angawina nkhondu iyi? Hinya ndipu awina. Ntchifukwa wuli awina? Chifukwa ‘asaniya nthazi mwa Ambuya.’ Kweni pe vinandi vo achita kuti awini nkhondu iyi. Yiwu avwala vakuvwala va nkhondu. Nge asilikali akusambizika umampha, ‘avwala vidya vosi vankhondu vakutuliya kwaku Chiuta.’—Ŵerengani Aefeso 6:10-12.

² Panyaki Paulo wangugwiriskiya ntchitu chakuyeruzgiyapu ichi chifukwa waŵanaŵaniyanga mo asilikali Aroma avwaliyanga. (Machi. 28:16) Tiyeni tikambiskani chifukwa cho chakuyeruzgiyapu  ichi ntchakwenere. Tikambiskanengi so masuzgu ngo achinyamata anyaki akumana nangu kweniso mo ayanduliya chifukwa cha kuvwala vidya vosi vauzimu.

3, 4. Kumbi uneneska wa mu Bayibolu uyanana wuli ndi lamba yo asilikali Aroma avwalanga?

³ Ŵerengani Aefeso 6:14. Lamba yo asilikali Aroma avwalanga wavikiliyanga chiwunu. Wawovyanga kuti chakuvwala chakuchanya chileki kungota ukongwa. Malamba nganyaki ngenga ndi malu ngo afyatikangamu lipanga ndi chimayi. Msilikali wawopanga cha kuluta ku nkhondu asani lamba wakho muchiwunu.

⁴ Mwakuyanana ŵaka, uneneska wo tisambira mu Mazu ngaku Chiuta utitivikiliya ku visambizu vaboza. (Yoha. 8:31, 32; 1 Yoha. 4:1) Asani titanja uneneska, vitisuzgengi cha kuvwala “chapachifuŵa,” kung’anamuwa kuvwiya fundu zaku Chiuta. (Sumu 111:7, 8; 1 Yoha. 5:3) Kweniso asani titiwuziŵa umampha uneneska wenuwu, vingatiwovya kuti tiwuvikiliyi ku ŵanthu wo asuska.—1 Petu. 3:15.

5. Ntchifukwa wuli tikhumbika kukamba uneneska?

⁵ Asani uneneska wa mu Bayibolu tawumanga ukongwa nge lamba muchiwunu, nyengu zosi tikambengi uneneska. Ntchifukwa wuli tikhumbika cha kukamba boza? Chifukwa boza ntchidya chikulu cho Satana wagwiriskiya ntchitu. (Yoha. 8:44) Ndichu chifukwa chaki titesesa kuleka kukamba boza. (Aefe. 4:25) Kweni ntchipusu cha kuleka kukamba boza. Abigail yo we ndi vyaka 18 wangukamba kuti: “Nyengu zinyaki tingawona kuti kukamba uneneska kungatiwovya cha, ukongwa asani tiwona kuti boza lingatiwovya kuti tileki kukumana ndi suzgu.” Nanga ntchifukwa wuli nyengu zosi iyu watesesa kukamba uneneska? Abigail wangukamba kuti: “Asani ndikamba uneneska ndija ndi njuŵi yamampha pamasu paku Yehova. Ndipu apapi ŵangu ndi anyangu atindigomezga.” Victoria yo we ndi vyaka 23, wangukamba kuti: “Asani ukamba uneneska ndi kuvikiliya vo ugomezga, ŵanthu anyaki angakusuzga. Kweni nyengu zosi usaniya vitumbiku, nge chiganga, kuja paubwezi ndi Yehova ndipuso anyaku atikupaska ulemu.” Mwaviyo, mukhumbika ‘kumangisa lamba wauneneska muchiwunu chinu’ nyengu zosi.

6, 7. Ntchifukwa wuli fundu za urunji zaku Yehova tingaziyeruzgiya ndi chakuvwala chapachifuŵa?

⁶ Chapachifuŵa cho msilikali wa Aroma wavwalanga chenga chavisulu. Visulu ivi avipindanga kuti vimukwani panganga ndi palufu. Ndipu avilunganga ku malaya nga mukati ndi timalamba tavikumba to atikoloŵekanga ku tivisulu ta nge mbeja. Avwalanga so visulu venivi mumapewa. Vakuvwala ivi vachitiskanga kuti msilikali wayendengi mwakusuzgikiya ndipu wakhumbikanga kuviwona nyengu zosi asani ve mu malu ngaki. Chinanga kuti chamusuzganga pakwenda, chakuvwala ichi chavikiliyanga mtima waki ndi viŵalu vinyaki ku lipanga ndi muvu.

⁷ Fundu za urunji zaku Yehova zo zivikiliya mtima widu, pamwenga umunthu widu wamukati, tingaziyeruzgiya ndi chakuvwala chapachifuŵa chenichi. (Nthanthi 4:23) Msilikali wangasinthisa cha chakuvwala chaki chapachifuŵa chakukho ndi chambula kukho. Mwakuyanana ŵaka, nasi tingasinthisa cha fundu zaku Yehova ndi vo isi tiwona kuti vamampha. Zeru zidu zimana ukongwa kuti zivikiliyi mtima widu. (Nthanthi 3:5, 6) Ndichu chifukwa chaki nyengu zosi tikhumbika kuwona asani chapachifuŵa cho Chiuta wakutipaska chechekuvikiliya mtima widu.

8. Ntchifukwa wuli nkhwakukhumbika kulondo fundu zaku Yehova?

⁸ Kumbi nyengu zinyaki muwona kuti fundu za urunji zaku Yehova zitikulondani wanangwa?  Daniel, yo we ndi vyaka 21 wangukamba kuti: “Asambizi ndi ŵana a sukulu anyangu andisekanga chifukwa ndalondonga fundu za mu Bayibolu. Ndingwamba kujidelera kweniso kusuzgika maŵanaŵanu.” Kumbi ntchinthu wuli cho chingumuwovya? Iyu wangukamba kuti: “Pakumaliya ndinguwona kukhumbika kwa kulondo fundu za urunji zaku Yehova. ‘Anyangu’ anyaki angwamba kumwa munkhwala wakutimbanyiza wongu ndipu anyaki anguleka sukulu. Venga vakupaska chitima kuwona mo vinthu ve nge pa umoyu wawu. Yehova watitivikiliya nadi.” Madison yo we ndi vyaka 15 wangukamba kuti: “Vija vakusuzga kulondo fundu zaku Yehova ndi kuleka kuchita vo anyaku awona kuti akondwa navu.” Kumbi wachita wuli kuti wamalani ndi suzgu iyi? Iyu wangukamba kuti, “Nditijikumbusa kuti ndiziŵika ndi zina laku Yehova ndipuso kuti chiyesu, ndi muvu wo Satana watindilasa nawu. Asani ndaleka kuthera kuchiyesu, ndituvwa umampha.”

9-11. (a) Kumbi ndi sapatu wuli zo Akhristu avwala? (b) Kumbi ntchinthu wuli cho chingatiwovya kuti tilekengi kuchita mantha kupharazga?

⁹ Ŵerengani Aefeso 6:15. Msilikali wa Aroma walutanga cha kunkhondu kwambula kuvwala sapatu. Sapatu izi zenga zakukho chifukwa pasi paki aŵikangapu vikumba vitatu. Asani msilikali wavwala sapatu izi wawopanga cha kuti watelemukengi.

¹⁰ Nge mo sapatu zawovyiyanga asilikali Aroma ku nkhondu, sapatu zakuyeruzgiya zo Akhristu avwala zitiŵawovya pakupharazga uthenga wamampha wachimangu. (Yesa. 52:7; Aro. 10:15) Chinanga kuti ve viyo, nyengu zinyaki tikhumbika chiganga kuti tipharazgi. Robert * yo we ndi vyaka 20 wangukamba kuti: “Ndachitanga mantha kupharazgiya anyangu mukilasi. Panyaki ndachitanga soni ndipu ndiziŵa cha chifukwa cho ndachitiyanga soni. Sonu ndikondwa chifukwa ndipharazgiya anyangu.”

¹¹ Achinyamata anandi awona kuti asani anozgeke achita mantha cha kupharazga. Kumbi munganozgeke wuli? Julia yo we ndi vyaka 16 wangukamba kuti, “Ndipinga mabuku muchikwama changu chaku sukulu ndipu ndivwisiya vo anyangu akamba kweniso vo agomezga. Pavuli paki ndiŵanaŵaniya mo ndingaŵawovye. Asani ndanozgeke ndikambiskana nawu fundu zo zingaŵawovya.” Makenzie yo we ndi vyaka 23 wanguti, “Asani we walisungu ndipuso uvwisiya vo anyaku akamba, ungaziŵa vo akumana navu. Ndiwoneseska kuti ndaŵerenga nkhani zosi zo zilembeke achinyamata. Ivi vitindiwovya kuti ndiŵakambiyi fundu yinyaki ya mu Bayibolu pamwenga ya pa jw.org yo yingaŵawovya.” Nge mo achinyamata yaŵa akambiya, asani tinozgeke kupharazga tija nge tavwala “sapatu” zo zititiyana umampha.

12, 13. Kumbi ndi mivi yinyaki niyi yakukole motu yo Satana wagwiriskiya ntchitu?

¹² Ŵerengani Aefeso 6:16. “Chishangu chikulu” cho msilikali wachiroma wavwalanga chenga cha makona nganayi ndipu chajalanga liŵavu laki kutuwa mumapewa mpaka mumakongonu. Chamuvikiliyanga ku mikondu, malipanga ndi mivi.

¹³ Mivi yinyaki yakukole motu yo Satana wagwiriskiya ntchitu ndi maboza ngakukwaskana ndi Yehova. Iyu wakamba kuti Yehova walivi nasi ntchitu kweniso watitiyanja cha. Ida yo we ndi vyaka 19 wawonanga kuti ngwambula ntchitu. Iyu wangukamba kuti: “Kanandi ndiwona kuti Yehova we kutali ndi ini ndipu wakhumba cha kuti ndije nayu pa ubwezi.”  Kumbi iyu wachita wuli ndi suzgu iyi? Iyu wangukamba kuti: “Maunganu ngatindiwovya ukongwa kuti chivwanu changu chije chakukho. Pakwamba ndamukangapu cha pa maunganu chifukwa ndawonanga kuti palivi yo wangavwa vo ndingakamba. Kweni sonu ndinozgeke maunganu ndipu ndimukapu kaŵi pamwenga katatu. Ntchipusu cha kuchita viyo kweni ndituvwa umampha asani ndamukapu. Abali ndi azichi atindichiska ukongwa. Asani maunganu ngamala, ndiwona kuti Yehova watindiyanja.”

14. Kumbi tisambiranjipu pa vo Ida wangukumana navu?

¹⁴ Tingasambirapu fundu yinyaki pa vo Ida wangukumana navu. Fundu yaki ndi iyi: Chishangu cho msilikali wapinganga chasinthanga cha sayizi yaki. Kweni ndimu viliri cha ndi chivwanu chidu. Chivwanu chidu chingakuwa pamwenga chingaja chimana. Ntchakusankha chidu. (Mate. 14:31; 2 Ate. 1:3) Kuti “chishangu cha chivwanu” chitivikiliyi, tikhumbika kuchikuzga.

15, 16. Kumbi chilindizga chiyanana wuli ndi chisoti?

¹⁵ Ŵerengani Aefeso 6:17. Chisoti cho msilikali wa Aroma wavwalanga, chavikiliyanga wongu, khosi ndi kumasu. Visoti vinyaki venga ndi chikoleru kuti msilikali wachinyamuwengi mumanja.

¹⁶ Nge mo chisoti chavikiliyanga wongu wa msilikali, “chilindizga cha utaski” chivikiliya maŵanaŵanu ngidu. (1 Ate. 5:8; Nthanthi 3:21) Chilindizga chititiwovya kuti  tiŵanaŵaniyengi vo Chiuta wakulayizga kweniso kuti tiwonengi masuzgu mwakwenere. (Sumu 27:1, 14; Machi. 24:15) Kweni asani tikhumba kuti chisoti chidu chitiwovyengi, tingachipinganga mumanja cha kweni tichivwalengi kumutu.

17, 18. (a) Kumbi Satana wangatinyenga wuli kuti tizuwi chisoti chidu? (b) Kumbi tingalongo wuli kuti tinyengeka cha ndi maboza ngaku Satana?

¹⁷ Kumbi Satana wangatinyenga wuli kuti tizuwi chisoti chidu? Ŵanaŵaniyani mo wanguchitiya ndi Yesu. Satana waziŵanga kuti Yesu wazamulamuliya ŵanthu. Kweni Yesu wakhumbikanga kulindizga dankha nyengu yo Yehova wanguŵika. Chakwamba wakhumbikanga dankha kusuzgika ndi kufwa. Mwaviyo, Satana wakhumbanga kuti Yesu wayambi liŵi kulamuliya. Satana wangukambiya Yesu kuti asani wangamusopa kamoza pe, wayambengi nyengu yeniyo kulamuliya charu chosi. (Luka 4:5-7) Mwakuyanana ŵaka, Satana waziŵa kuti Yehova wazakutipaska vinthu vamampha mucharu chifya. Kweni tikhumbika kulindizga ndipu pasonu panu tingakumana ndi masuzgu nganandi. Satana watitinyenga kuti tikondwengi ndi vinthu venivi sonu. Iyu wakhumba kuti tipenjengi dankha vinthu vakuliŵavu ndi kuŵika Ufumu pamalu ngachiŵi.—Mate. 6:31-33.

¹⁸ Mwakuyanana ndi achinyamata anandi achikhristu, Kiana yo we ndi vyaka 20 wanyengeka cha ndi Satana. Iyu wangukamba kuti: “Ndiziŵa kuti ndi Ufumu waku Chiuta pe wo wazamumalisa masuzgu ngosi.” Kumbi chilindizga chitimuwovya wuli? Chilindizga cha Paradayisu chitimuwovya kuwona kuti vinthu va mucharu ichi venge nyankhuŵinda yo waswera cha kumala. Mumalu mwakupenja vinthu va mucharu ichi, Kiana wagwiriskiya ntchitu nyengu ndi nthazi zaki pakuteŵete Yehova.

19, 20. Kumbi tingachita wuli kuti tingagwiriskiyengi ntchitu umampha Mazu ngaku Chiuta?

¹⁹ Lipanga lo asilikali Aroma agwiriskiyanga ntchitu lenga litali masentimita 50. Yiwu asuzgikanga cha kugwiriskiya ntchitu lipanga ili chifukwa zuŵa lelosi asambiranga mo angaligwiriskiya ntchitu.

²⁰ Paulo wangukamba kuti Mazu ngaku Chiuta ngenge lipanga. Yehova ndiyu wakutipaska mazu yanga. Kweni tikhumbika kuziŵa mo tingangagwiriskiya ntchitu umampha kuti tivikiliyi vo tigomezga pamwenga kusintha maŵanaŵanu ngidu. (2 Akori. 10:4, 5; 2 Timo. 2:15) Kumbi tingachita wuli venivi? Sebastian yo we ndi vyaka 21, wangukamba kuti: “Asani ndiŵerenga Bayibolu, ndilemba vesi limoza pa chaputala chechosi ndipu ndisunga mavesi ngo nditanja. Ivi vitindiwovya kuti ndije ndi maŵanaŵanu ngaku Yehova pa nkhani zakupambanapambana.” Daniel yo tamukambapu kali wangukamba kuti: “Asani ndiŵerenga Bayibolu ndisankha mavesi ngo ndiwona kuti ngangachiwovya ŵanthu mu uteŵeti. Ndiwona kuti ŵanthu avwisiya asani awona kuti wamweni nawi ugomezga vo Bayibolu likamba ndipuso asani utesesa kuti uŵawovyi.”

21. Ntchifukwa wuli titenere cha kopa Satana ndi angelu ŵaki aheni?

²¹ Nge mo tasambiriya mu vakuyeruzgiyapu va achinyamata a mu nkhani iyi, titenere cha kopa Satana ndi angelu aheni. Yiwu ŵe ndi nthazi nadi kweni tingaŵathereska ndipu ajengi kwamuyaya cha. Azamuponyeka mujeri ndipu azamusuzga so ŵanthu cha mu Ulamuliru Waku Yesu wa Vyaka 1000. Ndipu pavuli paki, azamubayika. (Chivu. 20:1-3, 7-10) Titimuziŵa murwani widu, mauryarya ngaki ndipuso vo wakhumba. Yehova watiwovyengi kulimbana ndi Satana.