1, 2. (a) Kumbi tiziŵa wuli kuti ŵanthu angaja pa ubwezi ndi Chiuta? (b) Kumbi tikambiskanengi vinthu wuli mu nkhani iyi?

KUTUWA pa zuŵa lo munthu wawiyaku mpaka po watazifwiya, wakhumba kuti wayanjikengi. Chanju ntchakukhumbika ukongwa kwaku taŵanthu. Yapa tikamba za chanju cho chituŵa pakati pa munthurumi ndi munthukazi pe cha. Tikhumba so kuti anyidu atiyanjengi. Kweniso taŵanthu tikhumba ukongwa kuti Yehova watiyanjengi kuluska mo ŵanthu atitiyanjiya. Anandi akayika kuti ŵanthu angaŵa pa ubwezi ndi Yehova. Yiwu awona viyo chifukwa chakuti iyu ndi Chiuta Wanthazizosi kweniso tingamuwona cha. Kumbi ndimu nasi tiwone? Awa!

² Bayibolu lilongo kuti ŵanthu ambula urunji akujapu pa ubwezi ndi Chiuta. Tingachita umampha kutore vo ŵanthu yaŵa anguchita, chifukwa kukolana ubwezi ndi Yehova ntchinthu chakuzirwa ukongwa kuluska vinthu vosi vo tingachita pa umoyu. Munthu yumoza yo wangukolana ubwezi ndi Yehova ndi Abrahamu. (Ŵerengani  Yakobe 2:23.) Kumbi Abrahamu wanguchita wuli kuti waje pa ubwezi wakukho ndi Yehova? Chinthu chimoza cho chingumuwovya, ntchivwanu. Bayibolu likamba kuti Abrahamu wenga “wiskewu waku wosi wo ŵe ndi chivwanu.” (Ŵar. 4:11) Sonu tiyeni tiwoni mo chivwanu chaku Abrahamu chingumuwovye kuti waje pa ubwezi ndi Chiuta. Ndipu weyosi wangachita umampha kujifumba kuti, ‘Kumbi ndingayezga wuli chivwanu chaku Abrahamu kuti ubwezi wangu ndi Yehova ukho?’

3, 4. (a) Konkhoskani chiyesu chikulu cho Abrahamu wangukumana nachu. (b) Ntchifukwa wuli Abrahamu wanguzomera kupereka sembi Isaki?

³ Ŵanaŵaniyani kuti muwona Abrahamu wakwera phiri kamanakamana. Iyu watenere kuti we ndi vyaka pafupifupi 125. ^[1] Walongozana ndi mwana waki Isaki yo we ndi vyaka 25. Isaki wapinga nkhuni ndipu Abrahamu wapinga chimayi ndi vakupembe motu. Ulendu uwu utenere kuti ngwakusuza ukongwa pa umoyu waki. Ngwakusuza chifukwa chakukota cha. Iyu weche ndi nthazi. Kweni ngwakusuza chifukwa Yehova wamukambiya kuti wakapereki sembi mwana waki!​—Chiy. 22:1-8.

⁴ Yapa chivwanu chaku Abrahamu chinguyeseka ukongwa. Ŵanthu anyaki akamba kuti Chiuta wanguchita nkhaza pakukambiya Abrahamu kuti wapereki sembi mwana waki. Anyaki akamba kuti Abrahamu wanguzomera kupereka sembi mwana waki chifukwa chakuti wamuyanjanga cha. Ŵanthu yaŵa akamba viyo chifukwa chakuti alivi chivwanu ndipuso aziŵa cha mo chivwanu chigwiriya ntchitu. (1 Ŵakor. 2:14-16) Abrahamu waziŵanga vo wachitanga. Iyu wanguvwiya Chiuta chifukwa chakuti wenga ndi chivwanu cheneku. Waziŵanga kuti Yehova wangamupempha cha kuchita chinthu cho chingamupweta kwa umoyu waki wosi. Abrahamu wanguziŵa kuti asani wavwiyengi, Yehova wamutumbikengi pamoza ndi mwana waki. Kumbi ndi vinthu wuli vo vinguwovya Abrahamu kuti waje ndi chivwanu chakukho viyo? Vo waziŵanga ndipuso vo vingumuchitikiya ndivu vingumuwovya.

5. Kumbi Abrahamu watenere kuti wangumuziŵa wuli Yehova, ndipu vo wangusambira vingumuwovya wuli?

⁵ Vo waziŵanga. Abrahamu wangukuliya mu tawuni ya Uru. Chinanga kuti ŵanthu a mu tawuni iyi asopanga angoza, kweni Abrahamu waziŵanga Yehova. Kumbi Abrahamu wangumuziŵa wuli Chiuta pakuti awiski a Tera asopanga angoza? (Yos. 24:2) Bayibolu likamba cha. Kweni lilongo kuti Abrahamu wenga m’bali waku Shemu, mwana waku Nowa. Shemu wangufwa Abrahamu we ndi vyaka 150. Shemu wenga ndi chivwanu chanthazi. Watenere kuti wakambiyanga abali ŵaki vakukwaskana ndi Yehova. Panyaki Abrahamu wanguziŵa Yehova kutuliya kwaku Shemu. Vo Abrahamu wangusambira vingumuwovya kuti wayanjengi Chiuta kweniso kuti waje ndi chivwanu.

6, 7. Kumbi vo vinguchitikiya Abrahamu vingumuwovya wuli kuti waje ndi chivwanu chakukho?

⁶ Vo vingumuchitikiya. Kumbi ndi vinthu wuli vo vinguwovya Abrahamu kuti chivwanu chaki chikho? Vo munthu waŵanaŵana vichitisa kuti wachitepu kanthu. Vo Abrahamu wangusambira vingumuwovya kuti wayambi kumuwopa ndi kumutumbika ukongwa “Yehova Chiuta Wapachanya Ukongwa, yo wakupanga kuchanya ndi charu chapasi.” (Chiy. 14:22) Bayibolu lititi asani munthu watumbika ukongwa Chiuta ndikuti watimuwopa. Kuti tije pa ubwezi wakukho ndi Chiuta tikhumbika kumuwopa. (Ŵah. 5:7; Sumu 25:14) Chifukwa chakuti Abrahamu wawopanga Chiuta vingumuwovya kuti wachitepu kanthu.

⁷ Chinanga kuti Abrahamu ndi Sara ŵenga  akukota, Chiuta wanguŵakambiya kuti atuweku ku Uru ndi kuluta ku charu chinyaki. Yiwu akhumbikanga kuchija mu mahema umoyu wawu wosi. Chifukwa chakuti Abrahamu wanguvwiya, Yehova wangumutumbika ndi kumuvikiliya. Mwakuyeruzgiyapu, Abrahamu wawopanga kuti amulondengi muwolu waki Sara chifukwa wenga wakutowa. Kweniso wawopanga kuti amubayengi. Penga pakuvwika kuchita mantha. Kweni Abrahamu wanguleka cha kuvwiya Yehova chifukwa chakopa ŵanthu. Ndichu chifukwa chaki Yehova wanguvikiliya Abrahamu ndi Sara kananandi waka. (Chiy. 12:10-20; 20:2-7, 10-12, 17, 18) Vo vingumuchitikiya Abrahamu pa nyengu iyi vinguwovya kuti waje ndi chivwanu chakukho.

8. Kumbi vo tiziŵa ndipuso vo vititichitikiya vititiwovya wuli kuti ubwezi widu ndi Yehova uje wakukho?

⁸ Kumbi isi tingakolana ubwezi ndi Yehova? Hinya! Nasi tikhumbika kuziŵa Yehova nge mo Abrahamu wanguchitiya. Abrahamu waziŵanga vinthu vimanavi ŵaka. Vinthu venivi sonu visanirika mu Bayibolu. (Dan. 12:4; Ŵar. 11:33) Bayibolu lingatiwovya kuziŵa yo “wakupanga kuchanya ndi charu chapasi.” Ivi vingatiwovya kuti tiyambi kumutumbika ndi kumuyanja. Asani titimutumbika ndi kumuyanja, timuvwiyengi. Ndipu asani titimuvwiya, tiwonengi mo watitumbikiyengi ndi kutivikiliya. Asani titeŵete Yehova ndi mtima wosi, tikhorwa, tikondwa kweniso tija ndi chimangu. (Sumu 34:8; Nthanthi 10:22) Asani taziŵa vinandi vakukwaskana ndi Yehova, chivwanu chidu mwaku iyu chikho kweniso ubwezi widu ndi iyu nawu ukho.

9, 10. (a) Kumbi ntchinthu wuli cho chikhumbika kuti ubwezi ukho? (b) Ntchinthu wuli cho chilongo kuti Abrahamu wayesesanga kuti ubwezi waki ndi Yehova uleki kumala?

⁹ Kuja ndi bwezi nkhwakukhumbika ukongwa. (Ŵerengani Nthanthi 17:17.) Kweni ubwezi upambana ndi chinthu chambula umoyu cho munthu wangagula ndi kuchisunga pa malu nganyaki. Ubwezi wenge luŵa lo likhumbika kuliphwere ndi kulidiliyanga maji kuti lileki kufwa. Abrahamu wayesesanga kuti ubwezi waki ndi Yehova uleki kumala. Kumbi wachitanganji?

¹⁰ Abrahamu wangulutirizga kuvwiya ndi kopa Chiuta. Mwakuyeruzgiyapu, wati waluta mu charu cha Kanani, iyu wangulutirizga kuvwiya Yehova pa chechosi cho wachitanga. Kwati kwaja chaka chimoza kuti Yisaki waweku, Yehova wangumukambiya kuti ŵana anthurumi wosi aŵadumuwengi asani awaku. Pa nyengu iyi Abrahamu wenga ndi vyaka 99. Kumbi Abrahamu wangukayikiya dangu ili pamwenga kusaniya nthowa yakukaniya kuchita vo Chiuta wangumukambiya? Awa. Iyu wangugomeza Chiuta ndipu wangumuvwiya “zuŵa lenilo.”​—Chiy. 17:10-14, 23.

11. Ntchifukwa wuli Abrahamu wangufipa mtima wati wavwa kuti Chiuta wakhumba kunanga Sodomu ndi Gomora, ndipu Yehova wangumuwovya wuli?

 ¹¹ Abrahamu wavwiyanga Yehova chinanga pangaŵa pa chinthu chimana. Ivi vinguwovya kuti ubwezi waki ndi Yehova uleki kumala kweniso kuti ukho. Wafwatukanga kukambiya Yehova vo ve ku mtima waki. Wamufumbanga asani pe vinthu vinyaki vo vitimusuza. Mwakuyeruzgiyapu, wati wavwa kuti Yehova wamunanga Sodomu ndi Gomora, Abrahamu wangufipa mtima kuti ŵanthu amampha angafwiya limoza ndi aheni. Akhumba Abrahamu wafipiyanga mtima Loti ndi banja laki chifukwa ajanga ku Sodomu. Abrahamu wangufumba mafumbu mwakujiyuyuwa kweniso ndi chigomezu mwaku Chiuta, “Mweruzgi wa charu chosi chapasi.” Yehova wanguchita vinthu mwakuzikira ndi Abrahamu. Wangumulongo kuti iyu ndi Chiuta walisungu. Wangumukonkhoske kuti wapenja dankha ŵanthu amampha kuti waŵatasi wechendapereki cheruzgu.​—Chiy. 18:22-33.

12, 13. (a) Kumbi vo Abrahamu waziŵanga ndi vo vingumuchitikiya, vingumuwovya wuli? (b) Ndi vinthu wuli vo vilongo kuti Abrahamu wagomezanga Yehova?

¹² Tikayika cha kuti vosi vo Abrahamu waziŵanga vakukwaskana ndi Chiuta kweniso vo vingumuchitikiya vinguwovya kuti ubwezi waki ndi Yehova ulutiriyi. Pavuli paki wati wayeseka kuti wapereki sembi mwana waki Yisaki, Abrahamu wanguŵanaŵaniya mo Mubwezi waki wakuchanya waliri. Wanguziŵa kuti Yehova ngwalisungu, ngwakugomezgeka, ngwakuzikira kweniso wavikiliya ateŵeti ŵaki. Iyu wanguziŵa kuti Yehova ngwankhaza cha. Tiziŵa wuli?

¹³ Abrahamu wechendalekani ndi antchitu ŵaki, wanguŵakambiya kuti: “Imwi muje penipanu ndi bulu, ini ndi mwana wangu tiluta kuwa tamusopa, tikusaniyeningi.” (Chiy. 22:5) Abrahamu wanguziŵa kuti wakumupereka sembi mwana waki. Kweni wangukambiya antchitu ŵaki kuti Yisaki wamuweku. Kumbi waŵapusikanga? Awa. Bayibolu lititiwovya kuziŵa chifukwa cho Abrahamu wangukambiya viyo. (Ŵerengani Ŵahebere 11:19.) Abrahamu “waŵanaŵananga kuti Chiuta wenga ndi nthazi kumuyuska [Yisaki], chinanga nkhu ŵakufwa.” Iyu wagomezanga kuti kwe chiyuka. Wanguziŵa kuti Yehova wanguŵapasa nthazi zakubala mwana chinanga kuti iyu ndi muwolu waki Sara ŵenga akukota. (Ŵah. 11:11, 12, 18) Mwaviyo, waziŵanga kuti palivi cho Yehova wangatondeka kuchita. Iyu wanguziŵa cha vo vatingi vichitikiyengi mwana waki pa zuŵa ili. Kweni wanguziŵa kuti Yehova wangamuyuska asani wangafwa kuti vo wangumulayizga vifiskiki. Ndichu chifukwa chaki Abrahamu wadanika “wiskewu waku wosi wo ŵe ndi chivwanu.”

14. Kumbi mukumana ndi masuzgu wuli pakuteŵete Yehova, ndipu vo Abrahamu wanguchita vingakuwovyani wuli?

¹⁴ Nanga isi? Chiuta watitipempha kuti tiperekengi ŵana widu sembi cha mazuŵa nganu.  Kweni watitipempha kuti tivwiyengi marangu ngaki. Nyengu zinyaki tingavwiska cha chifukwa cho Chiuta wakutipasiya marangu nganyaki ndipu marangu nganyaki ngangaŵa ngakusuzga kungavwiya. Kumbi pe marangu nganyaki ngo imwi muwona kuti ngakusuzga kuvwiya? Anyaki awona kuti ntchitu yakupharazga njakusuza. Panyaki achita viyo chifukwa cha soni. Anyaki achita mantha kuleka kuchitaku vo anyawu achita ku sukulu pamwenga ku ntchitu. (Chit. 23:2; 1 Ŵat. 2:2) Asani mwapempheka kuti muchiti chinthu chakusuza, muŵanaŵaniyengi chivwanu kweniso chiganga chaku Abrahamu. Asani tiŵanaŵaniya vo anthurumi ndi anthukazi akugomezeka a mu nyengu yakali achitanga, tichiskika kuti tiŵayezgi. Ivi vitovya kuti ubwezi widu ndi Yehova ukho.​—Ŵah. 12:1, 2.

15. Ntchifukwa wuli tingakamba kuti Abrahamu wangudandawula cha chifukwa chakuti wenga wakugomezeka kwaku Yehova?

¹⁵ Kumbi muwona kuti Abrahamu wangudandawula chifukwa chakuti wenga wakugomezeka kwaku Yehova? Bayibolu lititi “Abrahamu wangufwa wakukota ukongwa, wa vyaka vinandi ndi wakukhorwa.” (Chiy. 25:8) Chinanga mpha nyengu yo wenga ndi vyaka 175, Abrahamu wangukhorwa ndi vo wanguchita pa umoyu waki. Chifukwa wuli? Iyu wawonanga kuti ubwezi waki ndi Yehova ndiwu wenga wakukhumbika ukongwa. Kumbi asani tiŵerenga kuti Abrahamu wenga “wa vyaka vinandi ndi wakukhorwa,” ving’anamuwa kuti wengavi khumbu lakuzija so ndi umoyu kunthazi? Awa, ndivu lemba ili ling’anamuwa cha.

16. Kumbi Abrahamu wazamukondwa ndi vinthu wuli mu Paradayisu?

¹⁶ Bayibolu likamba kuti Abrahamu “walindizanga msumba wakuja ndi fawundeshoni chayiyu, msumba wo Chiuta ndiyu wakuzenga ndikuwupanga.” (Ŵah. 11:10) Abrahamu wagomezanga kuti zuŵa linyaki wazamuwona msumba uwu, wo ndi Ufumu waku Chiuta, uchiwusa charu chapasi. Ndipu wazakuwuwona nadi. Ŵanaŵaniyani mo Abrahamu wazamukondwe kuzija mu Paradayisu. Iyu wazamulutiriza kuja pa ubwezi wakukho ndi Yehova. Wazamukondwa so kuziziŵa kuti chivwanu chaki chinguwovya ateŵeti aku Yehova kwa vyaka vinandi iyu wati wafwa. Mu Paradayisu Abrahamu wazamuziŵa kuti sembi yo wakhumbanga kupereka pa phiri la Moriya, yamiyanga chinthu chinyaki chikulu ukongwa. (Ŵah. 11:19) Iyu wazamuziŵa kuti chitima cho wenga nachu pa nyengu yo wakhumbanga kupereka Yisaki, chinguwovya ateŵeti akugomezeka mamiliyoni kuziŵa mo Yehova wanguvwiya pa nyengu yo waperekiyanga sembi Mwana waki Yesu Khristu. (Yoh. 3:16) Vo Abrahamu wanguchita vitovya tosi kuti tiwongengi ukongwa sembi yaku Yesu.

17. Kumbi muyesesengi kuchitanji, ndipu tazamukambisananji mu nkhani yachiŵi?

¹⁷ Mwaviyo, tiyeni tosi tiyesesi kuyezga chivwanu chaku Abrahamu. Nasi tikhumbika kumuziŵa umampha Yehova. Kweniso vo vititichitikiya pa umoyu vitenere kutiwovya kuti ubwezi widu ndi Yehova ukho. Asani tilutirizga kusambira vinandi vakukwaskana ndi Yehova, tiwonengi mo watitumbikiyengi ndi kutivikiliya. (Ŵerengani Ŵahebere 6:10-12.) Tiyeni tiyesesi kuti Yehova waje Mubwezi widu kwamuyaya! Mu nkhani yachiŵi tazamukambisana so ŵanthu anyaki atatu akugomezeka wo ŵenga pa ubwezi ndi Chiuta.