Julani

Lutani pa vo ve mukati

YATULIYA MUNKHANI ZIDU ZAKALI

Galimotu ya Vakukuziya Mazu Yaziŵikanga ndi Ŵanthu Anandi

Galimotu ya Vakukuziya Mazu Yaziŵikanga ndi Ŵanthu Anandi

Mu 1938, Nathaniel A. Yuille wangukamba kuti: “Te ndi galimotu yimoza pe yo ye ndi vakukuziya mazu mu uteŵeti wa Ambuya kunu ku Brazil. Ŵanthu anandi atiyidana kuti ‘Galimotu ya vakukuziya mazu ya Watch Tower.’”

KUKWAMBA kwa vyaka va m’ma 1930, ntchitu ya Ufumu ku Brazil yayendanga kamanakamana ukongwa. Kweni mu 1935, apayiniya ŵawi, Nathaniel ndi Maud Yuille angulembe kalata m’bali Joseph F. Rutherford yo walongozanga ntchitu yakupharazga pa nyengu iyi. Yiwu angukamba kuti “angakondwa kuchiteŵete kwekosi ko angaŵatuma.”

Pa nyengu iyi, Nathaniel wenga ndi vyaka 62 ndipu wangupumuwa pa ntchitu. Iyu wenga wakuwonere uteŵeti mumpingu wa Akaboni aku Yehova mutawuni ya San Francisco, California, ku U.S.A. Po wenga ku San Francisco, walongozanga ntchitu yakupharazga ndipu wagwirisiyanga ntchitu vakukuziya mazu pakupharazga uthenga wamampha. Chifukwa cha vo wakuchitapu kuvuli pakuteŵete Chiuta kweniso chifukwa chakuti wenga ndi mtima wakujipereka, wanguwovya ukongwa wati wapasika uteŵeti wakuwonere nthambi mu charu cha Brazil cho mwe vineneru vinandi.

Nathaniel ndi Maud angufika ku Brazil mu 1936, pamoza ndi mpayiniya munyawu Antonio P. Andrade yo waziŵanga kufwatuliya Chiphwitikizi. Anguza ndi katundu wakukhumbika ukongwa. Angupinga magiramafoni 35 ndi galimotu ya vakukuziya mazu. Brazil ntcharu chikulu ukongwa ndipu che panambala 5 pa charu chosi chapasi. Pa nyengu iyi mu charu ichi mwenga apharazgi 60 pe. Kweni vidya vakukuziya mazu vinguŵawovya kupharazgiya ŵanthu anandi mu vyaka vimanavi waka.

Pati pajumpha mwezi umoza kutuliya po Nathaniel ndi Maud angufikiya, ofesi ya nthambi yingunoza unganu wakwamba ku Brazil. Unganu uwu unguchitikiya mu tawuni ya São Paulo. Galimotu ya vakukuziya mazu yingwamba kudana ŵanthu kuti akavwisiyi nkhani. Ku unganu uwu kunguza ŵanthu 110. Maud ndiyu watenere kuti wayendesanga galimotu iyi. Unganu uwu unguwovya apharazgi kuti asaziyeku uteŵeti wawu. Yiwu angusambira mo angapharazgiya ndi mabuku, makadi ndi magiramafoni mu Chingelezi, Chijeremani, Chihangariya, Chipolishi, Chisipanishi, ndipu pavuli paki mu Chiphwitikizi.

Galimotu ya vakukuziya mazu yinguwovya ŵanthu anandi kuti avwi uthenga wamampha ku Brazil

Maunganu ngatatu ngo nganguchitikiya mu matawuni nga São Paulo, Rio de Janeiro, ndi Curitiba mu 1937 nganguwovya kuti ntchitu yakupharaza yiluti panthazi. Galimotu ya vakukuziya mazu nayu yalutanga kuchipharazga kunyumba ndi nyumba ndi abali ndi azichi wo anguza ku unganu. José Maglovsky, yo pa nyengu iyi wenga mnyamata waka, wangulemba kuti: “Taŵikanga mabuku ngidu pathebulu, ndipu asani galimotu ya vakukuziya mazu yipharazga uthenga, isi tapharazgiyanga ŵanthu wo atuwanga munyumba zawu kuti aziwone vo vachitikanga.”

Ubatizu wachitikiyanga mu misinji. Mumphepeti mwa misinji iyi mwajanga ŵanthu anandi wo awothanga lumwi asani amala kusamba. Ivi vaŵapasanga mwaŵi wakuŵapharazgiya mwakugwirisiya ntchitu galimotu ya vakukuziya mazu. Nkhani ya ubatizu ya mubali Rutherford yavwikanga mwanthazi mu vimasipika vo venga mu galimotu iyi. Ŵanthu azanga kuti azivwiyi nkhani yo ayifwatuliyana mu Chiphwitikizi. Asani ubatizu wamala, wo abatizika avwisiyanga sumu za Ufumu zo zambikanga mu chineneru cha Chipolishi. Abali ndi azichi nawu ambangaku mu vineneru vakupambanapambana. Buku Lapachaka la 1938 lingukamba kuti: “Ivi vinguŵakumbusa vo vinguchitika pa Pentekoste penipo weyosi wavwanga mu chineneru chaki.”

Maunganu ngati ngamala, galimotu ya vakukuziya mazu yapharazganga pa Sabata peposi, kaya kuŵi vuwa pamwenga cha. Yalutanga kumalu ngo ŵanthu acheziyangaku, ku nyumba za ŵanthu, kumafakitare ngaku São Paulo ndi matawuni nganyaki ngapafupi. Galimotu iyi yalutanga so kumuzi ko kwajanga ŵanthu amakhati 3,000. Muzi uwu wenga pamtunda wa makilomita 97 kutuliya ku São Paulo. Pati pajumpha nyengu mpingu ungupangika ku muzi uwu. Chinanga kuti atamanga ndi makhati, kweni ŵanthu a mpingu uwu angupempha boma kuti akapharazgengi ku muzi unyaki wa ŵanthu amakhati.

Uthenga wo ungujambulika mu Chiphwitikizi unguza kukumaliya kwa 1938. Pa zuŵa lo ŵanthu a mu charu ichi akumbukiyanga akufwa, galimotu ya vakukuziya mazu yingwenda masanu ndi masanu. Ndipu yapharazganga mitu iyi: “Kumbi Akufwa Ŵepani?,” “Yehova,” ndi “Chuma.” Ŵanthu akujumpha 40,000 anguvwisiya uthenga uwu.

Aliska akwiyanga ndi uthenga wo wapharazgikanga. Kanandi atumanga ŵaraŵara aboma kuti akanizi galimotu ya vakukuziya mazu. Mzichi Yuille wangukumbuka zuŵa limoza penipo wasembi munyaki wangudana ŵanthu kuti awumbiliyi galimotu ya vakukuziya mazu. Kweni meya ndi apolisi anguza ndipu anguvwisiya nkhani yosi. Meya wangulonde mabuku ngo angumupasa. Pengavi chimutimbaheka chechosi pa zuŵa ili. Chinanga kuti abali asusikana, Buku Lapachaka la 1940 lingukamba kuti chaka cha 1939 “chenga chaka chamampha ukongwa kuteŵete Fumu Yikuru ndi kupharazga zina laki” ku Brazil.

“Galimotu ya vakukuziya mazu ya Watch Tower” yinguwovya ukongwa pa ntchitu yakupharazga ku Brazil. Yinguwovya kuti ŵanthu anandi avwi uthenga wa Ufumu. Chinanga kuti galimotu iyi yingugulisika mu 1941, kweni Akaboni aku Yehova alutiriza kupharazga uthenga wamampha ku Brazil.—Yatuliya munkhani zidu zakali ku Brazil.