NDINGUWIYA mumuzi wa Crooksville, ku Ohio, United States mu chaka cha 1926. Ada ndi ama apempheranga cha. Kweni isi taŵana ŵawu 8 atikambiyanga kuti tilutengi ku tchalitchi. Ndapempheranga tchalitchi la Methodist. Ndati ndafika vyaka 14, mliska wangundipasa mphotu chifukwa pengavi zuŵa lo ndingujapu ku tchalitchi kwa chaka chosi champhumphu.

Pa nyengu iyi, Margaret Walker yo wenga Kaboni waku Yehova wangwamba kupharazgiya ama. Iyu wajanga pafupi ndi isi. Zuŵa linyaki ndakhumbanga kuŵapu pa sambiru. Ama anguwona kuti ndiŵatimbanyizengi. Mwaviyo, angundikambiya kuti ndituwepu. Kweni ndayesesanga kuti ndivwisiyengi vo akambisananga. Zuŵa linyaki Margaret wangundifumba kuti, “Kumbi utiliziŵa zina laku Chiuta?” Ndingumuka kuti, “Weyosi waziŵa kuti ndi Chiuta.” Iyu wangundikambiya kuti, “To Bayibolu laku ndipu uŵerengi Sumu 83:18.” Ndinguŵerenga ndipu ndingusaniya kuti zina laku Chiuta ndi Yehova. Pavuli paki, ndingutchimbiriya kwa anyangu ndi kuŵakambiya kuti, “Asani mwachifika kunyumba, mukaŵerengi Sumu 83:18 m’Bayibolu. Mwamusaniya zina laku Chiuta.” Mungawona nge kuti ndingwamba kupharazga nyengu yeniyo.

 Ndingwamba kusambira Bayibolu ndipu ndingubatizika mu 1941. Ndati ndabatizika waka, ndingwamba kuchitisa sambiru la buku la mpingu. Ndinguchiska ama, azichi ndi avurwa ŵangu kuti azengi ku sambiru la buku. Wosi angwamba kuza ku sambiru la buku lo ndachitisanga. Kweni ada akhumbanga cha.

Ndingupasika ntchitu zinandi mumpingu, ndipu ndenga ndi mabuku nganandi nga gulu. Zuŵa linyaki, ada angulongo mabuku ngangu ndi kukamba kuti: “Wangawona mabuku ngosi nga? Ungatuzemu munyumba munu. Nawiso utuwemu.” Ndingutuwamu ndipu ndingwamba kuchita lenti kufupi ndi tawuni ya Zanesville, ku Ohio. Kweni ndalutangalutanga kunyumba kuti nkhachiski ama, azichi ndi avurwa ŵangu.

Ada aŵakanizanga Ama kuluta ku mawunganu. Nyengu zinyaki asani anyamuka kuti akengi ku mawunganu, ada aŵatchimbizanga ndi kuŵaguziya munyumba. Kweni yiwu atuliyanga khomu linyaki ndi kuluta ku mawunganu. Ndingukambiya Ama kuti: “Kudandawula cha. Azamuvuka kukutchimbizani.” Pati pajumpha nyengu, ada anguleka nadi kuŵatchimbiza. Ama angwamba kuwungana kwambula suzu.

Mu 1943, mpingu widu ungwamba kuchita Sukulu ya Uteŵeti Waku Chiuta. Ini ndingwamba kukamba nkhani mu sukulu. Ulongozi wo andipasanga asani ndamaliza kukamba nkhani wandiwovyanga kuti ndikambengi umampha.

Pa nyengu iyi, kwenga Nkhondu Yachiŵi Yapacharu Chosi. Mu 1944, ndingudanika kuti nkhayambi usilikali. Ndinguluta ku Fort Hayes mutawuni ya Columbus ku Ohio. Angundipima kuti awoni asani nde wakwenere usilikali. Pavuli paki, ndingusayina mapepala ngo angundipasa. Ndingukambiya so ŵaraŵara ŵa asilikali kuti ndiserengi cha usilikali. Yiwu angundikambiya kuti ndikengi. Pati pajumpha mazuŵa ngamanavi, mura wa asilikali munyaki wanguza kunyumba kwangu. Wangundikambiya kuti: “Corwin Robison, ndatumika kuti ndizikumangi.”

Pati pajumpha masabata ngaŵi, ndinguluta kukhoti. Wakuyeruzga wangukamba kuti: “Asani ndenga ini, watingi ujengi mujeri umoyu waku wosi. We ndi chakukamba?” Ndingumuka kuti: “Wakutumbikika! Mundito nge mupharazgi. Ndiluta kunyumba ya munthu weyosi. Ndipharazgiya ŵanthu anandi uthenga wamampha wa Ufumu.” Wakuyeruzga wangukambiya wo angusankhika kuti amuwovyi pa mlandu uwu kuti: “Mwe panu kuti muwoni kuti munthu uyu ndi mupharazgi cha. Kweni kuti muwoni asani wanguzomera kusere usilikali pamwenga cha.” Pati pajumpha maminiti ngamanavi, akuyeruzga angugamuwa mulandu. Wakuyeruzga wangundikambiya kuti ndijengi mujeri kwa vyaka 5 mutawuni ya Ashland, ku Kentucky.

Ndinguja masabata ngaŵi mujeri mutawuni ya Columbus, ku Ohio. Zuŵa lakwamba ndinguja muchipinda cho angundiŵika. Ndingupemphera kwaku Yehova kuti: “Ndingafiska cha kuja muchipinda ichi kwa vyaka 5. Ndiziŵa cha vo ndingachita.”

Zuŵa lachiŵi, wapolisi wangundikambiya kuti ndituwi muchipinda changu. Ndati ndayendapu kamanavi, ndingukumana ndi mukayidi munyaki zina laki Paul. Iyu wenga mutali ndipuso mukhomi. Tosi tinguleresa pa windu. Wangundifumba  kuti, “Ntchifukwa wuli we kunu, shoti?” Ndingumumuka kuti, “Nde Kaboni waku Yehova.” Iyu wangufumba so kuti, “Ndiwi Kaboni? Nanga uchitanji kunu?” Ndingukamba kuti, “Akaboni aku Yehova achita nkhondu cha ndipuso abaya ŵanthu cha.” Wangukamba kuti, “Akuŵika mujeri chifukwa chakuti ukana kubaya ŵanthu. Penipo ŵanthu anyaki atiŵaŵika mujeri chifukwa chakuti abaya ŵanthu. Vivwika ivi?” Ndingukamba kuti, “Awa, vivwika cha.”

Paul wangundikambiya kuti, “Ndenga mujeri linyaki kwa vyaka 15. Kwenuku ndinguŵerengapu mabuku nginu.” Ndingupemphera kuti, “Yehova, ndiwovyeni kuti munthu uyu wandivikiliyengi.” Ndati ndamaliza kupemphera, Paul wangukamba kuti: “Asani munthu watikusuza, udanirizengi waka. Ndimalanengi nayu.” Takayidi 50 tajanga muchinyumba chimoza, kweni palivi yo wangundisuzapu.

Pavuli paki, angunditumiza kujeri la ku Ashland. Ndati ndafika, ndingusaniya kuti kwenga abali anandi akukhwima. Yiwu angundiwovya kuti ndije wakukhwima mwauzimu. Atipasanga nkhani yakuŵerenga Bayibolu sabata yeyosi. Kweniso tanozganga mafumbu ndi kwamuka kuti tikagwiriskiyi ntchitu pa mawunganu. Mawunganu yanga tangadananga kuti Njuchi za Bayibolu. Mwenga so m’bali yo watigaŵiyanga kwakupharazga. Nyumba yo tajangamu yenga yikulu ndipu mabedi angungaŵika mumphepeti mwachimati. M’bali yo watigaŵiyanga kwakupharazga wangundikambiya kuti: “Robison, wapasika Bedi Liya ndi Liya. Munthu yosi yo wagonengi pa bedi liya ntchigaŵa chaku chakupharazgaku. Utenere kuwonesesa kuti wamupharazgiya wechendatuwepu.” Viyo ndimu tapharazgiyanga. Ivi vawovyanga kuti tipharazgengi mwandondomeku.

Nkhondu Yachiŵi Yapacharu Chosi yingumala mu 1945. Kweni ini angundituza cha mujeri. Ndafipiyanga mtima ama, azichi ndi avurwa ŵangu chifukwa Ada angundikambiya kuti, “Asani ndamalana ndi iwi, anyaki yaŵa mbambula kusuza.” Ndinguzizwa ukongwa ndati ndatuwa mujeri. Ŵanthu 7 mu banja lidu awungananga, chinanga kuti ada aŵakanizanga. Mzichi wangu yumoza wangubatizika.

Nkhondu yati yayamba ku Korea mu 1950, angundidana so kuti nkhasere usilikali ndipu ndinguluta ku Fort Hayes. Angundipima kuti awoni asani nde wakwenere usilikali. Mura wa asilikali wangundikambiya kuti, “We yumoza mwa ŵanthu wo achita umampha ukongwa pa gulu laku.” Ndingumumuka kuti, “Chamampha, kweni ini ndiserengi usilikali cha.”  Ndingumukambiya mazu ngo nge pa 2 Timote 2:3. Ndinguti, “Nde msilikali waku Khristu kali ini.” Wanguja dankha cheti kwa nyengu yitali. Pavuli paki wangukamba kuti, “Ungaluta.”

Pambula kuswera, ndinguluta ku unganu wachigaŵa wo unguchitikiya mutawuni ya Cincinnati, ku Ohio. Ndinguŵapu pa unganu waku wo akhumba kuluta ku Beteli. M’bali Milton Henschel wangutikambiya kuti asani m’bali wakhumba kuteŵete Yehova mwaphamphu, wangachiteŵete pa Beteli. Ndingusayina fomu ya uteŵeti wa pa Beteli. Angundidana ndipu ndinguluta ku Beteli ya ku Brooklyn mu August 1954. Ndaja pa Beteli kutuliya chaka chenichi.

Ndikusoŵapu ntchitu cha pa Beteli. Kwa vyaka vinandi, ndagwiranga ntchitu yakunoza vakufundisiya maji. Ndanozanga so vinthu vinyaki vakupambanapambana kusazapu maloku. Ndagwiranga so ntchitu pa Nyumba Yakuchitiyamu Unganu mutawuni ya New York.

Nditiwuyanja ukongwa umoyu wa pa Beteli. Nditanja kuŵapu pa lemba la zuŵa lo lichitika ndi mulenji, sambiru la Chigongwi cha Alinda kweniso kusere mu uteŵeti ndi mpingu. Mabanja ngosi nga Akaboni aku Yehova nangu ngatenere kuchita venivi. Asani apapi ndi ŵana ŵawu achita lemba la zuŵa, Kusopa kwa pa Banja, awungana nyengu zosi kweniso asani apharazga uthenga wamampha, wosi aja akukho mwauzimu.

Ndasaniya mabwezi nganandi pa Beteli ndi ku mpingu. Anyaki ŵenga akusankhika ndipu akuluta kuchanya. Anyaki mbambereri zinyaki. Kweni ateŵeti aku Yehova wosi kusazgapu wo ateŵete pa Beteli mbambula urunji. Asani ndapambana maŵanaŵanu ndi m’bali, nditesesa kuti ndiwere nayu pawezi. Ndiŵanaŵaniya lemba la Mateyu 5:23, 24 pa nkhani ya mo titenere kuchitiya asani tapambana maŵanaŵanu ndi anyidu. Ntchipusu cha kupepesa. Kweni ndawona kuti kanandi masuzu ngamala asani ndapepesa.

Ndisuzika kupharazga kunyumba ndi nyumba chifukwa chakukota, kweni ndikuleke limu cha. Ndasambira mazu ngamanavi nga Chitchayinizi ndipu nditanja kupharazga mumsewu ku ŵanthu wo aŵereŵeta Chitchayinizi. Mazuŵa nganyaki ndigaŵiya magazini 30 pamwenga 40 ku ŵanthu akunweka.

 Zuŵa linyaki ndinguchita ulendu wakuweriyaku pa foni ku msungwana munyaki wati wawere kwaki ku China! Msungwana uyu wangundimwemwete po wagaŵiyanga ŵanthu timapepala takusaskiya vipasu. Nani ndingumwemwete ndi kumupasa magazini ya Chigongwi cha Alinda ndi Galamukani! ya Chitchayinizi. Wangulonda ndipu wangundikambiya kuti zina laki ndi Katie. Kutuwa nyengu yeniyi, asani wandiwona pe, wazanga kuzilongoro nani. Ndamusambizanga mazina nga vipasu ndi mphangwi mu Chingelezi. Asani ini ndazumbuwa zina la chinthu, nayu wawelezangapu vo ndakamba. Kweniso ndamukonkhoskiyanga Malemba. Wangulonde buku lakuti Bayibolo Lisambizanji. Pati pajumpha masabata, wanguleka kuzaku.

Pati pajumpha myezi, kunguza so msungwana munyaki. Nayu wagaŵiyanga so timapepala takusaskiya vipasu. Ndati ndamugaŵiya magazini, wangulonde. Wati waza so sabata yinyaki, wangundipasa foni yaki ndi kukamba kuti, “Mbiyani ku China.” Ndingumumuka kuti, “Ndiziŵaku munthu weyosi cha ini ku China.” Kweni wangulimbikiya. Mwaviyo, ndingulonda foni ndi kukamba kuti, “Halo, ndini Robison.” Ndipu yo wamukanga wangukamba kuti, “Robby, ndini Katie. Ndikuwere kwidu ku China.” Ndingumufumba kuti, “Ku China?” Katie wangumuka kuti, “Hinya. Robby, mwamuziŵa yo wakupasani foni? Ndi mvurwa wangu. Mukundisambiza vinthu vinandi vamampha. Mumusambizi nge mo mwasambiziyanga ini.” Ndingukamba kuti, “Katie, ndiyesesengi. Ndawonga kuti wandiziŵisa ko wuli.” Pambula kuswera, mvurwa waku Katie nayu wanguleka kuzaku. Ndigomeza kuti asungwana yaŵa alutirizengi kusambira vakukwaskana ndi Yehova ko ŵali.

Ndateŵete Yehova kwa vyaka 73. Ndikondwa kuti iyu wangundiwovya kuti ndileki kusere usilikali kweniso kuti ndije wakugomezeka mujeri. Abali ŵangu angundikambiya kuti anguja ndi chiganga chifukwa chakuti ini ndinguwere vuli cha po Ada andikanizanga. Pavuli paki, ama, azichi ŵangu atatu ndi avurwa ŵangu atatu angubatizika. Ada nawu angusintha ndipu angwamba kuwungana ŵechendafwi.

Chiuta ndiyu waziŵa asani ŵanthu a mu banja langu ndi mabwezi ngangu azamuyuka mu charu chifya. Tazamukondwa ukongwa kusopa Yehova kwamuyaya pamoza ndi ŵanthu wo titanja! *